장음표시 사용
321쪽
vehementer omnes loti,si quid superflui in corpore,assiciuntur. His ipsis si cataplasma applicetur, noxa fit duplo major, nec quidquam proficitur. CBalneum enim, vacuat totum corpus,& dissipat,quod fumosum Tu. liginosum est dicta autem χαλας ικοι, cum similium vitium perfusionibus, neque boni quid in se habent,&omnia excrementa trahunt ad partem illam, quae debilissima est, quaecunque illa sit in hypochondriis, sive hepar, sive ventriculus,sive diaphragma,sive sejunum intestinum, sive colum, sive renes. Si diligentiores esse volumus, ahoracem etiam calefacere, aut in ipsum trahentur excrementa, aut in cor,aut in pulmonem. Voco debilem partem, aut natura intemperatam, est autem alia alia intemperatior, aut ub praegressum aliquem morbum in intemperie,aut ob praesentem temporis statum huc perducta.Non enim subito omnium partium inflammatarum , aut putridos humores in se habentium, aut obstructarum facultas debilis est. Citius tamen ex his fertur in partem affectam, quod supersuurn est, qualecunque etiam sit, propter calidam lilpositionem febrile Veluti enim focus febrilis est pars illa quae in se habet obstructionem,putredine inflammationem. Quando igitur trahenti illi ob calorem extrinsecus advenerit alia quaedam causa ex re potestate calefaciente, neces sario augetur dilpositio. At vero, si quis praeevacuato toto corpore, laxantibus curetur,nisi febris sit intensa,aliquando adjumentum aliquod sentiet. Quo casu, ut dixi,etiam balneo quis utatur sine noxa Hos tales abstinere oportet a frigido lavacro. Si enim diutius in eo morentur, crudi humores, iique putrescentes inhabiles fiunt adigestionem Nocet etiam illis, si aqua valde frigida sit. Qui enim ita dispositi sunt digeri insensibiliter debent: toto corpore, praecipue quoad partem affectam. Quo fit, ut vel perfundere ut etiam solemus Idebeamus susticienti aqua, vel, si aqua sit non nisi mediocriter frigida, sinere quidem ingredi sed subito revocare. In progressu autem morbi,cum absumta sunt jam excrementa &coquuntur tam cruda, quam putrida, sine periculo uti possunt us de cataplasmatis laxantibusvi balneo. I XXI. I. V orundem remediorum in febribus intermittentibus tempus est, cum, ut X dixi,difflari inceperit calor febrilis. Simul enim Malimento praeparant corpus,duobus scopis, di quia tempus postulat tam status praegressi paroxysmi, qua principium futuri. Atq; hoc ideb,ut quam longissime recedamus ab utroq;. a. Ergbsi spatium intermedium sit satis magnum,res facilis est sin breve, alterutrum est necessarium, nutrire vel satis calido adhuc aegro, aut jam jam in propinquo exsistente altero paroxysmo. Quare opus est prognostico Medici, qui primis statim diebus divinare possit,quamdiu febris sit duratura. Certum enim est, si continuasit,quod brevisit solvenda.
