장음표시 사용
221쪽
In Meum de reeitationibus Romanorum ex ursurus, quarum erebro in Plinii epistolis iit mentio , eos mihi terminos posui . ut non tam multa multorum, quam nostri potius auctoris loca componerem , panea de earum origine successuque praefatus. Seio, Vossium patrem peculiarem de Reeitationibus Veterum libellum scripsisse, aliosque viros doctos obiter in aeriptis suis idem argumentuai tractasse; smi nihil horum mihi, quum haec scriberem, ad manus erat; nihil igitur, nisi quod a me ipso observatum ad cousilium meum pertinet, more meo in medium
Ab antiquissimis inde temporibus credibile admodum est, ut scriptor quisque maxime sibi dissideret, ita diligentissime eircumspexisse virum doctum, cuius iudicio ingenii sui setos prius, quam vulgaret, modeste subiiceret, ut aut eius laude confirmatus securior, aut ab eo admonitus emendatior, in ora hominum tenderet. Horatii quidem aetate Romanis, ad ingenii gloriam adspirantibus, severe hanc operam Quintilius Varus praestabat, cui si quid recitares, Corrige sodes hoc , - βαι, et hoc, et quae plura apud Horatium A. P. 438 sequuntur. Neque minus se vel sagacem vel liberum in castigandis aliorum scriptis Spurius Melius Tarpa exhiliebat. Hinc idem Horatius vf. 387
222쪽
Pisonis silio maiori suadet hoe, ut, si quid olim seripserit, id in Mesii iudicis , aut Horatii aures descendat. Et quanta illi
severitate versus reprehenderint ineries, culparint duros, in-eomptis alleverint atrum signum, ambitiosa recideriat orna
dandi genus neglexisse putandum est: postquam ipse sua seeunt pertimetaverat, duobus aut tribus amicis praelegebat, VII, ep. 3737.
Sed Auginti sareulo scriptores, Asinio Pollione, ut tradunt .
auctore, coetus amicorum, notorum doctorumque virorum
gere coeperunt, quibus scripta sua recitarent, et quorum de singulis locis iudicia e vocibus eorum, vultibus aliisque signis inter recitandum eognoscerent. Quae recitandi ratio, quum Augusti saeevlvm seraeissimam esset hominibus, qui aut serἰptis nominia famam quaererent, aut iudieandi de ingenii operibus saevitatem sibi arrogarent, otiosis item et occasionem quam cum ite desidiae suae speciem honestatis praetexendi ambitiose eaptantibus, cupidissime vulgo est accepta latiusque propagata. omnia hine strepere recitantium neclamantiamque voeibus, non auditoria tantum, sed et fora et balneorum loca concamerata, Horat. I, Sat. 4, 73. Magna enim prodibat caterva eorum, qui aut ipsi ad reeitandum provolareat, aut ab amicis id exigerent. Ovidius ex Ponti III, 5, 39: aut recitas factum modo carmen amicis, Aut, c sod me e soles, ex is, ut recitent. Sed utilitatem, quam in titutum illud bonis literis allaturum esse videbatur, iam inde a principio vanitas hominum , saeculique perversitas i tercepit. Etenim et recitantium plurimos, posthabita iudiciorum veritate, nil nisi fronti suae hederam undique decerptam colligere studuisse, et qui ad audiendum vel ipsi eonvolarent, vel traherentur, eorum alios parum iudieio valuisse, alios variis ex aussis lotos in laudando suisse aecepimus. Debitor aeris, nisi tristi hus Calendis mercedem aut nummos unde unde extricaret, amaros ereditoris libros porrecto iugulo audire cogebatur, Horat. I, Sat. 3, 8 . Vbi uero poeta dives et potens recitabat, tum auditores uno ore, pulchrei benes rectet et amare audiebantur, Pallescere super his, etiam stillare ainteis ex oculis rorem, salire,
