De idololatria politica, et legitimo principis cultu commentarius. Auctore Ioanne Filesaco theologo Parisiensi

41쪽

3o DE IDOLOLATRIA fieri, victimas immolari,thure supplicari, nimis putidum atque insolens videbatur.Itaque Statuis de Imaginibus ista deferri, sibique Diuinitatis existimationem apud p 2pulum comparari eo ritu voluerunt. Ista firmari videntur,

Sapientiae c. I . Tyrannorum imperio colebantur menta. Et hos quos in palam homines honorare non

poterant, propter hoc quo i longe essent,e longinquo f-gura eorum allata , euidentem Imaginem Regιε, quem honorare olebant,fecerunt, )t illum qui aberat tamquam praesentem colerent sea fodicitudine.Εb spectare credo illud. Primus in orbe Deos, fecit timor. Minutius Foelix in Octauio, Etiam principib. Regibus non it magnis m electis Piris ,sicuUM est, turpit adulario fassa blanditur. Et cum praeclaro Piro honor berius sir optimo amor dulcius praebeatur, siceor m Numen inuocant, ad Imagines seuppbcane, Genium idest Demonem eius implorant, oe 6ὶ tutius per Iouis Genium peierare quam Regis. Apud eumde.

Aegyptij hominem sibi quem colunt eligunt, illum unum propitiant, illum de omnibus co-sulunt, illi victimas cedunt: Et ille qui caeteris Deus, sibi certe homo est velit nolit. Romani amissa libertate, cum unius imperio regerentur,quam proni dc faciles in assigna da suis Imperatoribus Diuinitate. Romanus omnis ad uislatione corrumpitur aut corrumpit , ait Carnotensis Episcopus Poli cratici lib. 3. c. IO. Tiberii tempora vel sola fidem faciunt, quae Τacito auctore lib. 3. Annal. adeo infecta de adu-

42쪽

POLITICA. 3 ilatione sordida fuere, ut non modo primores Ciuitatis, quibus claritudo sua obsequiis protegenda erat, sed omnes Consulares, magna pars eoru qui Praetura functi, multique etiam Pedari, senatores, certatim exurgerent, foeda que & nimia censerent, cuiusmodi erant illa cum diuinas illius occupationes , ipsumque Dominum dicebant; ut refert Tacitus Annali 2. Non immerito itaque de iis exclamauit Tiberius ipse. O homines ad seruitutem paratos. Quin vivo Tiberio Asiae urbes, damnato Lu-'cillio Capitone ipsius in Asia procuratore,Te

plum ut Deo posuere M permissum statuere, ait Tacitus Annali 4. Sed cum idem praviare vellent Hispani, renuitTiberius, illud pronuncians omnes prouinciis effigie Nummum sacrari, ambιtiosum seperbum, oe Ῥilescet Augusti honor, si promiscuis adulationibus ulgatur. Ego, inquit, me mortalem esse o hominum officia furii, sati ue habere si locum Principem impleam. Sed qua mente dictum istud sit a Tiberio exponit Tacitus,ali; modestiam, multi quia dissideret, quidam ut degeneris animi interpretantur.Satis illi fuit se

Dominum seruorum, Imperatorem militum,

Principem reliquorum dicere apud Xiphilina ex Dione. Neroniana non attingo,impia plano tempora, quibus obiectum Thraseae Poeto inter coetera, illum numquam pro Coelesti voce Neronis) immolavisse; Poppeaeam Neronisua orem Diuam non credere : Seruilia item