322쪽
3. Ergo si non ultra septimum progredietur, in totali inedia continebitur,
consectantes,vires suilectura essie findurabit ad nonum usque, undecimum, aut1 .potius quain ut septimo solvatur; si vires debiliores sint, quam ut vim perferant tanto tempore meces riinnutrimus. Eligere autem oportet,ut indubiis fieri solet, quae minus reo ia sunt, discernere ab iis, quae magis nocitura sint& loco affecto,&morbo, sumtiS signis, cum ex paroxysmo, tum ex more
Inflamato enim ventriculo aut hepate perniciosissimum est nutrire aiat paroxysmum: sine autem inflammatione, cum aeger debilis est,utilissin iura. Hi pate enim affecto dejectiones supervenire ori ventriculi syncope, idq; cum paoxysmo ipso. In aliis partibus fit aliquid proportionale, pro ratione situs dionitatis. De his iterum dicetur.3. Caeterum, morem status ita te jubeo considerare, ut mentem adhibeas, istatu quidem,si siccus sit squalidus, sine magnitudine caloris febrilis, an urer sine squalore Prius si sit, extemplo humeclare oportet alimento si posteritia exspectare, dum sensibili derremittat calor. 6. Sic etiam observabis morem principii paroxysmi in refrigerandis extremis,puta,an multus sit sanguinis recursus Z an potius sine insigni presbi a 3 Si enim hoc posterius fiat, non magnopere ad animum re voces,quod paroXysmus iit tolerabilis si prius illud.distinctione opus est.Si enim sit sine visceris inflammatione, sine. abundantia humorum, e solo motu illorum introrsum ut fieri solet in paroxysmis,nihil peccabis si paulo citius nutrias. At vero si vel inflammatio adsit,vel copia humorum, nihil pestilentius quam cibare initio paroxysmi.
quae symptomatis comitatae sunt,ut quidam putant sed, ut alius morbus alii morbo,ut symptoma symptomati jungitur,eodem modo cum febri copulantur modo majori momenti symptomata , quae majorem curam desiderant modis minoris,qua in inorem.)Σ.Minorum,quae necessario insequuntur febrium generationem, neque me. minerunt Medici, sed, quasi non sint, sine nomine relinquunt: quae vero raro superveniunt febricitantibus, aut praeter modum insignia sunt, doctrina censent digna peculiari. ' .H
323쪽
3. Horum tres primae literentiariunt. Aut enim sunt inter actionum sto nes aut sunt immo dicte vacuationes, retentionesve aut ipsorum corporum dispositiones. Non enim quartum genus symptomatum constituere est, etsi plerique magna cum contentione conati sunt v g. Erysipelata, ophthalmias, ulcera, parotidas,& hujusmodi talia.
. Ex tribus dictis, a stionum laesiones cum ingravescunt, convertunt ad se Medicum, ut cogatur sinere morbum ipsum Deodem modo immodicae excretiones e retentiones genus vero indispositionibus signum quidem est alterius dispositionis,quae curatione opus habent, sed propriam non requirit. Quiescit enim curata dispositione, qua illam facit. 3, ut igitur in summa dicam, nullum symptorna, qua tale, neque indicat curationem, neque quidquam milia mutat primario Demonstratum enim est, indicationem curationis fieri ex ipsis morbis , quemadmodum praeservatio a causis. Dictum etiam est, quomodo praeservatio se immisceat curationi. Aliquando etiam symptomata mutant curationem per accidens, cum eo ipso tem pore rationem causae habent. Unum autem Omnium eorum caput est, cum mutant ut causae. Unum hoc est talio aut virium, aut dispositionis Ut cum non Ledit, nec impediat curationem. c. aedit autem vires,vigilia, dolor & nimia vacuatio dispositionem autem non semper,utplurimum autem, maxime, cum modum excedunt. In his igitur solis cogimur immutare ordinem curationis, quem ab initio institueramus,id agentes, ut exscindamus ante omnia, quod ad praesens tempus symptoma. 