장음표시 사용
31쪽
si concedendum est, eam, quam diximus, in Euripide suisse
animi assectionem, dubitare non possumus, quin plurima ex ea vitia emanarint, ut epilogus, deorum interventus, argumentorum implicatio varios vitae casus imitans, coacervatio humanae miseriae, philosophae digressiones, alia vitia. 4. Nullam igitur esse causam arbitror, cur consulto neglexisse artem Euripides accusetur, nisi sorte tanta mi vanitate atque ambitione, ut omni modo studium populi captaret. At id iridem, quod omnes vitae eius scriptores tradunt, moribus eum suisse severis ac vitae tumultum populique frequentiam fugientem solitudinem petiisse, quin etiam tristitiam quandam et austeritatem in vultu atque ore prae se tulisse, nimiam vanitatem indicare non videtur. - Maxime vero ab adulationis crimine eo liberatur poeta, quod corruptus ille populi sensus, cui indulsisse dicitur, quum tragoedias suas docebat, nondum exstiterat. Ac rem ita se habere, exiguo aequalium plausu probatur. Nam si revera Euripides pravo populi sensu blanditus esset, non potuisset fieri, ut quinquies tantum primas obtineret, quum aequalis eius Sophocles pari sere tragoediarum numero amplius vicies praemio ornaretur. Qui enim de tragoediis iudicarent, ex eodem populo delecti erant, cuius studiis poeta sese accommodasse, cuius ut sibi conciliaret gratiam, artem neglexisse sertur An ero censes, populum veri pulchrique vi ac virtute abreptum et quasi invitum reiiciendis eius tragoediis sese ipsum sensumque suum toties damnasse Id quidem minus credibile videtur. Sed si damnavit, cur non uripides id, quod ad conciliandum populi favorem contra leges artis ac suam ipsius sententiam instituerat, quum nullam eiusmodi adulationis perciperet fructum, omisit atque ad veram artem rediit Quod quum non secerit, mihi quidem non videtur consulto artem corrupisse.
5. Atque Ut paucis nunc comprehendamus, quid de Euripide et philosopho et poeta iudicemus, Euripides philosophus magis suit, quam poeta et vere philosophus sui purissimo veritatis amore ductus neque ut sophista ostentationis causa philosophabatur. Atque ea, quae in tragoediis eius vituperantur, non ad captandam comprobationem popularem consulto sunt com-
missa, sed prolluxerunt ex Euripidis philosophandi studio. Aequalibus igitur minus placuit poeta sed quum non ita multo post tempora prorsus immutata ac pristina simplicitas ac pietas antiqua labefactata essent et paene exuta id quod ultima Euripidis aetate et post mortem eius magis magisque factum
esse videtur, tragoediae eius, quibus huiusmodi temporum morumque immutationem et venturam nuntiaverat et pro rata parte adduxerat, in dies magis celebrabantur. Nostris igitur temporibus, quibus non iam Euripideis illis doctrinis, sed sola poetae arte animi commoventur, Euripidis sabulae minus probantur, nisi quod Romanicae nationes iusto magis rhetoricam illius
32쪽
Observationes exegeticae et criticae. s. s. e rebes alipibila, qtae ac neriere trapellae
I. In Pharo insula huius tragoediae actionen constitutam esse Hariungius censet cf. ur rest. Vol l p. 322 eiusdem Helenae d. p. 15. Pharum autem insulam diei iter ab Aegypto afuisse Homerus narrat Odys. IV, 35 sqq. Quod si fuit, Helena in Pharo insula commorans, non potuit dicere, V. I: Naiλου ita αιδε καλλιπάρθεvo focit, quum pronomen demonstrativum Nilum in conspectu fuisse significet Atque si propius ab Aegypto Pharum insulam afuisse et Euripides et spectatores optime novissent, ne tum quidem haec Helenae verba apta vid ientur. Antiqui enim poetae tragici qui schedula theatrales' theatereteitet, ut nos dicimus non haberent, primis tragoediae versibus et diseriis verbis de loco actionis tragicae spectatores docere solebant. Helenae autem verbis Νειλου με κτλ. non Pharum insulam, sed Aegyptum signisscari, facile est intellectu. - Τum vero excepto v. 5 nusquam in hac tragoedia Pharus insula nominatur ubi loci, in quo tragoediae scena constituta est, mentio sit, Aegyptus aut aperte nominatur, aut signincatur: s. v. 89. 