43쪽

Barea: Sorani filia cum curiositatis Magicae accusata esset, quasi in salute Principis exquisiuisset,respondit, Nulla mihi Principis mentio visi inter Numina, Tacitus Annal. lib. I 6. Quis crederet Senecam M sapientia dc probitate illustrem , Caesarem Polybij numen vocasse lib. de Consolat.ad Polybium c. 26.&aliis locis: at liber hic non est erecti,sed deiecti Senecae dc a grauiore fortuna perculsi,atque uno nomin Cexulis vitam alieno arbitrio ducentis. Numen Othonis Imp. memoratur Tacito historiarum lib. 2. Caecilis Balbi elegans de ea re oratio ad Augustum Caesarem, Policratici lib. . c. ΙΑ. Imperator Auguste, tum in multis elucet prudentia tua, quod isti nondum te omnino insanum reddiderunt, qui ut tibi applaudant,

non modo Diis, sed tibi ipsi 8c populo iniuria

faciunt. Deorum siquidem minuunt reuerentiam quos parificant tibi, te arguunt insipientiae, dum conditionis tuae repugnante natura,

te parem Numinibus esse persuadere praesumunt. Nota superstitionis inurunt Populum, cui mortales Deos pro immortalibus persuadent esse colendos.Video insuper aut nonnullarum gentium vitio, aut eorum opinione qui de tuenda Regum Maiestate & dignitate, nimium quantum anxij sunt de solliciti, ad idololatriam quamdam iter construi, dum ce sentPrincipes in abditis praetoriorum latere debe

re, raros aspectu: quod quid aliud est quam il

44쪽

los pro diuino aliquo Numine haberi.Ita enim

vere a Pacato ine panio pronunciatum est,Panegyrico ad Tneodosium Imp. Principes nonnulli Maiestitem Retiam imminui m Pulgari putabunt, nisi eos intra repositum Palatinae aedis ιnes os tanquam aliquod Vestale secretum, )eneratio occulta consuluisset, nasii intra domesticam )mbram iacentes, holitudo provise silentia late concibata aliassent. Quam aculeate morem huc,quem Barbarum& insolentem appellat Platonicae philosophiae studiosissimus Episcopus ille Cyrenensis Sy nesius perstringit , oratione de Regno, ad Arcadium Imperatorem. Minni illius Theodosij filium; doletque pestem illam summo in . pretio & studio habitam, temporum succetationi traditam fuisse. Damnat s ueriorem hanc .grauitate , qua Imperatores ipsi , palatiis penitus clausi & a seipsis quasi obsessi, ne suorum facili congressu vilescere videantur; qui fit ut paucissima viderent & audiret ij, a quibus rerum gerendarum prudentia dc postulatur Mdesideratur; Atque alio loco dolet, quod hae circa Reges Caerimoniae, institui coeperint, quandoquidem ipsi lacertarum in modum,vix ad solis splendorem prodeuntium,concludan tur, ac si vereantur ne homines, ipsos Principes homines esse deprehendant. Non aliter Vopiscus in Aureliano, Imperator qui domi

clausus est,Vera non nouit, cogitur hoc tat ima

scire quod alij loquuntur, facit Iudices quos

45쪽

3 DE IDOLOLATRIA fieri non m portet, amoueta Republica quos debeat obtinere: Imperato .s istius generispersimiles mihi videmur maritis , qui solent mala domestica scire nouissimi,ac liberoru Scconiugii vitia vicinis canentibus ignorare, ait B. Hieronymus Epistola 48. ad Sabinianum. Nescio an a Regibus, an a consulioribus, vel utrisque manavit ista semen tia,certe Apuleius eo saeculo,libro de Deo Socratis, libere scrip sit,inter homines qui fortuns munere opuletia elatus, ue ad Remm mutabilim suge1ium'pendulum tribunal euectus en rari adιtus longe remotis arbitris, in quibusiam dignitatu puae penetralibus de

gens. Parit enim conuersatio contemptum,rarItas con

ciliat ipsa rebus admirationem. Comparat autem Reges cum Coelo, in quo multa nobis inuisa incognita, quae soli intellecta, nequς prompta noscuntur. Licet autem obsessare Imperatores eius aeui morem huc pertinaciter retinui DR,quod unico Codicis Theodosiani loco firmabo lib. 16. tit. de Episcopali iudicio l. a. ubi agitur de Episcopis , Synodali lententia damnatis: Sit huiusmo A personis, tenore huius legis,inu citum Sacranos,a adire Se eta. Non immerito Sy nesius,loco citato, morem hunc barbarum esse dixit,Tacitus,id comprobat,Annalium libro a. iis verbis, loquens de Vonone , quem Parthis Regem imposuerat Tiberius. aditus,obuia comitas,ignotae Parthis dirtutes. A persis,istud Parthos hausisse, pro Imperi j succes.

