Hugonis Grotii Florum sparsio ad ius Iustinianeum

381쪽

quinquennium quadratur. Capitolinus in vita Antonini de hae lege: De II tu etiam dejundisrum ιntra quinquennium quaera iussit.

DE QUADRIENNII PRAESCRIPTIONE.

L. Omnes qui. Male hanc legem interpretatur, & ad Arcadij tempora refert Georgius Patriarcha Alexandrinus invita Chrysostomi. . . '

DE PRAESCRIPTIONE XXX. VEL XL

Illud de quadraginta annis adiecit Iustinianus. Iure Theodosiano actiones omnes excludebantur xxx annis. Theodpsius legislator reponendum in c. vigilanti x praescriptionibus It ubi 'tamen male additur , vel quadragena it. Sym Inachus , . s e Triginta annorum diebus incanuit aetas Et 66. 'Contractus istius origo i lar aetas prope secularis, qua intentata possessio est. Vbi saeculum suinit pro xxx sulis, secundum sntentiam eorum, quOS Seruius refert ad 63. aneidos. Hoc ius, non posterius Iustinianeum, receptum in Galliis filici quia Theodosij tempore Galliae erant Romanorum, quas Iustiniani tempore Franci , Burgufidiones, Gothi

tenebant. Sidonius vi D. 6. Per ipsum fere tempus, it decemviraliter loquar, lex de praescriptione tricenny Ριι quiritata , cuius peremIoriιs abolιIa rubricis , lex omnis in sextum tracta

382쪽

AD IUS IUSTINI AN EUM.

tracta quinquennium, terminabatur. Haec lex etiam in Ecclesiarum controuersitis antiquitus Valuit, ut apparet Synodi Chalcedonensis canone i8. Facundus Hermia ianensiis in epistola contra Vigilium: Cum . humanae ld-ges xxx annis humanas adimant quaestiones. Secuti hanc legem in suis Imperiis Gothi. lex Wisigothica X. tit. Ii . . Tricennalis ergo transcursio temporum cum iam constanter in oleuerit in negotiis arillonum, ut non iam quas ex instructione humana, sed meluti ex ipsa processisse rerum natura videatur. Vide edictu ira Theodorici cap. 12. Ideo Cassiodo ro tricennalis praescriptio Vocatur patrona humano generi v. 37. , haec dicitur Pro- , copio Vandalicorum 1. aitque Honorij constitutione excepta ea, quae a Vandalis tenebantur. Etiam Ueneatis. solam praescriptionem tricenariam, omnes actiones absoluere notat Bembus historiae 11L

L. Omnes.

Et sine mila re ipsa illata iudiciaria contentionet Reipsa, id est ut non suffciat libellum obtulisse. Superque siua conditione J Hic, que, abundare videbit, qui sensum inspexerit. Simili munitione J Nempe possessionis. Si liber J Sit liber. L. Cum notissimi. Haec est lex, quam respicit Procopius in arcana lib

383쪽

μηκει - . Cum vero lex obstaret, q Ites alias tricenariae praescriptioni includit, paucas eter),m inter has, eas, quae dicuntur hypothecariae, perimit filatio annorum XL. Archelaus, ad quem est haec lex, ruit praefectus praetorio sub Iustino: via de recte colli it Alemannus. L. legem nemo, supr. de aduocatis diuerso tum iudicum esse Iustini, non Iustiniani, ut & praeccdentem ad Theo

dotum.

DE SENTENTIIS EX PERICULO

RECITANDIS .

Plane accedo viro rarae eruditionis, summarumque virtutum Iacobo Sirmondo,&hic,& in Codice Theodosiano, & apud Ciceronem in frumentaria, & apud Probum Epaminonda, & in Magnonis notis legendum pariculo, quomodo apud Marculsum,paricula cha ta. Pariculum est ε ιαν, exemplum nitide descriptum ex archetypo, quod plerumque lituras, & mutationes habebat.

SENTENTIAM RESCINDI NON POSSE.

Symmachus x. s. In negotiis tempore ae iudicatione finitis, cessire aequum est longa orationis excurseum.

COMMINATIONES, EPISTOLAS, PRO

rei iudicatae non habere. Symmachus T. 47. miratur comminationem sub conditione di romtam, instar cuiusdam debiti duci: deinde addit: mero iste terror Diui Prine u literis com-

384쪽

prehensius, ne viventem quidem posset urgere. Grauia enim subiectis saepe minitamini, acuendi potitu pudio, quam nocensi Hoc etiam diuus genitor tuus, in omnium semper animis σore victurus , pia lege constituit, qui sienteni iam quoque sub

comminatione depromtam, lectu atque executione mainauit.