7. Infirmis igitur, sed non extreme, verum pugnantibus adhuc respicimus ad solum symptoma, ut quam celerrime tollamus illud debilitatis autem valde, non tantum hoc agimus,sed&vires confirmamus. Si vero uno auxilio clasymptoma leniri possit, di morbus curari, hoc non fuerit ad symptorna respicere, aut remedium adlirbere propter sympto mara sed directe tota haec remediorum ratio curatio est. 8. Neque enim si inpleuriti de venam secamus propter dolorem lateris, aut purgamus, symptomatis haec curatio est ut neque cum postem distentum , dccum pulsu dolens aperimus,& pus emittimus sed cum v. g. in fluxionibus dysentericis valde acribus aut tragi succum infundimus, aut sevum caprinum, aut ceratum ros. Ab his, ipsa quidem intestinorum exulceratio non curatur, maxime si sit putredinosa vires autem interea refocillantur. Et hoc est pugnare con trasymptoma, neglecto hoc tempore morbo. 9. Nempe enim, ibi fiducia est in x tribus, nunquam symptomati nos opponimus contra, aliquando auxiliis M, lorificis curamus morbos,ut ipsam dys enteriam mordacissimis medicamentis tractamus , cum vehementissima est. Ita Medicus quinquagenarius,aeger iam in septimam noctem, alioqui non saῖis firmus,
324쪽
firmus, cum dolor capitis ingens, circa tempora max. dextra,illum corripuisset, non exspectato amico ullo,venam sibi secuit ipla nocte. Et dolor quidem esia favit subito Lipse longo tempore decolor, gracilis, male habitus, ut vix rediret ad statum pristinum.1o. Habent verbMedici duplicem excusationem,cum dolori obstant,aliquandoquidem, quod gratificentur mollitiei aegrorum aliquando autem exacte ipsa. Si enim qui ad verius dolorem obfirmato sit animo, cum generosis medicamentis curari posset uno die ad dolorem se converterit, negligens totius curae,ille sic facit, non secundu artem,sed aegro gratificatus. At si a dolore vires frangantur, Upericulum sit in vicinia, oportet lenire dolorem, viresque instaurare, ut morbo resistere possit, ad finem usque curationis durare. II. Novi enim quosdam, tam Medicos, quam aegros, qui laudem fortitudinis affectarent, periisse propter hoc ipsum, quod fortiter SI 'italiter congrederentur cum doloribus, nec admitterent sopientia dolores sed in asperis versantes medicamentis,morbum, ut ipsi loquebantur,ita refutalent. Atqui melius erat longiori illos tempore curare,quam fortiter properando mori. Ia. Horum quidam, lysentericossit ipse sibi persuadebat, generoso medicamento curans,multoS quidem percuravit uno die, quosdam etiam jugulavit. Modus curandi erat hic Cepastonsiles vocatas cum pane devorandas dabat, parumque bibere sinebat eo die Altero die mane clysterem subdebat marinam acerrimam, post illam medicamentum forte. Qui tolerarepoterant, perfecte curabantur. Quida post convulsione aut in syncope cum adoribus mortui sunt. 13.Terminus igitur est Medico, secundum artem generose pugnanti, ut tu- id curet quemadmodum illi,qui dolorem lenit,ut vires custodiat. Qui ultra ii, male institutus sit, si una cum morbo litam auferat homini: assentatoris, ancillari aegro, scopum sibi proponere voluptatem, non sanitatem. Incidunt vero in hos excel sus Medici, in aliis quidem multis auxiliis r sed maxime in anodynis dictis,quaecunque fiunt ea sem pap.& hyosc. , rad mandrag. styr.& his similibus. Qui enim gratificaturi sunt aegris, horum copia abundant contra qui intempestive immodice fortes videri volunt, cum nunquam utantur, conficiunt aegros doloribus. I 4. Quemadmodum igitur in tota vita in omni biis artificiis scientiis ita
heic quoque,amplectendum est illud, NE JIL NIMIS, terminum sibi
praescribens utilitatem aegri Si enim speret, se absoluturum curam iis medicamentis, quae morbum curant, non attingere oportet soporifera, quae νωδυ-
