Orationes quibus pompam exequiarum atque funus Henrici Magni Galliae & Nauarrae Christianissimi regis moerens cohonestauit Collegium Rhedonense Societatis Iesu

321쪽

copiam orationi omnem superaret. Sic autem haeret opinor vestris omnium mentibus. ita fuit in medio sitare pec- uulgata apud omnes, nemo visit, qui non facile intelligat, illa multa, magna quae memissimus, miramur, nec parari unquam aut institui , multo mi. nus tam feliciter cofici sine robore inu sitato Deximia quadam magnanimitate potuisse. Et ut Herois diuinitatem

quandam fuiste videatis, illa ipsis praestabilis animi virtus,qua imperia oblite orbis niuersus lon ut inferior, in

victrices copias, legiones derivabatur. Mirum prosecto videri debet Henricianas cohoites, victorem illum

exercitum, quo videmus portus &-aria, prouincias Galliae omnes fuisse

pacatas,exiguo tempore tantum terrarum obire potuisse mirum inquam repertos fuisse lato animo Centuriones atq; Duces, eo studio, alacritate nai. lites, ut Principem omni ratione inui ctum tam ubique promptumi volt. antem assequerentur. Sed illam g, Rici magnitudo, Hilaiatia, imperatoria dignitas graui labore fessos hilarabat, mouebat, rapiebat. Nam quem

322쪽

admodum laxataci citi sor Philoni. des ex Sicyone Elim mille R ducenta stadia nouem diei horis codfici cbat, quod eunti, cum Sole iter esset arcani syderis vim ad euolandum experi. Tetur quemadmodflna ad occasum nauigantes breuissimo quavi, die, vin- cunt tamen long spatia nauigationis nocturnae, ut Solem ipsum comitantes, ab eoque adiuti, sic legio illa HENRI- I vhninatrix; Galliae flos roburque iuuentutis, sic in equisvi praelio illi Castores, clarum Dui it Solem comitantes, rapiebantur,is in perenni victoriarum cursu volabant. Sed ea ut dixi Martis sane pulcherrima decora sileamus, ut eius praestantiae administras comitesque virtutes intueamir. Hic cum primis lucet mihi maxiHem Ε,

RI cI Prudentia quam virtutum omnium Ducem ac Reginam viri Sapiems. definiunt i est enim velut quidam

meptis oculus omnia circunspiciens,

quae praeterita sunt diliget animaduersione notans , prouid Ensque futura, Vnumquodque in optimum finem dirigens, in quo inest diuinae quaedam naturae communio atque societas quam ob

323쪽

277 causam e Platonis p arque schola

Iamblichus eruditione maximus aic-bat homines prudentia λουε. divinae menti similes evadere Esi huius regiae virtutis, Auditores, quod tanto ante grauissime Aristoteles doctur, consilium recte agitare, o mima quae sunt in hominum vita moribus iudio prosequenda aut fugienda secernere, adhibere solertiana, a malis bona seiugare, honeste bonis uti, moderari sibi occasiones prospicere, experientiam habere commodorum atque inutilium non modo quae ante pedes sunt, sed lo-ge posita vi mentis celeritate prouIdere. Non dubito quin haec omnia quae ex mente viri Sapientis a me sunt ex iplicata ad Fres vi tacita cogitatione accommodetis, si cque statuatis, nullum esse prudentiae munus, in quo non Princeps admirabili quadam ratione praestiterit. Recte faciιis,quod facturus iam eram Aisditore scinam qui eius diuina conssilia audiebamus quos nodos qua obscuros & impeditos gra uissimorum negotiorum singulari ε-tis acumine summasaci itate expediebat' in eo coetu homi num Sapientum,

