장음표시 사용
341쪽
rum,Neque alterationem sensim factam posse dolorem concitare: sed oportere illam etiam confertim fieri,&cum violentia incidere, siquidem dolorem sit factura.Videmus enim,non solum illa corpora, quae confertim in statum praeter naturaim aguntur, dolere sed& reditum ad statum secundum naturam , nisi sensim fiat, dolorificum este. Qui enim iter faciunt in intenso frigore,si confertim calefiant, tam graviter dolent circa radices ungium,ut tolerare non possint. . An igitur vehementer calefieri aut refrigerari continui solutionem effiaeit, longiore indiget consideratione At mihi id demonstratum est in opere de Simpl. facc.Nunc quid faciendo id fiat, ad praesens non attinet dicere. Sive enim secando continuationem substantiae sensibilium, sive alterando confertim fiat, non facit ad inventionem remediorum dolorem tollentium, modo sciamus, quod eae,quae violenter calefaciunt refrigerant, dolorifica fiant partibus sentientibus. s. Ergὁ si incipiendum est ab evidentibus; illa verbdocent, haec sola,cu contingunt se dictae partes, dolorem ciere, valde, inquam, calefacientia 4efrigerantia,uta solventia continuum substantiae, quae sunt in censu frangentium,secantium 3 tendentium e quaeramus curationem via quadam progressi a natura rerum illarum, quodlpsitim μεθοδος Vocatur.
. A superioribus itaque initium capientes, dicamus, Quoniam scire cupimus,eur in morbis doleamus etiamsi exterius nihil tale nos assiciat, necesse habemus vestigare intra corpus talem aliquam causam, quae vel valde calefaciat, refrigeretue,vel dividat substantiam unius alimius partissensilis, molestano
bis sit pro .Videamus autem primum,cujus natura sit,quod continuum soluturumst Necessum est aut rupturam,aut pressuram, aut rosuram esse dispositionem illam,quae continuum solvit. Sed enim ruptura est tensio quaedam et pressura pondere rosura ab acri qualitate. Quando igitur forinsecus nihil est, quod aut tendat,aut gravet,aut mordeate, ex seipso autem corpus tale quid perpeti tur: manifestum est omnibus, quod tensio quidem accidit aut a substantia mulista, tendente continens corpus, aut ab immodica siccitate : compressio autem interius, irruente substantia vel dura, vel gravi, vel ex utroque genere, morsust antem ab humore acris naturae. Ii. In masnis igitur doloribus circumspiciendum est, utrum causa sit vel multus humor vel flatus exitum non habens,vel gravis tumor,vel acris humor, vel dispositio sicca, vel ultra haec omnia, ut nuper dixi, aliquid fortiter calefaciens,refrigeransve. Ιχ.Horum iterum causa consideranda est,utrum aspiritu sit,ana contentis
humoribus,an vero a continentibus solidis 3 Quodlibet enim horum fortiterealefactum, refrigeratumve contactu suo fit doloriscum. Quo modo igitur dignosse oportet, a quo holum fiat meque enim in omnibus certa habemus signas
342쪽
siona,adeoque,ut alia,sic dignotio dubiorum sensu tam causarum, quam o borum,oritur ex multo exercitio,&diligenti contemplatione, ut in aliis ostensum est. Jam autem hoc non agitur,sed ipsam solam medendi methodum persequimur, qua per demonstrationes inventa,inventa simul Medicis: auxilia commoda, non modo ad copiam dc ubertatem remediorum Medelarum
sed Sc aliquando ad morbi cognitionem. Hoc vobis saepe in clara luce ostem di, de jam ostendam propositis exemplis duobus aut tribus aegrorum, qui nian ita diu est cum curati sunt. 13. Quadragenarius igitur ille, qui, ut nosti, pro Colico habebatur, non rnodo non nihil commodi sentiebat a perfusionibus, fomentis, cataplasmatis clysteribus, quibus familiariter utimur in his dispolitionibus sed ckexace babatur malum a plerisque Nempe enim ab oleo rutaceo per sedem immisso, pejus habebat, ut&a Castorio. Quin cum mel aliquando usurpassiet coctum
