장음표시 사용
101쪽
V I. Ti s fluminibus irrigatur Lusitania. 11silentio non praeterijt Strabo. Regio, inquit, de qua loquimur, selix est,& amnibus magniS, ac paruis irrigua. Qui omnes ab oriente pariten disiunisti a lTago sunt, & maiori ex parte nauigabiles, atque Anae, Tagi, Mundae, Vaccae, Durij, Aui, Limiae, ac Minij tanta claritas est, ut in eis e plicadis operam insumere superfluum videatur . Sunt tamen singulis quaedam peculiaria, quae lectoribus,ut opinor,non iniucunda sunt sutura . Veluti Anae, tanto flumini, cunic lis se totum condere non semel, alicubi i terstitio quadraginta millium passuum, rursusq. impetu maiori renasci. Potu eius ac pastu , ingenita naturae vi adeo grandescere pecudes , v t Ananis armentis , ac bobus, prima
102쪽
L13ER sECYNDVS. 73 ex magnitudine palma, in Hispania tribuatur . Cumque piscosissimus amnis sit, piscestamen eius non tam iucuditate sap0ris, quana
- Myrtilin usque a mari subeut alosae, & lampetrae,siue mustellas eas, siue fluuiales murenas magis conueniat appellare, ut eaS appellauit Tertullianus in libro de pallio, notata Vedij Pollionis immanitate, qui damnata macipia vivariis earum immergebat, ut murenarum suctu paullatim absumerentur.Et quidem lampetras Septimiu intellexisse, indicat verba , quae subdit:Terrenae bestiae, exedentu-Iae, er ungueS, & excornes . Marinae si quidem murenae ut neque terrenae bestiae erant nuncupari fae , ita neque exedentulae sunt, verum dentatae etiam eminentius. Subeunt & Anam sub Idus Martias usque ad iam adultam aestatem, Asturiones iusta magnitudine, sed raro maiores, quam ut bini mulum onerent clistellarium .
PEto vehis a lectoribus hanc veniam,vt isto
nouitio excellentis piscis nomine hic me usum non indignentur, quando medicorum , quorum maxime interest, & eruditorum, qui de piscibus scripserunt, concertatio adhuc
finem non reperit, & dissidentium mutuo sen
103쪽
DE ANTIM IT. LUSIT.tentiae in aliqua certa appellatione, nondum conquiescunt . . Eorum, qui magis ad Veritatem accedere videntur, Paulus Iouius Silurum esse existimat.Et sane sunt non pauca quae fidem videntur facere,si e diuerso non essent alia, quae mainifeste abrogaren d - Nam cum Asturionem fateatur, maleficum neque esse, neque esseta posse; quia dentibus omnino careat, sic ab natura formatus, quoniam piscibus noti alatur, hoc uno argumento, suam de Siluro opinio
Nam Silurus maleficus est , &, ut oscribit Plinius lib. nono,capite decinio quisito, gras fatur ubicumque est, omne animal a 'tens,& equos innatantes saepe demergehεαd haec, hamo prehensus, ino su durissimi dentis saepe hamum frangit, ut in nono historii anim lium capite trigesimo septimo inquit Aristo teles, quibus nihil alienius ab Asturione com
memorari potest . . lii L. , a
Praeterea eodem loco Aristoteles Silurum fluviatilem plicem esse ait, quem sequ1tiirilinius libro nono capite decimo quinto . Cum en in de Thynnorum magnitudindesse locutus, Sunt, inquit & in quibusdana amni, nibus non minores, Silurus in Nilo , Emit Rheno , Attilus in Pado. Et capide decimo- sexton Fluviatilium, Sityrus caniculae exortu sideratur . Libro quoque trigesimo secundo, capite
104쪽
capite decinio; Siluri sttiniatilis, qui, & alibi quam in Nilo nascitur carnes impositae, &c.. Strabo etiam libro decimoseptimo, Siluris abundare Nilum ostendit. Quod siquis, pro pter Plinij verba postremo a me p0sita, Silii-ri fluitiatilis, ideo dictum existimet, quia sint& marini, qui tamen aimnes adscendant, ituri alios, tum etiam. Nilum, id Strabo de Nilo constanter negat Aristobulihaiictoritate lib. decimo quinto. Tradit etiam, inquit, Arist huius, nullum ex marinis piscibus in Nilum recurrere, praeter alosam, & mugilem, S: delphinum , propter crocodilos . De Siluro tamquam Nili indigena nihil dixit. Fluviatilis ergo est. Asturiones vero pelagici , ut si quod pinguioris pabuli gratia , dulceS petunt a litis, qui biis &pinguescunt, &salsuginis deposita tristitia in obsoniis longe suaviores gu stui etsi curiatur. tu i Gulielmus Rodeletius, laborioso,&idocto, de piscibus edito volumine, qui nune Asturibest, Acipenserem Latinis fuisse contendit, Dorioni Graeco auctorioni scondictum , Gala-xiam Gaheno. Sed quid respondebit Plinio , qui libro nono, capite decimo septimo ait: inpud antiqtios piscium trobilissimus habitus
Rcipenser. unus omnium squamis ad os versis contra aquam nando ineat. Nullo nunc inhonore est, quod quidem miror , cum sit ra-xus inuentu , quidam eum Elopem Vocant.