324쪽

278 quos in eonsilium de summis rebus

adhibebat, cum adessentvrbiuis prouinciarum decora, Themidos lumina, publicae rei columina, quisquam ne fuit tam a ratione derelictus, tam sui amas, tam denique amensesqui in cosilio dando, in abstrufis dubissique rebus plus se uidisse crederet quam ENRICUM Qui Astrologiam primi excoluerunt praecellentissimi eruditione Chaldari sub Planetis astra esse aiebant numero trigintarius Deos confitiarios nominabat,

quorum media pars supra Horizontem finiente inque circulum, pars alia infra terram distributo ordine Marcana motione circumageretur, ad mundi niuersi bonum, imperiorii utilitates, hominum curationem. Ego vero in mei

Regis augusto capite ut ornatissimo in

zelo, non triginta aut aliquo exiguo numero, sed trecentos puto suisse Coca. filiarios.Deos& splendidissima luim- na, quae in suo cursu essent, nunqua oc-eiderent,nunquam occultarentur, semper de die, saepe de nocte radios emitterent ad Galli procurationem totiusque populi decus, splendorem Cum que ab eo admirabilia toc tanta con-

325쪽

-79fecta videamus, dubitare queant intel-ὶigentes quique omnia intuentur accuratius, plusne illius prudentia quam fortitudini, plus industriae, quam errobe armisi inaudita constantiae tribue- dum sit acceptumque ferendum. Itaque de illo gentium omnium monum laserent, praedicabunt, quod reginrius Nazianzenus elegantissimus in ci-

cendo, idem ita moribusque sinctissimus de Costantio Imperatore scripsit.

Ca;-, inquit, prudentia maiorem admiratian sui mouebat . quam manviam, res, ursum ires maiori admirationi erant, quam prudentia, atque nraque pratantior austiorqueis

rat pietatu gloria. Ea certe coniunctio ca-

pitis hanuum operum consiliorum, rationis Meffectionis, prudentiae fortitudinis absolutam eam felicit tem exhibuit. quam HENRICH in imper callicano non modo palando sed multo magis administrando declarauit. Nam cum plena caligine essent omnia, & tenebr dense, partes Reip.

omnes occupauissent, cum haererent

acuti ille nostri Sapientes,4 quasi publico in iudicio sibi non liquere profiterentur, Rea magnus ea nubes, obie-

326쪽

ctam molem negotiorum acie mentis sol ertiaque penetrabat, modos atque vias rerum agendarum excogitabat ingeniosissin: e quidquamque rem seque. retur acute videbat, res multo ante quaeuenirent ut Tiresias quidani& diuinus praesentiebat. Quod subtilis inteIligentiae bonum Ornamentum sapientiae, clarissimi Duces & Dynastae mirantes, iudicabant, nostri Herois eam propria

esse commendationem, quam L Vi

Wi ci Rcgi undecimo tribuit Comianeus inlaudando vir maxime religio-xus Minteger, aptisrem videri potuisse ea prudelia, eo intelligentis animi consilio ea prouidelia, imperium orbis terra, . sua ad regnam ruit mediocre administrandum. Maritimos AEthiopas quaterno oculos serunt habuisse, sed Rege praeditos cuius in fronte oculus unus fuisset, At ego inredicam inter omnes nationes, Gallos esse prudentia nobiles& quamin fronte clarum unum&splendidum ocu- lucircunferre,& quod Iamblichus prudentia artribuit νοερυυμ; sed EN 'R CVM intelligendi principem qua ternos habuisse multo nitore illum na- os, quibus omnia qu2m vitam Jominu

327쪽

28 Iminum conditionem cadere possunt acute videret, compliariu ertaobscuras intelligetias enodaret, futura procul posita singulari mentis agitatione prociperet. Ex ea naturae bonitate, excellentia diuinitus adopanem prudentiae rationem instituta, ea responsa exoririebantur quae hostes, quae amici, quae Galli, quae exteri capti admiratione laudabant. Demetrius is qui Magno Alexandro de Graeciae Principibus v-nus successit,tantum sibi tribuebat, suavid ieta nominari vellet oracula, quique eum consulerent, quasi Ammonem

aut cortinas Pythii Apollinis adluissetis rori augusto nomine dici Theoros. Non erat ita honoribus elatus aut Fortuna ebrius Rex H Emina Coa, ut se hominem esse obliuisceretur , sed tamen ea fuit in eo verborum gratia, is genius admirabilium responsorum .ut effata regiae mentis, terreni diui oracula dici posse videatur. Quodque fuit in eo mirabilius, ea ipsa quae argute at que subtiliter ut a limato politoque iudicio proferebantur non erant diutu na exercitatione meditata, nec lucernam schola umbratilis, multo minus Nn

