Peri hermenias Aristotelis libri duo

21쪽

PERI.

enti de no cotingenti &de imposibili &nece i1ario. Habent enim aliqtas dubitationes pili murbo im 'uae coni, , illae sunt sibi inuice

oppositae contradictiones , quaecunque secun - 'dum' esse', non esse disponuntur. ut eius quae est esse hominem negatio est non esse hominem .n5 ea quae est esse non hominem. α eius quae est esse album liquunem: ea quς est non esse albu hominem,si 1 non ea quae es esse non album homine si enim de omni aut affirmatio Iut nisegatio est,tisnum erit verum dicere esse n qn i bum homine

tur. idem Laciet quod pro esse dicitur. ut eius quς

est homo ambulat 'n haec, ambulat non homo, . Jegatio erit, ista b c hon ambulat homo,nihil ea nim differt dicere sominem ambulare. vel homi' nem ambulantem esse:quare si ube indoi uitiaui; χ. quς est postibile esse, negatio erit possibi te non esse, sed iiois ea quς est non possibile esse. idetur autem idem posse & esse & no esse. omm . . ne enim quod est possibile diuidi vel ambulare, ambulare, de no diuidi possibile est. Ratio ' autem est, quoniam omne quod sic possibile est, : non semper in actu esst.qua e iqerit 3 psi etia ne- gatio. potest igitur de nouinbulaise quod est am

hWl xς,α non videri ques' est visibile.at vero imCoclu. possibile eside eodem oppbstas veras esse enun2 ciationes . non igitur eius quae possibile est eia se . negatio est hςc possibile est non esse. ECon-

22쪽

tingit enim ex his, aut idem affirmare ac negare . Q smul de eodem , aut non secunduri esse vnnon et 'esse quς apponutur, fieri affirmationes& nesationes . si ergo illud impossibile: est hoc erit masis eligendum. est igitur negatio eius quae est possia i bile esse: ea quae est non postibile esse, sed nonsaquet est possibile no esse. eade quoq; ratio est,&in Veo quod est c5tingens esse. etenim negatio ei' est non contingens esse.& in ali)s quoque simili modo: ut in necessario, & impossibili. Fiu's enim quemadmoduin illis esse,& non esse appositiones: subiectς vero res hoc quide albia, illud vero homo. eodem quoque modo labAQoco esse quidem & non esse ut subiectum sit,posse vero & cotinsere inpos determinantes queadmodum in idiRiue x no esse) veritate & selsitate. si militeriae in eo quὀj eu esse pomsile di se ἀθ' possibile,eius vero quae est possibile est non esse: negatio est, non ea quae est non possibile est esse sed ea quae est non possibilli est no es h. ct ei' quς est possibile est esse, no ea quς est possibile est noesse,sed ea quς est,norossibile est esse, quare di se qui sese inuice videbutur possibile est esse,& pos stibile est non esse, idem enim possibile est esse & lno esse . non enim cotradictiones sunt sibiinuic εhuiusmodi,possibile est esse, & possibile est non esse. sed possibile est esse & non possibile est esse,

nunquam simul in eodem vera: hunt, opponuntur enim. neque ea quae est possibile non esse,

B iiij

23쪽

& no possibile non esse, nunqua simul in eodem

veret sunt. similiter autem & eius quae est neces4rium est esse: negatio non est ea quae est necessarium non esse , sed ea quae est non necessarium est esse, eius vero quae est necessarium est non esse: ea quae est non necessarium non esse,& eius quat est

impossibile esse: no est ea quae est impossibile n5 esse sed liqc no impossibile esse. eius vero quς est impossibile no esse ea quς est non impossibile ii 5 esse. Universa liter vero quemadmodum dictum est esse quidem & non esse oportet ponere quemadmodum biecta, negatione vero & affrmationem s. aaen Am, ad esste de non es e apponere& has oportet putare esse oppositas dictioes. possibile & non possibile. contingens,n5 continges. impossibile, non impossibile. necessarium, no ne

ce Tarium. verum, non Verum.

Cotaue Uae vero secundum rationem fiunt cum ita ponuntur. illam enim est possibile esse,sequitur ea quae est contingit esse & haec illi couertitur 'anon impossibile esse,& non necessarium esse . illa vero quae est possibile no esἡ, ct contingens non esse: ea quae est non necesse non esse& non imposibile non esse . illam autem quae est est non possibile esse &non contingens esse, ea quae est impossibile esse,& necesse non esse.illam vero quae est non possibile non esse, & non contingens non esse, ea quae est ijssibile est non esse & necessarium est esse. Censderetur utem ex subscriptione quemadmodum dicimus.

