장음표시 사용
61쪽
ciat esse Graecorum re σκιαδδιον, vel π συάδικην Anacreontis '. Putat ipse satis firmo praesidio defendi, & ad verba Alberici provocat, qui in Imaginibus Deorum Mercurii Galerum Vmbel jam vocat. Sed jam demonstravimus CAP. v. & v 1. ho Ctegumenti genus Pileos Umbelliferos , non Vmbracula proprie Vereque appellari . Quare sunt haec duo distinguenda ; in quo reprehendendi videntur Solerius , & Rayna udus' , qui dum
multa de Piles , ceterisque capitis tegminibus congererent, pauca discrete , & electo digesserunt. Sed mores gentium vita institutisque barbararum consideranti mihi, nunc recitanda visa sunt, quae de Cantabris ac Vedionibus leguntur apud Strabonem . Narrat ille apud incultas illas nationes mulieres consuevisse monilia ferrea collo Circumdare , & a fronte protensum Vmbraculum , quod attrahant cum velint, vel retrahant defendendo Soli; alias comas in altum erigere , illasque baculo obvolvere ad umbram faciendam.
λαινη περιτελων . Barbaricae formae e s etiam Ornatus quarumdam mulierum , quem Artemidorus retulit. Alicubi enim collo appensa, ct conligata reflare monilia ferrea , quae corUOs habeant supra verticem procul reflexos , O prominentes longe ante frontem ; super quibus cor- Sis, quoties lubet, velum demittant, quod pantium faciem obumbret, atque hoc illas ornatus loco etiam usurpare : alicubi ut anulum eat
gestare, quod ad occiput sit rotundum, caputque usique ad auriculas
62쪽
constringat , indeque deorsim paullatim in altitudinem ct latitudinem
producatur: alias frontis partes , quae ad comam pertinent ita degla brare, ut magis ipsa fronte niteant: alias columellam pedis longitudine capiti adhibere , eique crines circumplectere tum nigro Delo circumdare'. Abs Ibericorum moribus eorumque perridiculis Vmbellis ad Romanos reverto. Equidem non uno semper modo hi Vmbram parabant, sed pro ut loci temporisque opportunitas illis obveniebat. Linteis quandoque utebantur Columnis , longuriis, arboribus alligatis , quod non obscure indicat illud Varronis de Prope aream faciunt Umbracula , quo secedant homines in aestu tempore meridiano V. Cujus moris documentum exhibet Tabula X. Ple urarum Veterum a Bellorio editarum. Visitur ibi Templum Apollinis, cujus area amplissimo linteo in umbratur . Aliquando tentoria dc Vmbracula ex ve
stibus confecta tradit Tibullus ' . Tunc operata Deo pubes discumbet in herba
Arboris antiquae , qua leUis umhra cadet.
Aut e vel se sua tendent Vmbracula sertis Vinrita , coronathssabit ct ipse Calix . Iam de materia, qua conficiebantur antiquis temporibus Vmbellae , si quis a me petat quid sentiam ' primum cum Plinio dico foliis Palmae bifidatis , intextisque ; ita enim scriptum reliquit. Folia cultra o mucrone lateribus in se bifidatis bella primum demon stra Sere gemina ; utinc ad funes Sitiliumque nexus , ct capitum Iebla Vmbracula finduntur Sed haec rustica & agrestia Vmbracula fuisse puto : ceterum quis sibi non persuadeat Romanos , qui tantopere elegantes, lauti, in luxum effusi erant, Vmbellas etiam holosericas , bombycinas, purpureas habuisse Θ Numqui funes blatta , o serico , ct cocco inportas sparabant; qui exem-
scortarentiir , hisque umbraeulis Venerem occultarent , non definio , etsi fidenter affirmatum videam a Laurentio . Varia bacra Gentil. cap. XI V. d Lib. II. V. Varior. e Lib. x1 ii. cap. I v. de Palma .
