Quintilianum eloquentiae fontem

411쪽

Non. a. rea eiri qualiat institutinus operariaec mercenarici uoce nccuta periorious a cois parcamus no inutale sane litiuin aduocatia: que

deniq; causidicam uulgo uocant: sed uirum cum ingenii nardi ra prae stigemitum aero tot pulcherrimas artes penitus mente c6ple tu: daturande rebus humanis: quale nulla antea uetustas cognouerit fingulare

perfectas utit optima sentiente optimet dicenteAn hoc quota pserit : quod aut innocetes tuebita aut iproboF scelera compescet: aut in pecuniariis quaestionibus ueritati cotra calumniam addiderit. Sumis

ille quidem in 11s quot fuerit: sed in maioribus clarius elucebit : cum regenda senatus c6icilia: S popularis error ad meliora ducendus. An notate quendi uidetur finxisie Virgilius: que 1 seditione uulgi iam faces oc saxa iaculatis : moderatore dedit animi. Tu pietate graue ac meritis si forte uiru que cospexere silent: arrect isq; auribus aditant. Habemtis igit ante o1a uiru bonia: post haec adiecit dicendi peritu. Ille regit d1clis

aios oc pectora mulcet. Et quid non in bellis quoq; idem ille uir que i 'stituimus sti fit ad prae tu miles cohortandas ex mediis sapiae praecep EIS oratione trahet Nam quo modo pugna ineuntibas coc iuritat medias laboris: doloris: p ostremo mortis ipsius exciderer: nisi I CGF IOCU PIceas 6c fortitudo honest1 patris imago successerit: quae certe meliuS pi Uade

bit aliis Q prius pίuaiecit sibi: pulti . fe qual1bet custodiat simulatio:

nec uil lata fuerit eloquendi facultas: ut non tituber ac haereat: quoties ab aio uerba dissentiunt. Vir aute malus aliud dicat nece: iee 4 feneier. bonis tauq honestus sermo deficiet: nuq reF optia F: na iacie etia prude tes erat. Inuenciol etia si leocinii desticula lit : fatis tamen natura itia ornata nec quicq non diserte quod honeste descit. Quare iuuentus imo Ois aetas: neq;. n. recta uoluntati serii est tempus ullum totis trietibus huc tendamus : in hac elaboremus : forsan 6c c6fumare contingat. Nasi natura non Phibet oc esse vitai bonum: & esse dicedi pitum: cur non

altils etia unus utruq; cdseqposset. Cur aute n6se qsq; speret fore iliualiqae ad quod a uires ingenii n6 suffecerint: tame ad queus': moduPcesserimus : meliores erimus: ex utroq;: hoc certe licui eximat aio palcherrima eloquetia cum uiciis mentis posse misceri. Facultas di Misi i malos incidit: oc ipsa iudicada est: malii: peiores. n. illos facit qbus c5tigit. Videor mihi audire quosda : nec. n. deerit unq Q diserti esse: iboni malit illa dicentes . Quid ergo latii artis est in eloquetia: cur tu decoloribus 5c difficiliu ci' defesione: non nihil etia de c6fesso loquutus es nisi aliquado uis facultas dicedi expugnat ipsa ueritatem :bontis enim uir non agit nisi bonas causas:eas porro etia sine doctrina fatis pse tues ueritas ipsa. Quibus ego cude meo primu ope respondero cizi

412쪽

pro bom viri officio: Aquila ea ad defensionem nocetiti ratio duxerit satistacia. Protractare . n. quo ino aut etia P falsis aut P iiustis aliqdo dicata n5 e 1 utile: uel Pter solii hoc: ut ea facilius dc deprehendamus de refellamus: queadiriodu remedia melius adhibebit: cui nota quae nocet fueris. Neq;. n. academici cu in utril dixerat pie : non secundit altera uiuiit: neq; Carneades 1lle q romae audiete Cesorio Catone:n5 mino ribus uisious corra iustitia dicit disseruisse: q pridie Piusticia dixerat: iniustas ipse uir fuit. Verii dc uirtus qd fit aduersa ei malitia detegit: oc aequitas iit ex iniq contemplatione manifestior: 6c plurima c6traciis probantur. Debent ergo oratori sic esse aduersario' nota consalia: ut