223쪽
tundere pede terram, A. P. 4 is mirum igitur est , gravioribus viris displicuisse hane recitandi rationem, eos iue nee ipsos ad recitandum inclinasse, nec facile aliis affuisse. Quos inter fuit et Horatius: is enim non recitabat nisi amicis, idque coactus: non ubiMis: coramve cyMibuslibet, I, Sat. 4 ,-; neque nobilium scriρι orum erat auditor et utior , I, ep. t 9, 39. Sed , ut solent homines iudiciis dissidere, erant etiam, quibus reeitationes magnopere probarentur; in quibus nometi suum pro- sessus est etiam Gidius. Is enim quum ecfui inter Getas graviter doleret, non esse, cui carmina sua recitet, aut, si recitet, ius intellecturis auribus talagur; non recitare se, nisi flavis
Corallis, quasque cuias genus barbarus Ister habeat, caussam doloris addidit hanc: Excura auditor studium, laudataque vi tus Crescit, et immenatim gloria calcar habet, ex Pont. IV, a,
34; IIl, Trist. 14, 39; IV, a, 89. Sed ne levioris huius poetae
auctoritatem premamus, ipse Augustus, ut ingenia , ita et recitationes lavit. Recidantes benigris et pallenter audisti: nec tantum carmina et histortas, seu et orationes es dialogos, Suetonia Aug. 89. Idem e scriptis suis nonnulla in coetu familiaιium Mettit in audisorio recita l. et senior legendo fatigatus reliqua Tiberio tradidιt prelegenda, ep. 85. Claudium recita tibus adfuisse Noster I, Ep. 3 narrat. I istoria ui a se scriptam adolescens ipse recitavit, in principatu autem assidue id fecit per lectorem, Sueton. Claud. . i. quid Neronem commemorem, magnum illum, ut sibi ipse videbatur, artificem y qui recitauiteι carmina, non modo domi, sed et in theatro, tanta uniuersorum laetitia, ut ob reeitationem sumticatio decreta sit, eaque pars carminum αureis literis Moi Cui olino dieata. Sueton. Ner. io. Exemplum eius imitatus est Domitianus, qui et ipse, poeticae studium simulans, reeilaal Publice; idem, Dom. a. Videmus igitur, rerum scriptores studium, quod Caesares recitationibus impendissent, non indignum credidisse, quod tu Vitis eorum posteris proderent. Quod studium si Caesares non infra dignitatem positu ni esse putarunt, quid privatos, qui ad Principis sero exemplum componi atque conformari ambitiose soleut quid eos, qui artes profiterentur, iactitasse dicamus t
224쪽
Reeitavit M. Annaeius Zineantis civile bestum, quod cum Pompeio et Caesare gestum est, Sueton. in ei. Vita. Etiam Silius Balteus nonnunquam iudicia hominum recitationibus experi Batur, Plin. IlI, Ep. 7, 5. Seneca vero moderari eonabatur tam vanitatem recitantium, quam iudicia audieutium et laudationes: quae en tua Ep. 5a , P. 551 de philosopliorum disputationibus praecipit, ea iacile ad recitationes transferri poterant rquamquam idem in his quoque, quae perversa essent, passilia notabat. Sed, missis aliis, ad Plinium eiusque temmea iam
Non deerant tum, qui recitationibus ingenia sua experirenturi IIoo diserte Noster I, Ep. a 3, t testatur: magnum prooentum poetiarum hic annias inusit. Toto mense Aprili nullus fere dies, quo non recitaret aliquis. Quibuscum congruunt illa I, Ep. io, a r Si quando urbs nostra liberalibus studiis fortiit , nurin maxime foret. Et multi, qui sua praelegerint, nominatim recensentur; Regulus libros pedestri oratione compositos praelegit,
