장음표시 사용
121쪽
r L i B A VII t. etiam ante qiram tuas mihi literas ostenderet.Ibi igitur primo statim capite corre quin hoc a nobis erratum reperies.Nec uero ullis opus est ad hanc rem, uel E
sebijs,ues Hieronymis.lpsos enim & legimus Grscos, re excerpsimus octo Alexandrini Clementis libros, qui πωματse appellantur. In queis alterius etiam Clementis quod uerer ais Romani pontificis identidem testimonia citantur. eliquum est,ut agam tibi gratias. Ago igitur Φ possum maximas, ut tibi me deditissimum profitear,profiteor,& quidem ex animo. Sed & rogo te etiam at* ctia ad huc, ut si quis locus apud te uacat,numeres me quoq; inter tui studioso Postremo quoniam uerbis honoriscentissimis in tua epistola Cardinalis Alexandrinisecisti mentio nem, cuius tape mecum de literis re uita Ioannes Picus Mirandula
meus diuine loqui solet, ei me quoque si sis est uelim des aliquo pacto in citi
l Emitto epistolas diligensia tua collectas, in quibus legendis ut libo
rer dica) pudet bonas horas mater collocasse. Nam praeter omnino paut cas,minime dignae sunt, quae uel a docto aliquo lectae, uel a te colle 'si dicantur. Quas probem, quas rursus improbem,nsi explico.Nolo sibi quisquam uel placeat in his,autore me,uel displiceat. Est in quo tamen a te dissentiam de s 3 lo nonnihil.Non enim probare soles ut accepi nisi qui lineamenta Ciceronis eisngat.Mihi uero longe: honestior lauti facies, aut item leonis,quam miniae uidetur,quae tamen homini similior est. Nec ii qui principatum tenuisse creduntur eloquentiae similes interse,quod Seneca prodidit. identur a Quintili no,qui se germanos Ciceronis putabant esse,quod his uerbis periodum claudorent,esse uideatur.Inclamat Horatius imitatores, ac nihil aliud quam imitatores. Mihi certer quicunque tantum componunt ex imitatione, similes esse uel psiaco uel picae uidentur,proserentibus quae nec intellegunt. rent enim quae stribunt
isti viribus&uita,carent acti carent assediu, carent indole,iacent,dormiunt,stertimi.Nihil enim uerum,nihil solidum,m hil ess x.No exprimis inquit aliquis
Ciceronem. Quid tinn. Non enim sum Cicero,ine tamen ut opinor exprimo.
Sunt quidam praeterea, mi Paule, qui stylum quas panem frustillatim medicant, nec ex die solum inuunt,sed in diem: tum m si liber ille praesto sit, ex quo quid excerpant , colligere tria uerba non possunt, sed haec ipsa quoque, uel indocta iun-Gira uel barbaria inhonesta colaminant. Horum semper igitur oratio tremula, uacillans, infirma,videlicet mater curata, mater pasta, quos serre profecto non pos. sum: iudicare quom de doctis impudenter audentes, hoc est de illis quorum stylum recondita cruditio multiplex lectio,iongissimus usus diu quasi fermentauit. Sed ut ad te redeam Paule,quem penitus amo,cui multum debeo, ius ingenio plurimu tribuo: quaeso ne superstitioe ista te alliges, ut nihil delectet, quod tuum planer sit,& ut oculos a Cicerone nunquam deiicias.Sed cumCicerone,cum bo noxalios multum diuilegeris, contriueris, edidiceris,concoxeris,-rerum multarum cognitio e pectus impleueris,ac iam componere aliquid ipse parabis, tum demum uelim quod dicitur) sive cortice nates,at ipse tibi sis aliquando in consilio, licitudinem et illam morosam nimis, ec anxia deponas eiungendi tantummodo Ciceronem,tuasQ dem p uires uniuersas pericliteris. Nam quin tantum iidicula ista, quae uocatis lineamenta,contemplantur attoniti,nec illa ipsa mihi erede satis repraesentant,re impetum quodammodo retardant ingenii sui: cinienis que uelut obstant,& ut utar Plautino uerbo)r ora faciunt. Sed ut bene curarae nonpotest,qui pedem ponere studet in alienistantum uestigijs: ita nee bene
122쪽
214 EPISTOLARUM scribere, qisi tanquam de praesicripto non audet egredi. Postremo scias in elicis esse ingenii nihil a se promere, sempo imitari. Vale.
a thil unquam mihi tam pr. eter opinionem meam accidit, Φ redditus a 3 te liber epistolarum nostrarum. Putabam erum illum ti bi in tantis o cupationibus excidisse. Nunc autem lectis tuis literis, uideo illum nomodo a tegusiatum, sed etiam plane deuoratum: quum&scripseris puduisse te in eo legeoo bonas horas male collocasse,& eas ipsas minimer tibi diagnas uideri, quae ubi ab aliquo docto lectae, uel a me collectae ibisse dicantur, pr
ter nescio quas hominum perpaucorum. Ego autem totu istud tibi remitto, nee planer iudicium meum interponam, cum nefas sit quodammodo a te dissentire:et
ego is sim, qui de altero iudicium sacere ut ait M. Tullius ) nec uesim si possim.