45l. 4 ,2 491 Νειλου παρ χθας . 67I. 682. aliis locis. - Denique v. 1038. et 1039. Menelaus Helenam hortatur, ut ab amicis Aegyptiis currum petat, qu sugere possint. Helena hoc consilium reprobat, sed attendas, quibus verbis reprobet non dicit: in insula sumus:
navi opus est, non curru , sed ἀλλα et α ρυrt φευξουμ.εθα πεδιω απειροι βαρβαρο et wζε χθovός - Si in Aegypto coniuges suisse statuis, mirum hoc responsum aliquo tamen modo intelligi potest: sin autem in insula eaque tam exigua, nullo modo. Hari ungius dicit, ei. d. p. 230 Amen Menelaus u agenenissiehen mill so kann es sic natuerlic nur um ein suectiten
in das hinnent an handelia. Sed unde fugit a Pharo insula es art. l. l. p. i5 in interiores Aegypti partes l), idque non
navi, sed curru - Equidem puto , in Aegypto esse cenam tragoediae, versum autem quintum, quo demonstrari potest, si V 4 comparatur, in Pharo insula Belenam versari, ab erudito quodam lectore esse additum, qui ex Homeri Odyssea novisset, Proteum in insula Phar commoratum esse. 2. Firnhaberus ubi de arte exponit, qua Euripidis Helena composita sit, de nuntio, qui simulacrum evanuisse dicit, haec affert simitte in de rede versiummi r ob de an blichs derHelena und iit schnel von annen, trala suer ei ne redensuerclitend sicli selbs de dum m heit beschuldigend cs Zimme mann's gelischris sue alterili. I 839, p. 3. - Haec non recte disputat vir doctus. Non obmutescit nuntius Helenam aspiciens, sed statim eam alloquitur: si is χαῖρε, Ληθας θυ7ατερ. Non poenam
timere, sed iocari videtur senex es. V. 6l9... υκ ἐῶ σε κερτομεῖ fpιας κτλ. Suam ipsius eum accusare stupiditatem, non lego. Neque eum post v 622 de scena decessisse ac postea V.
699, ut Firnhaberus contendit, iterum ingressum esse puto. Nam qua de causa redierit hili treibi, inquit Firn haberus, die neu-gier herbei den sielierlic mare die liebkosungen mischen Helena und uenelaus ilim seitaroia's falle et a seli neves. Ergo propinquo quodam loco speculatorem egit Hoc non aptum videtur, itaque nuntium illum inde a v. 597 usque ad . 757 in scena remansisSe puto. 3. In altera tragoediae parte, ubi iterum prodit Theoclymenus, Hermannus usque ad . 145 eum in scena remansisse censet Equidem aptius esse puto, Theoclymenum precibus1
33쪽
quas Menelaus landit v. 144l-1450). non interesse, itaque cum Wielandio, Prevostio Hariungi lacio, qui ad . 144 eum
pides erscheint de dictiter egi die maerchen und ver endet de aberglauben, also uel die ahrsagunge de Theonoe usetne gwecken de philosoph dagege vermirn dieselben. Non video hanc in hac tragoedia discrepantiam inesse. Nam etiamsi concedendum est, ipsius poetae sententiam hoc loco per nuntium illum exponi aliter Firn haberus censet t. l. p. 203j, nullo tamen modo sibi ipse poeta repugnat Theonoam
enim non ex numero vatum esse, qui vituperantur, quum plurimis tragoediae locis es. v. 13. 14 317. 530. 823l, tum ex iis, quae chorus facit, probari potest. Nam v. 758 chorus nuntio vates reiicienti assentitur atqui . 3IT ipse Helenam, ut Theo-noam virginem adeat, impellit ergo maiorem quandam et paene divinam scientiam illi tribuerit necesse est. Postea ver quum Helena et Menelaus Theonoam quaerunt v 830), non agitur de consulenda vate, sed de imploranda eius, quae Menelaum adesse seiret, dissimulatione ac reticentia.