vocant. Si vero aeger in mortis di lcrimine sit obvigilias virium distatutionem utatur suo tempore his quoque medicamentis, non ignarus, quod aliqua laesurus sit corporis habitum ed praeferendam esse laesionem morti. Ic. Nisi enim valde insignis sit illa, poterimus illam iterum exscindere longiori remporis spatio. Sin tam gravis,ut non possit tolli omnino tamen hoc praestabi-
325쪽
stabilius judicabimus quam perdere hominem. Hoc ratiocinio usi ios, quam vis maxime ab horientes ab usu soporiferorum,aliquando damus Colicis, invehementissimis oculorum&aurium doloribus,ut& aliarum partiti eodem modo. Aliquando etiam, cum ob tenuem catarrhum&vigilant aegri,&tussiunt vehementer parum quid hujus geaeris'mecsicana eniti damus, facilius correcturati cum tempore inoxam, quam si semel injusta dbsio demus. Disserunt aliquando inter se haec medicamenta. 1 c. Siae enim in magna copia recipiunt soporifera, laudantur quidem statim sed relinquunt in corpore validum,nec facile delebile frigus. Quae in minori copia recipiunt,plura autem calidiora quanto invalidiora sunt in praesens, tanto innocentiora sunt in futurum. Omnia autem sunt meliora, si post annum a compositione usurpetitur,veluti Philonis illud, quod est inter nobiles compositiones illas, quae mitigant dolores stupefacto sensu. Sunt aliae plures, δὶαςπὲρμ ατ- Vocatae, τρίγωνα, parum quidem efficacia, si praesentem dolorem pecies, sed securiora, si de futuro cogites Eadem ipsa meliora, si post annum a epositione imo Philonis illud est melius multo, si post biennium, triennium, uadriennium. Non inutile etiam est seq. annis usque adio. Diu enim servatum auto est innocentius,qub vetustius Evanidum aut est viribus,quod debiliter agit id, cujus gratia datum est. i . Ut igitur, quantum fieri potest, abstinendum est a talibus cita in casu necessitatis fugere non oportet. Uti autem oportet non valde recentibus, in quibusvis narcotica adhuc viget , neque tam vetustis, ut excidamus voto nostro sed ut dictum est, exspectare, usquedum castigetur vis refrigeratoria a alefactoriis. Horum usus tantum est, Cum sympto mari nos opponimus, praeeipue, cum a frigida causa est. Vehemetiter enim nocent toti dispositioni, adeoque tantum non immedicabilem reddunt. s II. I. TEnaesectio, quae non corrui rapit vires, non est eorum, qui symptoma in-V tuentur: sed eorum, qui totam δαθε exscindunt. Ita balneum,&purcratio,& fomentum,& vini potio,quorum omnium Hipp. meminitsubdoloribus oculorum, cum in Aph. ita inquit Dolores oculorum solvit vini meri potio, aut balneum, aut fomentum, aut Pe sectio, aut purgatio. Haec enim omnia, diatheses sanando, sanant simul dolores illorum. Sicin alimentum, ut antea dixi, in morbos ualido& sicco laborante ore ventriculi datum, tollendo dispositionem, prohibet syncopen. a. At non eam,quae Ob frigidorum humorti copiam, sive DλυM: dicatur, sive
328쪽
syncope stomachica, alimelato indiget ceu medicamento, etiamsi saepe in talibus dispositionibus, non alimentum solum, sed&vj num dare laborantibus cogimur, ut avertam Us periculum, quod in instanti est, non dilpositioni medentes. Vacuatio enim potius quam adjectio talium est medicina. Et videre est quotidie plures tales interire inscitia Medicorum. Quare tempus mihi videtur de
I. YGitur febricitare incipiunt quidam, postquam collegerunt insignem co-Ipiam crudorum humorum,una cum vitiato ore ventii culi, quia 'ομαχον
appellitant. Hoc fit vela cruditatibus, vel cum ob alias causas hypochondria fiunt tumida, adeoque totum corpus in majorem tumorem attollitur,4 color his quidem sit albidior, laquosior, quam pro natura illis autem vertitur in acrum aut lividum , quos quidam Medicorum μολιβδου Κωτα nominant. Omnium horum pulsus sunt minores, quana pro ratione caloris, obscur omnia n,inaequales,in aliquando illa inaequalitate, quae συσημιλτικη vocatur, semper illa, quae in uno ictu.
