Primae lineae physiologiae in usum praelectionum academicarum /

391쪽

CONCEPTIO. 379

Frimum serosum lac, sive colostra, alvum teneri

scelus laxat, mecOnium expurgat DCCCXCVIII. cum

summa ejus utilitate. Sed etiam absque foetu, Platitillatio lactistros ductus erigens, & affluxum sanguinis augens, lactis fluxum in Virginibus, Vetulis, viri o te obtinuit. A pubertate demum lac generatur, ante eam serosus humor de mamma manat : plerumque etiam mediam circa graviditatena primum generatur. Post tempora mensium, ut uterus, ita mammae essaetae ossicium deserunt.

DCCCCXLVIII. Sed magnae mutationes in sce-

tu accidunt, qui in lucem edjtus est. Et prima est respirat', 'quam in ipsa vagina materna jam molitur, dolore, ut videtur, vario, & anxietate ad vagitus eos lacessitus, quibus lucem novam salutat, forte & cibi desiderio, quem ex amnii penu haUserit. Ergo in pulmones aerem ducit, eos, hactenus parvos, seroso humore plenos, dilatat, mutat ex atro rubentibus, parvis, solidis, in aqua etiam salsa mersis, in leves, spongiosis, innatantes, magnos, plenos aere, & subalbidos. Ergo facilius in pulmones istos magnos laxosque sanguis subit CCXCII. multum adeo de sanguine arteriae pulmonalis, qui per arteriosum ductum in aOrtam ferebatur, nune in pulmones per reliquos ejus arteriae ramos Venit. Et eo magis ductus iste deseritur, quod novum obstaculum sanguini, in abdomen descensuro, natum sit; arteriae nempe umbilicales maximae nunc ligatae sunt, ut sanguis aOrtar inferioris non nisi nixu suo, quo omnes arterias pelvis pedumque dilatat, viam nune invenire possit. Denique, ut Plus accipit pulmo, ita plus sanguinis nascens ex corde Aor ta accipit; interque eam tumidiorem, & arterjam pulmonalem, medius arteriosus ductus eliditur, ut in adulto homine non vaeuus solum, sed brevior reperiatur, alioquin peculiari modo intus rubellus, mollis, ad concrescendum cum stagnante sanguine

aptissimus. Haec ergo via sanguinis cito aboletur, &sere intra annum.

392쪽

DCCCCXLIX. Deinde etiam foramen OVale sensim obturatur, per easdem causas. Nam, quamprimum in pulmonem via liberior facta est, etiam incor dextrum iter facilius fit, & sanguis Venae ca- Ee utriusque copiosior eo Venit, quo a laxa pulmonali arteria jnvitatur . neque adeo eget via illa, in septo sinuum effossa. Sed etiam per umbilicalem Venam, omni sanguinis penu destitutam ,b ligatum umbilicum, DC cccxxx. minus sanguinis in v nam cavam in seriorem assertur, minor ergo nixus in ostium Ovale est, quo sanguis superioris cavae ob isthmum aliunde vix subire potest. Denique, cum Plus sanguinis per pulmones in sinistrum sinum ad-Veniat, dilatatur iste, I extenduntur una cum toto sinu ; cui inhaerent, corni gula valvulae ovalis,& elevant valvulam, ut in maturo foetu super istum isthmum educt a totum ostium obturet, & isthmo ipsit valvula apprimatur. A una sanguis finistri sinus fulcit eam valvulam, contra impetum sanguinis fi-nus dextri. Sic , ad cedente aliqua frictione orae supremae valvulae contra isthmuin supremum, sensam coalescit foramen o vale & agglutinatur summa ora valvulae ad posteriorem faciem isthmi, laad nascitur. Sed lente id fit, ut saepissime etiam ad magctam aetatem, at j quis inter isthmum, A supremam valvulae partem. tubulus liber supersit. Ubi neque tubulus adest, vestignam tamen totum sinistrorsum cavum, I tubuli in suprema parte dextrorsum aperti, sin jstrorsum caeci supersunt, quia potentia pinguinis dextri semper aut major est resistentia sanguinis sinistri, aut certe etiam in vita

progrestu non minor.