105쪽
Quid etiam Plutarchoλ qui in libro de Industria animalium , cum dixis et pisces omnes cauere, ne ventu S a tergo incumbens squamas surrigat, cie atque, addidi t: Hoc igitur commune piscium est omnium, Acipensere tantum excepto, secundum ventos,& fluctus meat hic, squamae vulsionem veritus, ut quarum commissuras ad os versas habet. Vbi enim squamae in Asturione λ ut de conuersis ad os sileam.
Nam, quod Rondeletius litem se diremisse
autumat, respondens, dictum esse hoc, ab iis , qui Acipenserem eumdem esse cum Elope existimarint, equidem probare non possum. Piscem hunc, cui Alturioni nomen f
cerunt neoterici, aut norat Plinius, aut non norat. Plutarchum praetereamus. Non nosse, verisimile non videtur, cum esset omnium marium indigena, & amnium sere omnium in Romano orbe, tum vero in ipsa Italia ii spes assiduus. Si norat, & is Acipenser erat, qui poterat, squamas eum non habere, ignorare Z Quomodo ergo Acipenseri, non modo squamas , verum ad os versas attribuit pNidelicet dormiens litteris ista mandabat. Non norat fortasse, quoniam rarus inuentu iesset. Ita certe Acipenser. Admodum enim liraro capi,etiam in libro de fato Cicero testis Lest, ut as erit in tertio Saturnalium Macro- 's' ius. Nam nos eum Ciceronis librum im-
106쪽
. LI EER SECvNDVs. 77persectum habemus . Cui ignotum quoque sitisse Acipenserem,indicant ipsiusmet verba. Etenim cum allatum ad Scipionem dixisset , Raro, inquit, admodum capitur, sed est pia scis, ut serunt, in primis nobilis. Et Pluta chus ipso in libro de Anthia sacro pisce apud Homerum, Eratosthenes, inquit, Auratam videtur, Pernicemq. supercilio flavente, sacrum q. dicere. Multi Acipenserem. Nam &hic rarus est , & aegre capitur. Conspicitur autem circa Pamphyliam saepe . Martialis quoque rarum dicit: Palatinas i cipensem mittite mensas rAmbrosias ornent munera rara dapes. Quis autem vel Plinio, vel Ciceroni, vel etiam Martiali credat , raro capi eum piscem, qui Pado, qui Tiberi, ut nihil amplius dicam, tam familiaris sit λ Acipenser autem non tantum rarus admodum, sed etiam om- .nino peregrinus. - In Halicutico dixit Ouidius, Tuq. peregrinis Ac enser nobilis undis. Sed dolendum, quoniam in hoc versu fraginmentum eius libelli nos destituit. Forte nim de Acipensere plenius instrueremur. Illud tamen satis est, peregrinum vocasse piscem,ut ea peregrinitatis appellatio Asturioni conuenire nullo modo queat, pisci perquam domestico.
Caret squamis Acipeser,inquit Rodeletius.
107쪽
-13 DE ANTIQUIT. Lus IT. Hoc numquam eui iacet per Plinium , neque per Nigidium Figulum , naturalium rerum maximum indagatore, ut eum honoris causese vocat apud Macrobium Serenus Samira nicus, neque per Plutarchum,neque per Macrobium,ipsumq.Serenum, qui in Seueri prin cipis conuiuio Acipenserem crebro esitarit,& quae de squamis ad os versis a Plinio dicta sunt,uera esse ex Nigidio confirmarit. At ex Archestrati sententia, Athenaeo reserente, Galeus Rhodius idem est cum eo, qui apud Romanos cum tibiis, & coronis, coronatisque ministris cenis inferebatur, vocareturque Acipenser. sit ita sane. Sed ostendendum erat Ron deletio, Asturionem Galeum esse Rhodium, eumq. esse, qui tanta pompa ad mensas deueniret. Quod ille non facit Immo ille ipse Galeus Rhodius , potius idem ess cum Elope videtur. Nam Elopem, quem in profundo tantum Pamphylio mari pasci , nec nisi raro, ac vix capi, aiunt Colmitella, &Aelianus, Rhodium quoque esse ostendit ex Varrone Gellius libro septimo capite decimo sexto , ut Galeus Rhodius , & elops Rhodius idem piscis sit, Romanis dictus Aci penser . ' . Vnde & Plinius Acipenserem , quosdam vocasse Elopem dixit.Inter quos fuit Appion
Grammaticus, ut refert AthenaeuS.. Theodorus Gaga , homo non minus Lai,
108쪽
