장음표시 사용
121쪽
adscendi testimonio ablegandus . Is Elym iugi aru libro decina o tertio: Tagum inqist, lsinini in Carthago. Hispansae nuncupauit qua ortus procedit. Fluvius arenis auriferis copiosus , & ob hoc ceperis fluuiis Hispano'
Oinitio, qudd non oritur a Carthagine Tagus, siue Carthaginem nouam Hasdrubalis intelligamus, siue veterem Ilercaonum i etiaHispaniae, cuius solus meminit Ptolemaeus, non autem Cicero, sicut ex non adhibita dilia. gentia existimauit, & adnotauit in Pomponium Vadianus, adducto Ciceronis loco dolege agraria : Tum ipsam veterem Carthagi ginem vendunt. Cicero enim, quam veterent Carthaginem vocariti, satis aperuit lib. 2.de eadem agraria lege: Et in Africa ipsam veter' rem Carthaginem vendit. Veru,hoc omisso , intelligere non possum , quonam modo Tagus a Carthagine sit nun- cupatus. Neque tamen mirum, si Isidorico l etior, ac contortior etymologia vide tur,cu M. illi Varroni non perbene semper, si ea
l Fuit ex nostris, qui alicubi scripserit, Olysi sem, quo tempore Olysippon a condidit socio Tago , qui in flumen: ceciderit, ipsum Tagi nomen fluuio indidosse. Nec abhorrebat vera similitudine, si antiquitatis suod mςn
122쪽
Lra ER SE UNO V s. 93Fateor igitur, non nos e me, unde istaec Tagi originatio processerit. Sed, unde unde sit, antiquissimum nomen ei nec aliud flumini suissαcomperitur. Baetin Cirtium; ab incolis appellatum, scribit Livius. Graecorum quidam , Tartessiim dixere, ut Stesichorus apud
Strabonem. Stephanus ab indigenis Percenta vocari tradit. Tago nulla nominis contigit mutatio, neque apud Graecos neque apod Latinos. Esse
vero nomen vetussim v,etiam viris proprium,
in Latio,ostendit Virgilius Aeneidos lib.9. . Du trepidan ist hasta Tago per lepus νmranque. Hispano quoque Regulo cuidain , nomen idem suisse, cum rerum in Hispania Carthaginienses potirentur, auctor est Silius lib&priis mo Hasdrubalis. crudelitatem,Tagi reguli laevum interitum, & serui non minus magnanimam in vindicanda iniusta domini caede, . au daciam, quam in perferendis ob patratum nobile facinus cruciatibus, generosam patientiam his carminibus prosecutuS .
Int 'ea rerum Asdrubali traduntur habeTa, i loccidui qui solis opes, vulgus Iberum , Baeticolasq. viros fatis agitabat iniquis, 'Tristia corda ducis, simul iinmedicabilis iratfiuctus regni feritas erat, a per annor Sanguinis, ta metui is menstredcbar horrorem - 2bc nota docilis poena satiare IxycT S, . . . Iota excellentem, θ stediatum fortibus ansis, li
123쪽
x Amrr et T. L v s IT. Antiqua de sit peTagum, superumqzhominus. Inmienior , erecto sustol - robore , moestis ostentabat ouans populus sine funere reem ini Aurifri Tagus adDito cognomine finxit nitet Terque umira, , ripιιι 1lymphis ululatuTIberis. Maeoniam non ille vadum, non odia mallet. Stagna sibi, nec qui riguo p*funditur auro campum, atque illatis Hermi flavescit arenis . Trimus inire mam vi remus ponere Martem, ci rapidum si is ageret sublimis habenis . . :
MVnda sequitur , ait medium fere kltimi
promontorij latus effluens ut Mesae tra' didiviliter Durium,atque Tagum, aequis sere ab utroque spatijs separatus. ADurio Tagus inquit Plinius . CC. M. 'pass. interueitiente
', Non longe oritur, aurifer de ipse, mirioribus amauigijs aliquaten us,cymbis vero fltuitaticis, usque Coninabrigam hodiernam, pra nauigabilis . Abundat Alosis, Lampetris autem ubique scateo laudatissimis . m. rioribus etiam Troistis .Rapax est,acm odicis imbribus excrescit ad insaniam . rAgros fecudat tritico, hordeo, secale,oIyra, milio , panico, & praecipue lini magna copia tenui ilimi, & cum quouis optimo conseren'
di . Non procul Catina opppidum itaei in leges
124쪽
legendum. vulgo Catima dictum , etiam ashuc exta , ilIcuius agro fontes illi. siuit 'lisliblibro se cudo memorati, alter omnia re es. alter absorbens, ille quia sere conitinem Uula reliquis natura habet,'miraculo nequaquam est. Hic propter mirabilitatem quotidie aevisentibus frequentatura. Feruentiam vulgus
Vidi egomet cum illo issem cum Alphonici ardinale pri adipe memorabili, caesam albo rem bene magnam in lacunculum arenae . in quo ebulliens fons diffunditur pedali altitudine, iniectam. paulatim interia renaa sorberi, & post paruam moram Iroh comparuisse'. Amnis Straboni Muliadas appellatur . Sic enim libro quarto circa medium sere scribit. Deinceps post Tagum nobilissima sum ita sunt Muliadas, paruas habetis nauigationes. Itidem Vacca fluuius .