Retinent hanc librorum scripturam Pssugk. Hermannus, Dindorsus, Fixius, varie explicantes Hermannus dicit p. 7:-explicari talia possunt repetito Verbo, quasi dicat Πυπτου 57ραίvio υ7ραι,ε 7υας Τὶ - indorsius, annoti in Eurip. Vol. II p. 63: τυα negligentius adiectum quasi non praecessisset
πεδου. cui respondet adhamius cs ur. Iph. Taur et Bel , Lond. 185 l): immo tam negligenter, ut ita scripsisse Euripidem non credam. Coniecturas secerunt Iacobsius πέδιου , Lo-beckius χοα c), Reiskius ροαῖς), Βελλιος in annal. Φιλιστωρ,
gius et Birschigius πεδο scribere volunt, quod receperunt au-ckius et itχschelius, et probari posset, os Αι7υπτου pro adiectivo usurpari Badh posset. - Venit mihi in mentem, ex interpretatione scholiastae fortasse vitium exortum esse, ita ut verbo πεῖο explicandi causa γυας adscriptum esset, quod negligentia librarii in versum tertium intrusum veram inde scripturam expulisset. Itaque fortasse legendum est: v. 2 3
Ita haec verba Hermannus interpungit in commentario autem dicit: sietsi δοκεῖ κευ' δόκησι iungi possunt, tamen signiss- cantius ipsa Helena κε ἡ δόκησις vocatur.' Ut ingenue confitear, prorsus non intelligo, quid sibi velit vir clarissimus. Quid ipsa Helena vocatur evri δοκησις appositio ergo est ad pronomen ii reserenda, ac Vertendum: Paris putat me habere, quae sum vana imago, quum non habeat ' Attamen vera Helena loquitur; neque etiamsi simulacrum illud loqueretur, aptam sententiam ex Hermanni interpretatione haec verba praeberent. - Aliter, sed nimis artisiciose, haec verba Monyius explicat ad . T. Alcest. hetavδ αποι, accusativus est disiunctus et seorsim accipiendus, qualis Hel. 35 . . . ipsam, quae praecedit, sententiam respicit accusativus. Plurimi editores, si ex interpunctione coniicere licet, huic interpretationi favent, ut Pssugkius, Witetschelius, Fixius, adhamius sed Hervag. habet καὶ δοκεῖ peεχειv, κευ iv δόκησι, υκ εχ uv). Sed et facilius et pulchrius iret, homus, Har-
34쪽
tungius, Nauchius ευνὶ δόκησι ad δοκε reserunt: s. Matth. gr. Gr. 3 408 b. Krueg. g. 46 5. 4. v. 375 sqq. isti, μακαρ 'Αρκαδια ποτὲ παρθευε et ,,Locus, inquit Nauchius praes ali. d. p. Π, corruptissimus criticorum conatus elusit. ' Mihi quidem huius loci corruptio exortu videtur ex verbo ματρος v. 377), quod sententiarum nexu omnino repugnat. Detestatur enim Helena pulchritudinem, qua non solum ipsa immerito in miseriam coniecta sit, sed etiam aliis hominibus quamvis invita multas calamitates excitaverit alias autem seminas, quibus pariter insignis quaedam pulchritudo causa miseriae fuerit, ideo felices praedicat, quod ipsae solae calamitates expertae sint, neque alios homines miseros reddiderint. Me autem, inquit, pulchritudo Ilion perdidit et Achaeos. -- cum sua igitur ipsius sorte mulierum, quas nominat, ortunas comparat mentio Ledae matris universae loci sententiae repugnat intrusum esse puto verbum illud νιατρυς a librario, quem antecedentia verba ιυς δεε χευ, ἐπέβας fefellerunt: legendum esse videtur loco ματρυς μοιρας quod Sequitur l1ας, admisso verbo ματρός, corruptum est ex Vera lectione ταςδ'. v. 376 επεδα cum artungi corrigendum esse videtur in ἀπέβας vid ipsum L l. p. 208, ubi coniecturae explicat rationes. Verba opula. ατ λαβρ ρ σχῆμα λεαι,ης, Callistus Stho prorsus repugnantia, interpolata esse videntur. Totum igitur locum hoc modo legendum esse puto: μακαρ 'Αρκαδι ποτὲ παρθευε Καλλιστοῖ, Διὸς