nec possim ii uelim.Sed uenia ad illud.in quo te dicis a me quam maxime diste cire.Scribis enim te accepisse, me iacminem probare, nisi qui lineamenta Cicero nis consectari uideantur.Ego uero, quantu rcpetere memoria possum: nec istud recordor unquam dixisse, nec dicitum uolo. Quae enim stultitia esset, cum tam uaria sint hominum ingenia,tam multiplices naturae, tam diuersae inter se uolum
tales,eas ueste unius ingenti angustiis astringi,di tanquam praefiniri r Sed quoniam me in hanc disputationem uocas, non erit fortaue alienti tempus purgandi iudicii nostri,& tuendi mei, cum plane cognoscam uerba tua esse suasoris, non la. cessentis.Et primum de iudicio libenter fatebor,cum uiderem eloquentis studia
tamdiu deserta iacuisse, di sublatum usum forensem, & quas natiuam quandam uocem deesse hominibus nostris me saepe palam assi alte,nihil his temporibus ornater uarieo dici posse, nisi ab his qui aliquem sibi praeponerent ad imitandum:
cum et peregrini expertcs sermonis, alimas regi oes male: pollini sine duce per gere,& anniculi infantes non nisi in curriculo,aut nutrice prseunte inambulent. Cum autem multi in omni eloqtientia genere floruerint, memini me unum Mocum Tullium ex doctora acie abduxisse,in quem omnium ingeniosorum homianum studia coserenda putarem. Non quod ignorare multos dicendi gloria prae stitisse,qui θύ acuere industriam, di multis oratoriis uirtutibus alere ingenia ponsenti sed A quia uidebam hunc unum omnium seculorum consensu principe esse iudicatum, & quia a puero didiceram in omni numero semper optimum elle etiagendum: corrupti stomachi,&intemperantis aegri esse putabam, deteriorem ciabum seligcre, salutarem, &optima aspernari. Ausim nunc etiam amrmare idem quod saepe,nemine post M.Tullium in scribendo laudem consecutu, praeter una aut alterum, qui non sit ab eo edoctus,& tanquam lactis nutrimento educaturuSed erat tum quaedam certa imitandi ratio, qua re fastidio similitudinis occurro hatur,renitidum illud genus hilaritate quadam aspersa condiebatur nunc autem illa ab hominibus nostris aut neglecta est,aut ignorata.Similem uolo mi Politi ne,non ut simiam hominis,sed ut filium parentis . illa enim ridicula imitatrix iam tum deformitates&uitia corporis deprauata similitudine emtagit: hic aute uul tum, incessium,statum,motum so am,uocem deni. 5c figuram corporis repraesentan&tame habet in hac similitudine aliquid luti, aliquid naturale,aliquid diauersum,ita ut cum coparentur,dissimiles inter se esse uideantur. Dicam idem it
rum: habere hoc dilucidam illam diuini hominis in dicedo copiam,ut existimanti se imitabilem praebeat, experienti spem imitationis eripiat. Fit enim undiq; ad eum concursus di quis arbitratur illo modo se posse dicere. Homines enim natura silauitatis auidiores,dissicillimam rem uoluntate. non facultate metiuntur.
123쪽
lirim dum abundantiam sermonis,& ut ipsi aiunt Acilitatem imitantiir, neruos, ct aculeos deserunt,oc tum a Cicerone absunt lon issimer.Nec autem resertali lio ornatu,& quibus da l uminibus, ac quasi insignibus nostra scripta explere, nisi queamus id distincterrete ii facere.Fit em in no o quid monstrosum, cum memhra cohan etia male dissipans. Quare ut de me loquar nillil est Politiane, quod me a Ciceronis imitatione deterreas: sed quod potius obiurges inscitiam, quod nequeam bene illum imitari: quan*ego malo cile assecla,ct simia Ciceronis, lalumnus, aut filius aliorum. Sed permagni interest, utrum quis uideatur quens uelle imitari,aut neminem. o autem uatuo non modo in eloquetia, sed in aliis etiam artibus necessariam esse imitationem. Nam & omnis do vina ex anteceiaden ii cognitione paratur,& nihil est in mente,quin suerit prius in selisibus perceptum. Ex quo intelligitur omnem artem naturae esse imitatione, sed natura seri, ut ex eodem genere dii limilitudo nascatur. Homines enim cum inter se dis limisi es sint,similitudine coniunguntur: ec quanquam alii coloratiores, alii pallidiores,al a uenustiores,alii proceriores sint, a tamen est omnibus figina & sorma.