MEdio sere inter Mundam,& Duriam in teruallo, Vacca in mare influit & ipse,
ut Strabo ait, quemadmodlim;& Munda pam iras habens nauigatrones . Nec longe ortus , alosarum , lampetrarum, troctarumq. serax. Vacuam illum Strabo vocat, Vacum Ptolemaeus . Oritur non peregre, sed paulo supra
Alcobam montem collectus, indeq. leni ab
125쪽
Da ANTIOSI T. LugITu allapstis multos . nec eximios fluuios aesere parem.Agitham in se condix a Iamq. inbtra iamdum magnus miscetur mari. tri Errore putauere quidam Vaccaeos Populos ab eo denominatos,cum intra Lusitaniam ortus,' latissimis Vaccaeorum Tarraconentispri,uinciae populis dare nomen non potuerit.
Potius igitur a Vacca oppido, quod fuit iu
ta Pyrenaeum,ut rese t nono etymologiarum litam Isidorus , Vaccarum nomen est sictum , late per citeriorem Hispaniam propagatu. - 11 Sed de Vaccae fluminis ostio, maritimoq.-tractu, inter recensendas urbes, quod adrem Vrius claritate. sua, & scriptosum testi monio celebratissimus , aquarum mole Tagum superat, nisi quod compressiore , ut fere inter in ites alueopsiuit, Tagaper liberos,& planos campos ad ostentationem se dilatate. Hinc apud nos vice prouerbij usurpatu Tagus tulit fama; sed Durius vehit aqbas. - Ceteris amnibus , Minio excep O, gradio res sertalosas, Lampetras,&Troe S, quas iure praeserunt delicatioris guis aestimatores.
Salmonum parcior, Asturionum . . . . o
Nauigatur aduerso amne M. passi sere centum, usque ad cataractam, vade .ex rupe I
126쪽
s 1 tiunculo iam adscensum impediente, magno a fiagore praecipitatur . Ingens ibi iam petr rum rupi sub cadente in arcum aqua oribus' adhaerentium captura est: Locum cum oppidis dulo, sanctum Ioannem ad Piscariam, uuia, go appellant ' l. Nobis adolescentibus Martinus Ficaretus, iurisconsultus, & Latinarum litterarum non imperitus, quibus operam non ignauam sub Politiano Florentiae dederat, cum intellige ret, amota cataracta, posse cymbas usque adia maxime frumentarios Sarabris , Senticaros agros paruo negotio subvehi , & seu mento
onustas prono amne redire, non minima linxioris annonae praetenta spe, patriae emol emento, rege permittente, priuatus ipse, de impari tantae rei censu, moliri opus attentam.
uit, bonam que obstaculi partem summo lambore irruperat ' Verum illudentibus optimo viro, vel qui ex vetere sorte simultate nondum illi erant pacati, vel quibus mos est, facilius aliorum i egregios reprehendere conatus, quam egre-as gium aliquid ex se conari, hominemq. tam- quam semidelirum, apud Regem criminantis bus, neque modo principali munificetia non iuuandum, sed coepto temerario etiam prohibendum obloquentibus. Cataractam enim, illam, & meatumdubeerraneum non procul α, driSantia urbe, ubi terrae, & rupibus mersi
127쪽
est opiscium i, iregata Hispanis ita inediam
Lusitaniam usque ex Vaccaeis ea illabendi s Cultate . . ali vem uua illa Vupet Iphius pa triete securitas niteretur,tandem familiari suam attenuati S , interuersoq. aemulorum mali-gsitate regali fauore, desperata perficiendi
spe destitit Aurum vehere Thartu, si nos ignorarentusu Silio poteramus admoneri, dicente . Hinc certant Pactole; tibi, Duriusq .Tagus: qu ω- Terris tamen parcituati estiualutari legum interdicto , quemadmodum de Tago ante diximus . N ren amnis Latini magno consensu. Durium appellauere Ptolemaeo Dorias est.