DCCCCL. Vena umbilicatis cito coalescit, ut sanguine destituta. Venae portarum sanguis, nullo nune Oppositio fluento ab umbilico adveniente impeditus . oeeupat sinum sinistrum, parcemque curvam mire umbilicatis D cxcv. & sanguinem per eos ramos mittit, per quos solebat umoIlicalis ve-

393쪽

na ad cavam sanguinem mittere. Ductus νenosus negligitur & coit, ob compressionem, quam dia-phragma in inspiratione descendens, novam hepati adfert. & qua linister lobus jecoris ad iobulum

apprimitur : sorte etiam ob angulum Obtusum , quem cum sinu simistro venae portarum essicit, ad sedem certe venae portarum Primum clauditur. DCCCCLI. Arteriae umbilicales ita clauduntur, ut alibi ligatae arteriae solent, parte sanguinis in polypos coacta, quae finem ea eum Oeeupat, I sanguine, qui renitentes membranas experitur, in vicinas minus resistentes di vergente. Neque nihil tribuo vi musculorum abdominis, qui eas arterias in respiratione contra plenissimum abdomen comprimunt; & angulo peracuto, quem umbilicatis arteria, ex iliaca egressa, nune cum eadem secundum vesicam recurva, facit, & rectitudini, inquam crura , acutam in Retu eum corpore plicam facientia, nunc exporriguntur. Cito adeo hae arteriae clauduntur, minimo superstite tubulo, qui ducit in duas, vel tres, Vesteae arterias. Urachus facillime aboletur, ut qui recta ex Vesica ascendat, & tenuissimus tubulus sit, & exitum non ha beat, I negligatur, aperta nunc & descendente

DCCCCLII. Ex similibus causis sensim hepar munuitur , & recipit se sub costas; & cratia intestina

ex gracilitate, quae in stetu est, in magnam di metrum intumescunt; & ventrieulus in longitudinem extenditur; & caecum intestinum nascitur, a faece ad dextra appendiculae pondere suo deorsum nitente ; & pedes insigniter augentur, a sanguinea ligatis umbilicalibus arteriis repulso, & reliquae mutationes fiunt, quibus mediis laetus in naturam

persecti hominis sensim migrat.

394쪽

CAPUT XXX.

in CCCLII. Etiam postquam puer in lucem editus est, crescit porro, sed lentius semper, & pro

minori portione, uti a nativitate recedit. Multa: causae sun L, cur continuo minus sit in erementum. Multa vaseula excaecari videntur, tum quod a Vicino torrente magni t ubi arteriosi elidantur : tum quod viscidior nunc sanguis in coagula abeat. Sed etiam crastior nunc cibus plus in sanguinem terrae congerit, quae cum succo alibili in universum corpus adducta omnia reddit duriora, osta, dentes, cartilagines, tendines, ligamenta, vasa, musculos, membranaS, Vasa, cellulosam telam; ut etiam tangentes digiti novam duritatem distinguant. Quare cum per pauciores Elinales sanguis a corde adveniat, cum duriora sint omnia, quae OPOrteat producere & distendere, necesse est minus iam inus cedere, quae crescere debent, cordis impulsioni.

DCCCCLIV. Sed etiam cor, quod primum inter omneS Partes molles confirmatum sit, minus increscit, quam ulla in reliquo corpore particula :dumque multo teneriores artus & molliora viscera distenduntur, ipsum lentius inerescit, minoremque perpetim, & demum octu plo omnino minorem portionem ad corpus adultum habet. Simul, ex ea ipsa quam celeriter acquisivit, densitate fit, ut minus sit irritabile, I intra datum tempus infrequentius contrahatur. Ita dum vires resistentes augentur, vires distendentes una minuuntur.