f Lamprid. in Heliogabat. Edit. Turri
tav. M 7 I. a Lib. HI. Rerum Geographiearum ex recensione Isaaci Casaubonii is 87. interprete X landro. h Lib. i. cap. LI. Edit. Duris ih. e Montiaueonius in suo illo indigestri , inordinatoque promptuario Villam esse eensuit . Antiq. Explic. Tom. xi I. parte I. Tab. LXVar 3 a. Etiam Triclinia velis inumbrare mos erat; sed num id facerent veteres, ut liberius
63쪽
pIO Caligulae retibus aureis piscabantur '; qui tecta ebore , er auro fulgentia exitiui curabant , Vmbraculis gramineis contenti ΘPraeterquam quod Vmbellas auro contextas recensent Ovidius,& Claudianus , quorum Carmina attulimus CAP. VI. Quapropter Vmbellis acu pictis, Phrygio opere laboratis , Indoque ebore ornatis Romanos quandoque usos esse , amplae eorum fortunae atque Copiae, ingentes divitiae . rerumque omnium abun
dantia . sumptus effusissimi non persuadent modo , sed perspi
Existit hoc loco quaestio subdissicilis . quid sibi velit Iu
venalis , quidve in animo coniti lucrit quum Vmbellam Viridem appellat. Is ad Naevolum , Cinaedum subsannans , Cui tamquam mulierculae mittebantur dona a draucis , sic accinit: En cui Tu Viridem Vmbellam , cui Succina mittas Grandia , natalis quoties redit, aut madidum ter Recipit .
Ac primo deridenda, & ad summam usque inscitiam inepta mihi videtur ea interpretatio , quam memini in vetusto Codice legisse . Extat ille Cesenae in Bibliotheca , quam Vrbis illius Dynal a Malatella Novellus , publicae utilitati Communique commodo studens , condidit, dedicavitque . Plui. XXI I. Smytrorsum m. 1 I. Codex scriptus est Saeculo XI II. exeunte, hancque praesesert insciiptionem : Magyiri Omniboni tammentaria in Iutenulam , qui ea verba Viridem Umbellam in hunc interpretatus est modum. Umbella praecisus lapis iaridis coloris ' . Vnde hanc deprompserit narrationem vix ausim divinare . Certum est apud Gemmarum Scriptores Vmbellam haud recenseri; imo in universa Lithographia vocabulum non reperiri, sponsor accessit homo, cui naturae contemplatio , rerumque naturalium observatio diu , noctuque in studio est . Neque sentio cum Κippingio , qui ex nostrorum temporum moribus mentem
Iuvenalis se assequi putat. Viridem ide si viridi colore superlitam , G a
mento Leoniceno , veterum Auctoium interprete erudito a
64쪽
ut eo firmior ejus usus esst, perinde ut hodie Vmbellas Oirides hujus
inodi per itinera secum ferunt Itali se Poloni Magnates , ad baculos applicatas , ut baculorum ope explicari, contrahi possint '. Neutrum illi concedo , scilicet viridem colorem firmius prae ceteris panno linteo haerere. & Italos ac Polonos semper , aut plerumque , virides Vmbellas per itinera ferre solere; nam constans sententia apud eos , qui Sandracam operibus superinducunt, alios esse colores , qui tenacius linteis inhaerescant: ac prostant quotidie in ossicinis Vmbellae colore livido , thalassico , luteo, subnigro illitae, & versi colores. Vt igitur Cogitatione dilucide comprehendi possit horum verborum significatio, & ut omnes Iuvenalis sensus ea in re cognitos habeamus , alio animum intendere fas est , & abs Romana historia interpretatio