illos aut quibus aut crus, aut manus aut brachia desunt,nsi omnino ex hominum genere excludendos,sed aut mancos,aut claudos appellandos putarem. Sic eloquentiae una est ars,una sorina,vira imago. i uero ab ea declinant,saepe distor ti, epe claudi reperiunt. Asipice nunc eos homines,qui sibi elegerunt M. Tulliuimitandu, quantu ab eo distcnt,quantu etiam inter se dissimiles tint .Profluentem
quanda sine modestia ubinate Liuius arripuit,acumen Quintilianus, senum Laciantius, lenitate Curtius, clegantiam Columella: quota cum esset untini prope imitandi pr ositu: nihil est tam dissimile,* ipsi inter se nihil tam distans si eoparentur st ipsi a Cicerone.Ex quo intelligis maxime, A cuiudiciSponderandamelle imitatione,& cum ipsem homine mirabile sutile, ex quo tam diuersa ingenia tan* ex perenni quoda sonte defluxerint.Omnino Politiane certis autorib.inst siendum est,quibus ingenia sormentur,oc tan* alantur. Relinquimi enim in animis senilia, quae in posteru per seipsa coalescut.Qiii aut neminem imitari, dc sine
cuiusqua similitudine laude consequi uideri uolunt,nihil mihi crede roboris, aut uiriu in scribendo prae se serunt, & illi ipsi, qui se niti dicunt ingenii sui praemdiis oc uiribus, secere no possunt,quin ex alioru scriptis cruant sensus,ec insociat suis, ex quo nascitur maximer uitiosum scribendi senus,cum modo sordidi,& i culti modo splendidi 5c florentes appareanta di sic in toto genere,tanqua in una agrum plura inter se inimicissima sparsa semina. Fieri enim no potest, quin uaria ciboru genera mater concoquantur,re quin ex tanta colluuione dissimilimi generis inter te uerba collidantur.Nec minus huius comi piae orationis asper concur
sus aures serit,* ruentium lapidii fiagor,aut strepitus,aut quadris' transcurremtes. Quid enim uoluptatis alserre possunt ambiguae uocabulora significationes, . uerba transuersa,abruptae sententiae,structura salebrosa,audax translatio, nec scelix ac intercisi de indvitria numeri r Quod necesse est his omnibus accidere, qui ex singulis senses & uerba eruunt,& neminem imitantur. Horu sane omnis ora tio est tanquam Hebraeorum domus, quibus sunt ad quoddam tempus diuerserum hominu bona oppignerata.Nam ibi oc lacerne,& amictus,& penuis,ae mul torum Cepe pallia suspensa internoscuntur. Ego autem tantum interesse puto i ter cum qui neminem imitatur,& crui certum ducem consectatur,quantum inter eum, qui temere vagetur,& qui recta proficiscatur. Ille deuius inter spinas uol latur, hic autem ex proposito itinere ad constituta locum sine lapsu&molestia colendit. Prapterea Politiane, sic habe,nmunem eloquentiae laude consecutum,
124쪽
tis EpIsTOLARUM qui non sit in aliquo Imitationis genere uersatus. Apud Graecos non modo ora tofo Demosthenes,Hyperides,LycurMs,Aeschines,& Demarchus: sed etiam illi philosophi, uirtutum magistri, alicuius imitatores esse uoluerunt. De nostris hoc loco taceo, ne uidear tibi uni omnium doetissmo quasi schol am qtrandam explicare. Nee item aliquid de Marco Tullio dicendum puto, exploratu est iam illud omnibus,ut qui se ad M. Tullium eisngendum cotulerit, si minus aliquam imitandi gloriam assequatur,in eo tamen ornetur,quod illum sibi elegerit expri mendum: ut illud sitisse naturae&ingenii uideri possit,hoc iudicii. Vale.
Ec dubito quin amer abs te,nec exigo, quod sit incommodum,sed nee
officio literarum metior amicos: quippe quod oc in inimicis praestari solet. Gratulatione tua, quod philoisphiae sim deditus,ipse mihi modiusfidius ita gratulor,daturus ut operam sim,quo possis in dies magis merito milii gratulari.Sed adulescens hic tuus consilio nostro si fuisset uis, magis sertati e sitis rationibus consuluisset.Nunc quoniam consilio noluit ni Histia augurium credo nec opera iam uolet uti. Veruntamen ei cupio scribas, ut a me expectet omnia, tui quidem causa. Nihil enim molestius, ψ fuisse hunc mihi abs te stusira comendatum. Vale.
