장음표시 사용
71쪽
i vinarius V 9992 et conditarius VI 27 caupones Ca
calci Coquendae operam dedisse aut officinam calcariam habuisse videtur. 7 Saburrarius est, qui Saburrae navibus impor an e u SuSque extrahendae destinam ese Forcellini de Vit. IV 283).
72쪽
conditaria VI 277, cistarii XIV 2874 2), mulio III 10557 lecticarius VI 508 saburrarius ' XIV 102. opificum summa , corporati et magistri .
Μercennarii. Denique e numero mercennariorum et operariorum
eoS, qui cum manu quaeStum ibi comparent, negotium habent cognatione quadam et similitudine cum opificum artibus coniunctum, inter opifices adscripsi titulis mensorum frumentariorum et odi cariorum, quibus Communes Sunt Cum annona rationeS, Separati perquam varii homines in hac tabula comprehenduntur tonSOreS, Coqui, CauponeS, Vecturarii, baiuli, qui omnes haud multi sunt, cum haec opificia maXimam partem a ministris vitae privatae exigerentur; quo iit, ut tonSOreS, CoquoS, lecticarios plurimos in familiis privatis habeamus. λ etiam inter scribas liberarios, quos tituli exhibent, certe nonnulli librarii mercennarii sunt, qui huc pertinent; sed cum et iliciales magistratuum et magistri artis scribendi et ministri a manu vel ab epistulis ita nominentur, quis est, qui singulos discernat et librarius ille testamentarius X 9l 9), qui sine iuris consulto testamenta Se ScripSiSSegloriatur, magis iuri peritu quam mercennariu est. Artem coquorum antiquo tempore a Romani Contemptam ineunte secundo a C. n. Saeculo magni aeStimari coeptam esse Livius memoriae tradidit ); qua de arte postea etiam viros amplissimos libros edere a se alienumeSSe non putavisse apud Columellam de re rust XII 4 44 Scriptum est reliqua in adnotationibus dicta sunt.
opus non esse videtur omnes hos vitae privatae ministros
ὸ XXXIX ad annum 187) epulae quoque ipsae et
Cura et Sumptu maiore apparari coeptae tum coquus vilissimum antiquis mancipium et aestimatione et usu in pretio esse et quod ministerium fuerat ars haberi Coepta.
73쪽
74쪽
Mensores machinarii frumenti publici Romani et mensores Ostienses, qui adiutore et acceptores et nauticarii appellantur XIV in in ratione frumentaria negotio suo iungebantur, ut scriptores et inscriptiones docent qua de causa ei homines, qui in Cura annonae occupati Sunt, a mensoribus patroni creantur et procuratore annonae titulis honorantur patroni mensorum sunt VI 759 praefectus urbi, praes c, annonae VI 741 fra ecfus tirli; XIV 303 mercator fumentarius, patronus urinatorum 409
curator navaculariorum marinorum, atronus Scaphariorum lenunculariorum 364 patronus curatorum navium marinarum);
eadem de causa Sancta Annona apparet in titulo VI 22 amensore quodam Collegio istorum dedicato, et puteal marmoreum, quod in parte adversa inscriptionem trium magistrorum collegii mensorum Xhibet, monitu Sanctissimae Cereris et Nympharum dedicatum esse dicitur
Μensores ab ilicialibus magistratuum minoribus non multum ditierunt et re vera eorum negotium, ut e titulis CognoScitur, non in eodem loco quo reliqua opificia habitum SSe videtur. Servi mensores in horreis et privatis
VI 6l9-2l et publicis I 690 82l et Augusti VI 3988
6321 8912. 8913. X 6638. III 128. XII 4490 eodem, gotio iungebantur pauco menSOreS, qui extra Romam sunt opifices privati Romanis et Ostiensibus attribui quamquam enim in oppidis provincialibus praeter Alexandriam)irumenti publici distributio non fiebat, tamen ibi erant curatores frumenti publici vel annonae III 6065 promagis e frumenti municipalis, qui frumentum certo pretio Vendebant vel rumenti in usum urbis Romae coempti
Vecturam adiuvabant eorum in ilicio mensores tuisse apparet. EXtremo loco codicarii nominantur eo quoque, ut iam Supra demonstratum est, adiutore fuisse annonae
tranSportandae tituli testimonio sunt ab eis positi XIVl3l curante praefecto annonae; XIV 17 procuratori sorsus
75쪽
uiritisque Ephem. p. VII l212 procuratori annonae Ost.).codicarii, quorum negotium antiquum Styi magna et splendida corpora habuisse videntur, quod e alborum reliquiis cognoscitur XI 250. 25 l); anno p. C. n. 92 collegium