DCCCCLV. Erit ergo serius oeyusve finis incrementi : isque eo celerius attingetur, quo vividius

395쪽

& hequentius cor micaverit : aderit autem is finis, quando omnium ossium crustae cartilagineae adeo nunc tenues erunt, ut porro cedere osseaeque partis Incremento obsequi nequibunt. In sceminis celeriorem incrementi finem menses imponere videntur. Piscibus cartilagineis perpetuum increme tum est. DCCcCLVI. Status omnino nullus est, cum perpetuo a primo conceptu, perenni progressu natura ad decressaentum ducat. Dicitur tamen tunc adesse, quando neque incrementum superest, neque decrementum valde manifestum se effert. DCCCCLVII Nempe perpetuo consum j mur omnes CCCCXXXIV. ) Neque unice partes fluidas amittimus, sed ipsas demum quae pro solidissimis

habentur. Nam & ossa mutantur, I duriores o sibus dentes increscunt quando oppo litorum dentium tritus eos desinit consumere , atque adeo eorum elementa mutantur , & fibrae eburneae in dente elephanti dece1serunt, curvisque lineis glandem plumbeam utrimque ambierunt, & succus ossieus mutatur, cum alias dura ossa mollescant, alias tumores osteos exuberet; & cicatrices ipsae manifesta habent incrementa, non suffecturae alioquin claudendo in adulto homine vulneri, quos Puer accepisset; copia terrae, nostrae omnino, ut Per morbos vincitur, quae per lotium decedit.

DCCCCLVIII. Causa destructionis solidorum est

in perpetua extensione & retractione, quae sit in singulo cordis pulsu, centies millies intra singulos dies, quo motu ipsa metalla atteruntur : Deinde a frictione partium fluidarum ad conlistentes : a

detritione omnium membranarum, quae Vel in eo Poris superficie, vel in cavis internis libero fine terminantur, cujus unica ad reliquum canalem est firmitas : in musculorum alterno tumore & decremento : in attractione & pressione, quam carnes nostrae exerunt. Eo facilius autem deteruntur om-

396쪽

nia, quod plurimo cum pauca terra glutine fiant .

idve gluten extensum, si Vim adhaesionis extensio paulum superaverit, necesse sit decidere de terrae elementis & abripi. Ita scrobes nascuntur, qualeSin senum arteriis oculus demonstrat. Cellulosa rela alioquin in aqua in gelatinam dissiuxura, a sanguinis contra Vicina olla, vicinos musculos impetu, confricatione deteritur, & a perpetua alterna flexione & eXtensione. DCCCCLIX. Celerrimum foret decrementum , ' vitaeque finis non longe distaret a principio, nisi jacturae nostrae repararentur. Fluidas partes cibi renituunt, celeriter sata S, ut Vel ex pullo apparet, cui ex alimento intra biduum sanguis renascitur. Fiunt Vero, Ut alias Ostensum est, ex adipe adeps & sanguinei globuli : ex gelatina lymphaticus succus :ex muco mucus 2 ex istis & ex aqua humores re-Ijqui. Partes firmae iisdem fere modis reparantur, quos in scelus historia descripssimus. Gelatinosus ex alimentis succus per arterias ad omnes Pardes corporis adducitur, in Omnes cellulosas telas exsudat. Scrobes quas putes de intima arteriarum membrana per sanguinis impetum effodi, adaptata per vim Iate talem materies viscida restituit, neque

superatura modum cum exuberans particulae nutritiae finis necessario a sanguinis fluento abripiatur. Non deficiet, dum alimenti sat satis, cum major sit quies & minor resistentia in fundo strobis,

quae a motu sanguinis per medium alveum est remotior. Aeri S certae vires esse videntur, quibus

alimentum ad Partes solidas revincit, etsi modus

ignoratur.

