De opificum romanorum condicione privata quaestiones

81쪽

tores erraturo iutSSe verisimile non est illam scriptorum dissensionem ho modo solvere possumus primo quoque anno ordo Collegiorum Vel sorte vel alia ratione constituebatur quo iactum est, ut Scriptorum uterque eum qui tum esset ordinem ex antiquissimis temporibus valere crederet aut Plutarchus in enumerando non id spectavit, ut certum collegiorum ordinem constitueret Septem illis collegiis primo loco conCeSSOS OSSeverisimile est, reliquorum ut quodque antiquissimum aut maximum vel numero vel auctoritate erati , ita primum locum tenebat at auctoritas, quae OStea e maior erat,

quo maiora erant munera publice imposita, sitne Augusti aetate in condicione privata collegiatorum posita in medio relinquendum est si superessent tituli omnia unius oppidi collegia exhibentes, res minus impedita esset; sed testimonia tam gravia non adsunt interdum patroni complurium collegiorum et opifices bis vel ter collegiati reperiuntur, ita ut quem ordinem habeant haec collegia videre liceat, at nihil novi nobis in hoc tam parvo numero

occurrit qua de causa mensores Ostiense Codicariis, piscatoribus, dendrophoris XIV 309 mensores, codicarii, denue hori 303 mensores, secusores Et trinator S 364 menSores, Gndrophorio et labri navales Arelatenses Centonariis XII 00 anteponantur, iacile intellegitur; sed

labros ignarios Ostienses minore auctoritate So e SSO

quam piStore conicere non possumus inde, quod in titulo XIV 374 secundo loco post pistores apparent; nam ut in titulis XIII 196 6 natio Rhodanicus, corporatus infe fabroS XIII 1967 naus Rhodanicus, si narius, 2029 ne otiator, rabes re narius, ita in illo collegium fabrum postpositum eSS Videtur, quod qui nominatur inter fabros collegiatus

aliam artem exercebat, quam primo loco poSuit. in Waliging, Corpora . pro f. I 4 of de reSeance

82쪽

Quod in ordine Augustalium opilices reperiuntur

ComplureS, Cum magno opificum condicionis libertinae numero convenit, Cum libertini inprimis ad honores sevirales pervenire solerent plurimi Sunt inter fabros, fabros tignarioS, menSoreS, qui cum negotium haberent ommuni saluti utile, proximi erant ad illos honores. Cum praeterea decuriones in creandis Augustalibus divites reliqui anteponerent, naturae opificii minus rationem habitam esse, quam rei familiaris aut opificio exercendo aut negotiando partae perspicuum est itaque ut eiusdem condicionis privatae omnes Augustales sunt, ita varia opificia exercent. Augustales sunt labri tignari 'XIV 297. '8299. 'φ407. 'φ418. φ 330. ' 2981. ' XIII 939, labri municipales ' III 1082. ' 1016. ' V 53 10. 73 l. 'Ann.

. 1903 11. 350. ' XI 6358 'I 2683, materiarius XI 212, marmorarius X 1873, aerarius XI 16l6, clavarius 7023, aurite XII 439l faber argentarius V 3428, pectenarius I 171l, vestiari XI 6109. V 6777. Suppl. Ital. 159. Ann. p. 189 11. 1l3. XII 3202. 4422, sagarius X 5752, barbaricarius XIII 1945, lintea rius XI 6228, iniector 997, purpurarii I 5276. XI 6604. X 540, chartarius XII 3284, pistor X 5346, thurarius Not. d. capi 1899 p. 2l6, caupo XII 4377, mensores ' XIV 309. 'φ4140. V 6786, codicarius '' XI 2643. Ut hominum condiciones inter se ditierunt, ita qui

interioris condicionis sunt alios deos venerantur atque qui meliore fortuna ruuntur itaque aliquantum intereSt quaerere quae numina singuli opifices praeter cetera Veneratione prosequantur intra tituli sacri ita collati Sunt, ut columna a contineat titulos a collegio vel nomine collegii a magistris consecratos, columna b titulo a

magistris, collegiatis, patronis pro sua salute dedicatos vel ab hominibus non collegiatis collegi dono datOS.