v M superioribus diebus ego& Philippus Vesor Florentinus, i praestans uictuae . maiestati deditissimus, de nostri seculi principibus caseloqueremumac tu primus nobis,inuicte rex,imo uero solus oecumiles, quem uideremur audacter cum quouis laudatis limo ueterum posse conferre: castigauit ille me uerbis amiciss--- mis, quod nunquam tibi aut lucubrationes ullas nominatim dia cauerim aut epistolam saltem scripserim,quo tibi si non ingenium quodcunque,
doctrinac, mea, certeranimus tamen ac uoluntas innotesceret . Etenim te regem
temporibus esse nostris aiebat unum quod ego illi facili mer assentiebar in quo uel maximer celebr ado labores, industriam uigilias . suas omneis ponere litoauhomines certatim debeant: ut in cinus Uregiis innumeriso laudibus habeat utriuis linguae ficultas,ubi liberrimer posset,α uelut in patentibus campis exspa tiari. Quare sumpsi animum fateor de sermone prudentis, &amici uiri, glorio sisIime rex cum ii animo statim sumpsi calamir ,uidelicet in hocin tuas eximias uirtutes honore saltem quocun* soli mei prosequerer.Sed cum se mihi illae tam multae, tam magnae protinus obtulistent,ut facilius mundum pugillo posse crederem, quam eas epistolae brevi tate comples Η,mutato protinus cosilio, dilatis paulisper tuae claritatis praeconqs, statui duntaxat in praesimila significare tibi,me si unum,rex,e multis esse,qui magno animi fauore te uenerer, darit mihi occasi nem celebrandi tui nominis concupiscam.Non quia me sperem naturali se dia parem tuae laudi fore, sed quod est a sapientibus hominibus obseruatum, non minus animi uires aliquando Φ ingenii uesulisse. ocirca si quid erit, inclyte Rex, in quo
125쪽
in ovotibi mea gratificari professio possiit, rogo, obtestorip perinde utaris opera
noura,quasi unus ex eo sim numero, tui regni nil finibus contineatur. Vt autem
Dinocrates ille nobilis arctiit rictus Herculeo sese habitu ius dicenti obtulit Alexandro, cum. se cogitationes ac formas afferre dignas illo rege, uidelicet Atho montem statuae uirilis es te figurandum docuisset, ita regiam comendationem uidelicet adeptus est idem mihi ego quom usu uenturum siperaui, rex magne, si pro leonis pelle non obscuram indolem, pro claua non absurdum ingenium,pro corona populea non incelebrem doctrinae mediocritatem, pro uastae illius molis compositioe multiplices tibi lingus utrius Q figuras obtuli illam. Nec enim minor quovis architecto putandus,qui studus is iis liberalib. claruerit: nisi sorte diutius marmora Bc caementa restitura uetustati, quam literarum monimenta cosdimus. Nec tu profecto Macedoni Alexadro sit uero uenia) iuret cesseris,Matthia rex, seu uictorias eius,seu beneficentiam consideres,quo duo prima tanto in rege lauti ix mu'atur antiquitas: nisi sorte credimus Arabas,Indos, Armenios, Chaldsos,
mollissimas seraeissimas. gentes laboriosius uinci, quam Turcas,ec Mysios,ec Triballos,& Ilisticos, et Liburnos.& Bocmos,& Rhetos, Sc Vindelicos,& alias item bellicosis bimas nationes:quarum ipsa quo nomina Martium sonant: nisi Plus esse putamus, quod unum aut alterum donauit ille bene de se meritis hominibus oppidum, quam quod in omnium pene sinus, quoscun* dos aliqua ing nii uirtutis . nobilitat,er tuis istis benescis manibus, quasi perenne fluit auru loriper, ut aqua de sontibus,re in maxima uenire iam quaestionem coepit illud, unde nam tibi tanta ista, tam , inexhausta diuitiarum copia, sic omnibus usquequaque largienti: quanquam faciter a prudentibus intelligitur,qus plerique ath principes in sitas cupiditates ac libidines profundant, ea te tantum uel in aedificiorum nobilissimas substructiones,uel in usus publicos, uel in hanc postremo, de qua nunc
agimus, beneficentiam conferre. Quapropter uehementer cupio labore aliquo meo tuam celsitudinem demereri: cupio studiis,ingenioloc, meo, si detur, con, mendare me tibi rex invicte.Qui sim uero,quem ue inter literatos locu teneam, malo equidem re aliorum tibi, quam ex meis indicari uerbis, Tantu dixero me
Laurentu Medicis magni , apientista uiri, tuarum uirtutum studiosissimi non diu gentia minus,quam liberalitate de obscuro, tenuic, loco, qui nascentem susceperat, in aliquam coete: lucem dignitatem que, nullis adeo nisi literarum adminicu Iis peruenisse, profitcri iam multos annos latinas Florentiae literas, magna quod omnibus notum est celebritate: sed θc Graecas ex pari cum Graecis,quod nescio an alteri Latinorum dicam enim audacter mille circiter annos ante contigerit: stylum denique sic ipsum per omnia pene materiarum diuerticula duxisse iocia ter,ut quod erubesco, quanquam pener testatum, referre cuneios semer, quia
cunque in literis aetate mea claruerun habere meruerim laudatores. Atque haec