holhisi impatori. Uerii Sc illud quod prima Ppontoe ducit uidet: potafferre ro: ut uir bonus in densione causae uelit auferre aliquado iudici ueritatem. Quod siquis a me Pponi mirabit: quaqua non est haec mea Pprie seneenaa : sed eoF quos grauissimos sapientiae magistros: aetEsuetus credidit: sic iudicet pleraq; esse: quae non tam factis si causis eo Fuei horte a fiant uel turpia . Na si ho ine occidere Lepe uirtus: liberos necare nonuq pulcherrimii est: asperiora quaedam adhuc dictu: fi cois utilitas exegeric iacere cocedit: ne hoc quide nodum eituendit: quale causa uir bonus. Sed etia quare dc qua mece desedat: Ac primu cocedat

inihi ota oportet: quod iioicoF quoq; as primi cofitet: factu' aliqdo

bona uira: uc medacium dicat. Et quem no nuq leuioribus causis: ut In PueriS aegrotan ibus utilitatis eose gratia multa fingimus: multa nos actari promittimus: nedum se ab ho te occidendo grassator auertisius

fit:aut hostis P Calute patriae falliatis: hit hoc quod alias i seruis quoqrreprehendendu est sit alias in ipso Cap1ente laudandu . Id si colliterit in atra ia uideo posse euenire: Ppter quae bene Orator tale suscipiat cata sar genus: quale remota rone honesta no fuscepisset. Nec hoc dico: qa seueriores sequi placet leges pro patre fratre amico periclitaribus: tam .dcf1 no mediocris hae itatio est: hic iustitiae proposita imagine: inde pie tatis nihil dabit reliquamus. Sic ali Misidiatus tyrano: atq; ob id reus: utra ne: fatuit eli nolet is Q a nobis finit oratori an si tuendii suscepit:

no id falsis desedet: Q q apud iudices mala causa tuet. Quid si quaedabenefasta damnaturus est iudex: nisi ea non esse facta conuicerimus: no uel hoc mo seruabit oratorio inocente modo: sed laudabilem cive.

Qii a si quaeda iusta natura sed coditSe tepo' iutilia ciuitati sciemuS: None utemur arte dicendi bona qde : sed malis artibus simillima s Ad hoc nemo dubitabit: quido si nocetes mutari i bona mentem aliquomo possit: sicut posse iterdit cocedit salvos esse eos magis e re. p. sit: qpatairi . Si liqueat igic oratori futu bonii uiF:cu uera obiiciend: non

413쪽

id aget ut Caluus sit. Da nucut crinem ais esto premat dux bonus:& stine quo uescere holaeste ciuit IIo possit: none et comunis Utilitas oratore aduocabit Certe Fabricius Corneliu Rufium: M al1quado malum ciuedc sibi mimica: tamen qa utile sciebat duce iminete bello pala consulesnffragio suo fecit : atq; id admiratibus qbus da res podit: a ciue se spo/liari malleiq ab hoste uenirenta si fuisset orator no de isset eundem Raffam: uel manifesti peculatus reii: multa dici posset simil1a: sed uel

una ex iis quolibet sufficilino n. n. hoc agimus: ut 1 stud illi que forma imus u1ro sit saepe faciendu: sed ut se talis coegerit ratio. Sit tame uera finitio: oratorem esse uirum bona dicend1 peritum. Praecipere uero ac discere: quo etia Pba toe difficilia tractet necesse est. Na frequeteretia optimae causae siles fili malis inoces reus multis ueri ilibus premit.. 3 fit ut eadem actionis ratione defendedus sit: quasi nocens esset. Ia inumerabilia sui bonis cauis malisq; coia: testes: litterae: fus pitroes topiones: n6 aliter aut ueris ilia q uera & cofirmat de refellat. Qua*pter ut res feret fleel etur oratio manente honesta uoluntate. Cognoscenda esse Oratori quibuS mores formentur. Vando igi e orator est uir bonus: 1s aute citra u1refite intelligi non