I. Ep. 5, α; lv, Ep. 7. Sentius Augurinus poematia, IV, Ep.
gos, VI, Ep. 15. Amicus quidam Plinii librum absolutissimum, VI, Ep. t 7. Verginius Romanus comoediam, VI, Epist. ai. Titinius Custo exitus illustrium virorum, VIII, Ep. ra. Maximus libros in Platitam, IX, Ep. i. Quidam librum historicum, IX, Εp. α7. Ipse Plinitis recitavit libellum de Spurinnae filio, III, Ep. io; Panegyrieum, III, Ep. 18; versiculos suos, V,
Ep. i3; VIi, Ep. 17. Erant etiam, qui recitationes aliorum adiuvarent: in his Titinius Cayito, lautor eruditorum iusignis, I, Ep. 17r qui domum suam recitantibus praebebat, auditoria, non uuae se tantum, benignitate mina frequentabat: Plinio Grae erat numquam, VIII, Ep. ia. His se adiuugebat Noster, ualia et illum luseabat, quod se proferebant ingeria, I, Ep. 13, r: erat nemini, ibid. g. 6r ad recitandum excitabat Octavium. II, Ep. io; Suetonium Tranquillum, V, Epist. ii, aliosque. Sed in auditoribus Noster studium desiderabat. nam vacabat ut commodiam erat atidire recitatum , III, Ep. i8. Au au -
225쪽
diendum myre coibatur. merique in stationibus sedere sole nn , ae subinde sibi nuntiarὲ iubere, an iam recitator intraverit, an dixerit praefationem, an ex magna parte evolverit librum t tum demum, ac tuno quoqua lente cunctanterque venire t nee tamen permanere, sed ante finem recedere, alii dissimulanter et surtim, alii simpliciter et libere, I, Ep. I 3, a. Neque hoc mirum
videri debet i quum enim creberrimae essent recitationes, totosque interdum dies durarent, etiam plures dies eontinuarentur ; quum multi insulsos ibi ingeuii sui latus proponerent, nec ullus quidquam praeter effusas audientium laudes spectaret, molestum sane audiendi ossicium esse coepit, est tumque est, ut multi multo anto rogati identidem admoniti aut non venirent, aut, si venirent, quererentur, se diem perdidisse, I. Epist. 1 3, 4: nonnulli etiam, quum mutis surdisque similes sederent, habitu suo prae se ferrent, quanta cum animi aegritudine adessent, VI, Ep. 17. Adde et hoe, quod audiandi intentio scurrilibus rebus subitida turbabatur. Ipse lavolenus Priscus non dubitavit, Passieno Paullo legente, cachinnos excitare, Vl. Ep.is. Claudio Caesare aliquando recitante, defracti a compluribus subselliis obesitate euiusdam, risus et tumultus ortus est. Claudius vero quum inter legendum facti passim reminisceretur, caehinnos revocavit, Sueton. Claud. 4 i. - ter mincise
recinuinis yr idendum esse ait, non festim ut rint imi sani, veram etiam ut sanos adhibeant. Neque Epictetus Eneh.
33, ii indignam iudicavit illam rem , de qua praecipereti Euακροαπή, tuqu mvωv mi lis' μηδὲ φ διως πάριθι. Παρεώτ ει, το σε os καὶ νοσυθὲς, καi ἄμα aestiis μι-neeitationibus nonnullorum ne temere, neve facile intersis. Vbi autem accesseris, memento
grauitat- ac constantiam remare, simul careto , ne cuiquam
molestus sis. Ad viros insignes autem audiendos isequenter et libenter inritati eonfluebant. Nostro quidem Panegyricum re eitanti per triduum amiei, foedissimis insuper tempestatibus , aderant, ill , Ep. 38, 4. Ab initio earmina ia primis et Huoriae recitari solebaut, quamquam interdum et orationes et dialogi, Sueton. Aug. 8s. Sed ormiones mox ex horum librorum numero eis piae fuisse
226쪽
v Identur, quia ineptum videbatur recitari paucis, quae quis
iam coram magna hominum corona dixisset; tum quia inter legendum praeeipua actionis adiumenta praepediebantur; denique quia ab auditorio aberant, quae in iudieio vel maxima Commendabant orationem. Itaque et PIicius, rogatus a Cereali, ut priscum recitandi orationes moroni revocaret, ab initio, quid saceret, vehementer addubitabat, ad II, Ep. i9: postea tamen leuhi se passus est ad eas recitandas quumque eo nomine u multis, tanquam novae et ineptao rei auctor, graviter vituperaretur, pluribus hoe suum institutum defendit, VII, Ep. i7r nequo presecto temere, siquidem recitator id spectabat, ut orationes vulgandas, amicorum iudiciis edoctus, emendatiores redderet.