24쪽

Prima descriptio consequentium. I I I I possibile esse. Non possibile esse tContingens esse. Non contingens esse ' : . Non impos ibile esse I mpossibile esse e l . . Non necessarium esse. Necessarium non esse 2 Possibile non esse' Non possibile non esses i Contingens non esse Non contingens non esse No impossibile no esse Impossibile non esse lNo necessariu no esse Necessarium esse

IIIIIJae igitur impossibile, & no impossibile, ea quς

est contingens & possibile,& non contingens & CoeIu. non possibile sequuntur quidem contradictoriE , sed conuersim. Eam enim quae est possibile esse, negatio impossibilis sequitur.negatione vero a firmatio , nam illam non possibiti esse ea quς est impossibile ee. affirmatio enim est impossibile esse,non impossibile vero negatio. Necessarium vero quemadmodii se habet considerandum est, Manifestum est enim quonia n5 CocIu. eodem modo. sed contrarie sequutur. cotradicto qTiae aute sunt extra, non enim est negatio ei' quae est necesse non esse,ea quae est non necesse est esse contingit enim veras esse utrasq; in eodem quod enim est necessariti no esse,non est necessariu esse Caussa aute huius est,cur no sequitur similiter cetreris,quonia cotrari , impossibile esse,necessaricio αξ σι. redditur ide valens, nam quod impossibile est se,necesse est hoc,non quidem esse, sed potius

25쪽

esse . quod vero impossibile est no esse: hoc neces sarium est esse: quare si illa similiter sequutur porsibile & non possibile, laaee econtrario, quoniam non significat idem necessarium & impossibile sed quemadmodum dictum est)conuersim. At certe impossibile est sic poni contradictiones necessaris. Nam quod est necessarium esse, possibile est esse.Nam si non , negatio consequetur, necesse. n. est alit affirmare, aut negare. quare

si no est possibile esse, impossibile est esse. igitur impossibile est esse: quod necesse est esse, quod est in conueniens. A t vero illam quae est possibile esse: non impossibile esse, sequitur hanc vero ea, quae est non necessariu esse : quare c5tingit quod est necesserium esse: no necessarium esse: quod est

in conueniens.

At vero neq; necessarium esse sequitur ea quae est possibile esse: neque ea quae est necessariu non esse. Illi enim utraque cotingit accidere. haruautem utra libet vera fuerit: non erut illa vera,simulent ossibile est esse,& non esse, Si vero necesse est esse, vel noesse: non erit utruque possibile, relinquitur ergo non necessariu non esse sequi eam quae est possibile esse. Haec enim vera est & de necesse esse. haec enim fit contradictio eius quς sequitur illam,quae est non possibile esse: illa enim sequitur ea quς est i possibile esse, ct necesse & noesse: cuius negatio est non necesse non esse. Sequuntur igitur & hae contradictiones secundum praedictum modum, & nihil impossibile coringit sic positis.

26쪽

Secunda descriptio.

Possibile esse Contingens esse Non impossibile esse No necessariu no esser

Non possibile esse Non contingens esse Impossibile esse

Necessarium non esse Possibile non esse Non possibile non esse Contingens non esse Non contingens non ese Non possibile no esse Impossibile non esse Non necessariu esse Necessarium esse

Dubitabit aute alias si sila nuς est necessariu esse aος est pos bile esse sepitur. na si n6 ij iiii r: λcotradictio sequetur, quς est no ressibile esse. Et is quis, hanc non esse dicat cὀn tradimonem: necesse est dicere possibili non esse: sellit eq. sali 'ta sunt de necesse esse. At vero rursus idem videtur esse possibile incis & non incidi: de esse λnon esse, quare erit necesse esse contingens non esse, hoc autem falsumest.Manifestum est autem quoniam no omne possibile vel esse, vel ambulare etiam opposita posse. sed est in quibus non sit verum . de primum quidem in iis quae non secundum rationem possunt: ut ignis calefactivus est& habet vim irrationalem. quae igitur secundum rationem potestates sunt eaedem plurium etiam contrariorum sunt.irrationales vero non omnes sed quemadmodum dictum ignem non est possibile , calefacere, & non : neque quaecunque a lia semper agunt. alia vero possunt & secudum irrationales potestates simul opposita suscipere

27쪽

Sed hoe huius gratia dictum est : quoniam non omnis potestas oppositorum susceptiua est, neq; quaecunque secundum eandem speciem dicuntur Ciselu. Quaedam vero potestates aequivocς sunt. posa sibile enim non simpliciter dicitur: sed hoc quidem quoniam verum est quod in actu est. vi possibile est ambulare: quoniam ambulat iam. & omnino possibile est esse quonia ta est in actu quod dicitur esse possibile . illud vero quonia erit acta ut possibile est ambulare: quoniam ambulabit.&haec quidem in solis mobilibus est potestas: illa vero & in immobilibus. utrunque vero veru est COctu. dicere possibile ambulare vel esse, ερ quod ambulat de agit,& ambulabile est. igitur possibilemon est verum de necessario simpliciter dicere,alterum autem Verum est . quare, quoniam partem uniuersale sequitur, illud quod ex necessita-CQctu te,consequetur posse esse sed non omne. Et est quidem rortasse principium quod necessarium est & quod non necessaritim est omnium vel esse vel non esse,& alia quemadmodum horum consequentia considerare oportet. Tertia descriptio.