lenunculariorum patronos habet tres senatorii ordinis, sex equestris ordinis Septem quinquennale magiStroS. Quod codicarios maxima ex parte naVe gubernaViSSeipSo opinor, eo non praetermisi, quamquam Verisimile est multos eorum praeterea negotiando dedisse operam XIV 4234 codicarius est mercator immensariuS). RViCularios et nautas omitto navicularii enim domini navium maritimarum sunt, qui aut naves mercatoribus locant mercibus transportandis aut ipsi mercantur Waliging,
Corporat proin II 35), et nautae, qui passim in provinciis fluvios et lacus navibus adibant, non modo hominum et
mercium vecturam XSequebantur, Sed plurimi mercatores
iidem erant Waliging II 32. Boissieu, inscription de Don p. 386), ut e multis inscriptionibus apertum iit IIIl68. 1169 scaphari, qui Romulae nes otiantur XIII 1966
nauta Rhodanicus, ne otiator muriarius XII 199 nati a Rhodanicus, negotia or Durius XIII 1972 aula Araricetos, ne offuso frumensurius VI 29722 et XIII 1954 aula Araricus, ne otiator vinarius XII 1911 aula Araricus, patronus ne otia orum vinariorum) nonnullos eorum navigationi tantum operam dedisse verisimile est, sed hos ab illis disiungere non possumus praeterea inscriptione ad nautas pertinente cum plerumque patronos et collegia, raro singulos nautas Xhibeant, non ita magni in hac re momenti sunt Piscatores et urinatores si aliquo loco optime hoc commemorandi sunt piscatores, qui extra illorum collegia
Seneca de brev vit. 13 naves nun quoque, Uae X antiqua Consuetudine per Tiberim commeatus subvehunt, RH- dicariae vocantur. Varro apud Nonium p. 35 quod antiqui plures tabulas Coniunctas odices dicebant, a quo in Tiberi naves codicarias appellamUS.
76쪽
nonnulli reperiuntur VI 9799-9801. X 6350. V 7850. II 335 5929), pilices nominandi non sunt, quod eorum
negotium una cum venatione pertinet ad agriculturam. Restat, ut quae adhuc Singula expoSita sunt, ea nunc Considerentur summatim et quae summa Sit quaestionis demonstretur atque primum quidem alicuius momenti
esse videtur, quod inscriptiones supra collectae inpriuiis idoneae sunt, quibus ea, quam detenderunt Rodbertus Jahrb. Nationalostonomio M. Stasisti IV 34l et Carolus Bilcher III halnρ de Vol smisticham 58 68), opinio
iterum atque funditus refutetur et diluatur notum est hos viros doctos arbitratos esse Romae opifices extra ia- miliam artem exercentes fuisse nullos admodum, sed omnia, quae Sui domestico neceSSaria essent, intra familiam fabricata esse supervacaneum est pluribu rem tractare, praesertim cum semel atque iterum duardus
704 contra eos Scripserint certe testimonia inscriptionum tam manifesta habemus, ut non possit dubitari, utram Sententiam Sequamur tuisse homines divites, qui intra familiam omnis fere generis opifices haberent, apparet e tituli servorum intra familiam opificium exercentium, quo passim
intra textum commemoraVi. Sed non St, quod Omnem mercium fabricationem intra iamiliam iactam AS CenSeamuS, nam etiamsi partem servorum et libertinorum, quoStabulae exhibent, intra iamiliam in opificio occupatam iutSSe concedimus, magnus relinquitur numerus opilicum liberae condicionis, et quamquam eorum multo eoSdemiuiSSe possessores ilicinarum, qui complures SerVOS in Suo opificio occupatos haberent, verisimile est, tamen O in- Scriptionum testinioniis apparet apud Romanos opificia maximam partem uisse penes homines libero extra ia-
77쪽
Cuius condicionis iuerint hi pilices, e tabula insequenti XVII videre licet, etsi cavendum est, ne hac computandi ratione nihil dubii relinqui credamus cum non tot tituli superstites sint, ut quot e cuiusque generis opilicibus tuerint ingenui, quot libertini, quo Servi certo Scire possimus, primum omnes labro deinde omnes opifices comprehendi ut Concentu eSSet numerorum et Comparatio fieri posset, opus erat videlicet ad calculos vocare quot ex centenis labris aut opificibus numeris singularum
trib. nominibus vocantur Nomine gent. Rom.et cognomine Graeco utuntur
A. Summa fabrorum, qui sunt Romae
centonariis et dendrophoris exclusiS.