328쪽

28 ascenam atque mimos triuiaque e. dolebant, sed natiua ipsa elegaritia,sine puerilibus pigmentis atque fuco sponte fluetia, ut Attico sale tinci ari lepore Gallicano placebat. Quae si tantum suauitare habuissent gratam auribus, animisque, si duntaxat clarum specimen ageni liberalis atque indolis prae se turissent, non poterant non in eo Rege videri iucunda,qui arcana Veterum atque nomas, potius agendo quam lege do audiendoque didicisset. At vero ita loqui, ita respondere. ita consilium exisplicare suum de rebus dubiis atque grauissimis, ut myrothecia omnium sapie tum videatur sub pellibus & tabernaculo militari hausisse, id vero est quod nomodo mea, sed ne Gallorum quidem omnium eloquentia, pro eoac meretur efferre,, dicendo ornare possit. It que non minus in eum, quam in Vatem Amphiaraum magnum viri atque S pientem illa conueniunt, quae sublimis in cothurno Eschylus cecinit quondam eleganter profuηdum sulcum in pectore

satum habui ite εξῆς - κεδνὰ βλα risi is ea veneranda cosilia unde pullulant. Recte pullulant, nam ut mens est

329쪽

283 vigebat memorescebat quotidie magis,sic noua quaedam N admirabilia regiae prudeliae germina humanitatis succo lita&ingenuitatis, inhona in cognitionem lucemque prodibant. Quid quod in eo memoria, quam Prudentiae partem doctrina&optimarum artiuiri studiis eruditi esse voluerunt, singula ris fuit atque diuina, qua fiebat ut omnium meminisset ut quemadmodum illi Principi Deo cum tabulis fata fecuturassistere, sic illi vis diuina quaedam seruire videretur, ad ea notanda alteq; menti inurenda quae ad tanti imperii

moderatione valere possunt Age vero Prudentiae numeros omnes expleuerit, at durus forte fuit, austerus, nimium ferox,ab humanitate alienus Sane humanitas, ut vere quidam ait tam clara in Imperatore quam rara est, nam cum

inquit indiuidua felicium pedis sequast superbia, vix contigit cuiquam, abundare Fortuna cin linere arrogantia. Sed vos orae terrarum ultimae, vos

regna, vos Prouinciae testes hic appello, ad quas Hau Rici Magni fama nomεnque peruenit vos scitis quod

neque ipsa inuidia unquam negaue-

330쪽

rit, super toris anti multos Reges: Imperatores ab hoc nostro, plurimis quidem maximsque virtutibus, sed una imprimis Clementia, placabilitate

seperatos. Est ea virtus, Auditores, regum bonorii indicium iropria quaeda nota vi mag rus ait Chrysostomus, recte clementiam dacere principem in legibus suis ponitinperator sed tamentiquis in HENRICv intueatur, hoc donum egregia mentis, perfectu, iacaeteris adumbratum, in hoc Heroe verum expressum, &unius quasi proprium iudicabit. Vidimus illius victorias praeliorum exitui partium conciliatione terminatas, nullam deinde audacium proscriptionem, non ultionem veteris iniuriae, nullam in pace acerbitatem, victoris denique gladium no xidimus vagina vacuum di stillantem, ut cum Poeta valde bono, Theodosi facta celebrante, exclamese hic libeat, Profuit boe viηrente capi Quoties vitam salutem iis impertiit a quibus suam appetitam sciebat quoties poena in praemiuno, tormenta in torques, numellas in monilia equula, in phaleras,tuni- eam molestam in paludamentum , car