cum pipere,extreme cruciabatur. Eriam succo accepto foenigraeci cocti, satis graviter tulit. Conjectatus igitur ego, humores acres, intestinorum tunicis im-hibitos, corrumpere secum inferius immissa, ter os data, obtuli illi cibos non facile cori uptibiles, a quibuscum viderem illum minus dolere, ratiocinatus sum necessitatem mihi incumbere purgandae cacochymiae. Hanc in rem cum melius medicamentum in promtu non esset quam illud, quod ex aloe fit, quod vulgo vocant ἰεραν πιαρο- Neque enim ausus sum confertim purgare hominem, a dolore inedia jam purgatum per duos menses ex intervallis autem moderate id faciens,intra dies, ut scis,quindecim perfecte sanavi, nullo alio usus
1 . Et hic quidem tum primum Colico dolore laborarat, antea nunquam: juvenis autem quidam, non procul ab illa aetate, qui non semel expertus erat lhoc malum,purgatus fuerat succo scammonii. Sic satis purgatus, primae diei vespera lavit,comedit piissanae succum, cui superaddidit pisces verum noctu
omnia vomuit. Altero igitur die post balneum sumsit aliquid lactucae postea
carnes gallinaceas, in albo iurecoctas,&tandem halicam ex aqua, superbibito vino austero. Posthaec visus est sibi bene habere, etiam tertio die usus est eodem victu excievit autem ventriculus cum morsu plusculum quam pro analogii ciborum. Quarto die etiam amplius doluit circa ventriculum. Et cum opinaretur se post balneum refrixisse,ol. rvt. per clysterem admisit. Sed amplius doluit,&pauld post liquidorum excrementorum magnam copiam dejecit, manifesto alguinento, quod ex toto corpore ferretur quid ad regiones ventriculi. Dein ceps per certas periodos similiter afficiebatur. Audientes autem sympto malo ipsius noxam ex scammonia contigisse conclusimus,&consistere maxime in in testinis, quae ante usum scammonii debilia erant, adeoque dispositionem jam es
Tu vero scis,quo modo illi succurrere soleam, facessere lati jubeo reme
343쪽
dia Colica,& alo halica calida,in aqua cocta, aei nos Punici mali injiciens. Cum dormiisset hic tota nocte absque dolore, miratus est utique inopinatum auxilii eventum. Interrogavit autem,quid taberet bibere, dedi siccum rhois ad aquatum, eo fine, ut siqua circa intestinum nata esset ulcerosa dispositio, eam abstergeret si ita illi basset Quid ex superioribus, ut sisteret. . In prandio ita
sese gerere mandavi, ut caenare posset panem purum intriactum vino austero e
is. Concessi etiam uteretur ex fructibus austeris, quibus vellet, pomis,pyris granatis. Hac ratione nutritus etiam tertio die, quarto Theriacam sumsit, integre a natus est. In posterum consueto victii utens, non laesus est ab ullo. 1 . Non valde aliter tractavi alium quendam sic dispositum, tempore aesti o. Hic chim siti urgeretur, praeter alia concessi haustum frigidae. Noli igitur in omni dispositione quaerere talia signa,qualia inpleuriti desunt, dc dysenteria. Scientifica enim est horum duorum morborum cognitio, fundata certi sic definitis signis conjecturalis autem jam dictorum, quamque asIequuntur illi tantum, qui accurate didicerunt propriam cujuscunque morbi curationem. 18. De qua quia jam propositum mihi est agere velle, finiat illa in seipsa, nec attingat dignotionem dispositionum, maxime illarum, quae ex signis conjecturalib. pendent quidem, sed cohaerent cum dignotione juvantium Sc laedentium. Hanc enim methodum exercitium in morborum ignotione facimus seorsim ut, qui jam incipit exercere artem,in singulis aegris in Veniat, ut nos quoque,&locos affectos,&dispositioneSeorum,
a P VIII. i. TRgo iterum veniamus ad dispositiones illas, quae dolores causantur. Si I enim copia sanguinis suid quod tensivum dolorem facit, ut fit in iis, qui