78쪽
genui, qui patri nomen indicant, inter omnium generum opilice reperiuntur caSi opinor factum est, quod aurifices et labros argentarios ordinis ingenui non habemus), Sed pauci quare e eorum numeris Colligi non posse existimo, quae opificia praecipue magni aestimata sint in numero
labrum navalium in exemplo rem illustrem , quorum ars ab architectorum arte non multum afuerit, tamen perpauci ingenui sunt id proiecto constat, uisse homines condicionis ingenuae inter pilices. Minus Certo esse servorum titulos supra explicavi, cum qui extra iamiliam opus tractaverint, qui intra domum, haud facile cognoscatur dubitationi locus dari non videtur in titulis eorum, qui collegiati sunt. Sunt
hi subaediani V 9558 9559. 33 875, caelator VIII 2ll06 corporatus collegii argentariorum), lanarius V 450l, fullones XI 2156. XI 477l magistri), duo lanii VII 68 magistri) cisiarius XIV 2874, exonerator calcariariusi Cum non nihil interesse videatur scire, quot fabrorum et opificum tituli reperti sint, hi referantur:
tribus nominibus Ο- cantur Oent nomine Rom. et Cognomine Graeco utuntur litulorum
79쪽
VI 384. in his titulis satis docemur tuisse servos in collegiis opilicum in ea collegia, quibus cum re publica
rationes intercedebant ut fabrorum ignariorum, abrorum, menSorum, Odicariorum, abrum navalium, Servi recepti non esse videntur tuerintne re vera omneS, quo tabulae
exhibent, servi in opificio Xtra iamiliam agendo versati non patet, Sed dubium non est, quin Servi in. opificiis extra iamiliam exercendis partes egerint intimas. Multo maior quam Servorum et ingenuorum numerus libertinorum est, qui manumissoris nomen indicant. hunc numerum aliquanto augere licet, nam, ut Supra pluribus demonstravi, recte Conicimii eos, qui nomine gentili Romano et cognomine Graeco utuntur, libertini ordinis esse his cum illis coniunctis e centenis labris Romae 4, in Italia et intra imperium Romanum circiter 42 e centenis opificibus Romae 58, in Italia circite 44, intra imperium Romanum circiter Diuisse libertini ordinis colligi potest. Romae libertinorum numerum maximum uisse mirandum non est. Cum praeterea in numero eorum, qui ordinis indicio non apposito duobus vel tribus nominibus vocantur, sine dubio etiam libertini aut homines sint, qui ex ordine libertino prodierunt, sequitur e Centenis opificibus circiter 5 libertinos aut libertinae originis fuiSSe qui praeter Servos relinquuntur, liberi homines sunt originis aut Romanae aut peregrinae et ingenuorum
Cum homines interioris condicionis non ut imperatores et magistratus consulum nomina titulis apponere soleant et aliis e rebus haud facile cognoscatur quo tempore tituli incisi sint, numerus eorum titulorum, qui certo anno aut aetati assignantur, Xiguus est itaque in titulo XI 2874 sunt quattuor servi magistri collegii
80쪽
operae pretium non Si quaerere, ueritne ingenuorum aut libertinorum numeria primo a C. n. Saeculo maior, quam primo vel Secundo P. C. n. ROCulo.
Quot opifices corporati tuerint non licet cognoscere; nequaquam enim omnes, qui in titulis mentionem collegii non iaciunt, Xtra Collegium re vera fuerunt, deinde in albis collegiorum, qualia conservata sunt abrum navalium XIV 256 et codicariorum XIV 250. 25 l), nunquam iere condiciones collegiatorum indicantur cum omne collegiati duobus vel tribus nominibus vocentur, id spectatum eSSe videtur, ut uno et eodem modo columnae albi X- hiberentur id tantum e tabula collegiatorum et magistrorum intellegimus, non modo in collegiis, sed ne in magisterio quidem hunc vel illum ordinem priores partes egiSse, Sed omnibus communia iura uisse servos magisterio iungentes minia Saepe reperiri quam ingenuo Con Sen
Valueritne apud Romanos ordo collegiorum in medio relinquendum est cum collegi opificum tertio . . n. Saeculo, Gallieni et Aureliani aetate, in pompis et triumphis cum vexillis diuisse traditum sit Hist. Aug. Gall. 8, 6 Aurel. 34,4), tum suum quodque collegium locum constitutum habuisse perspicuum est sed de prioribus aeculi neque scriptorum testimoniis neque monumentis docemur. Plinius et Plutarchus, qui antiquissima illa collegia Numae, quae dicebantur, enumerant'), ordinem quendam collegiorum novisse videntur, sed cum hic ab illo dissentiat, immutabilis collegiorum ordo Plinii et Plutarchi aetate non fuisse videtur, nam in hac re tam nota Crip-
' Plutarchus Numa 17: υλγητον, sυGOχOων, τεκτον υ , βα φεων, κυιοτομων, σκυτοδε il)αὸν, aλκεων, κερaμεων. Plinius n. h. XXXIV l a rege Numa collegio tertio aerariorum fabrum instituto. XXXV 59 Numa rex septimum collegium figulorum instituit.