SI EX FALSIS INSTRUMENTIS VEL

testimoniis iudicatum sit.

Lex est Platonis xi. de legibus: οπιαγν ιε αγ μ τυυμ

Vbi testimonia fulse inte cessisse apparet mictoriam ei tribuisse sicundum quem lis data Vf, si maior, quam dimidia,

pars testium damnata sit, sententia ex eorum side prolata non valeat. Sic ad euertendam sententiam ex fide sal rum testiunt latam, tendit oratio Demosthenis in Euergum & Mnesibulum. Harpocration:αναδεκρίζεα, ,

-ς, οτη εωειν οἰ μ τυρες Ait rescissa fuisse iudicata,si testes qui filerant,falsi testimonij essent conuicti. Romae Caeso damnatus fiaerat teste Volscio: ad eam sententiam rescindendam Volscio falso testi dies dicta est, narrante Liuio libro 111. Vide legem Zenonis, quam ex Basilicis profert Cuiacius xiii. observ. 38. quae esse debet decima tertia, supra De testibus.

385쪽

3 ι HVGONIS GRO TM SP. FL INTER ALIOS ACTA AUT IVDICATA

aliis non nocent. Symmachus x. absentibus atque ignorantibus inter alios gesta nocuerunt Augustinus epistola CL II. Nec causa cause, nec persona pejona praeiudicat.

DE RELATIONI B VS. Multae sunt tales in epistolis Plinij. Vide & SI

machum II. O.

DE APPELLAΤIONIBUS, ET

CONs VLTATIONIBUS. L. Appellatione.

Appellatione interposita licet a iudice repudiata fit, in pratis iudicium deliberationis nihil fieri debere in eo flatu omnia esse, ' o tempore pronuntiationis fuerunt, sevissime constitutum est Iudice nempe, a quo appellatur: in praeiudicium deliberationis, eius scilicet qui dubitat, an appellationem recipere debeat. Augustinus epistola i37. ii sub cuius examine causia pendet, facit iniuriam , qui illiuι iudicium suo vult iudicio praeuenire,quod neque quidem in iud riis sicularibus iudices, faciunt quando causae dubitatio ad maiorem pGestatem refertur, ut pendente relatione, aliquid a

386쪽

AD IVs IUSTINI AN EUM. 373sI DE MOMENTANEA POSSESSIONE

fherit appellatum. Cum de eius momento causa dicitur,oesi appellatio interpsea fuerit, tamen lata sententia sortitur esse, dium J Symmachus x. 4. In causis quibus momenti refommatio postulatur, appellatiρnes recipi non oportet. Et s. In causis appellationum malo ius potestatis infringere, quam ivterpretationum dubia sustinere, praesertim conscius haud iniquae

iudicationu , cui nonnihil honoris eueniet, si aeternitatis et ne oraculo roboretur, Domine Imperator. I igitur Constantium Suarium temere prouocantem,cum expraescripto numinis me biflatum, quem Theodosio absinti ademerat, reformassem. Quid sit momentum diximus ad titulum Digestorum de Vi, ac de Vi armata. V N D. E U I. Si quis in tantam furoris peruenerit audaciam, ut possessio nem rerum, apud Dum, vel apud homines quo ιbet constitutarum, ante aduentum iudicialis arbitri, violenter inuaserit, dominus quidem constitutus possessioηem quam abstulit, rest tuat possessori, in dominium eiusdem rei amittat J Haec ipsa , est lex quam in usum reduxit Athalaricus Gothorum rex,apud Cassiodorum ax. 13. quem vide.

si ALIENA RES PIGNORI DATA SIT.

L. Vltima.

Nexum non facit praediorum, nisi persona, quae iure potuit obligaret Hebraei tamen aliter. statuerunt in re mobili,

Aa a iij

387쪽

ut dominus a domino oppignoratam luere debeat, si eam velit recuperare. d hodie apud quasdam gentes, non omnibus, sed certis creditoribus ex priuilegio conceditur. Vide Baba Kamma x. 3. &ibi a Constantino dicta.

QVI POTIORES IN PIGNORE

. HABEANTUR. L. Scripturas.

Nisi forte probati atque integrae opinionis trium vel amplius τιrarum Mubscriptione eisdem idiochiris contineantur: tunc enim quasi publice concepta accipiuntur J Ex veteri iure Graeco. Vide syngrapham a tribus subscriptam testibus in Demosthenis replicatione contra Lacritum. Vide L. super Chirographariis, supra, si certum pe

tatur.

DE PACTIS PIGNORUM, ET LEGE

commitaria in pignoribus rescindenda. Vide quae diximus ad L. nec hypothecae, D. de pignoribus ac hypothecis.