inflammatione laborant, confestim vena est secanda, si vires constent.Si vero reformidet aeger,aut debilior sit, revellendum derivandum est. Dictum autem est,qua ratiotae utrumque sit instituendum. a. Hoc facu ori tamen instet dolor, argumento sit,in parte affecta impactam esse causam doloris. Hinc elucet,quid porrb faciendum sit Imo, quae cura sit adhibenda PDiscutiendum est medicamentis dictis. 3. Eodem modo,qui a flatulento spiritu sunt dolores, subsidio venientes diaphoreticis cibis, potibusque attenuantibus, clysteribus ci cataplasmatis, perfusionibus&fomentationibus. a Si vero tumor gravans aut comprimens dolorem fecerit, tumori debe
s. Si humor mordax maxime contraries illi sunt attenuantia& calefacientia. Haec enim dispositio, si curari debet, opus habet
346쪽
vGuantibus ea quae molesta sunt quod si fieri non potest,attemperanti bus. Si etiam hoc fieri non potest, oblatione narcoticorum. Haec communis quidem est: sed minimum nocet talibus dispositionibus prae aliis. Consistentia enim tenuia sunt, eorumque pleraque facultate calida. Quae vero δ opto lyascyamo parantur frigida, δ refrigerant, di siccant omnino. Quare, non solum utilia 1lint ad stuporem sensibus inferendum sed dc ut cogentiae crassen cientia humorum tenuitatem,praetere caliditatem nimiam castigantia. s. At verbi ubi quae superant, crassa&viscida sunt, maxime se opponunt narcotica,&est operae pretium prorsus abstinere ab usu illorum in talibus dispositionibus. Sed ion valde magni dolores exsistunt itide, si soli sint tales humo res. Si vero per accidens aliquod copuletur vaporosus spiritus, qui perforare non possit corpora continentia, tales experiuntur dolores thiensissimos. Hoc fit ob duas causas,obstructionem & calorem. Illam,quia retinet spiritum,&prohibet transire hunc quia calor generat tales spiritus.
. Hae dispositiones accidunt illis,qui farciunt se cibis, frigidis quidem temo
peramento, crassis autem&viscidis consistentia, cum in tunicis intestinoruna
conclusus est spiritus ille. Duae enim cum sint, cum in spatio intermedio cumulatur talis humor transmutatur in spiritum dictum. Hic vel bcrassus cum sit frigidus,etiam tardiuscule transit. Quando igitur retinetur, e distendit itinicas,& humor, ex quo generatus est,ualde refrigerat vicinas intestinorum partes,
duabus de causis dolent ita affecti. 8. Est quidem ita , statim fiunt prorsus indolentes, ubi narcoticum biberunt sed dispositio si amplior variis modis. Tunica quidem intestinorum sunt densiores, S minus perspirabiles, ob medicamenti frigiditatem au molautem crassior, difficulter mobilis, ut dongiori tempore indigeat aeger
curationem,& Medico summopere exercitato. 9. Si enim, ut non semel factum est, cogaris iterum curam aggredi, pericullum fuerit, ne iterum fiat uentur humores, dolor recrudescat. Quo temportertium dato narcotico fortassis quartum d pluries, eo tandem res pervini et, ut aeger fiat incurabilis,factusque toto corpore cachecticus, dongo tenpore es inicus tandem moriatur. Io. Quo ergo modo curare oportet dolorer, ex humoribus inter tunica
collectis p Non valide calefacientes perfusionibus aut cataplasmatis. A calefacientibus enim, nisi simul fortiter discutiant, funduntur, simulque in flatu laountur omnes humores viscidi, crassi trietidi Convenit igitur dissecare illo de coquere, quod fit ab attenuantibuS, praecipue cum non evidenter calefaciunt Notum autem est omnibus,ex his eligenda esse illa, quae magis discutiunt satu & sicciora sunt. Et a multis ex vulgo audire est saepe, minus dolere coluta cum cataplasmata non applicantur, ut neque perfusiones ex otio, neque cl3steribus.