ego de me Rex indulgentisaime,nouo scilicet, oc periculoso more, multoruminreprehensionitius obnoxio, simpliciter tamen, sed & uere: nec enim hoc, nisi re illud, ad te scribo, quo deliberare secum tua sapientia, uelutio praescribere ponsit modo non haec aspernetur ubi nos potissimum,stilicet in tus spem gratis no . Ibi neruos ingenii contendamus Si quid igitur ipse mandaueris, obibo ubes: sn
minus eligam tamen pro iudicio,capital meo,quod tibi sore arbitrer quam gra tis sinu. Bibliotheca uideo,iampridem comparas omni u sicut expediamus noomatissimam solii, sed etia copiosissima. Postumus igitur multa si res postulet egraeco uertere in latinii tibi, multac, rursum quasi noua cudere, quae nec ab eruditis Ibrsitan respuani. Regia construis ide longe magnificenus si iam, soraci, tuum simulachiu
126쪽
xis Epis τοLARVIasmulachiis omne genus uel aeneis, uel marmoreis exornas. Nec autem cessant ubique terrarum nobilissimi pictores, tabulas tibi pulcherrimas uiuis anima--- recoloribus. Et ista ergo possumus, te iubente, non erubescendis illustrare car minibus.lam bella,& paces mandare inebitis ut iust linguae monumentis, & hi horiae molli filo contexere pridem didicimus: tum uel undanti solutae uocis elo d. quio, uel immortali Musarum cantu totam posteritate sacris implere praeconiis. Quin philosophiae seria ne desuerint cupieti,millain iocis taedium subinde, mille prosecto argutiis fefellerimus. Nec autem uendito ista tibi, dum sic indico: nee mihi referri ob ea gratiam quaero, sed abunde relatam putabo, si placuerit ex me tibi non dicam res ipsa,sed animus. Vt autem gustum si cie aliquem iam nunc uigiliarum nostiarii possis,en poema tibi multa lima cruciatu, quod laudes poeticae,quod historiam continet omni u sere uatum. Sed Sc mittam comentarios paulo post in id opus copiosissimos in quibus quicquid de uaria multiplicii, lecti codidimus, explicabitur. Ac nisi me dulcissimus amor suscepti laboris Olit tantas in hoc libello uelut e thesauro diuitias proseremus, ut magna ex parte studia osiae iuuentutis quaedam ueluti inopia releuetur: ac tum denil puto quiuis intes Ieget i multis ista mihi lucubrationibus constiterint. are ne quaeso numeret Angeli Politiani carmina lector ita ponderet.Tu uero, Matthia rex regii pro ses omnium celeberrime, dum t cmentarios quo maereplici pagina surgentes mundamus, accipe hunc interim rogo libellum,uultu quo regem decet, hoe est, sereno re hilari, quem tibi uidelicet ego si non eruditis Iimus, at certe tuo no mini deuotissimus homo,quasi deo donum religiosa mentis atque arumi pietate
consecraui. Vale. ANG. POLITIANUS BERNARDO RI cIO SUO S. D.
Ceepi uersiculos tuos ingeniosos,et ganteis, uenustos, sicit eis, sed ita tamen assectibus plenos,ut eos non Oos, quemadmodum tu uis, sed ueros esse amatorios existimem.Delectatus lectione sum sed di a Dratus admodu, superfuisse tibi tempus In hos tam delicatos lusus a publico munere, quod & diligenter obire diceris,& prudenter. Quod autem mei rogas,ut eos angulo ccipiam secretiori selus insusurrem, mox uero domi septos oc incluses habeam: quanquam tibi rebus omnibus obsequi studeo,tame in hoc uno minus obtemperabo,ne quid amor si iccenseat, si retineam tam bellos ipsiux ministros ec uelut in ergastulo supprimam. Sed deuersiculis alias. Scribis autem permultos isthic esse,qui Ioannem Picum Mirandulam laudari a nobis in cogniatione rerum,studio' que sapientiae non molester serant, idem tamen ornamenta dicendi, splendorem' que illi quas oratorium tribui uix patiantur. Itaque rogas, ut ipsius uel epistolam tibi mittam, uel breue aliquod omnino scriptum, quod cir cumserre tecum possis,& ostentare: ne tuis tantu uerbis, aut illius aestimatio pro pugnanda sit,aut nostra fides ab luenda. Gero equidem morem, descriptamo
tibi epistolam Pici mitto, qua barbaros philosephos aduersus Hermolaum Bar harum, sed nihil minus quam barbarum defendit, simul ipsius Hermolair 'on sum luculenter scriptum,quo consore utrius* stylum, genusi dicendi possis. Aestimabis intur ex hac epistola Picum,sed ut leonem quod Graeci dicunt ab unguibus.Etenim solitus ille tractare ampla quaeda semper, & scribere: quod
pera illius indicabunt magnis de rebus, quae domi clausa cottidie matures has argumeta deinde minora iisc& leuiora, uis exigua parte consene suam uitiu diagnat. Quarpter hanc ipsam epistola tam plena,tam spis Iam,tam diuite, paucis antemetidianis horis extepore a perdictauit. In qua tame ut uidebis ele uerba, casta
127쪽
casta latinitas, Atticus nitor, tunc iura tenuis,numerosus ambirus, grata concinni tas, hilaris colo pura uenustis, ornatus facilis, agentes figurae, sensus acres, apta empla,multa fides,argumenta sortia, graue consilium, subtile iudicium, uis alta,indoles rara,mira maiestas.Sed hoc usu plouss uenit,quod di M.Ciccro quo . dam loco scribit, ut in rebus diuersis cundem praecellere nolint homines. Itaque Picus noster, quoniam fidem fecit apud Omnes diu, quantum emineat in studio sapietiae, pro quo sunt illi maxima bella pugnata: nunc impetrare no potest , cum sit eloquentistiimus,ut in dicendo saltem nec incultus omnino,nec inclegans h