I III

Necessarium esse Non necessarium esse Non possibile no esse Possibile non esse No cotingens no esse Contingens non esse Impossibile non esse Non impossibile no esse Necessarium non esse Non necessariu non esse

28쪽

II. Non possibile esse possibile esse Non cotingens esse Contingens esse I mpossibile esse e Non impossibile esse

II IIII

Manifestium est autem ex his quae dicta sunt: quoniam quod ex necessitate est, secundum actum est: quare si sui sepi erna.& quq actu sunt potestate priora sulat.& n c quidem sine potesta

Quae magis apte enunciationes contra- 'riar dicantur. sap . . IIII Trum aute cotraria ea affirmatio nega V tioni, an affirmatio affirmationi, & oratio orationi quae dicit quonia o is homo , iust' est ei quae est nullus homo iustus est. aut omnis homo iustus est ei quς est omnis homo iniu- - . situs. ut est Callias iust ,no est Callias iustus, Callias iniustus est: quς harum contraria estὶ Nam ' si ea quis ut in voce, sequutur ea q*ε unt in ani- CMI ma,illic aute cotraria est opinio c5t arij ut quo- sionia omnis homo iustus .est, ei sus est omnis ho- Imo iniust ' est etiam in iis quae sint in voce assie

neque illic contraris opinio cotraria est, nec affirmatio affirmationi erit corraria, sed ea quς dicta est negatio. quare cosiderandu est quς 'phnio sal , si oeinioni cotraria est. v tru negationis, an i certe ea quς cotrarivisi opinatur. Dico aute hoc

29쪽

modo, est quaedam opinio vera boni, quoniam bonum est, alia autem quoniam non bonum est falsa , alia vero quoniam malum, similiter falsa, qtῖς hῶrum cotraria ver)ξ ct si est una secundum

quam contraria.

Coclu. et Naarbitrari cotrarias opiniones diffiniri .eo 1 quod Eontrar Grussiunt, falsum est Boni enim Ista con quoniam bonum est,& mali quoniam malam est traria. eadem fortasse opinio e ratiam vera, siue plures Opinio autem ista coni arar sed no eo Psunt,sed magis quod Mariae. colitarit. Est ergo Vst boni quide quonia est boauti m quoniam no bonum est, 3 ' est vero quoniam ali uicaliud est quod non est, Sed ma neque esse potest. aliarum quidem nulla ponedagis p c5'essit neque quaecunque esse quod non est opinatur trarie, quςcuque non esse quod est, infinite enim trarie virςque sunt & quς esse opinantur quod no est,&

. --ςX quidus sunt generationes. verbge'nerationes,quare etiam falla 29ciae. Si erg Onum est, ct

rgo quod boni

malum est,& uide secundi ilitia vero

secundum accidens accidit enim ei non malu es

Onu quoa Donum eli, eius

quς secundu se eoiblia est, illa vero quς est quo

niam malum est,eius quς secundum accides.quare magis erit , Uno ea quς est negationis opimo quam ea quae est contrarij. Falsus aute est

30쪽

II. Is maxime qui circa singula habet contrariam ops.-monem SQ ntraria enim est eorum quae plurimucirca tam disserunt. si igitur harum cotraria est

altera,magis vero negationis est contraria,manifestum est quoniam si sciit contraria. Illa v cro quae est quoniam malum est quod bonum est: implicitauili. Etenim quoniam non bonum est, -- --odinari AE Ampli', portet se nabere,&nec di .eli forte ipsin eunde Uus.ba etiam in altis similiter oportet

iusquam quibus vero non sunt contraria, de illis quide DIsa,ea quae putat esse trariae sunt

A mplius. Similiter se habet opinio boni quoniam bonum est,non boni quoniam non bo- , num est, res aeter Laiani quoniam non est: & non boni quoniam bonum est . illi ergo

quae non boni quoniam non bonum verς op

ni si quust contraria Non enim MV licie

quoniam malum est, simul en in aliquarino erit Vera. nunquam autem vera verri contraria est. eltenim quoddam non bonum malum. quare con

v- simul quoniam non malum. vera enim

enim & haec erunt. relinquitur igisset quae est non boni quonia bonii est,cotraria ea q est n5 boi bc ni quonia bonum est. falsa enim hetc. quare α ea quς est boni quonia non bonu est, ei quς estb oni quonia bona est. CManifestu ergo est quoniam