347쪽
it. Inter hos qui animosiores sunt&fortes, invi cstumo dico, sed longiore tempore citius curantur, quam illi, qui Violenter calefacientibus,ut dictum est. Nihil enim magis metuere oportet in talibus humoribus quam caliditatem fundentem dc fatuantem illos, non etiam simul discutientem. H. Vidi ruri operarium quendam, qui ut sensit dolorem colicum, statiincingebatur, cum antea cinci us non esset, editque cum pane allium, non intermisso labore suo consueto. Nihil hic bibebat toto die, vesperi meracius. Inde
dormiens tota nocte, mane surrexit omnis doloris expers. Est nimirum allium
inter flatus discutientiavi minime siticulosa esculenta. Qui ejus rei experientiam non habent, cepis ajunt esse siticulosius fallunturque toto coelo Non solum enim non siticulosius est , sed dc nullo modo siticulosum , adeoque inter flatus discutientia princeps, soleoque ego cibum hunc vocareTheriacam rusticorum. Et si quis Thraces, Celtas, omnesque,qui frigidas regiones incolunt, arcuerit ab esu allii, non leviter laeserit homines illos. i3.Qu igitur cunque absque febre fortiter dolent intestina ob dictam causam, iis licet allium comedere,&antidotum ex viperis bibere, magnopere pugnantem contra dictam dispositioneman febre si contingat,tentandum est prius,modbadmittant, fomentum ex milio sicco A quos non sedetur dolor, decoquere oportet semina fiatus discutientia in oleo,quod tenuium partium, deinde colato per pannum oleo, ut purumac solum sit,liquare in eo adipem anserinum, dc per sedem immittere. Ubi adeps dictus non estes, gallinaceo uti. Esto vero ille
11ne late sed etiam non valde vetustus sit. Licet recentem vocare in usium praecipue anserinum. Si neque sic quielcat dolor, oportet repetere idem,sed addito pauco castorio de opto. Sit autem utriusq; magnitud' fabae adolei cotyla, i . Assumituretiam hapso lanae purpura tinctae Debet autem appendi filo forti ila intrudi bene alte in rectum intestinum, ut facile extrahi possit, cum o s. . pus est. Usu praebet manifeste. Eodem modo&oculorurn aurium dolo is , . res lenit hoc medicamentum,cum spiritus flatulentus in febribus turbat Potest i iubusui elle&fomentum ex milio, cum levissimum sit omgraves,acresque halitus emittat. Potestin auribus infundi illud ex castorio Opto,quo Dp utor. Humor autem,in quo laevigantur talia, est vocatum apud nos εψη αα, quod Medicorum plerique σὰ ον. Si cataplasmate sit opus, capita pap. aquae incoquens cum farina foeni Graeci,hordei aut seu uini, a quae inspersis
fiat cataplasma, 11.Sciendum est,quod ex Cast fit medicamentum,non inodo mitIgare aurium dolorem,sed oculorum dentium,auribus instillatum.Iamque notum est omnibus, collyria ex pio sedare gravissimos oculorum dolores. Non est autem utendum illis, ut dixi, nisi maxima urgentenecessitate praemoniti, quod partes quaedam refrigetratae ab Opio laede0 tur in posterum vitae, debilitatae videi cer aeterum, nos taluti hominis in praesens consulturi, futuram noxam insura per habemus, o S I6. Nec
348쪽
16. Nec fictum est, quosdam eorum, qui usi sunt, eo usque periclitatos, ut nihil viderent,quosdam utobsurdescerent, ut constat omnibus. Hinc nos, si quando coacti ad usum illorum descendimus, deinceps tempore sanitatis,calefacimus partes, auribus quidem illo, quod ex solo cast. fit oculis autem, sola calefacientia applicamus. Maxime autem laudamus illud,quod ex Cinnamomo fit. 1 . Susticiant autem haec de dolore,causato ab humoribus crastis viscidis,&frigidis, ut etiam a spiritu statuos Dastinis enim cura esto' nium, absolvenda dictis medicamentis. Interim,qui a spiritu flatulento