beatur.Sed qui deinceps sequentur dies ut Pindarus inquit testes erunt sapientissimi.Tibi tamen interim studioso uidelicet utriuis nostrum, quasi de lacu m tam quod degustes, hanc eius epistolam propino. Qitie displicere non debet, Propterea quod eloquentiam destruit. Destruit enim sic eloquenter, ut adstruat lhoc ipso quod destruit. Ita nihil eloquentiam desii uere pricto eloquentiam po test ideo que nec ipsa potest, quom am scilicet hoc quoque potest, quod omnino
non potesti Vale. HERMOLAvs BARBARvs VENETvs IOANNI Pico
On possum titii non uideri pland barbarus,ic ingratus, qui tibi toties,
5c tam multa de me non minus scribenti semper, ec praedicanti, sed sentienti quo ιν gratias agere distulerim. Nullae enim unquam uenerunt huc a te literae, ex quo sum tibi cognitus, quin mentione in illis de me illustrem, & honoriscam habueris. Sed uide quanti iaciam testimonium tuum de me, siue id iudicio agas, siue propensione uoluntatis. Ego alioqui modestus, imotimidus,& parum mihi fidens,uideor aliquid esse, quod tu me laudas, quod mea probas,quod in Themistio nostro, quemadmodum sinibis, tanquam in iucundissimo diuers brio cepe conquiescis.Quid quod in literis tuis pleraq: me re cognoscor Ecquid arbitraris quicquam nobis esse posscte iucundius, quam cum teliel nostrum aliquod incisum,uel circuitum,uel fguram dicendi non adeo no rasse, sed imitatum esse perspicio r Et ni si quod ad multos scribendo non uiderishoe iacere simulanter,& ex composito,inagnae mihi sese rationes offerui, quamobrem hoc a te repertum putem ad gratiam.Nec enim uidere poteram, quare tu
genus illud tuum dicendi fluens,ac floridum frangeres,di ad me deficeres,qui si tum orationis aridum,& praetenue sequutus humi sopo, nunquam assurgo, non inspiro,non circumduco,no elevo,non abiicio,inuita scilicet,& repugnante nais tura. Omiurio deme nescio quid in me laboris & diligenti Ucaetera nihil sum,nisi cum a te,uel similibus tui Φ paucis smis comendor,aut cum placere tibi mea, uel ad imitationem usin comperio. O praeclarum,& plane diuinum ingenium tuum Pice, qui cum optima sint ea, quae tu scribis,ita tame exprimas,& cmngas aliena, quae sint pessima,ut uideantur esse tua,quae stat optima.nam demittere se,ac de Redere pluris esse deputo,quam in ardua conari. Vt enim sit hoc honestius illud certe laboriosius,& operae maioris.Proinde siue tu talia credis esse nostia, quib. imitandis opera impendas: siue hoc agis demerendi mei causa, utro modo tibi plurimum debeo: relatimis aliquando gratiam,nolo dicere, cum potero nun*em potero sed cu tu ipse, uel tui posse me putabitis: tanta em est familis totius uestrae boni tas 5c humani tas, ut beneficiu quod no est imputare beneficio tale tis: quamobre ex usu meo secero,si uobis Sc modu re lepus reposcedae grauae r liquero, ut in expuneboe rationu paralogismus omnis, & impostura no a me,sed
a uobis tota proficiscat. Qiis uero de ratione madioru tuorii ad Scytha scripsisti,
128쪽
iaciec communicanda ineeum esse uoluisti ,maxima uoluptate nos affecerunt.Gratulatiis sum huic seculo uirum tanta dochina, ut nihil serer nesciat, tanta cura, ut nil omnino scire uideatur. Video te poetam egregium, oratorem minentissimum. Animaduerto te philosephum prius Aristotelicum,nunc etiam Platonicu esse. Video literas graecas,quae in te lotae desiderari poterant, de sine quibus nihil eras fi iturus,non didicisse modo,sed hausisse: idc, facilitate tanta, celeritateQ, ut lite ras graecas ignorasse aliquabo te nem tu memineris,nccp persuadere pollis alios, id quod de Hieronymo Donato meo no plus libenter quam uere praedico.Hor tarer te ad has h teras,uti eas tam plane familiariter, quam latinas teneres,sed non indiges calcaribus.Et hercule uerba prodigunt,quicunoe petitioribus se consilia dare pergimi. Vnu te scio scire,nullius latina lingua tot seculis extare monumenta,qui literis graecis caruerit. Nec em m inter autores latinae linguae numero Geomanos istos,α Teutonas, qui ne uiuentes quidem inuebant, ne dum ut extin uiuanu aut si uiuunt,uiuunt in poenam Sc columeliam. Appcllantur enim uulgo sordidi rudes inculti,barbari, , s malit sic esse, quam prorsus non esse r At eo utile aliquid dixerunt,ualuere ingenio,do strina,bonarum rerum copiamo nego