Nonnulli amitas paueis in misiculo legebant, V, Ep. t 3, VI, Ep. at , ad exemplum quidem Augusti, de quo Saeton. 85i sed plerumquo id faciebant coram multis ia audDorio vel suo vel alieno. Regulus ingens adhibebat auditorium, quum librum de vita silii reeitaret, IV, Ep. 7, a. Titiniuin Capitonem iam
supra vidimus domum suam recitantibus praebuisse. Quid igitur recitaturo eurandum suerit, in DiaL de Cori Elm. 9 narrator: α Rogare ultro et ambire cogitur, ut si ut, qui dignentur audirer et ne id quidem gratis. Nam et domum mutuatur, et auditorium exstruit, et subsellia conducit, et libellos dispergitis. Inetitari auditores varie solebant, etiam per liBellos et eodicillos. multo anto et identidem admoneri. IlI, Ep. 18, 4. Rogabantur primum amici, tum fautores ingeniorum , etiam ii, quibus reeitaturus antea adsuerat, tanquam debitores, I, Epist. a 3, 7, Iavitati, ainuberi dicebantur verbo solemni, I, Ep. 5,έ, pro quo tamen, Vl , Ep. 37,5 adsumi, et , ra a Oeari legitur. Lusus suos Noster in ιriclinio. tanquam loco moxime idoneo , i editabat, positis ante lectos tricliniares cathedris, in quibus auditores considerent, Vlli, Ep. aa , a. Vxor in proximo sedebat , velo discreta, laudesque mariti avidissimis auribus e
Amplissimi auditorii adspectas rereremiam seriptoribus et metum iniiciebat, eui Noster vim in emendandis seriptis maxi- Dipitiam by Corale
227쪽
mam tribuebat, V, Epist. t 3, ii vi Reeitaturus oratiunculam, quam publicare cogito, advocavi 'liquos, ut vererer; paneos, ut verum audirem. Nam mihi duplex ratio recitandi; una, ut sollicitudine intendar; altera , ut admonear, si quid sorte me. ut meum, saltat. . Similiter, VIII, Ep. i , i 3: ae Timor os emendator asperrimus. Hoc ipsum, quod nos recitaturos cogitamus, emendat; quod auditorium ingredimur emendat: quod pallemus, horrescimus, circumsincimus, emendat n. Tam . V, Epist. 3, 3r α Iisque has recitandi Caymas sequor: primum quod ipse, qui recitat, aliquanto acrius scriptis suisicitenditi deinde, quod de quibus dubitat, quasi ex e insilii sententia statuit n. Has igitur recitandi rationes aut vero habuit, aut, quod ex pluribus locis colligas, vanitati suae praeiecidit. Nam, at rem vere aestimes, satis graves reverendi caussas habet, qui inter scribendum cogitat, se librum esse publicaturum ; iudicia autem subita de locis, quae celeri lapsa aurem praetervolant et omnibus pmnuntiationis ornamentis adiuvantur, parum valent ad emendandum, praesertim quum olim ab iis prolarreatur, qui non nisi laudandi cnussa , ex more temporum, convenissent. Simplicius ergo alii totam rem ad ostentationem reserebant; unde et recitationibus nomen ostendationum, haesit, ipsiqua scriptores se ost Mare et se proferre dicebantur. Εumdem sensum Auctor ipse quum alibi prodidit, tum II, Ep. Io, j. 9, ubi Octavium applausu commemorato ad recitandum impellit, additque: Noe fructu tanto desine studia tua fraudare. Sed plerumque laus si e collecta nec late serpebat, nec diu dura bat. Diat. de Cor. Eloq. 9: ω Vt beatissimus recitationem eventus prosequatur, omnis illa laus . intra unum aut alterum diem , velut in herba vel store praecepta, ad nullam certam et solidam pervenit frugemis: nil inde refert nisi re clamorem vagum, et voces inanes, et gaudium volucre n. Et cap. ior in Quando recitationum fama tu totam urbem penetrat ' nedum ut per tot provincias innotescat. . Scriptor, ubi ad recitandum prodierat, primum Praefationem dicebat I, Epist. 13, αὶ qua da consilio suo notan ulla disserere, tum se Iibrumque suum audient uiu benevoletitiae colu-