46쪽

sione , nemo historiae Persicae gnarus inficias ibit. Persis id usitatum fuisse tam notum est quam cuiquo sua domus , quod Zc Sacrae prophanae litterae satis superque ostendunt. Leporum M venustatum Latij parens in milite glorioso. Scena, hera ecchum. Per Epistolam

aut per nuncium quasi Regem adiri, dum aiunt.Regem non alium quam Persarum intellige,nam hia unus &. praecipuus Sc qui merito veteribus: Rex magnus rumpliciter vocabatur : de qua repos: Platone Dio Oratione 3. de Regno. Barbarus plane Hieronymus ille Siculus Rex, de

quo ita Liuius libro 24. Contemptus omnium ho-mιnum Operba aures, contumeliose dicita, aditus non

alieni modo sed tutoribus etiam dissiciles. Gothicum penitus hoc institutum est . Theodahadus Rex Gothorum,ad Senatum Romanum, Epistola I 3. lib. io. Variar. Cassio dori. Certe mis est Pidere Principem. Et lib. 6. in formula Comiatiuae primi ordinis. Hoc multo praestantius adesse constectibus Regujs. Nollem equidem Principem tam obuium,iam facilem ut quisquSe populo, cum volet & quoties libueritalium adeat,allo. quatur ,& importunis nugis animum Princi-Pis publica meditatem distrahat. Scio Plinium recta sentire cum in Panegyrico scribit hoc

pacto, Cui nihil ad augendusastigiu superest, hic Ino modo crescere potest se semper se j.bmittat securus

magnitudinis suae. Et certe non ab )sto periculo fortuna Principum longius absquμm humilitatis A ita-

47쪽

36 DE IDOLOLATRIA 'men non omnino probauerim illud ut nee ista Senecae lib. I. de Clementia Princeps Dux abunde sibi Ἐν-,si fortunam suam publicauerat,sermone fabilis, accessuque facibs, ultu qui maxime populos demeretur mabilis Nee illa Pacati Drepani, de Traiano. Arnor hic omnibus steritandus

offertur, necmaris communem hunc diem atque solemqηum no strum Imperatorem Heri licet. Ac verissime subiungit, Picinum habent stermisa fastidium; Quae enim sequuntur unius I raiani propria

sunt, quod nunquam miratis expleret oculos, magis magisque visus expeteretur, 3c nouum dictu , ptae sens desideraretur. Ut priscos illos Francorum Reges quotannis semel suis ma- .gna pompa sese ostentantes non omnino laudauerim, ita Principem nimium popularem,ri pxo dignitate venerabitur. Commendatiadem Aemilius Probus quod in eo esset

mira comitas, ut nemo tam humilis esset, cui

non ad eum aditus pateret. Sed ut ille alio loc oscribit,Comitas non sine seueritate,neque grauitas si usifacilitate spectanda est. Nolim ego in adeundo'Principe omnem omnino dissicultatis artem adhiberi, quod si accidat,iam noipsius Principis culpa est, sed eo rum qui a missionum curam habent , imo Sc eorum qui admitti cupiunt. Lepide Romanorum sapientissimus lib. de breuitate vitae c. a. De me is . sima quorumdam indignatio est. Quieruntur

de superior u m fastidio,quod ipsis adire volem

48쪽

tibus non vacaverint. Audet quisqua de alterius superbia queri,qui sibi ipse nunquam vacat. Stolidissima hominum natio quae suis rebus , Principem etiam publicis curis postposi- . tis, studere vult. Sed si verum amamus, cum. Principi otiu sit a publica sollicitudine, quod adire non liceat, iam ipsos inique admissiona les id emcere, palam est. Quam acerbe, quam aspere illos insectantur Episcopus Carnotensis, Ioannes Sarisbeliensis, dc Petrus Blesensis. Episcopo primas partes ut par est deferam. Po-licratici lib. s. c. io. Inclementiam Cerberi omnes abhorrent. Ego me eredo a/idisp. ostiarios ij sunt admissionales Cerbero duriores. Ipud