penitus,quod ec possum negare: sed sermo nitidus ec elegans,saltem purus & castus quesis uel in autoribus Christianiis, Graecis, Latinis , perspicitur, laudem, ecmemoriam sempiternam servitoribus conciliat. Nisi quis pidiorem,&excusore, restatuarium,& csteros opifices laudari posse iudicet hoc sisto,quθd magni constet,& preciosa sit materia, circa quam uersentur. Aut si Choerilus di Mettius h huissent illam segetem canendi,quam Vergilius θc Homerus, suturum sitisse, ut primit a Criticis α Aristarchis, mox comuni Grammaticorum consensu redige rentur in numerum poetarum. An uerius est, Choerilum 5c Mevium quacunque materia,Choerilum ec Mevium suturos,nem Choerilum Iliada,necp Mevium Aeneida conscripturos unquam Histe r Non plus uti quam Choerilum Aeneida, Meuium Iliada.Qui enim possum non iocari,cum scribo de ridiculis r Sed nimis sertasse multa de nebulonibus: redeo ad propositu. Amplectere literas mecas, non iam ut discipulus,sed ut doctor, gloriarem de nullo uerius dici poste tritum illud,cst de te, per omnela arteis multos discipulos meliores esse praeceptoribus: id quod senatio graeco sipnificantius exprimitur: μαθνrM rasime δε ηασκλλων. fiod uero me ad Platonis libros, ct placita hortatis,agnosco benevolensia tuam. Habeo Platonem in manibus,& habebo semper eum sponte mea satis inuitatus,tum a te fideliter & amice comonitus. Verbum est Simplicii: Nemo promteatur Aristotelem, qui Platonem ab Aristotele dissociet, ut diuersa senuentem. Cui autem potest consentire Plato cum Aristotele,nisi ei qui libros & comentationes utriust cognouerit: Codices quicunoe sunt apud nos, ex iis quos desta ras,curabo tibi protinus exscribantur. Vale. Venetiis, Nonis Aprilis, M. cccc
Go quidem,mi Hermolae,nec possum aut tacere,quae de te sensio,aut non sentire ea quae de illo debeant,in quo omnia ueluti singula summ
repetiantire. Sed utinam essetis meae mentis captus, ut pro metitis tuis
de te sentirem: utinam ea dicendi uis,ut exprimere aliquando possem, Ud semper sentio.Scio quae de te concs i infinitum subsidere insta fastigia d cmnae tuae. Scias 5c tu quaecunque loquimur, longe esse minora iis,quae concopimus. in deesse scias animo uerba, quain rebus animus deest. Et tame ita me audere
129쪽
audere credis,ut sperem posse sinitam tua, quorum nec magnitudinem aestimare possum. Admirari te postant omnes, imitari ta pauci possunt, quam nemo repre hendere Et utinam ea mihi selicitas, ut quae scribam, Hermolaum meum aliqua ex parte imaginentur.Ipse enim ut taceam caetera ) stylus tuus, cui tu adeo male Gues, mirum quantum me assicit, at* dcleetat Ita est doetiis, grauis, compositus, cluditus, excussus,ingeniosus,in quo nihil expositum,m hil uulgatum, nihil sit triuiale, seu uerba, seu sententias spe fies. Loomus tape euo dc noster Politianis uquascu* habemus tuas,aut ad alios,aut ad nos epiliolas ita temper pHori Fus certant sequentia,& nouae fertiliter inter legendum efflorcscut uencrcs, ut perpetua quadam acclamatione interspirandi locum non habeamus. Sed mirum diei inquam persuadeas,& lcgentis animum quocul uelis impellas.Expertus sim ego cum semper aliars,tum hac proxima tua ad me epistola, in qua dum barbaros hos Plutosophos inse staris,quos dicis haberi uulgo sordidos, rudes, incultos, quos nec uixisse uiuentes,nedum extundit uiuant: α si nunc uiuant,uiuere in poenam, ac contumeliam, ita hercules sum commorias, ita me puduit, piguit studiorum meorum iam mim sexennium apud illos uersor ut nihil minus meiecisse uesim, quam in tam nihili facienda re tam laboriose contendisse Perdiderim ego,inqua apud Thomam,Ioannem Scotum, apud Albertum apud Auerrocm meliores annos, tantas uigilias,quibus potuerim in bonis literis fortasse nonihil e .Cogita, ham mecum ut me consolarer, si qui ex illis nunc reuiuiscant, habituri ne ci cic*sint quo suam causam argumentoli alioqui homines ratione Miqua tueantur. Demum succurrit ex ipsis quempiam paulo secundiorem suam barbariam,quam poterit minime barbarer hunc in modum fortasse desensurum: Viximus celebres o Hermolae,&posthac uiuemus,non in scholis grammaticorum, ecpaedagogiis, sed in philosophorum coronis,in coniiciatibus sapicntum, ubi non de matre A dromaches, non de Niobes filiis, atq; id genus leuibus nugis,sed de humanarridiuinarum p rerum rationibus agitur, oc disputatur. In quibus meditandis,inquirendi 5c enodandis,ita subtiles,acuti, acresci fuimus, ut anxii quando* nimi' di morosi suis te sorter uideamur,si modo esse morosus quisquam, aut cinuosus numio plus in indaganda uetitate potest. At* in liis quidem si litis nos arguat hebetudinis,& tarditatis, age amabo qiucun* is est, pedem conserat,mmerietur habuissh barbaros non in lingua,sed in pessitore Mercurium,non desiisse illis sapientiam,si defuit eloquentia quam cum sapientia non coniurinisse tantum fortasse ab in a culpa,ut coniunxiise sit nefas. s enim cincinnos, quis fiscum in proba inrgine non damnet inis in Vestali non detestetur Tanta est inter oratoris mi nus,5 philosophi pugnantia,ut pugnare magis inuicem no possint. Nam quod aliud rhetoris ossicium, quam mentiri, decipere, circumuenire, praestigiari r Est e nim uestrum ut dicitis posse pro arbitrio in candida nigre umore, in nigra camdidum:posse quae cimi uultis tollere, abij ccre, amplis re, extenuare dicendo. Demum res ipsis magicis quas quod uos laetatis uiribus eloquentiae, in quam libuerit faciem,habitumet transformare, ut non qualia suopte ingenio, sed qualia