228쪽
mendare, aut alia, quae res et tempus suppeditarent, qualia, vili, Epist. at , a commemorantur, exponere solebati Tum librum, quem plicatum secum attulerat, moloebat, legebatque, vel, ut Plinius, totum opus ordine, vel, quod alii malebant, electa tantum, sive ut facilius laudem inuo iret, sive ne taedium a serret sodalibus Ili, Ep. a i , . . quod taedium Plinius non pertimes hat, quum amicorum esse existimaret, uota voluptatis caussa convenire, sed ut lustum recitantis bonum redderent. Tum quisque, quantum poterat, Pronuntiationis iumenta adhibebat, ut scriptis gratiam adderet, auditorumque intentionem etiam extrinsecus vel blandimentis qaibusdam caperet, vel aculeis excitaret. Hac arte etiam nugae probabautur.
a . spissis indigna theateis Scripta pudet recitare, et nugis addere pondus.
Qui ergo ab adiumentis illis minus validus erat, is librum alii pronuntiandum tradebat, ut Plinius versus suos liberto, atque ipse iciterim aut defixus sedebat, aut, quae pronuntiabantur, murmure, oculis, manu prosequebatur, IX, Ep. M. Neque aures tantuin ad iudicia auditorum attentas habebant recitantes, sed obliquis etiam oeulis circumspieiebant, ut ex vultu, nutu, manu, murmure, si leutio, quid quisque sentiret, Perspicereutreaque satis apertis notis iudicium ab linmanitate discernere Maus Plinius persuasum sibi habebat, V, Ep. 3, 9. Silentio quam vim tribuerit, li, Ep. to. 7 declarat et quo ego, quum retato, non minus, quam clamore, delector; sit modo silentium aere et ita tentum et cupidum ulteriora audiendi n. Nempe erat et silenti uni frigidorum et morosorum , quales VI , Ep. II deseribuntur. Qui autem intentum illud silentium serva at, ii Horat. I, Sat. 3, 87 Porrecto iugulo, ut cutiυum, aussire acerbe dicuntur. Sed plerumque esainores praevalebant, iique in magno Miditorio ita mensi, ut longe lateque exaudirε possent, quum sodientium alius pulchrei reetet bene i alta voce clamarsit, alius manus comploderet, alius e sede exsiliret, pede tunderet terram, togamque luetaret, alius alia animi commotissimi figua
229쪽
monuimus. Hinc posteriore loco tam iusulsi Nostro vides itur duo aut tres illi , qui surdis mutisque similes curatiolavit ; qui lnon labrα diduxerunt, non moverunt manum , non denique -- mrrexerunt. Erant etiam , qui, finita recitatione, scriptorem multum ac diu ex eularentur, eumque laudibus incitarent,
pergeret, qua coepisset, V, Episti 17, έ. ille, nondum lubsoluto opere, finem sacere volebat, amici rogabant, ut diem alterum tortiumve adderet, tu, Episti i8, 4. IV, Epist. 5. sVIII, Episti ai , 4 quamquam idem et derisores lactitabant. Seneo. Epist. 95, pag. 7it:.α Recitator historiam ingentem
attulit, minatissimo scriptam, aretissime plicatam, et magua parte perlecta: Desinam, imuit, si vultis. Acclamatur, Recita, recita, ab his, qui illum obmutescere illico cupiu L . In aurum omnia ad laudandum eomposita eranti Hoc ipse Pliolus sequebatur, ut VI, Ep. t 7, 48 . Sive plus, sive minus, sive idem praestas, lauda vel luteriorem, vel superiorem, vel parem. ΜΕt summae arrogantiae, si isteritatis ae potius amentiae esse putat, recitantem offendere et inimicum relinqvaero. ad quem tanquam amicissimus veneria. Quanto rectius Horati A. P. 45ot
Vir bonus et prudens non dicet: Cur ego amicum dindam in misis' me nugae seria ducent Ia mala derisum semel exceptumque siuisaee.