Inferos tamen Cerberus )nus est. Quot sunt diuerticula Curialium , tot Cerberi Iunt. Atrienses qμοque

Cerberos sustinebis , rotamquo familiam qμα semper

auriflordet aut latrat. Omnes d/ero, quotquor sunt, in no medicos audierunt,dicentes; Dum dolet accipe acturi etiamsi sibi expedire credasserint, di doleat quod sanum est. In γno tamen pi 'mos esse miraberis, quod qu ebra libenter audiunt, fouent humiliorum causaso eo Vquepatrocinantur afflictis, dum exhauriunt loculos pleniorum. Petrus Blesensis Epist. q. non sine stomacho haec scripsit. Osiarios Camera jundat Alti simus, facile enim cuiusibet boni diri, uirum, confusione multiplici rubore perfundere non erentur. Eu φι terribiles Pigrasi nihil dederis siario, nihil actum est. Si nihil attuleris ibis Homere for 1. 's primum Cerberum tibi siverent alius.Hom

49쪽

38 'DE IDOLOLATRIAribiliον Cerbero, Briareo terribilior tequior Piemalione; crudelior Minotauro. Quantacumque tibi mortis necessivi aut discrimen exhaeredationis incumbat, non intrabis ad Retem.

Moderatio Principis a 'tate c7 metu Diuini Numinis.

Allustij Crispi apud Tacitum Annali pri-

mo sentetia ab omni honestate M aequitate aliena mihi semper visa est. Cum Posthumus . Agrippa, Tiberii mandato, initio noui principatus, interfectus esset, nuncianti Centurioni factum esse quod imperasset, respondit Tiberius , neque imperasse sese de rationem dicti

reddendam apud Senatum. Extimuit Salustius particeps secretoru , monuit Liuiam Tiberij matrem, ne ipse Tiberius principatus resolueret, cuncta ad Senatum docando ; eam conditionem esse imperandi, ut non aliter ratio constet quam si niγeddatur. Sallustius historiae scriptor, Ciceroni aequalis,homo nequam vocatur a Lactantio lib. 2. Diuinarum Institution. c. I 2 illius exsorore nepotem hunc longe nequiorem arbitror. Non enim Reipublicae parentem, non tutorem, non publicae salutis vindicem , sed T iberium, hoc est saeuissimu dc truculentissi-

50쪽

mum tyrannu nobis ob oculos ponit. Neque vero is sum qui penes populum summam reru onsistere velim. Apage, scaeuu Servatum illum virorum eruditorum &grauium, qui de vita, de capite, de salute Principis statuat. Populus. aut severbe dominatur, aut humiliter heruit, ait Liuius i. 24. Aurea Taciti verba loco citato. Nihil in Pulgo modicum,terrere nipaueant, bi pertamMerint impune contemnendum. Cui itaque rationem

reddet Princeps,Deo, conscientiae propriae,famae,ac denique amori & saluti suorum , cuius non aliud conceptaculum quam mens Principis. Eae metae, ii obelisci quibus circus potetiae Principalis concluditur. Ab iis moderatio Principis M summae illius potestatis petenda est. Nullus Regum est aut Principum tam secors, Vel impius,qui non aliquando recogitet Summum aliquod Numen non tantum uni uersi molem hanc regere,verum etiam minima quaeque Diuinam illam curam A sollicitu. dinem atque adeo Prouidentiam non effugere. Iipperiorum ac Regnorum euersioneS,pΟ-pulorum strages,Vrbium clades,tot tantaeque

rerum humanarum conuersiones & mu tationes, quas longe ante praeuisas humana potentia, vel potius imbecillitas vitare non potuit, satis superque indicant ii s omnibus supremum aliquem praeesse Dominum, qui veluti reciprocante fluctii has rerum vices efficit. Apud Senecam patrem,suasoria secunda,proz

C iiij