Dioni Dorios , Straboni tum Duxios , tum
- Non bene quidam miscuerud Turiam cum Durio , idem ambubus noliten facientes, cre do ob Hispani carum rerum ignoxatibnem si quia Turia non tam celebris est. Fluit autem Turia iiixta Valentiaio , de quo Pomponit Si libro secundo Selabin,& Turiam. & S, cronem non magna excipit .flumina suZiplinius libro tertio capite tertio'. Valentia colonia tribus M. pals amari remota, F peii Turia. Ita enim legendum, di apud Pomponium. , M. apud Plini ι, erudite de vere, uitaudit Her-.
128쪽
- Citat locum Priscianus lib. quinto, & se to ex secundo Historiarum Sallusti j, Inter laeuam Maenium, & dextrum flumen Turiam , , qu d Valetiam' arvo interuallo praeterfluit. .
. CN. quoque Pompeius in epistola ad Senatum quae una cum Sallustianis fragmetis circusertur ex fide eteris colicis , quem apud me habeo'. Recepi Galliana, ait; Pyrenaeum, Lacetania m, Indigetes, & pr i mu m i in petum Seri orij victoris nouis quidem militibus,&multo paucioribus sustinui. Et paulopost. Cainstra hostium apud Sucronem capta, & proelium apud stumen Turiam, & Dux hostium
C. Herennius cum urbe Valentia, & exercitus deletitatis clara vobis sunt. Vbi corrupte legitur apud flumen Diam. Turiam enim vocari id flumen, de quo Pompeius loquitur, ostendit Plutarchus in Sertorio . Remedia, inquid, in rebus aduersis, magis claram eius virtutem faciebant, veluti ire ea pugna , quae apud Sucronem contra Pompeium commissa est, & rursus in ea quae apud Turiana aduersus Metellus mul & Pompetu.
Et adducunt quidam Claudianum in laudi
- Te nosce re,flavini; per pinguia culta tumentem - Diuitiis undasse Tagum, Callaecia risit, , Floribus, G roseis Dymosus Turia ripis p π Vellere purpureo ,pa sim mutauit ouilo .
Plerisque tamen visus poetaesti non satis
129쪽
Ceconomiae prospexisse. Nam cur suuiu paruum, & alias ignobilem, praetermissis Ibero, vaeti, Ana, Durio, ac Minio maximae rei, quam efferre gestiebat, tanta pompa seligeret, ac formosum roseis ripis vocatum Tago copularet, fluminum Hispanorum famae vul gatissimae, & dotem, quae peculiaris Baeti est , ut ait, Martialis . Aurea qui nitidis vellerae tingis aquis, illi tribueret Quare lectionem emendarunt , & pro Turia substituerunt Duria , quasi acceperit Claudianus hoc ex Stra inhone, qui ut dixi Durioni & Durian appe lat, videturq. congruere sensui . Nam dixe rat Callaecia risit floribus, adnexuitq. fluuiu, qui Callaeciam ,&Lusitaniam dirimit. rPrimam autem nominis syllabam propter Graecam diphthongon produxisse creditur videlicet homo Graecus . Nos tamen Silimni
praeponimus , qui nomen id non tantum cum sumen signi sisat, verumetiam cum virorum
proprium est: prima syllaba breui sempere-
nunciat, ut libro quinto..iuicam victor sub moenibus illeSagunti abnui
Et libro decimo sexto. I 'i bilis hunc Duriussimulabat in uore curru.. Claudiani vero Turiam mutare non audemus , potiusq. circa oeconomiam labeculam illi condonandam, quam audaciae mmiae, tum
circa declinationem, tum circa Rensur m
130쪽
syllabae , adspergendam tam bono poetae notam existimamus. Turia igitur, Turia sit, do Durius suo fruatur nomine, ut Latinis placuit. Nam Graeci, in recensendis Latinis virorum,fluuiorum, & urbium nominibus,mire variant, neque sibimetipsis constant.
PostDurium,quo Lusitanos a Callaecis se parari supra docuimus per Grauios, qui Bracari postea dicti hunt, fluunt, inquit Pom
ponius, Auo, Celandus, Naebis, Minius, de cui obliuionis cognomen est Limia. Non serruauit ordinem Pomponius, sed satis habuit omnes nominare. Ordo sic habet .Celandus, Ruo , Naebis, Limia, Minius, ita enim a Durrio sequuntur. Est autem Celandus is fluuius, qui ad oppida Larciam,& Matusinos mare i grςditur, aestu iuuante, etiam nauigijs aptus. Ruo, siue Auus, ut Ptolemaeo placuit, notior
xst , nauigiorum capacior . Narbis is est , qui & oppido, ponti Naebiae. cuius mentio nem facit in itinerario Antoninus nomes ubi cadauo iungitur, sub Cadau latione exit in mare,ad oppidum Fanu Limia nomen retinet. 4trabo alterius noris
- i obliuionis, inquit , fluuius, quem quid MLimaeam, alij vero Bellonem vocant. Decis