peculiare habet auxilium,cucurbitulam cum multa flamma saepius astixam. Et videbitur operari quasi incantamento quodam in his dispositionibus, sive in intestinis sint, sive in alia aliqua parte Statim enim&indolentes fiunt,&perfecte sani Sinon solum flatus sint, sed & humor, ex quo flatus, ne sic quidem fallit. Iterum autem si vel nocte,vel die seq.aut etiam tertio tale quid fiat, max si error in victu. sit commissus,fortiora calida adhibita proderunt.18. Tibi vero hoc maximum esto indicium dispositionisu sequatur vero conveniens curatio, non calorificis quidem, sed attenuantibus. Tale quid si fiat circa ventriculum, mirifice juvantur acribus clysteribus. Oportet autem primum omnium curare paroxysmum doloris, apposita cucurbitula, ut dimetur spiritus flatuosus. Deinde vacuare humorem, imista per clysterem dictor urnmedicamentorum aliquo. Ego soleo praedictorum oleorum uni rutam incoquere.Quidam huc perducti,ubi acceperint oleum,vehementissime dolent: sed paulo post excernunt humorem vitreum, quo facto& dolor& dispositio ces sat Vacuato enim eo, quo generabatur spiritus ille flatulentus, omnia sedantur.
19. His humoribus naturam contrariissimam habent tenues acres, quamvis interim cieant,eundem dolorem. Aliquando vehementes convulsiones inferunt, in ore ventriculi collecti, ut nuperis, qui bilem aeruginosam vomebat. Melius autem fuerat vocare, non aerugini similem, sed exquisitam aeruginena. Talis enim erat, qualis aerugo primae notae. Sed huic juveni, post convulsionein&syncopen, madores quidam frigidi apparebant, cum pulsu extreme parvo. Ex quo etiam conjeeturam feci, in ore ventriculi σομαχον vulgus vocata' morda 'eem quendam humorem abundare, ideo aquam tepidam bibendam dedi, a cuia
jus usu statim evomuit tale quid, quale feceris,si splendidissimae bili aquam mi,
ceas. Talis humor cum in ventriculo collectus est, vomitu oportet illum ex purgare cum in intestinis rueret, per clysterem injicere medicamenta, quae eluere possint. Haec abstersoria esse debent Omnino : verum, quia mordacia sunt, eligere, quae minime mordent. Tale est praecipue piissanae succus Cibi autem offerendi sunt boni succi,iidemque non facile corruptibiles,quorum exempla edita sunt superius.
349쪽
ao. Et quoniam mernini eorum etiam, quae propter intensam siccitatem tendunt& dolorem faciunt, oportet de his etiam aliquid dicere. Sciendum autem est talem dispositionem si quis curare velit , indicare humectationemri humectationem autem introductu dissicilem esse, dc tantum non curatu impossibilem, quippe factam ratione febris. Fit autem maxime post perniciosas phrenitidas, neque vidi aliquem, neque narrantem alium audivi, qui convulsum ex hac causa servatum viderit. 11.Utplurimum enim hispasmi fiunt,&propter repletionem partium nervosarum, cujus ratione etiam in inflammationibus accidunt: in praeterea propter humorem acrem tenuem erodentem partes dictas, ut&frigus forte,
quod causatur quid simile congelationi. Hoc igitur tres spasmi species curantur saepe incurabilis autem est, qui a siccitate partium dictarum. 22. Et est mihi demonstratum etiam l.de Marasmo, siccitatem h*nc partium dictarum prorsus in curabilem esse. Ut jam nihil aliud opus sit dicere de his symptomatis sed neque de iis,quae fiunt ob immodicam vacuationem,aut per alVum,aut per vomitum,aut per haemorrhagian Diota enim jam sunt pauca in sup Iterumque mihi dicendum est de illis, cum de tumoribus praeter nat ram agetur.Sista igitur hunc sermonem,posteaquam satis dictum est de symptomatis maxime necessiariis,iis praecipue,quaefebribus juncta sunt.