DE EVICTIONIBVS. L. Si post perfectam.

Vnde cum parte pretij numerata, domus quam emisti, tibieteluvignoris iure obligata, ne ad emtionem accederes, denuntiatum ab aliquo proponas J Pro tibi, lege di, & id refer ad eum qui denuntiauerat. Est inuersa locutio , quia

388쪽

AD Ius IVSTINIAN EVM. 37s.

reciprocum pronomen solet suum nomen sequi, non semper tamen, ut cum dicimus: Trahit sua quemque voluptas.

Item :

. Et sua risierunt secula Maoniden. Negligere quid de si quisque sentiat est distolati. Est apud Ci

ceronem.

DE POSTLIMINIO REVERSIS, ET

redemtis ab hostibus. L. Diuersiarum. Haec constitutio hic curtata, exstat integra in Appendice ad Codicem Theodosianum, quam Sirmondo debemus.

DE INFANTIBUS EXPOSITIS. Vide quae dicta supra, de liberali causa. Adde . Elianum ii. 7. Philonem de legibus specialibus.

DE REVOCANDIS DONATIONIBUS

L. Si unquam.

Si mnquam tiberto patronus filios non habens J Planum est legem agere de donationibus, non quibusvis, sed in libertos collatis, qualis liberalitas latis erat frequens. Vide L. si vero, s. inde, D. mandati. Augustinus: αuam laudabile factum sentiti , ω venerandi Episcopi Aureli1 Carthaginensis , quomodo impleuit os omnium , qui fiunt, laudibis Deis uidam taim filios non haberet, res siuas

389쪽

omnes , retento Uufructu donauit Ecclesiae. Nati Aunt isti fialij redireddidit episcopus nec opinanti qua illi donauerat. In potestate habebat episcopin non reddere, sed iure fori, non iure ostii. Vides hic legem hanc Augustini te oribus valuisse tantum in sua specie, quam expressit ad Codicem Theodosianum λnianus, aut quisquis ibi annotatorum auctor est. Sed aequitas in hac re, ut in multis aliis v su recepta, in Vim iuris transiitetiam apud Longobardos libro II. tit. YII. 8. &XX. I. L. Generaliter. Ne sit cuiquam licentia, alienas res capere frugalitatem irridere donatoris J Nullus h1c locus frugalitati. puto scriptum fuisse, prodigalitatem.

DE ACCUSATIONI B US ET

Symmachus epistola x. σ3. id habeat conilitionis inscriptio, nostis prae caeteris iuris conditores domini Imperatores. prouisium est enim, ne quis temere in alieni capitu discrimen irrueret , ni si idem prius poenae stonsione vinciret. L. In causis. ut ex secis inviaiuntur pecretarium J Intra velum se cretarij. Vide quae diximus ad Math. XxVII. I9.

L. Neminem.

Si quidem ex delatione publicarum persenarum intra sim, menses

390쪽

mensis iudicetur J Habet & hoc, & quod sequitur, Eustathius titulo de sex mensibus, 3. I3

s I QUIS IMPERATORI MALE ERIT.

Meminere huius legis Zonaras ad Canonem Apostolicum 3 4. Balsamo titulo x. Verum quidem est quod ait Paulinus epistola xui, maiore impietate ladi eum qui nescit offendi: &sspud Arnobium legimus: Adaia

ieititiis apud vos reus , qui de vestru obmurmuraverint aliquid

regibus. Quomodo dc Paulus dixerat non solum tacto, sed de verbis impiis exacerbari crimen maiestatis V. xxiae. f. i. Sed & verum quod Tacitus monet A nnalium Iir, vana a scelestis, dicta a maleficiis differre. Et Titi illud apud Suetonium, bonum Principem iniuria affici non posse. Qirare laudati semper viri Principes impun verbis impetiti. Pisistratus clim uxorem sciret multis in publico assectam probris, negabat eam eo die exiisse. Dionysius cum audis et iuuenes duos plurima de se suoque imperio mala dixisse, vocavit eos ad coenam, vidensque alterum multa bibentem, multa dicentem, alterum potu utentem magna cum cautione, illum dimisit, ut natum ebriosum, & ex ebri tate maledicum, alterum interfecit ut malitiosum &ex proposito sibi inimicum. Philippus Macedo maledicum tanquam aegrotum sanari iussit. Antigonus militum sibi maledicentium aperto tabernaculo: Male vobis erit, inquit, si non longius a nobis absistatis, ubi nobis maledicere voletis. Maecenas in oratione ad Augustum, quae est apud Dionem, monet talia nec rigide inquirere, nec exsequi. Secutus hoc Tiberius om-