Compendium institutionum Caes. Justiniani sive elementa juris civilis in brevem et facilem ordinem redacta

241쪽

al. 6. sentes ignorante dejussita quod qui pro invito aut contradicente fidejussit , nullam actionem man Contra debitorem habet, secundum dat. . decisionem Hiistiniani quod . .j unus est pluribus dejus tibus totum debitum solvens nullam acti mgος nem habet contra alios fidejuM rescis ad repetendam partem soluti, quia solvens suum non aliorum negotium gemit si tamen creditor e eesu serit actionem , quam ipse contra alios sidejutares habet, ea uti pOct 36. teste. ι. 39. Boneficia autem fideju ri-I - bus hodie competunt tria. I. Ordinis. Σ. Divisionis. 3. Cedendarum

actionum.

8. Ordinis benescium quod

etiam Excussionis vulgo vocant)est jus quo creditor tenetur debitorem principalem convςnire antequam t' adversω Aelutarem Aperiatur d.

I; Beneficium divisionis , sive

ch. epistolae Divi Hadriani est jus, quo M creditor pluribus fid utaribus , qui solvendo sunt, existentibus , unum et . non nisi pro rata convenire potest D s. c. 1 o. Beneficium cedendaruna actionum

242쪽

ctionum estjus, quo creditor unum fideiussorem in solidum conveniens, ei actionem Raam Contra caeteros id ejussores cedere tenetur anteqNam dejusta conventus sol-

Vere teneatura. 7

II. Caeterum non dubium est, quin illis beneficiis uti non possit fideius r. qui illis manifesto renunciavit. Nec ratio juris patitur ut gaudeat dejus r vel ordinis bene-icio, cum debitorem abesse aut non solvendo esse constat , , vel divisionis, cum caeteros fideius res frustra Conveniri manifestum est e.

auth. praesente e q. In r. h.

I T. XXII. De herarum obligatiornibus.

ς equitur tertia species contra- tactuum a Justiniano numeratoriim, scilicet qui literis initur. I. Literarum obligationem aliam veterem&antiquatam, aliam novam proponit Impetator. Vetus est quae nominibus fieri dicebatur , quod creditoris debitor quisque in suo Iibro accepti .eXpensi nomen seu

243쪽

debitum scriberet , scriptumque prolatis utriusque tabulis probaret; quod nunc fit solo debitoris chiro- an grapho a. aesi h Nova literarum obligatio est, cum quis spe faturae uim erationis chirographo se pecuniam debere conseisus est , quae numerata non fuit, sed tamen tanquam praesum-Ptum mutuum solvenda est nissidebitor intra biennium vel chiro-hi 7 graphum condi Xerit b , vel de eo

s , saltem protestatus sit apud Iudicem

c d suum ς, vel agenti creditori Xce- ρ - itionem non numerat iecunia Opposuerit e, A. 3. H G autem Xceptionis sin-ἰ r . gularis observanda est vi , quam s. vlt, habet una intra biennium , tum

2 post illud proposita. Intra biennium

num proposita facit, ut creditor debito- p c. rem suo chirographo non possit convincere sed numerationem aliis documentis probare teneatur e Post ei. a. biennium autem proposita adeo io, nullam habet vim jure civili, ut si - non attendatur , etsi debitor probare velit pecuniam numeratam non,

s r .. esset, atque deo Justiniano dicitur

244쪽

obligatio nasci e literis:sed revera vis est non in literis , sed in confessione, quae parit praesumptionem mutui, nec creditor pecuniam repetit , quia scripta , sed quia numerata per scripturam intelligitur a , nec RL3- aliam actionem quam quae erimu-t I

tuo Oritur, intentat quare etiam veteres Iureconsulti, etsi eXceptionem non numeratae pecuniae noverunt, a mutuo tamen non distinκerunt, nec separatam contractuum ni speciem esse agnoverunt b. . Caeterum quod de Vi Xce ptionis non numeratae pecuniae jure . . LRomano cautum est, locum tantum depa' .habet in mutuo , in quo frequentius iegens debitor cautionem ante nu-:ἡ merationem tradit, Cesat ergo in I sis deposito aliisque contractibus, X- ---cepta dote , ii onore, ceu mutui

To T. XXIII. De obligationibus ex consense Sequitur quartum Iustiniani genus

contractuum,scilicet e consensu: .

245쪽

istum est , contractus consensu dici initos, qui non rei traditionem ut primum genus, non Verba ut secundum, non literas ut tertium, nec quicquam aliud praeter consensum ad formam suam per se requirunt.' μ' , Unde sequitur quod etiam inter ab - - sentes, per nuntium, aut epistoIam inter praesentes nutu, quovis modo, quo consensus declarari po-K 8. est b, recte ineantur. Tales au-

tem hic referuntur quinque spe-7 P cies, ut i emptio venditio et loca-ο. O tio conductio. 3. emphyleusis, A. so cietas, 1 mandatum.

T 1 T. XXIV. De Emptione o Ve ditione.

Prima ergo species contractuum.

qui solo consensi ineuntur, est emptio venditio. Cu us videnda 8 1 delinitio. Σ requisita. 3. esse stus scilicet obligatio octiones quas

parit.