na esT Mores ante ola oratori studus erunt excolendi: atq; omis honesti iustiq; disciplina pertra stada: fine qua nemo nec uir bonus essemec di cendi peritus p6t: nisi forte accedaus iis q natura costare mores: SI n1hil adiuuari disc1plina putat: scilicet ut ea qdem quae manu sitit: atq; eo' conleptissia confiteant egere doctoribus. V1rtutem uero quam iit holquo ad deos imortales .ppius accedat: datu est obuia 5c 1llaborata raritu: quia nacti sumus litamus. Abstines errt qcqd sit : abstinentia ignorat: Et fortis q metus doloris mortis sup stition1s nulla rone purgauerit. Et iustus qaeq bonio tractatu: q leges:quae natura sunt ossius datae: quae Pprie populis gentibus constitutae: non eruditione al1quo sermone tractauerit . O q istud payt putat: quibus no facile uidet. Sed hoc transeo id equoneine qlpas uel primis ut at ut labris degustarit dubitatuF puto. At illud sequens reuertar: ne dicendi Oem satis pitu fore: qui non &riaturae ui Oem penitus .pspexerit :do mores praeceptis ac rone formarit Neq; enim frustra in tertio de oratore ilibro . L. Crassus cuncta quae de aequo: Iusto: uero: bono:deq; iis quae fui contra posita dictit: ppria esse oratoris affirmat:ac ph5s csi ea alcedi uiribus tuetur : ut1 rheto' armis no suis. Ide tamen cofites ea ta esse a phia petenda: videlicet M magis

haec 1lli uidetur in possessione eas res fuisse . Hinc etia illud est:quod Cicero pluribus libris Sc epistolis testatur dicendi facultatem ex itimis

414쪽

sapietiae fotibus Raere. Ideoq; aliquadiu praeceptores eosde fuisse movatq; dicedi. ilpter haec exhortatio mea no eo ptinet: ut esse oratorephum ueli: quado n6 alia uitae secta logius a ciuilibus officiis: atl ab os

munere oratoris recessit. Na QS phoFaut i iussicus freques: aut clarus 1

concioibus fuit Quis deniq; i ipsa qua maxie pleriq; praecipitat rei. p. admistrat6e uersatus Atil eo illu que 1stitutu romanu queda uel1 esse sapietem: qnon secretis disputationibus: sed rerum experimentisatis operibus uere ciuile uirit exhibeat. Sed quia deserta ab iis qui se ad elo/quetia contuleri studia Lapientiarm 6 ia 1n actu suo atq; in nac for1 luce uertant. Sed i porticus 6c gymnasia primumaox in conuentus scholarii recessest . Id quod eit oratori necessarium nec adiicendi praeceptoribus traditur: ab iis petere nimi' necesse est: apud quos remansit evolutat

penitus auctoreS: qui de uirtute praecipiut: ut oratoris uita cum scientia

diuinaru redi sit: humanaFq; cdiucta: quae ipsae illo maiores ac pulchri ores uideretur: si illas 11 docerent: qui etia eloqui praestatissime posset. Vtinat fit tpus uil: quo perfectus aliqs qle Opeamus orator hac par,

rem superbo nomine: dc uitiis quoFdam bona eius corrupetita viis amuedicet sibi: ac uelut rebus repetitis in corpus eloqueciae adducat. QUAEquidem cum sit in tres diuisa partes: naturale: moralem: r6nalem: qua tanden5 e cum orator1s ope coniuncta. Nam ut ordine retro agamuS:

de ultima illa quae tota uersatur 1 uerbis: nemo dubitauerit: si Pprie tates uocis cuiusque nosse: oc ambigua apire:& pplexa discernere:6c de falsis 1udicare :oc coli1gere ac resoluere quae uelis oratoris est: qq ea noest tam minute atq; concise i actionibus utendu:q in disputarionibus: quia n6 docere m6: sed mouere etia ac delectare audientes debet orator: ad quod 1petu quoq; uiribus ac decore e opus: ut uiS amnium maiores altis ripis: multoq; gurgitis tractu fluentiu :q tenuis aquae obiectu lapillo' refultantis:& ut palestric1 doctores 1llos quos numeros uocat: non Iccirco discentibus tradunt: ut 1is omnibus qui didiceriit: in ipso luctandi certamine utanesplus. n. podere oc firmitate di spirituagies sed ut subsit copia 1lla: ex qua unii aut alterum cuius se occastio dederit esse ciat. Ita haec pars dialectica: stiue 1lla dicere malimus disputatrice: ut es util1s saepe ct finitionibus:oc comprehensionibus:oc separandis: quae futdifferent1a oc resolueda ambiguitate: distinguendo: Au1dendo: 1ll1icio dorimplicado : ita si totum sib1 uendicauer1t1 foro certamen obstabit: meliorabus de sectas ad tenuitatem sua uires 1pta subtilitate consumet: ital reperias quosdam in disputando mire call1dos: cum ab 1lla uero cauillatione discesserint: non magis sufficere in al1quo grauiore actu:

et parua quaeda asalia:quae in angustiis mobilia in campo deprehediat.

415쪽

Iam qdem pars illa moralis quae dicii ethice certe tota oratoris e. Nam in rata causas ut sapioribus libris diximus uarietate: cu alia c6iectura quaerat: alia finitioioas cociadat: alia iure fumo atat: uel trafferati alia

colligit: uel ipsa iter se cocurratruel 1 diuersu abiguitate ducantanulla fere dici p6t: cuius non parte in aliqua tractatus ae ἡ & boni reperiant. plerasi uero esse qs nescit: quae totae in sola qlitate c5sistat. In c6siliis uero qaae ro sua iEdi est ab hoesti quaesitione Leposita Qui illa etiam

pars tertia quae laudasi ac uituperati officiis c5tinet Nepe i tractatu recti prauic p uersat an de iustitia: fortitudine:abstinentia: temperatia: pietate non plurim i dicet orator Sed ille uir bonus :q haec n6 uocibus titum sibi nota atqr n5ibus aurium tenus 1 usu liguae perceperit: sed quirtutes IDCas mente coplexus ita sentietinec incogitauo ita laborabit: sed quod sciet uere dicet. Cu aut ois generalis quaestio speciali potetior: qa uniuerIO ParS continet mon utiq; accedit parti: quod uniuersum e: Pfecto nemo dubitabit generales quaestio es in illo mane studiose more uersatas Ia uero cii fit multaPpriis breuibus p c6prehes 1oibns tin1eda. Unde etia status causa' dicit lanitivus: n6ne ad id quot instrui ab iisq plus 1 hoc stadii dedest optet. Quid n5 quaestio 1ucis Ois: aut uerbo' Pprietate: aut ad disputatione auc uolutatis coniectura c6tineta quo' pars ad r6nale: pars ad morale tractatum rediidat. Ergo natura pmixta est oibus istis olo: quae qdem oro e uere. Na ignara quide huiusce doctrinae loquacitas erret necessee: ut quae uel nullos uel falsos duces heat. pars uero naturalis cum est ad exercitationem dicendi: tanto caeteris uberior: qto maiore spiritu de druinis rebus Q humanis loquiau e . Tu illam etia moralem fie qua nulla esse ut docuimus oro p6t: tota c6ple etit. Nam si regit Puidentia mundus : admin1stranda certe bonis uiris erit res. p. Si diuina nostris ais origo tendenda ad uirtutem: nec uoluptatibus terreni corporis seruiendam: an hoc non frequenter tractabit orator. Iam de iuga' respons religione 3 omnia de Ous maxima saepe in Cen 1ta consilia aer ara fanimo erit ei disseredum siqdem ut nobis placet futurus est uir idem ciuilis : quae deniq; intelligi saltem pdi elo quentia hominis: optima nescientis Hec se r5ne mani festa n6 essent: exemplis tamen crederemus. Siqdem Periclem: cuius eloquentiae etiasi nulla ail nos monumenta uenest: vim tame quadam incredibile: cultis orici: tum etiam liberrimu genus hominum comici uereres tradiit

Anaxagorae phitici constat auditorem fuisse: dc D emosthene pricipem omniu graeciae orato' dedisse opera Platoni. Nam . M. Tullius n5 tata se debere scholis rheto': qtu achademiae spaciis frequerer ipse testatus est. Neq; se lata in eo uq fudiss& ubertas: si igentu suu consepto fori nS

416쪽

1plius remi naturae finibuS terminal de . VeF ex hoc alia mihi quaestio exoritur: quae feci a conferre plurimum eloquentiae pollit: Qq ea non