LIIER PR IMVs. ne, quam Graece eruditus, quiq. Graeca nomina semper latine quo ad heri poterat, reddere conatus est, apud Aristotelem de historia, animalium libro secundo, capite decimo tertio, Elopem Acipenserem transtulit. Debranchiis enim piscium agens Aristoteles. ita scribit: Aliis binae utrinque, asterae simplices, alterae duplices, ut congro, & sacro, aliis quaternae utrinque simplice S, ut Acipenseri, de lici, murenae,anguillae. bd si certi essemus, eundem cum Elope esse Rcipenserem, ut vertit Theodorus multi dixere Graecorum, haec una quaternarum branchiarum nota, a-tis nobis erat ad excludendum ab Acipenseris nomine Asturionem. Etenim pro ea mole,tam exiguae, simplices,& opertae illi branchiae sunt, ut branchiis carere sit potius existimandus. Naribus autem refrigeratur, de quam haustu collegit aqua, eam illo semper patentis proni oris soramine reiicit. Verum sitne idem Elops Rhodius, vel Rhodius, vel Pamphylius, siue Galeus Rhodius cum Acipensere, viderint Graeci. Certe' tam Elops , qualia Acipenser peregrini sunt . Ouidius in superius citato libello, sic ait. Elpretiosus Elops noΩris incognitus undis, Tuq. peregrinis oscipenser nobilis undis.
. Quibus Ouidij carminibus adducitis Plinius in fine libri trigesimi secundi falli eos dixit, qui Elopem Acipenserem existimassent,
109쪽
so DE ANTInvIT. Lus Iricum diuersi sint,licet & hic,& ille peregrinus. Asturio autem, ut ante dictum est , in Onamnibus Romani orbis fluminibus, paullo tame maioribus, atque in Pado, ipsoq. Tiberi tam frequens est, ut parum considerati fuerit hominis , quae de Acipensere, siue Elope dicta sunt, Asturioni tribuere, & Nigidium, Cice-
Tonem , Plutarchum , ac Plinium, illisq. misnores, doctos tamen, & antiquos, tam pueriliter esse alucinatos existimare.
Acipenser igitur , sit, si placet, cartilagineus, sit triangulari corpore, ut eum contendit esse Ron deletius, dummodo sit paruus, Veait Athenarus, dummodo peregrinus, nec aliqbi, quam in Pamphylio, vel in Rhodio mari ,&raro, ac vix captu S. Asturio certe vulgatinsimus piscis esse non potest. Atque haec responsa sint Ron deletio. Hermolaus Barbarus , nobilium studiorum gloria insignis, a Paulo Cortesio senten-llam rogatus, per epistolam ἡespondita Astu rionem antiquitus Hyccam fuisse, Athenaei testimonio, hac adductus coniectura, quod Hycca porculum significet, Asturio praesertim adhuc paruus porcelletus ab Italis nominetur, a porco, vel porculo sane per diminutionem facto nomine . Cuius opinionem Sanctiis itiuat Ambrosius, in Dominica passione, cum dicit: Gutto, siue gulo porcellum, ut comedat. Et in Hexamero, Iudaeos maris
110쪽
a marinis possis vesci discit, cum terrestribus, abstineant . L coniectura nolitam stigida a 'est , quam eam lolii existimauitu: Si ta eas Digida videatus I calefaetamus nos & verbis, Isidori ,scriptoris,neque e terni, quelam- ὼ quam ignobili&icontemnendi i Is Etymoloisa, giarum libro.decisci secundo, capite de pis, i stibus, diserte i& sin lla ambiguitate, Astur, rionem modo Itali si v atum , ita describite Porci marini, qui vulgo vocatur Suilli,quod , , dum cscam quaerimi a more suis terram sub a- , quis Adiunt . Circa guttur enim habent orisonicium, nisi rostrum arenis. immergadi. 5 pastum non colligunt .., Non potuit neque ii, planius, neque euidentius res aperiri, Rostrais habet piscis oblongum instar proboscidis, si stbmeto circa gutturiforamen, magis quam
os dentes autem nullos,neque maxillas..Quari, re dum pascitur restrum limo , sui . aluei, o ut immergat , necesse est, nihil alioqui com- , prehensurus. Eoq. fit, ut cum pascitur, Iimi, ouolutio e sula ad si mam aqvam pertini, gens indicivmi ilateruiis eo loci faciat piscato- is ribus. Bene igitur piscem nobis expressit Isi se doruS. Nec tacuit nomen hoc , quo Hispani, omnes utimur Suillosenim appellamus,sive,
a Vimere Lusitane dicam, Sol hos . I ' lή - i od si de Isidori fide dubitabunt quibus is auctor idoneus non videtur,interjvarias deli Siluro , Onisco , Galaria, & Acipensere sen'