83쪽

fabri tignarii

XIII 1640VI 33856

fabri municipales Fortuna Primig. XIV 2876 Numen Fori coli. VII 678 Genius patronor. 3 7469Minerva et Nept. VII 1 Mars Inlarabu et numen Augusti et Genius collegii Rom. Erm. respondesngblaues p. i. Sectore materiarii

Silvanus V 815 fabri lapidarii Genius coli. III 1734

11 49

labri terrarii Fortuna Redux XIII 5474 I. . . XIII 5474

Numen Fort. Coll. VI 3678 Genius coli. XIII 1734 Hercules V 216AeScul et Hygiae V 731 III 975. 984. Apollo Belenus V 49 Concordia coli. V 7555. 5612 Deorum prosperit III 4557 Dei cum Iove V 5738 Deus aeternus III 7900 Fides VI 148 Genius coli. III 1016 1424. 7905 8086. XI 5023 Hercules VI 321 I. . . III 1043 1051. 1082. 1083. 43l. 7910 3438. V 5738Minerva IX3148. II 4498 Nemesis III 7767. 3779 Silvanus III 3580Genius coli. VI 243 pavimen

84쪽

Ρpori. Primig. Nos aescI 896 P. 49

URApularii

IIII 4380

SutoreS, coriarii

Apollo XIII 4288 Genius Coll. XIV 10

Sarcinatores, vestiarii Deus invict.

XIII 542

Fort. Aug.

XIV 4234 molinarii)Diana Nemorensis XIV 22l3 lanii Fors Fortuna VI 167. 168 Fortuna Primig. XIV 2877 Genius Aug. III 41I. O. III 860 Coqui Fortuna Primig. XIV 2875J IupiterIunoMinerva XI3078

85쪽

Fortuna Primig. cisiarii XI 2874

Genius coli. V 42ll iument.)Volcanus V 4294 iument. Annona VI 22 Ceres XIV Castores V 85 Hercules XI 16 I. . . XIV 23 Tituli Genio vel Concordiae vel Numini Fortunae

collegii sacri omnibus Commune Sunt ut Suo quaeque familia penates liabebat, suos domus lares, ita Suo quodque collegium Genio sacrificabat reliquorum deorum saepius inVocantur primum ei, quorum naturae aut cum omnibus aut cum singulis opificiis quasi cognatione coniunctae Sunt quis St, quin recordetur Minervam Scriptores appellare, poeta Versibus Celebrare patronam omnium opificum et artificum in eius ministros se profitentur opifices III 3l36 arti ces Minervae), eam conSE patricem et a Isistitem corporis sui stuppatores Ostienses

appellant XIV 44), titulis dedicatis honorant labri VII ll. IX 3148. II 4498i, qui idem scholam deae nomine ornant XI 6335 schola dea Minae paes colles ii fabrum', et ullones XI 477 l. V 268. V 80 l), quos illam praeter omneSpatronam sibi elegisse traditum est Wissowa, eligi unae

Aul . . Rome p. 204). Silvanum colunt, quibus arbores silvarum materiam

praebent opificii, fabri tignarii XIII 640), labri III 580),

i Ovid. ast III 82l hanc cole, qui maculas laesis de vestibus aufers, an Cole velleribus quisquis ahenea paras: 833: mille dea est operum Lactant inst. div. I 8, 21 sed nimirum Minerva est quae omnia reperit ideoque illi opifices supplicant.

86쪽

sectores materiarum V 815 Τ), Neptunum molinarii VI 5866ὶ, Annonam et Cererem mensores VI 22. XIV j, qui maensore 'umentario Cereris ipsi se appellant XIV 409); Mercurio supplicant vestiarii V 777), qui magis in negotiando, quam in fabricando occupati esse videntur, cum collegium eorum nominetur colle tum Mercurii pratiariorum VIII 1848 . Hercules, cuius templum erat ad rammaXimam, non modo a mercatoribus decimam accipit quaestus sagarii VI 339 ), sed etiam monetae praeest V 44. 298 monetarii et tuetur eos, qui ponderibus utuntur Hercules ponderum VI 336 Herculio mensor

In aliis deinde oppidis ea numina opifices veneratione proSequuutur, quorum cultus antiquitus ibi in honore est, ut Dianam Nemorensem lotores XIV i56 et pistores

XI 2213), Herculem iburtinum pistores XIV 4234)et cistarii VIJ48b), Aesculapium, patronum oppidi fabri Apulenses III 975. 9843, Fortunam Primigeniam Praenestinam fabri XI 2876), lanii XI 2877), aurifices

Ad extremum Fors Fortuna nominanda est, cui homines humili loco nati praeter ceteros supplicaVisse notum est. λ Fortuna apparet in titulis coronariorum VI 169, laniorum VI 168. 168, terrariorum XIII 5474 Fors Redum), fabrum III 767. 13779 messispi aerariorum Ann. p. 1905 n. 49. Titulis a singulis opificibus consecratis non tam testibus uti licet quam titulis a collegi positis, Cum eum

y subrutores, qui cultores Silvani se profiteantur in titulo VI 40, fuisse caesores arborum supra opinatu Sum. 8 Ovid. ast V 780 plebs colit hanc, quia qui posuit de plebe fuisse fertur et ex humili sceptra tulisse loco. Convenit et Servis, Serva quia Tullius ortus constituit dubiae templa propinqua deae. a III 125 deae Nemesi sive Fortunae.