Inter multos pol esse condentio . Nam epIcuris In primis nos a se ipse

dimittit: Q fugere omnem disciplina nauigatione quelocissime iubet. Neq; uero Aristippus fumum in uoluptate corporiS bonum pones radhunc nos laborem hortetur . Pyron quidem quas haberet hoc ope pies p5t: cui iudices esse apud quos uerba faciat: ik reii pro quo loquatur: di senatum in quo fit dicencia sentent1a non liquebit. Actaademiam qde utilissimam credant: l mos in utrant parre disseris ad exercitatione

forens 1um causarum proxime accedat. Adiiciunt loco probation 1s ea praeitantiis imos In eloquentia uiros ediderit: peripatetici studio quo sie quodam oratorio iactat. Nam thesis dicere exercitationis grat1a fere ab 11s e institutum. Stoici sicut copiam ni rodeq; eloquentiae fere praece pioribus fuis defuitie concedant necesse e: ita nullos aut Ibare acrius: aut concludere subtilius contendunt. Sed haec inter ipsos Q uelut sacra mento rogari: uel etia superstitione constricti nefas aucunt a suscepta semel psuasione discedere. Oratori uero nihil e noceile in cuius il iurare es. MAIUS. n. OPus atq; praeliantitas ad quod ipse tendit: Δ cuius ostvelut candidatas: s1qciem e1t futurus tu uitae tum etia eloquentiae laude

perfectus. Quare in exemplii benedicendi tacundi1simu que*4 ponet

tibi ad imitandii: moribus uero tormidis qnoneitigia praecepta rectas simaq; ad uirtute uia diliget. Exercita eloe oem utes Oi: sed tamcn erit plurimus in maximis qbusq; ac natura Pulcherrimus . Na quae potest materia repita ad grauiter copioseque dicendum magis abundans :q de uirtute: de re. p. ae 4 uidentia:de origine aioF: de a1n1cicia Haec sunt quibus mens Pariter atque oro is urgant: quae uero bona quid mulget

metus: coerceat cupiditares eximat noS Opinionibus uulgia ammu* caelest em: neq; ea solum quae talibus disciplinis concinent: I ed magis, etiaquae sunt tradita antiqtus duna ac facta praeclare Ac nosse oc aio temper agitare cdueniet: quaePrecto nusq plura maiora*:q in nostrae ciuitatis

monumentis rePeriens An fortitudine:ridem: iustitiam: continentia: frugalitate: codemptu doloris ac mo rtis: melius alii docebunt qFabricii Cum reguli : Decii : Mutii: alii inumerabileS: Qualia. n. graecI praece piis ualec. tatu romani quod e maiuS exempliS: tantumq; no cognatis

sideribus admoneri:qui non modoPximum tpus: luce Ja praesete itum fatis credat: sed omne posteritatis memoriam spatium uitae honestae: occurr1culum laudis existimet. H1c mih1 1lle.1ustitiae haustus bibat: hinc sumptam libertatem in causis atq; consiliis praestet. Neq; erit pfectus orator: nisi qui honeste dicere dc sciet: oc audebit.

417쪽

NEcessariam iuris ciuilis oratori scienciam

l Vris quoq; ciuilis necessaria huic uiro scia e:& morum ac reliγ

gionu eius rei. p. qua capesset. Nam qualis esse suasor 1n costiliis publ1cis Privatis ue poterit : tot rem qbus praecipuae ciuitas cont1netur

1g 1aras Qv I aut m6 patronu se causa' non falso dixerit: qui quod elii caulis potentissimum: sit ab altero petiturus: pene n5 dissimillimis iis qui poetaria scripta pronunciant Na quodam6 mandata perferr&: e 1qae quae sibi a iudice credi postulaturus est aliena fide dicet:& 1pse lingu1u au iliator egebit auxilio: O quod fieri n6nuq minore ac Sm6p alsit: ca domi praecepta Sc c5posita:&sicut caetera quae 1n causa sut1nclis cendo cogn1ta ad 1ud1ce pferet qd fiet in quaestionibus quae subito 1nter 1psas ara Tota nasci solentin6 deformiter respectet:& iter subsellia