a. In nullo horum sanguis auferri potest absque maximo detrimento, quamvis indigeant vacuatione. Sed neque venae sectionem ferunt, neque puris gationem, quod etiam sine his facile syncope capiantur. Quomodo igitur tale curantur DCum indigeant vacuatione, neque tamen ferant illami ullam alia irinveni in his vacuationem, quam illam,quae fit perfrictiones. Convenit igitur in choare illas statim initio morbi, primam quidem in cruribus a superioribu ad inferiora,idque facere linteis non mollissimis, sed quae habent asperum quid Oportet enim aliquatenus lancinari cutim ab illis, simulque illam digeri,ita postulante aegri constitutione Deindetpta etiam brachia,ab humeris eodem modo, a superioribus ad inferiora euntes Ubi artus toti videbuntur calidi, metus fuerit sensus cujusdam lassitudinarii, ob contusam carnem a copia frictionum factam,utendum est oleo laxatorio, quale est Sabinum Abstinere veri oportet ab adstringentibus, quale est Hispanum astri cum, nec non id, quoi
paratur cum ramis ex olivis immaturis Tempore hyemali non nocuerit transire ad aliquod digerens, quale est Sicyonium, chamaemelinum, aut quod in Agypto frequens est cicinum. Maec si non adsint, laxativum aliquod, cui nulladstrietto,maxime, si vetustius sit, sumere oportet,injec lo anetho, quod videbitur proportionatum Deinde,ut consuevimus, in vase duplici tam diu calefacire super igne, usquedum imbiberit qualitatem herbae, tum hoc ipso ungere aitus,&sortiter fricare. Post haec Oleum quidem abstergere, Tordes enim facit pergere autem ad spinam, eamque similiter confricare, primum quidem siccideinde autem cum pinguedine. Hinc ad crura digrediendum est,ab his teriu
329쪽
ad marius A manibus iterum ad spinam,toto die nihil aliud agentes, e quidem
in domo lucida & sicca Sit vero temperata haec in caliditate. 3. Pro victu his satis esto melicratum,cui incoctus sit hystapus. Et non oportet illis vel cibum concedere, vel sorbitionem ullam, vel etiam aquamn imo nec potum indulgere liberaliter, sed solo contentum esse melicrato tribus primis diebus, dum alius post alium fricat, solo interposito illo tempore, quo somnusae rium occupat. Hunc insigniter promovet perpetua illa frictio. Quare vel ob id etiam aptum est auxilium,non ob solam vacuationem. Nam somnum etiam conciliat.
i. Non tamen ob id longior somnus talibus est utilis. Impedit enim digestionem crudorum humorum, d gravat viscera sed si ullus norbus utroque hoc, somno de vigilia, moderato indiget, hic est Co it enim somnus digerit vigilia. Utroqtie autem est opus illi, qui laborat copia crudorum humorum. Al tertitrum igitur si moderate fiat, alterum alterius castigare potest excelsum, de
ue .si enim pulsus illius parvus e debilis sit,si praeterea valde inaequalis summum est periculum. Et facere oportet, quae dicta fiunt, nihil praeterea machinari. Sin in tonora magnitudine mediocriter se habeat , de statim appareat magnus cum aequalitate, considera regionem ventriculi, dc confidenter clysterem subjice, nisi alvus sponte eat. Accidit enim ut a melicrato vacuetur recte hac omnis abundantia,illa,inquam,quae colligi solet inprimis viis,circa hepar Mmesenterium,Quodsi major excrementorum impetus sit ad ventriculum, debet primum coqui amplius metieratum,ut fiat quidem minus subductorium,magis autem alat. Veluti crudum, minus quidem sit, magis autem subducit. g. Cujus opera si excrementa copiosius eant deorsum, ne heic quidem stare oportet jed loco melicrati, piissanae succum dare. Si tamen eo eant,halicae sorbitionem praebere,accommodandos pulsui. Aliquando enim subito mutatur in debilitatem,& inaequalitatem dc parvitatem. Quo tempore panem dare oportet ex vino diluto, si modo lentriculuset hepar sint immunia ab inflammatione,