1. Empti venditio est contractus solo consensu initus, Hovenditor obligatur ad rem tradendam, emptor Vero ad pretium dandum

246쪽

Compe=rdhum. 2oidum a Dicitur solo consensu Perse *ctus enim hic ei coiitractus, simul atque de re pretio consensum est .mp

inter emptorem venditorem, ii pr-cet nec pretium numeratum , nec arrha data , nec quicquam horum traditum scriptumve lib. Hoc tamen limitatur . nisi pactum con Ventum sit, ut scriptura interveniat;

quo casu venditio non perficitur. nisi scriptura moibus numeris absoluta&subscripta sit . . nisi con II: ditio expressa. vel tacite adjecta sit, J,ν eluti cum pretii definitio in arbi c. de trium tertii confertur d. I2. Dicitur quo venditor c emptor obligatur. Ergo solo consensu per Insi. h.

fecto contractu uterque contrahen i lium ita tenetur, ut invito altero nemo recedere possit nec venditor,

etsi duplum osse rate; nec emptor, etsi arrham amittere velit cum contractus qui ante sunt Voluntatis , ὲhd post fiant necessitatio Atque hinc l. s.constat quo modo emptio perfecta si AE Q. disserat tum a nuda promissione sive pacto de emendo sa quo impune receditur si arrha data non siit: si data sit , receditur cum dispendio

247쪽

arrharum tum ab emptione tra-IU. ditioneis numeratione in1pleta i 7 consummata quo implemento obligatio e perfecto contractu nata iis iterum eritinguitur, ut alter ab alte-LI. I. ro nihil petere possit. 6 4 3. Ad substantiam ergo empti O- oth Venditionis requiruntur tria, jima. I. Consensus 2 pretium 3. merX. s. tit M. Consensui cum nihil magis

' ' contrarium sit, quam viso error vide lib. I. iii N. I. XVIII. sequi- sui vel tu neminem cogi posse ad emen- dum vendendumve nisi forte ob ' utilitatem publicam ,- coactam

to erroneamque Venditionem non γnde ere, nisi circa qualitatem&non in ε'vir substantia erratum sit .

T . Pretium autem debet esse .ε. l . . certum sive per definitionem con-s trahentium, sive per demonstratio: ἡ nem aut relationem , . Verum non imaginarium unde venditio CL 33. Uno nummo fieri nequite a in nu- merata pecunia consistenso alias pue , permutatio non , mptio esset Ii s. h. 4.justum sive tale, per quod nec ven ditor nec emptor laedatur ultra di-

ἡ midium g quo casu laeso subvenitur

248쪽

. 6. De n rce certa regula est Iure da consulti Pauli omnium rerum vas ρη . .

quo habere e ossidere velpersequi

potest venditio rectefit quas vero na Ins. h. tur ve gentium ues velmores civita- i. ' to commercio exemerunt, earum nun

venditio est a. Ergo rei alienae 1 o. venditio valetis non quide in ut ca emptoris fiat, sed ut emptor re evicta agat ad id quod interest, Effectus hujus contractus est rarit obligatio, quae parit actionem empti .

8. Actio empti datur emptori , Io. cum de pretio satisfecitd adversus et venditorem ad tradendam rem, cum c rfructibus , accessionibus, omnicatas , a tempore contractus per c afecti nonnunquam ad praestan 'dam evictionem , vel faciendam Atii redhibitionem : nonnunquam ad . a. praestandum dolumis levem cui er3.pam g denique ad omne quod venditorem praestare aequum bonum empe que est. Est enim bonae sdei actio h gι. ad 9. Quanquam autem venditor ita actione empti ad tradendum te-ncitat , nec a contractu recedere ii 3 18. Potest, etsi duplum offerat, recteta I s men uostf

249쪽

a Lois secundum juris civilis ratio- C. do nem faciendi tradendive obligatio sui, ne implet, si interesse quod du-H. . pluna Xcedere potest emptori. αα praestet'. inter Io. Actio venditi datur vendi, tori, qui rem obtulit', adversus em plorem ad pretium dandum , nec

j1id non ad usuras a tempore morae ,

, stiiriptus in rem factos caetera que bono & aequo venditori

i- s. II. Εκ hisce lique persecta em aB ptione , licet res nondum tradita sit, .m . Periculumis Commodum rei venis L s. in ditae pertinere ad emptorem non- dum dominum e , nisi i aliud paelia conVentum sit , velo rescit. 13. Venditoris culpa lata aut levi perie rit , vel nisi a res ponderanda, nu- , I meranda aut metienda Vendita , an

250쪽

Compenditam et os

et i . XXV.

De locationes conductione.

V. Cecunda species est locatio con- ductio quae est contractus con, sensu initus de re fruenda vel facienda a. aa. Haec proxima est emptioni , venditioni, iisdemque juris regulis Inst hecontinetur . Nam . Sc hic con t pr. tractus tria ad substantiam suam re 'quirit scit consensum , reminis ercedem et Uti de pretio diXimus,lta omm. merce quoque debet est certa, Vera, uiti in numerata pecunia , consistens , alias foret contractus V. de innominatus d vel societas'. ter- nos

Que contractus est bonae fidei, juris τ'

gentium , soloque consensu Cn's prostans f. Ioc.

3. In eo autem potissimum dissertempti locatio et Illa pretium ι i. requirit , quo res ipsa aestimatur se. r. haec, mercedem, qua usus rei vel I ' Mfacti utilitas compensatur. Unde etiam differt ab honorari , quod ρυ. honoris .canone emphyleutico, i- . Hi qui dominii agnoscendi causa solvi- 'ς is