minores aduocatos 1nterroget P6t aut satis diligenter accipe:que tum audiet cum ei dicenda sunt: aut fortiter affirmare: aut uenue postit Ps ais d1cere i actionibus quod fiet 1n altercat6e ubi occurredu cScinuo: nec libera ad discedu morά e Qu1d si forte peritus 1 utis ille n6 aderici quod siqs non facis in ea re doctus: falsum aliquid subiecerit. Hoc eri iei, maramum ignorantiae malum: quod credit eum scire qu1 moneat neq; ego sum niI moris 1gnaruS : Oblitus ue eoru: qui uelut ad arcui sedet: oc tela agetibus subministrant: Neq; idem graecos quoq; nescio factitasse. Unde nome iis pragmaticoF datum e: sed loquor de oratore qui n5 clamorem m5 suum causis: sed o1 a quae profutura Rint debet Ieais eu nec inutilem se ad horam forte c6stiterit meq; 1n testationibus faciendis esse Iperitum uelim. Quis . n. pocius praeparabit ea quae cum aget esse in ca uel 1t: nisi forte impatorem. qs idoneum credit in praeliisqdem strenuit fortem:& oium quae pugna possit artificem. Sed ne uilectus agerer nec cop1as c6trahere atq; instruere: nec Pspicere come ius raec locum capere calicis scientem. Prius est eni certa parare bella qgerere . Atqui simillimus huic stilladuocatus: si plura quae ad uincedum ualet: aliis reliquerit. Cu praesertim hoc quod e m 1e necessatiu: nec tasit arduum: Q pcul intuetibus fortasse uidea Naw oe1us quod e certur ut scripto aut moribus constat. dubium aeqtatis regula examinanduest: quae scripta sui: aut posita in more c1uitatis nulla habEtrifficultate. cognicionIS sunt. n. non mentionis:atq; consulto responsis explicat: aut in uerborum interpretatione simi posita: aut rect 1 prauit discri mine. Vim cuius P uocis intelligere: aut c6mune prudeliu e:autPpriuoratoris: aequitas optimo cuiqa notissima e . Nos porro Zc bonum uiru& prudente in primis oratore putamus: qui cu se ad id quod eopcimunatura duxerit: non magnopere c6mouebitur:siquis ab eo consultus

418쪽

des seriat: cti ipssis illis diuersas 1 ter se opimoes tueri cocessii sit. Sed elidsi nosse qd qsq: sese it uolet: lectionis opus e:q nihil e in studiis minus laboriosu. Dod si pleriqi despata facultate agendi addiscendu ius de clinauest: q id scire facile e oratori: quod discunt q sua quot cofessioe

oratores esse no postat. Ve' 8c. M. Cato cu 1 dicenὰo praestatissimus: tu iuris fuit ide pilissius. Et Scaeuolae Seruioq; Sulpicio cocessa e etia facu diae uirtus. El. M. Tullius no mS inter agendii nuq est destitutus sciamris: sed etia coponere aliq de eo coeperat: ut appeat posse oratore n6 discendo latii iuri uacare: sedet docedo. Ue' ea quae de moribus excole/dis studioq; iuris praecipimus: n6 ne qs eo credat reprehededa: φ multos comouius: q tedio laboris que ferre tedet1bus ad eloquet1a necessee: cofugerit ad haec diuerticula desidiae: quo' alii se ad albia ac rubricas tras tu est:& formulam: uel ut Cicero ait legulei qda esse malue t :taq uti liora eligetes ea: quo' sola facilitate sequebae: alii pigrit1ae arrogatioris:

q subito fr5te cdsista imissa barba: ueluti despexisset oratoria praece pti: paula alio sedesti scholis ph5' ut decie in publico tristes: domi

dissoluti captarent auctoritate cSteptu caetero : phia. n. simulari p6t: eloquetia n5 potest. NEcessariam oratori cognitione h1storiarum.