-τὸ ἐμόυ, inquit Badhamius I. l. p. 12, quod et sensum pessumdat et στιλο κακομετρο efficit, vitiosum appellare non dubito. Κirchilomus Vol. II. p. 507 coniicit πόυο δὲ ομιμου. quidem proponam elivo et ψοουσαι, quod librarii pro abbreviato ἀποδου- σαι habuerunt. Itaque legendum esse videtur: Μόμου δὲ σεμvov
ιλεως με Ῥὶ συμβεβηκε 'oυδαμου. Verba συμβέβηκε δ' οὐδαμου non aptum sensum praebent. Neque propterea Veneris causam heono non sequitur, quod nunquam sibi Venus laverit συμβεβηκε adstitit, Matthiae , sed quod iniusta Venus moliatur Exspectas huiusmodi sententiam: sibenigna sit Venus si placuerit: quodcumque autem eveniet, nunquam illam, iniusta facientem, adiuvabo. Itaque scribendum esse puto συμποιήσω et συυαδικήσω vel simile quid, ac pro υδαμου- Ουοαμῶς. Fortasse ex interpolat versu sequenti, πεtράσομαι δὲ παρθέvo μέvεt ἀεt, quem ad hamius et Nauckius iure eiecerunt, vitium ortum St.
l. De v. 5. supra iam diximus. 2. vv. 125. 26:
quare suspectos habeam, multa concurrunt: primum quidem v. 125 dupliciter intelligendus esse dicitur c Pssugkium,ina tungium , alio sensu a Teucro, alio ab ipsa Helena. Sed prior ipsorum verborum SenSUS: κακὁ τυδ ειπας ις κακὸ λεIεις , nimis ieiunus videtur, quam ut Euripidem sic scripsisse putem. Tum ossendunt verba De eivo in oeucri responso v. 126: denique Verbum κληζεται, quod paucos post versus l32 iterum oecurrit, minus apte hoc loco cum ἀρα, i coniungitur. -
35쪽
3. v. 29l, ex Porson emendatione: εἰς ξυριβολ' ἐλθου ' Ἀραυες θ μουοις θ l. Nauchius annotat ed. r. p. XIX): ,versus aut delendus aut aliis ter emendandus . Aliter emendare conatus est Cobetus scs Badh. l. l. p. 5 αμρ γ μόυοις θ lv. Mihi quidem suppositus esse videtur hic versus a docto quodam viro, qui Homeri loci meminerit, Od. l. 109 εστ γαρ fisi i σημαθ', δ' i καὶ At κεκρυνιμε, ιὸμε ἀπ' αλλ ov. Nam deinde, v. 580 sqq. , quum e. lena Menelai dubitationem tollere non possit atque ab illo relinquatur, nihilominus nullis utitur eiusmodi sisymbolis L 4. VV. 559 60:
Haec verba, quae secum loqui uenelaus et Helena putandi sunt, si deessent, nihil desiderares. Neque satis intelligo, cur Aristophanes in hesmophoriarust Euripidem deridens, quum totum sere hunc locum attulerit, hos potissimum versus miserit. 5. V v. 880 81:
Nusquam enim in hac tragoedia Iuno uenelao infesta perhibetur, sed ab initio partibus eius lavet. TINXIT: x.
l. I. Tragoedias decursus adumbratur l. 2. Quae sit summa sententia exquiritu . . . . q. 3. Sententia proposita ex fabulas compositione probatur l. 4. Sententia proposita ex positae natura comprobatur l. b. Sententia proposita vis et dignitas ostenditur
PARTICULA II. DE ARTE, QUA HELENAM COMPOSITA SIT.
l. I. Argumentum undo poeta sumpserit l. 2. Num probari possit argumentum l. 3. Quomodo argumentum poeta tractaverit l. 4. Quomodo personarum ingenia poeta descripserit . . . . l. b. mum eonsulto poeta Ieges artis neglexerit
l. I. is rebus aliquibus, quas ad exteriorem oeconomiam spectant . . . et aliquibus locis aut aliter interpretandi aut eorrigendis l. 3. is aliquibus Iocis interpolatis aut suspectis N ....