Romae itaque quum Circenses populo darentur, in varias tactiones dividebantur , qui spectacula , vel currus agitatione, vel ludo alio praebebant, quique assidentes , a partibus hujus vel illius stabant faetionis . Eae quatuor erant ab eo , quo fi ctionarii induebantur Colore , Cognominatae . Quae quidem consuetudo , usque ad Imperatorum Orientalium manavit aetatem. Colores quadrifaria divisione , quae quatuor anni tempestates signaret , distinguebantur . Prasinus virenti Verno; Roseus Aestati flammeae ; Albus pruinoso Autumno , Venetus nu-hilae Hyemi dicatus . Non opus est pluribus verbis facere longius , quod est , ut Credo , notissimum . Quoniam Vero , qui in circo spectantes, dc subsellia tenentes suae factionis colore inter sese discernebantur , videtur Iuvenalem alloqui hominem , qui Prasinae esset factionis , ideoque Viridem Vmbellam mittendam proponat. Atque haec interpretatio multo fit verior, si mente advertamus, qua aetate vita Viveret Iuvenalis ,
Et fetere as studia in contraria Drtes, Ut sunt , 'ios Brumalia Frigora flammis. Nam Viridis vernis campus ceu concolor herbis ,
rescit , T latis roseus, rubra sit veste refulgens ,
Ut nonnulla rubest ardenti poma colore , Autumni Tenetus ferrugine diυes , ostro Maturas uυas , maturas Quat olivas , Equi'araus candore uiυes , femi que pruiuam ,
Albicolor ωiridi soria conjungitur urna. Pinguis oliva comis, luxu nemur omne vi-
65쪽
quove tempore scripserit. Varias & discrepantes esse sententias , nos minime fugit. Lipsius ' contendit pleraque illum scripssisse Trajani imperio, imo Hadriani ; quem sequutus est
Dodωellus in Annalibus Vm utilianeis. Fabricius vero magnam tribuit probabilitatem eorum opinioni, qui autumant Poetam inter mortales degisse imperio Domitiani. At quae asseruntur argumenta ad fidem faciendam , non tanti esse videntur , ut ab antiquorum sententia nos jubeant recedere, ab iis nimirum , qui cum veteri Scholiaste Censent Caligulae & Neronis aevo , vel paullo post, vixisse Iuvenalem . Iam vero Cui exploratam perspicuumque non esst Caligulam atque Neronem Prasinae factio
ni penitus deditos fuisse Z De Caligula quidem Dio : ίσχυρως
γαρ τω τη, ἐνδυνον τι ,-διὰ , γ' tu το , καλουμένω προσεκειυ. Tene animatus erat in eum, qui
Ceytimentum Siride inditebat, qui ct a colore Prasinus dicebatur . De Nerone autem Xiphilinus ὀ Νερων ηρμαπλασε - τε ς λη
πρασινον ἐνδεδυμηνος . Nero agitabat indutus volem viridem'.
Hinc plebecula , quanta Romae erat, ut Imperatoribus assentaretur, in eo colore quasi insaniebat; quapropter Poeta , etsi aliquando large mordaX Auguitorum , plebisque vitia Carperet, hoc loco , auribus Imperatorum blandiri, populoque morem gerere cupiens , Colorem Viridem, qui tanti habebatur, laudat , atque commemorat: quod & alia Satyra ipse mei innuit LTotam hodie Romam Circus capit, ct fragor aurem Percutit, eventum Tiridis, quo colligo panni. CΑ
b Biblioth. Larina tom. I. c Dio lib.i ix. Paris Ioa 3.d In Ner. sive lib. v l. e Satyr.xi. Quod si animum in hoc obfirmes serius vixisse Poetam, nil vetat cluin consultudo, & in Prasenos propensio diu multumque perduraverit; quos enim vulgus aliquando imbibit mores , eos longissime retinet. Addito huc , quod Helagabalus , di Uerus , qui tardius imperium tenuere , testibus Xiphilino , Lampridio , atque Capitolino , livnc colorem Perdite adamarunt .
66쪽
De Christiano Vmbellae Uu . Vmbella , qua Graecorum Presbter , EI Diaconi utebantur, tese Simeone Thessaloniceu si . Apallarea in T inpiis Chriysianorum suspensa . Vmbraculum a Sergio P P. in Bastica Salvatoris appositum. Dono Pippino Regi a Paullo I.