87쪽

- 83 quemque deum Venerari appareat, cuius aut auxilio indigeat aut tutela conservatu Sit at non casu iactum est, quod et titulorum Sacrorum numero et dis ab eis honoratis inter omnes praestant labri eos principatum tenere inter pilices cum tentidem demonstratum est, tum non modo e patronorum titulis cognoscitur, sed etiam e titulis, aris, statuis in honorem imperatorum et Augustorum dedicatis, quos titulo adiungo. i honorantur alabris ignariis Sabina Augusta uxor Hadriani V 996 Lucius Verus XI 105 Caracalla I 060 Antoninus incertus XIII 303 fabris M. Aurelius III 5659 Septimius Severus III 043 Septimius Severus et Caracalla III 8086 Septimius Severus et Caracalla et Geta III 0l6 Constantius III 1981 II imperatores III 1043. IV 24 III Augusti III 1016 Numina Augustorum XIII 640 subrutoribus Titus V 940 coriariis Μ. Aurelius G I 17 Diocletianus VI 117

III 5659.

88쪽

Constantinus VI ll7ΜaXimianus VI ll8 Sagariis Traianus I 56 ipistoribus Antoninus Pius UI 1002Μ. Aurelius XII 101 linariis Hadrianus G III 896lanionibus

Tiberius XIII 41

calcariensibus

Augustus VI 223

Saburrariis

M. Aurelius XI 102 codicariis Constantinus XIV 3lpiscatoribus et urinatoribus Caracalla et Iulia Donina mater VI 872Antoninus incertus VI 080. Re ad finem perducta paucis liceat Commemorare mulieres laboriosas, quae inter opifice reperiuntur suum

opificium exercentes earum titulo supra cum virorum coniunctim allato nune colligo SeparatOS. unguentaria X 965teSSerar1a 1gnari a V 7044

clavaria V7023 brattiaria VI 2llauri vestri VI 214 sarcinatrices I9884. 33907. XI 5437. V 2542. ornatrices V 9736. Q 942.

iurnariae I 472l Amr. p. 189 11. 3.

tonstrices VP 9493. 994l. XII 4514.

89쪽

linaria V 5923 purpurariae I 846 4) dgli scapi 90 p. 209 conditaria VI 277oiticinatrix VI 97 15 Quorum opificiorum nullum repugnat muliebri naturae, nam clavaria V 023 et brattiaria VI 2ll),

quarum arte minus emini conVenire Censeat quispiam, Cum coniugis artem utraque Xerceat, adiuvantur, Si opus

est, illorum viribus plurimae ordinis libertini sunt. Cum in collegiis iuneraticiis mulieres et recipiantur et magisterio saepe fungantur Waliging, Corsorret prof 349 et, quae quaestum feminarum proprium habent, collegio coniunctae reperiantur sociae ima VI 861. 9405. XIV 44. 246 25 l), feminae in collegiis opificum collegiatae non fuisse videntur, cum tituli eo pertinentes reperti nulli sint nam uxor illa patroni, cuius in honorem fabri et centonarii Mediolanenses titulum dedicant

V 5869, patrona potius habetur quam collegiata Waliging,

Corporat pro in IV 254. Liebenam Rom. Verginsmesent 74 et tesserariam illam lignariam, cuius est titulus 7044 D. m. liborta fosseraria lignaria sodalicium marmorariorum), in Collegio marmorariorum fuisse inde non apparet, quod cura collegii funeraticios accipit honores; semel atque iterum iit, ut feminae de collegio bene

meritae titulis honorentur mortuae.

90쪽

Natus sum Georgius Bernhardus, uti die X mensis Decembris anno prioris saeculi LXXXIV in vico Saxo-Altenburgensi, cui nomen est Flemniingeni Georgio,ithii Anna Leonhard parentibus, e quibus illum praematura morte mihi ereptum vehementer lugeo, hanc SuperStitem esse valde gaudeo diuque ore spero iidem profiteor

evangelicam quintum agen annum Cum matre Alien-

burgum transmigravi et litterarum primordiis imbutus gymnasium adii Altenburgense, quod novem per ΠΠOSirequentavi Augusto ProchSCh regente vere anni'. S. IV maturitatis testimonio instructus Tubingam migravi studiis philologicis operam navaturus post ter Seno menSOS universitatem adii Bonnensem, cuius inter cives per duo semestria tui deinde ut studia absolverem Halas Saxonum me contuli. Docuerunt me viri doctissimi Tubingenses 'diches, V. Below, Busch, undermania

ologici Loeschche, Robert, philosophicis aucti, edicus, paedagogici Fries. Quibus viris omnibus optime de me meritis gratia ago debitas, inprimis Georgi Wissowa, qui summa benignitate Studia mea adiuvit huiusque dissertationis autor luit et