N primis uero abudare deb& orator exeplo' copia :cu uete : tul et novo': adeo ut n6 ea m6 quae c5scripta sunt h1sto iis aut sermoibus: uelut p maus tradita quaeq;: qtiotidie agut debeat nosse: ue' ne ea qde quae sut a clarioribus poetis ficta negligere. Na ea qde4 pria aut testimoioAt: aut et iudicatoru obtinet locii. Sed haec quoq; aut uetustatis fide tura fui: aut ab h5ibus magnis praecepto' loco fiet a credui. Sciat ergo qoluria iide et senibus austoritas maior e: q, plura nosse dc uidisse creduci quod Homerus freque is si e testa sed n6 e expediada ultia aetas: cci studia praestet : ut qtu aa cognitione ptinet re' etia praetetis saeculis

uixisse uideamur. Quae Sunt orator1s istrumeta.

taueri: seὸ ipsius oratoris . haec arma his ad manu: ho' si1a debet esse succinctus: accedere uerbo' figura'q; facili copia: dc metiois r6ne:&d1sponiai usu: 8c memoriae firmatae:& actiois gfa. Sed plurimu ex 1is

ualet at praestitia:qua nec metus fragat: nec acclamatio terreat: nec audietiit aesctoritatis ultra debita reuereria tardet. Na ut abhominada sutcStraria iis uitia cofideliae temeritatis lybitatis arrogatiae: ita citra c6

statia: fidutia: fortitudine: nihil ars: nihil studiu:nihil*feetus ipse pro fuerit:ut si des arma timidis & mell1bus . 1uitus mehercule dico quoniadc aliter accipi pse ipsa uerecudia: ut tu qde sed amabile:& quae uirtu tes facillis gener& esse 1 teri aduersa: multi': 1 ca fuisse:ut bona uenii

419쪽

studiiqi 1 luce no plata situ quoda secreti c umeret. Sciat aut s1qs haec forte minus adhuc pitus distiguedi ut cuiusqa uerbi leget: n6Pbitati ma me reprehendi: sed uerecsidia quae e timor qde reduces almum ab iis quae facieda sit. Inde c6fusio dc coepti poeniteria:& subitu silet1u. Quis porro dub1tet uitias ascribere affectu: Ppter que facere honeste pudet. Neq; ego rursus nolo eu Q fit diaeturus solicitu surgere: dc colore mutare dc pictilia intelligere: quae si non accidet: et simulada eit. Sed itellectus

hic stit Opis no metus: moueamurqr no c6cinus. Opria e aut emedario uerecudiae fiducia et illubet ibecilla frons magna c6scia substinet. Sutoc naturalia ut supra dixHquae tame&cura iuvat 1strumeta vox: latus: dec ar: quaeqde tatu ualet: uthequerer fama 1genii faciat. Habuit orato res aetas ripa copiosiores: sed cu diceroc eminere iter aeqles Trachalus ui debati ea corpis sublitas erat: is ardor oculo': fidiis auctoritas:gesitis:

praestantia: uox qde n6 ut Cicero desiderat pene tragoedo':sed sup OA quos ego qde audiueri tragoedos. Certe cu i basilica tu ha d1ceri, primo

tribunali. Quattuor aut iudicia ut moris e cogere atq; OIa clamoribus freineret: dc aud1 tu eu: dc 1 tellectu: dc quod agetibus caeteris c5tumeliosuruit: laudatu quoq; ex qttuor tribunalibus memin1. Sed hoc notu e ferara foeticitas : quae fi nci ad fit sane suificiat ab 1is qbus P dicit auditi talis esse debet orator dc haec scire. Quod sit 1cipieri cis agere Fus. edi aut litui sie dubio se dii uires cuiusq; sumedu e . neq; ego annos de ta: cit Demosthene pue' admodu actiora populares habuisse manifestu sit. Caluus: Caesar: Pollio multu die quaestorii octaetate grauissia iudicia suscepertit praetextatos egisse quos di sit tradicit. Caesar augustus duodeci natus anos Au1i P rostris laudauerit. Modus

estrillud adhuc acerbu Pserat. Ni ide& c6t tus opis inasci Δί suda menta Iaciunt 1pudeliae. Et quod e ubiq; pniciosissimu praeuenit uires

fidutia. Nec rursus differedit e tyrociniit i senectute. Ni quotidie me, tus crescit: maiusq; fit sep quod ausuri suus:& du deliberamus quido incipiendu fit incipe id seria est. Quare fructu stud1o' u1ride dc adhuc dulce *mi decet: dii dc uenia dc spes e: S patus fauor audere n6 dedecet. Et siqd desit opi supplet aetas. Et f1qdicta sui iuueniliterP 1dolo acci. piunta ut totus 1lle Ciceronis P sexto Roscio locus : Quid. n. tam cde q