Item Alexandro III.-Federico I. Imp. ab Anconitanis oblatum . Iaspis Episcopum referens equo vectum , servo Vmbellifero comitante , dilucidatur . Summa TENEDICTI AIT in antiquitatibus Chri sitanis cognitio , s mira accuratio . De Flabellorum usu in Graeca ac Latina Liturgia perbrevis observatio . T T AEC indoctorum animis offusa caligo est , ut saepe mirentur nos tantum operae , ac temporis in his studiis ponere , ex quibus putant illi, nullum Religioni incrementum accedere , nihilque ex iis Confici ad Christianum populum erudiendum . At sermones ejusmodi disseminare , hominum est parum considerate loquentium , atque in maximis rebus errantium . Quis enim est , cui non perspicua sint illa , quae pluribus verbis Commemorantur ab immortali Baronio, qui antiquis Christianorum moribus patefaciendis , aut Ecclesiae disci. plinae constabiliendae, monumentis marmore, & aere scalmptis sapienter usus est y Quid enumerem viros plane summos, ac singulares Thomasium , Clampinium , Mabillonium , Norisium, Blanchinium , MamaChium , aliosque, quorum attenta eruditarum Antiquitatum meditatio Christianis ritibus , ac Dogmatibus tantum contulit firmamentum , tantumque splendorem Nullus ferme est qui Ecclesiasticae Histoliae illustrandae curam impenderit, quin in hisce monumentis maxima praesidia , atque adjumenta invenerit, sive ad origines expiscandas, sive ad Chro- nologiam restituendam , sive ad hostes Catholici nominis refutandos . Quare studia haec qui vituperant, haud sane intelligo , quid nam sit, quod laudandum putent. Sed longiores forte sumus , quam necesse est ; jam ad instituta pergamus . Ordior autem ab eo , quod Simeon Thessalonicensis Archiep. in libro de
67쪽
Sacramento Ordinis a Cl. Morino ex Codice Bibliothecae Vaticanae edito scribit de Graecorum Praesbyteris , & Diaconis .
menta induunt his imatiis superne similia , ct Umbellas in capite ceteraque gestari solita, omnia Crucis figuram exprimentia , ut o ipsa Vmbella ' Haec tamen Vmbracula nihil aliud esse, quam Pilei genus aliquanto latioris , & Cruce insigniti, quo viri Sacris faciundis addici i utebantur, liquet apertissime ; neque de ejusmodi Scia dio pluribus disputare , est nobis in hac oratione propositum. Propiora huic argumento sunt hallarea in Templis Christianorum suspensa , quae primitus soli arcendo nimiaeque luci prohibendae invecta creduntur . Dicta sunt etiam Appellaria , dcllaria ; atque sic nuncupari asserit Butengerus vel e πο τοῦ ηλιου, vel ab ηλη , quae vox lucem significat . Nam et si Templa tunc essent obscuriora quam nostra aetate , ea Omnia ab Altari removenda soli icite curabant, quae intentum faCerdotis animum vel perturbare possent, dum sacris operam daret, remque divinam iaceret . In modum Cochleae fuisse efformatam scribit Du-Cange '; vereor tamen ne pro more suo nimium tribuat vocis originationi, atque etymologiae r quamquam nullum suppetit schema , quo rem definiam, nam quae conspicienda protulit Clampinius ' , recentiora sunt. Altaribus, maximeque Ara
principi superne incumbebat Apiare , nisi vice ipsius fungeretur machina illa Litigiata, quam, graeca voce, s nomina
b De Tenapiis lib. 1 i I. cap. Ita x. Alaria , seis Aprilarea. e veteres Christiani diu assueti in Cryptis ,
saeellisque subterraneis sacra pertractare , Fenestras sacris aedibus perpaucas admodum indiderunt . Firmata subinde Ecclesiae paee Templa aedificarunt lumini,sa . Documento est S. I aulinus Nolanus , qui quum tenebricosam Lasilicam in Pincis a S. Damaso excitatam in splendidiorem formam tedegisset, de eo magnifico opere gloriabatur .
fuerant vetera is nova nune extare iideatur. . Nam steterant vasto deformibus agmine pilis tmeliore datis eadem vice fulta co.
Et spatia coepere is luminis incrementum .
Natal. κ. Edit. Muratorii Heronae I 736.