DICCCLX. Cellulosae telae decrementa, a tractione nata vel a pressione, reparabit exhalaturus de arteria Vis idus vapor, ad loca absumpta apprenus vi vicinarum arteriarum, comprimentium musculorum4 expressa & resorpta parte Equea. Plerasque partes organicas tendines membranasque gluten

397쪽

VIT A. MORS. 38s

ten reparat, ut in Retu, in novam cellulo in te- iam fictum. DCCCCLXI. Decrementum quod est in liberis finibus partium altero fine ad reliquum corpus adhaerentium , potest sola protrusione sarciri, dum intervalla subnata lympha replet. DCCCCLXII. Quo tempore corporis statura negat proferri , obesitas nascitur, Veri incrementi quoddam imitamentum. Ea ab adipe fit ex cibo nato, qui lentescente nunc sanguinis impetu, cum dissicilius nunc in minima vascula subeat, ad parietes vasorum ablegatur, Vascula lateralia subit, porosque inorganicos arteriarum, in cellulosam te iam exsudat, ibique, diminuta nunc vi conquatasantis sanguinis, diminuta resorptione Venosa congeritur.

DCCCCLXIII. Decrementi initia in ipsa iuve

tute invenias. Iam eo florido tempore elementa solida augebantur, rimae ab humore perfluxae munuebantur, Vascula excaecabantur, & cellulosae t lete major attractio totum corpus addensabat. In universo corpore duritas, quae ab aetate nascitur, se conspicuam Ofieri, in ossibus, totis nunc se

gilibus, in cute, in tendinibus, in glandulis conglobatis, in arteriis, in pondere Vero partium Omnium, ipsiusque cerebri. Rigescunt autem celerius eae Partes, quae majori motu eXercentur, ut in quolibet Opifice eae, quibus ad suam artem potissi

mum utitur.

DCCCCLXIV. Et porro pergunt arteriae de

fari, angustari, excaecari, tum a pressione intus Per magnum tubum fluentis sanguinis, tum ab attractione cellulosae telae, qua arteriae major po tio constat. Desinunt ergo ali infinitae partes cellulosae telae, ad quas hactenus minimae arteriolae alimentum attulerant, nunc caecae nullUm adferunt. Ablata vi extendente cellulosi flocculi se attrahunt, caVernulas interceptas arctant, abeunt

398쪽

g86 NUTRITIO. INCREMENTUM.

in membranas, in textus duros, qui alia vascula intercipiunt, & quasi strangulant. Sed etiam vapor gelatinosus in cavernulis cellulosae telae concrescit inque solidam cum suis parietibus duritiemabit. Musculi ex pessio sanguine, adunatis fibris, in densos, duros, & irritabili vi destitutos tendines

abeunt.

DCCCCLXV. Una nervi sensiim ad sensuum impressiones, musculi ad thllicitationes magis & m gis Oecallescunt, & obsurdescunt, ita cordis vis contractilis, & frequentia pulsuum minuitur, a que adeo Vis omnis, quae sanguinem in minima vaseula adigit. DCCCCLXVI. Humorum copia in densiori eo pore minuitur, ut manifesto perspiratio, semen, humores oculi, humor glandularum conglobatarum , Vapor irrorans partes corporis solidas undi que decrescat. Quare nutritio nunc labascit, plus enim est, quod ali oporteat, & minus est humoris qui nutriat. DCCCCLXVII. Neque unice humorum copia minuitur : ipsi etiam corrumpuntur. Blandi fuerant & viscidi in pueris : iidem nunc acres, salsi, faetidi, ter a mulpa graves sunt in senibus. Vitio id fit alimentorum salsorum, putrescentium, qu rum culpa longo aevo collecta invalescit : vitio etiam cutis minus perspirantis, alvi segnis, ob diminutam irritabilitatem, & auctae adeo resorptionis putridi liquaminis. Inde saetor urinae, animae, di mellis consolidatio vulnerum. DCCCCLXVIII. Maximum tamen vitium humorum est, quod terra abundant, tum sensim ex cibis colleeta, postquam secretiones minus liberaefuerunt, partim ex ipsis nostris solidis partibus abrepta, & ad sanguinem reddita : de ea enim

terra ex morbis & ex natura terrae podagricae constat. Ab ea terrae copia iterum in universo cor-Pore portio ejus elementi augetur, dum nutriens