Verum, ut iam dixi, emendationis ratio nulla est habita ici istis ostentationibus. Quod si fuisset, unde illa timor et pallor, quo et Plinius auditorium intrans corripiebatur Z VII, Ep. I7, a 3, et alii pro amicis recitantibus, V, Episti a7, 5. Quae caussa suisset Nostro timandi in primis eos, qui doctrinam non Pr krrent, sed modeste eviarenty VII, Ep. aS, I. Neque clamores illi et laudes hane vim habvi e potuerunt, ut, quod Ovidius
putabat, ingeata scribentium excitarent, quum omnibus sermo recitantibus promiscue contingerent. nec plus valerent, quam
verba publica. Hinc Seneca, Ep. 5a, p. 53i, dementem iudicat scriptorem, quom clamores illi hilarem eae audito is dimittant.
230쪽
EODEM AUCTORE Contubemium c quasi contabemtam a lat rencs proprie fuisse
vocabulum eastrense, atque contubernales dictos esse milites ΤΛ eodem tentorio, sub eodem decano agentes, notuni esti Postea quum hoc vocabulum Pluribus cum rebus communicatum esset, illud eontubernium castrense, diseriminis caussa, dictum est,
Pl. II. N. pr. P. a. ipsa adeo tentoria eo nomine insigniri eoeperunti Apud Tacit. An. I, έt, milites progrediuntur eon tuberniis, et cap. 48, irrumpunt contubernis. Praeterea translatum est ad consuetudin m hominum cum militibus in castris. Taeit An. I, 4t, in contubernio militum eductus s. edueatus; et nisu Il, 8o: in Provinciales sueto militum eontubernio consuetudine inde orta, quod milites castra diutius inter ipsos habuerant gaudebant, plerique necessitudinibus et propinquitatibus mixti. . Porro adolescentes nobiles, ducem helli praesidemve provinciae comitantes, ut sub oeulis et cura eius vel rem militarem di- seerent, vel provincias cognoscerent, in contulernio eius agere,eIusque coiitubernates esse dicebantur. Iulius Caesar instituit, nequis senatoris filius, nisi contubo nalis aut comes magistratus , peregre proscisceretur, Sueton. Iul. 42. - Sed et servorum inlahernis habitantium connubio tributum est contubernia nomen, eorumque uxoribus contiabernalium. Apud Plin. H. N. 36, is s. 17, Rhodope Aesopi Phrygii contubernalis suisse narratur. Inde saetum est, ut etiam liberi hominis eum concubina eonsuetudo ita vocaretur. Vespasianus Caenidem, Antoniae Iibertam, dilectam quondam sibi, re caseu in contiserniam, habuitque, etiam imperator, Praene iustae ira oris loco , Sueton. Vesp. 3, ubi vid. Torrent. Quin adeo et consuetudo impudiea