Si adsit inflammatio hoc,inquam statu, cum corpus est fartum crudis humoribus, in desperatione erit aeger,pulsibus sic mutatis Itilissi praedixeris mortem , liberabis te a calumnia, ubi non adhibueris ullum generosum remedium. In quibus autem spes aliqua salutis, est in omnibus, sine inflammatione laborantibus,si modo mature vocarint Medicum: turpissimum fuerit admittere syncopen,quamvis quotidie fiat, ob inscitiam Medicorum. Verum, hos tales sinere oportet,neque se comparare cum illis. Qui enim vere est artifex Medicus, illum pudet, aegrum subito in praesentia syncope occupari, nec praedicente ipso,nec praeparato ad inhibitionem,nec etiam inhibente. 8. Dictum a me etiam antea est, quod illime inflanimationes causantur Quo cum
330쪽
cum in talibus dispositionibus semper vexant hypochondria cataplasmatis , dc perfusionibus suis. Non igitur utendum illis, priusquam maxima pars excrementorum vacuata& cocta sit. Tum demum enim illis utendum non simplicuer laxantes, sed moderate adhibentes ab . nisi febris sit magna. . Si verb,ut dictum est, primum triduum ita transegeris, neque quid sequent .acciderit, pergere licet in iisdem , M. usque ad septimum uti solo melicrato, cui hystapus tu incoctus. Qui enim ita dispositi sunt, longissime tolerant inediam, alito interim corpore crudis illis humoribus. Si non solum crudi sint, sed eo usque corrupti, ut perfici coctione non possint, sic aegrotantes impossibile est servari. Qui vero servari possunt, siquidem nihil peccetur, usque ad septimum solo melicrato sustentandi sunt, aut si necessitas ita velit, aut propter alvum fluidiorem,aut quia aeger abhorret a melicrato ad tissanae sucia
io. Si etiam hunc fastidierit, halicam illi dabis, eodem modo conditam. Ita enim dispositos acetum non offendit. Tu vero si senseris, crassos esse nimis crudos illos humores, dare oportet Oxymel toto illo tempore, melicrati loco. Si ob assiduum usum taedium obrepserit, transire licebit ad in licratum&ptissanam,&reditum facere adoxymeli. Maxime in iis, qui pullum habent parvum ,rarum &tardum, cujus causa sit frigus humorum. His subito comes erit evidens totius corporis decoloratio , qualis etiam antea dicta fuit. 11. Fortassis videbitur alicui impossibile id,quod dixi, cum in nullo febricitanti visi fuerint pulsus tardiores lariores. Verum est, quod dixi duplici ratione. Una in paroxysmis evidenter tales sunt. Altera: etiam aliis a paroxysmo temporibus arteriae tardius iarius moventur 1a. Ergo si aestas sit, aeger frigidae aquae alssuetus, detur illi Oxymeli ac stufrigidum sin hyems,omnibus calidum, sive frigidae sint asueti, sive calidar. Ita si aestatis tempore calor sit immodicus,etiam calida assuetis detur frigidum, si nullum viscussit debile. I 3. His valde contraria sunt balnea aer, sive calidior , sive frigi.dior. Itaque ut lavandi hi non sunt ita cubare debent aestatis qui dentempore, frigidiusculo loco , hyemis autem tepido Laeduntur enim nor parum ab utroque excessit. In balneo, ut aestate, omnique caloris auo mento , fusis cludis humoribus, in liquaque se expandentibus, ut peri culum immineat pulmoni ebo cordi , imo, possim lac sursum repere ac cerebrum, cum melius sit longius abesse a cerebro, propius autem esse hepati&primis vii&.1 . In cubiculis, immodice frigidis, ut cla tempore hyemis, in universun