piritus uiuis: terra mortuis: mare fluctuicibus: littus e1eetis: quaecu sex, uiginti natus inos summis audiet1um clamoribus dixerat:aeseruisse

ipse oc annis liqta 1am senior id e fatet. Et hercle qtulibet secreta stud1 acdtulerit. Est tamen Ppius qdi fori Psemis: alia lux: M1a ueri discrim1sfacies:plusq; si separes usus sine doctoria: q citra usum doctrina ualeat.

420쪽

Ideoq: nonnulli senes in schola facto 1 stupent nouitate cum in iudicia uenerr:& oia suis exercitatioibus s1m1l1a desiderat. At illic S iudex tacet:

Ac aduersatius obstrepit:& n1hil temere dictu pit. Et ficid tib1 1pse fu mas: pbanda est: 6c laborata cogestaqr die' ac noctiu stud1o actione aq deficit: dc omisso magna sep Ridi tumore 1 qbusda causis loquedu e: quod 1lli deserti minie scivi. Itaq; nonullos reples q sibi eloquetiores

uideiciu ut cis agantGaete' illii que iuuene: tenerisq; adhuc utribiis nitere 1n ' deduximus: de scipe: q maxie facil1 ac fauorabili ca uelim: ut1 catuli feras' molliore praeda faginati& n6 utiq; ab hoc sitio c6tinu are opam 5c 1genio adhuc alendo callum inducere . Sed ia sciente quid sit pugna:&1 qua re studendii sit : refici atq; renouari . Sic SI Urocinii

metu dum facilius e: audere transierit: nec audendi facilitatem usq; adcSteptu operis adduxerit. Vsus e dc hac r6ne. M. Tullius: Sc cum 1a cla' meruis Di Inter patronos Q tunc erant: nomen in assiam nauigauit: s rec aliis fine dubio eloquetiae ac sapientiae magistris. Sed praecipue tame Apollonio Moloni quem romae quoque audierat : rhodi rursus resonmadu: ac uelut recoque ita dedit.Tu digna ope praecipuu uenit: cui ter se congruiat praecepta & expimenta. Quae in suscipiendis cautis oratori obseruassa sint.

Ua fatis in oe certamen uiri u fecerit: prima ei cura 1 suscipiendis Accausis erit. In qbuS defendere qde reos Psecto Q facere uir bonus

mallet: n5 tame ita nomen 1psu accusatoris horrebit: ut nullo neq; pu blico neq; priuato duci possit officio: ut alique ad reddenda r6ne uitae uotac. Ni oc leges ipsae nihil ualent: nisi aes oris idonea uocemum tae. Et

si poenas scele' expetere fas no est: Poe est: ut scelera ipsa pmissa sint:

dc licetia malis dari certe cotra bonos e . Quare neq; socioF quaerellas: nec amici vel 4 pinq necem: nec erupturas i re. p. cospirationes multas patieε orator: n5 pene nocentiu cupidus: sed emedadi uitia corriged1qrmores. Na q rone traduci ad mel1ora n5 possunt: solo metu c6tinent Itaque ut accusatoria uita uiuere: 5c ad defendendos reos: primo duri43xim a latrocinio est: ita peste 1 testina Ppulsare cu J pugnatoribus pa triae c6paradum Adeoq; principes 1 re. p. viri n6 detractauest hac officii parte: creditiq; sunt Ei clari iuuenes obside. rei. p. dare malo ciui Ua m satione: qa nec odisse i*bos: nec simultates Puocare misi ex si1dutia bo/nae mentis uidebat. Idq; cu ab Hortensio: Luculo: Sulpicio:Cicerone:

Caesare plurimis aliis: tum ab utro Catone factum est. quo alter ap pellatus est sapi&:alternis creditur fuisse uix scio cui reliquerit huiusnois locu . nal defendatois orator idem portumq; illii eloquetiae suae

salutare: n6 etia puratis patefaciet:ducet 1 aduocatione maxie causa.