uolueritis,non sani quidem,sed cum non sint, eue tamen audientibus appareat. Hoc totum est ne quicquam aliud, luam merum mendaciu, mera impositara merum praestigium,cum a natura rei sempe uel augendo excedaquei minuendo desciat,& fallacem uerborum concentu,ueluti laruas, re simulachra, praetendens,
auditorum mentes blandiendo ludificet Erit ne huic cu philosopho astinitas, cuius studiu omne in cognoscenda,& demonstranda caeteris ueritate uersatur Ad de quod nobis nulla erit fides lautitias uocum re ueneres afiectantibus, quasi re
130쪽
hiis parsi siderites, nec uero nixi trahere in sententia his lenocinns homines quoramus. Est ob hanc cauam legere res sacras rustice potius,* elegato scriptas: Qnihil sit magis dedecens,& noxium in omni materia, in qua de uero cognoscet do agitur,quam uniuersum istud dicedi genus elaboratum. Hoc, hoc' ibrens lumesi quaestionum,nd naturalium at* coelestium.Non est corum qui in Academia, sed qui in republica illa uos intur,in qua quae sunt,quae , dicuntur,populari tria tina examinani apud quam flores fruetibus longe proponderant. Noli ne scis it Iud Non omnia omnib. pari filo coueniunt. Est elegans res fatemur hoc facundia, plena illecebrae dc uoluptatis,sed in philosopho nec decora, nec grata. Quis molle incessiim, argutas manus, ludibundos oeulos in histrione re siliatore non probor in ciue,in philosepho,quis non improbet,arguat,abominetur Si pueliam uiderimus moribus lepidam ait dicacula,laudabimus exosculabimur: haec in matrona damirabimus,& persequemur.Non ergo nos, sed illi inepti,qui ad pedes Vestae amni Bacchamilia, qui multate philo phicaru rerum ec eas litate Iudiciis uesuti,ta calamistris dehonestent. Profectio quod Sines de adolescente, de oratione dici comode potest,comatam oratione semper cinaedam.Quare nos nostia malumus capillis hirtam, globosam, inexpeditam, * cum impluita tis uel
nota uel suseicione beller comatam. Alioqui Palladis peplii n5 reuelaret, sed a sectis usi profana repellereturEt ut nihil sint reliqua,hoe est ueris sinu, nihil esse diuersum magis ab instituto philosophi, quacunis in re, ψ quod luxum aut iastuiri
aliqua ex parte sapit.Sicyonios calceos habiles,aptos*-pedem dicebat Socrates,sed Socrati non conuenire.Omnino non eadem ratio ciuilis habitus,& philosephici,sicut ile' mensae, ne P sermonis: utitur his philosophus duntaxat ad ne cessitate utitur ciuilis homo etiam ad gratia: quam & hic si neglexcrisino ciuilis: re ille si aflectauerit, n5 erit philosophus. Si posset Pythagoras uiuere sine cibo, holeribus etia parceret: si sua senia asipedis,aut dema minore, sermonis operit, explicare,omnino no loquerectantu abest,ut linguam poliat 5c exornet. Quod uel ob id cauendu nobis, ne illectas cute medicata te stor demoretur ad eam, ad medulla 5c sanguine non permadat,quem subessse saepe cerussato ori infectu indi
mus.Vidimus, inquam,in hisce omnibus,quibus propterea usu uenit, cum nihil stinius no inane re uansi, detinere laetore in prima facie, modulatu uario atque
cocentur quod si secerit philosophus, clamabit Musoniis n6 philosophu loqui.
sed tihicine canere.Non ergo nobis uitio detur,id n5 secisse, quod fecisse uitium erat. raerimus nos,quid nam scribamus, non quaerimus quomodo imo quo modo ciuaerimus,ut scilicet sine pompa & flore ullo orationis, quam nolumus ue modis,uenusta 5c faceta sit,sed ut utilis Q auis & reuerenda,ut maiestatEpotius ex horrore,i gratiam ex mollitudine cosequatur. Non expectamus theatri Plausum, quod auremsemulserit aequabilis clausula, uel numerosa, Q hoc sit salsum illud sit lepidae sed expectamus paucorii potius ins admiratione silenusi,in trospicientiu peniciu aliquid,aut de naturs adytis eruditu, aut de Iouis aula ad homines adducia,tum uel aliquid ita argutu,ut defendendi ita desensum,ut argueiadi non sit locus. Admirentur praeterea nos sagaces in inquirendo, circum spe stos in explorando, subtiles iri contemplando, in iudicando graues, implicitos in uinciendo faciles in enodando. Admirentiu in nobis breuitatem styli,s xtam rerum mul tarim , at magnarum, sub expositis uerbis remotisssimas sententias, plenas quaestionum, plenas Glutionum: quam apti sumus, quam bene instruet iambia pultates tollere, scrupos diluere,inuoluta molliere, flexianimis syllogismis &initimare tilia,& uera confirmare. His situlis o Hermolae, uindicauimus hucusiri&uii