23. Mirabilis heic statim ab initio distinctio est, alibi mihi non lecta Ctim
de venae sectione consultatur,indicatio a viribus locum habet tantum in acu toria,non autem in revulsoria aut derivatoria. Fit verbistrabilior,quod quo se refert, i. . c. c. non fiat ejus rei mentio. Ego heic similis fieri volui stulto alicui qui lapillum inputeum projicit, quem decem sapientes non possunt extrahere. Sussicit enim indicium.
2q mirabilis etiam sermo est . . Cum enim distinguere vellet Dia αimproprie dicta , quae Medicis alioqui sunt ναρκωτα , obstupefacientia, dicit ille quidem duplicia esse, Calida&frigida sed non explicat debito modo.Mirabilior vero lic sit, quod loco proprio, qui est 3. Simpl.I9 in eodem peccat. Res est, ἀνοδυνα sunt duplicia, Proprie cim propriὰ dicta Proprie dicta,quae παρηγορικὰ &χναύρικοὶ, omnia sunt calida non ultra primum gradum, ut anethum, chamae melum Improprie dicta eodem modo sunt duplicia, Calida S ligida. Et calida quidem ex prae dominio sunt talia r sed habent unctam ibi humiditatem quandam crudam de in concoctam, qua in corpore actuata, subvolant in cerebrum crassi vapores, qui spiritibus permisti, iernervos ad partes sensiles delati stuporem quendam ωinsensibilitatem
350쪽
illis coiiciliant. Talia sunt vinum, cerevisia bene lupulata, aut etiam lupuli loco admista Chamaepeute Cordi, quam ad RosmarinoujIν Bauh. refert, crocus, styrax, myrrha, di c. Frigida tam sunt heterogenearum partium, ut cum frigiditate prae- dominante pervenire possint ad 3. gr. cal. Hujus rei exemplum est in Opio, ut est in is nostris Anautem praeter humiditatem frigiditatem habeant δυναμ ιν
quandam αρρητον, nunc non definio. An Gal. utroque loco ο ρεραω ευει, ut supra Z Tu videris: ego explicationem non respuo.
1 f. Mirabilior, de Heraclito digna sunt illa,eodem . s. caliditatem nimiam castigantia. Cujus farinae sunt illa g. seq. Et calorem quia calor gignit tales piritus. Re pertinet ad libri I .c. 8. ubi videbimus si volet ILLE.ας.Tango hoc etiam obiter, Quam defensionem parat Repletioni Inaniti Hipp. 6. Aph.39. illam dudum e manibus extorsit Adrastea 2. Caus symp.2. nec non l.de Palp.ult. Vide Animadv. MOnt. cap. 2.j.se
I. Am duo morborum genera,quo modo quis curet, exposuimus, alterum,us teri nomine appellatum,e κραοτα alterum novo, a nobis imposito λυ- ας της συνεχειας, de qua primo loco scripsimus lib. 3. . .&6. deinde vero de Ih- temperie a s. usque ad D. egimus. In hoc vero,qui is est totius operis, de Tu moribus praeternaturam incipimus scribese, cum morbus a magnitudine fit,&partes discedunt a statu secundum naturam ad statum praeter naturam. Hac in re non refert, Sanitatem ne dicas,an secundum naturam, quod ad praesens. a.dn hoc genere cum multae sint species,primo loco de Inflammatione dicetur.Praestat enim ab hac initium facere, Utua Inflammatio continua estvi febribus&aliis sympto in iis, quae facit pessima. Caeterum, quia veteres saepe φλι ω πνdicant,quae φλεγμονη est,sciendum, non de hac nos loquiaedde illa, quae utrumque conjunctum habet, Calorem: tensionem partis, cincurrit, tam in nostrum, quam in aegri sensum, συνέΘηm vocata, altierationis perceptio, quas conscientia. 3. Nihilominus pars plegmona obsessa renititur magis minus, nisi quod major est renitentia quam per naturam esse potest. Dolor etiam simul adest modo major, modo minor, Quin etiam pulsiis adest sensus, cum morbus valde increverit,praecipue cum jam pus fit. Ita&rubor vocatus maior minor est. Semper