37 3 o. Si Bingaino fidendum, vocem hanc perperam interpretati sunt recentiores librorum Ritualium scriptores nonnulli . Verum Du-Fre-
DiAs antiqvirus fuisse ostendit VMBRAC LUM
68쪽
mus ; quod etiam per hoc tempus faciendum monent libri Ri
tuales '. Neque id tam munditiei caussa, quam Divini Numinis praesentiae declarandae, indicandique dominatus . Eam ob rem Pontifici ac Regibus ultro permissum Iegimus. Sergius Papa , Cui sacrorum Caeremoniae imprimis cordi fuisse videntur , ut est: apud Anastasium Bibliothecarium , in Basilica Salvatoris posuit in abside super sedem Apellariam argenteam pensantem Iibras centum Siginti . Itemque Paullus primus vix sumini sacerdotii honore auctus, in epistola secunda ad Pippinum Regem data , in qua accusat Desiderium Langobardorum Regem, quod promissas Ecclesiae Romanae Civitates non restituat ,
oratque ut opem ferat, illumque ad has reddendas adigat; munera aliquot dono mittens , ita eum affatur . Pro verae Benedi-Ltionis caussa direximus vobis Anallaream , unam spatham ligatam in gemmis chm baltheo suo, annulum habentem bacanthum , stora ci-mma pallium Non malia, quae de Vmbraculi usu s vulgo Bul
IVM quoddam altius eductum se totam sacram mensam contegens . Hoc tu forma Turriculae erectrem quatuor columnis ad Alraris cornua exsurgentibus incumbebat . . . . Si prema Ciborii pars formam Spherae referebat . Aingam . Orig. is Antiq. Eccles. tom. III.
VIII. cup. VI. S. xv III. Areae interiori
horum Vmbraculorum qitandoque penicillo super inducitur , vel acu pingitur Columbae species ;at unde mos sit prosectus , ignorata Pleiumque res est . Indocti in ea sunt opinionc Spiritus Sancti symboliim apponi , ut ille praesto sit honi ini-
hus rem divinam operaturis . Verum aliam prorsus esse Originem admonuit Lazarus Bocquillot
quod hic adnotasse haud erit supervacaneum . Sacra Eiicharistiae repostoria fuere antiquitus etiam ad instar Columbae , prout legere est in Conciliis Constantinopolitano sub Menna An
militer de Perpetuo Episcopo Turonensi habetur apud D ' Acherium Spicueg. rom. r 1 I. p . Amalario Presbytero legasse Columbam ad Re poscorium . Qitae quidem columbae , sive aureae, sive argenteae sub thoi, Ciborii suspcnsae dependebant . Sed quum huius generis repositoria in usu esse desierint , ne istius cosuetudinis omnis memoria interiret, Vmbraculis , quae Cihoris successere , C lumbae insculpi, vel pingi coe
a Super altare appendatur Vmbraculum quod Baldachinum vocant, cooperiens altare . . . 'u' nou erit opus ubi adest ciborium . A Piscara Castaldus Praxis Caeremoniarunn lib. II. section. i I. M.; p rc as. De duplici Vmbraculo altero super auare aut Episcopi sedem appendendo , altero supra Pontificem in publicis supplicationibus gellando , multa erudite scripsit I. Catalanus in Caeremoniali Episcoporum
b Anastasius de vir. Ponti cum Romanorum. Edri. Blanchinii . Tom i v. Romae I 7 3 s. Hoc quidem concessum Omnibus Episcopis in signum celsitudinis ac potestatis , ut adnotat Mauricius
de Al Ledo de Excellentia Episcopalis dignitatis.