399쪽

Iiquor secum ejus nimiam copiam adfert, unde ossium stagilitas, omnium partium duritas increscit : eadem etiam passim in cellulosas telas deponitur , & crustas primum callosas, deinde osseas tilapideas utique , sed etiam potissimum in arteriarum tunicis colligit, DCCCCLXIX. Duritas universi corporis, decrementum virium musculosarum, & sensuum diminutio senium constituunt, quod serius Ocyus inmortales grave decumbit, celerius, si vehementibus laboribus, voluptati, & victui vitioso se dederint : lentius si mite vitae genus cum sobrio victu secuti suerint; si ex regione stigidiori in calidiorem se contuleriDt. DCCCCLXX. Cum tamen eaedem causae perpetuo in addensanda corporis materie, in diminuenda irritabilitate, in augenda terrae copia pergant Operari, non potest evitari, quin decrepita aetas senis succedat. In ea sensus sere pereunt, & munculorum vis insita debilissima est, ut artus debilescant, deinde, & pedes potissimum, corpori regendo non lassiciant: ut ad veneris ossicia cienda- callosa nervorum insensilitas non excitetur : ut ipsa intestina ad sollicitationes solitas pigra desinant respondere : ut duratis inter vertebras cartilaginibus corpus antrorsum labascat : ut dentibus delapsis maxillae breviores male labra sustineant : ut cordis pulsus de frequentia sua, quae suit insanti, dimidiam partem amittant. DCCCCLXXI. Ita denique mortis naturaliS ingruit necessitas, ut plurimi quidem mortales ante diem a morbis abripiantur, millesimus quisque nonagesimum annum superet, unus & alter intra unum saeculum ad centesimum & quinquagesimum annum erepat. Longaevus, si cum animalibus comparaveris, homo est, tenerior idem omnibus, &laxiori carne, minusque duris ossibus. Inter longae-VOS , non facile est dictu, quae causa fuerit ejus

400쪽

Privilegii. Videtur inter gentes reliquas Anglia eorum numero excellere, qui ad plurimos annos per veniunt , tum frigidiusculae in universum regiones. Inter vitae genera, plebs sere sola ea rara exempla Protulit, ut tamen a numerosiori classe plura eXempla expectare possis : Sobrietatis, aut certo Vulgaris, neque lautae diaetae : morum mitiorum : ingenii non vividissimi, sed laeti, & ad curas minus audientis, aliqua praerogativa fuisse videtur. Inter animalia aVes longaeviores sunt, longaevissimi pisces, quibus cor minimum, & lentissimum incrementum & ossa nunquam indurantUr. DCCCCLXXII. Rara mors senilis est, tamen aliqua. Eam dicimus, in qua sensim vires deficiunt, musculorum primum voluntati subjectorum, tunc etiam vitalium, demum ipsius cordis, ut senes s la ex debilitate vivere potius definant, quam a morbo aliquo opprimi. Saepe in bestiis ejusmodi mortem vidi. Cor sanguini ad remotas partes Urgendo impar est, pulsus & calor a pedibus fugit,& a manibus, pergit tamen sanguis a corde in pr Timas arterias dari, indeque relabi, ita flammula aliquamdiu alitur, quam paulo post videas extingui, quando nunc cor omnino & ipsum viribus

cassum, neque a sanguine ad motum efficacem irritabile , non potest per pulmonem sanguinem umgere, ut aorta suam penum accipiat. Ita respirationis ultime vires intenduntur, ut sanguinis per Pulmones iter aperiatur, donec & ad perficiendam inspirationem vires a natura datae impares cessent. Ita cor sinistrum sanguinem non accipit neque irritatur, & ipsum ouiescit, dum aliquo tempusculo dexter ventriculus & demum auricula ejus lateris, sanguinem a frjgidis & contractis artubus per venas submissum accipjunt, I ab eo irritata

debiliter saliunt. Sed & is motus denique, quando& partes corporis reliquae perfriguerunt, & ipse adeps coagulatus stetit, cenat, & persecta nunc

mors est.