Lugduni i63o. De Cathedra Episcoporum non solum gradibus elevata , sed velo etiam adornata consule eumdem Cl. Catalanum Pontificale Romani Protegom. cap v. rom. I. Romae I 7 3 S. e Codicem Carolinum complectentem epiliolas Pontificum Gregorii III , Zachariae,Stephani II., Pauli I., Stephani III., Hadriani &c. ad Carolum Martellum , Pippinum , Carolomannum , & Carolum Magnum , a Sebastiano Τengna gelio Caesareae Bibliothecae Praesecto accepit Jacobus Cretserus , qui illum in lucem edidit Ingoli ha dia I 6I3. , referente Petro Lambecio lib. 1 I. Bι-blioth. Caesar. cap. v. pag. 3aa. Epistola Paul li I. , de qua sermo est , legitur etiam apud Lab-beum tom. v I I I. colliat. Conciliorum edit. Ve
69쪽
Baldachin ο) intra Templi ambitum in quaestionem veniunt , libens supersedeo disputare' . Verum eidem prorsus usui , cui in sacris aedibus Apallarea dedicata fuere , extra illas Umbellae destinabantur. Hinc in Christianorum supplicationibus aliquando deserendas adnotat Marte ne de Antiquis Ecclesiae Ritibus V. Hinc viri principes , quo majore honorificentia in publicum prodeant, privilegio gestandae Vmbellae decorati . Praeclare huc faciunt verba Andreae Danduli in Chronico , ubi
PP. Alexandrum III, pace composita cum sederico I, Venetiis Romam revertentem describit . Polea die decima sexta Octobris Dux paratis decem Galeis , juxta condictum , recedentem Tapam, ct a sit pium Ra Sennae Imperatorem , sociat isque Anco
nam . Anco nitani Cero duas VMBRELLAs praesentant , tinam Pa pae , Imperatori alteram . Tunc sis minus Pontifex ait: deferatur tertia Duci Venetiarum , cui merito congruit, qui nos ab aeqtis turbationis liberans, in refrigerio pacis posuit: quod bene vMBRELLA Huscat. In cisus rei memoriam Duces Venetiarum volumus in si is so Iemnitatibus uti . Praestantissimum denique mihi sors obtulit monumentum, quo nostra omnis disputatio aptissimum habeat exitum. Dum ViX ratione animoque lustrarem ea, quae de Vmbellis in unum
colligi possent, illustris Fr. Vici orius Ord. S. Stephani Com
mendator , idemque veterum omnium elegantiarum cultor at
que aestimator eximius , dono mihi dedit perbenigne ectyponjaspidis antiqui ex sulphure fuso apteque Coagmentato, quod adhuc apud me est . Imaginem refert Episcopi sacraficalibus ve-H stibus
Lectionem ita restituimus i direxi- b De antiquis Eccisa Ritibus lib. i. . mus vobis Avallaream , unam spatham sec. ord. xκi κ.eκ Rituali Ambrosiano Caesanas Mon nec securi sumus Greiserum , aut Labbeum , qui tit . Edit. Rotoinagi I7oo. cui cons ira at Ri omnia verba indistincte collulantes , nostro judi- tuale Petit Rodulphi Aesii I s 96. Verum de sacris Cio , effecerunt, ut nulla inesset iis apta signi Vinbellae usu providentius Omnia praescripter zficatio . egregia virtute conspicuus Pontifex Carolus sor V. Barbosam de Ossic. se Potestat. Episto- romaeus . Vid. Acta Ecclesie ADG. lamen is .pi . Allegat. XLII. parte III. Catalanum Actor. parte iv. In serue I. Visit. In rmorum Acit. SInoicum Beneventanum Cardinat Us- Inserues.supelle fit. Ecelestom. I. Edit. Lug-ni 17 a 3. Meratum in adnot. ad Gavantum . dunt. Io 82. Hi omnes ex Constitutione Clementis VIII. e Danduli Chronicon. lib. x. p. xxxV. pus an 16 3.3c S. C. Decretis docent quae sint Epi- Muratorium Rer. Italicar, Scriptor. rom Ni se porum iura hac in re, quidve Dynastis ve- Mediola . II δ. eitum&c.
70쪽
stibus incluti, equo vecti, servo Vmbelli sero comitante, dc Crucigero praeeunte . Litterae aliquot in area divisim scalptae sunt, ut videre esst in schemate , quod hic iterum apponi peropportunum visum est. Exemplar alterum Gemmae pene similis subinde Florentia misit Ph. Baro Stoschius, deque interpretatione nos humaniter per epistolas compellavit . Opus medii aevi esse monet aperto
scalpturae ratio ; nihilominus magni pendendum nemo est, qui non animadvertat. Verum quid de eo expreste ac tuto sit pronunciandum , non ita in promptu est , ut investigatione non indigeat. Facile tamen assirmaverim pertinere ad ΙΟ ΑΝ-NsMIΙΙ. Episcopum Papiensem , qui anno DCCCLXXXI v. Gui-
doni fuit sumetus, diuque illum Pontificatum obtinuit atque in hanc sententiam me primum impulit Carolus Sigonius , qui Berengarii I. gesta enarrans sic loquitur. Cupiebat Berengarius