Anacephalaeoses, id est, Summa capita actorum regum Lusitaniae

71쪽

rum Margentum extrahebantri tantam vero Copiam excavabant, ut Plinius scripserit ex L tisitania, Gallaecia , inusturias a prQVin in hist

ciis, in annos singulos viginti millia libra ' .

rum Romanis solvi eo ex auro , in argento auri fodi quod a fodinis incolae depromebant; ellicit vero millionem,&dimidium nostrae monetae. Neque Romanorum jugum adeo fuit grave uti nostra in aetate Provinciarum colonis. Ex quo apparet facile, quantum Hispanis hominibus suo ex opere remanebat. NEQUE hoc parum cohaeret Livio scribenti immensum prope aurum in Romaniam Gerarium illatum a Censorio Catone, cum de Hispania triumpharet. Multae hodie immensae profunditatis fodinae, quae apud Lusitanos videntur , antiquorum testantur industriam. Illa nostri homines modo militant, neque is satiralia denuo aggrediuntur. Minus jam tellus 'q

aurum non

producit, nimia scilicet aratione fatigata, vel quisi Gquia prima illa orbis juventute , quando a primi mines aberat incunabulis , quidquid suis in visceribus habebat pretii , liberaliteremittens senio tandem elanguit. ii id a pla-Cetis etiam potuit provenire , non ita benigne subjectam in tellurem influentibus, qUam

72쪽

μ Dps CRIPTIO florida illa , .primaeva mundi adolescentis

aetate.

in e terrae visceribus tantum , sed ex

Mahant fluviorum arenis Lusitani aurum collio ebant,

quod Historici, Geographi , ac Poetae vulgo tradunt. Supra jam monuimus a Lusitanis Regibus interdictum , ne incolae e Tagi arenis aurum enarentur , quod si essiciant, are-uae cumulos spargent necessario , AEumenexundans in commune agriculturae incommodum illam per agros frugifero seminabit. Hoc manifestius in Monda videre est ad cujus ripam non pauci legendis auri granulis non sterilem vitam agunt. Illud tamen rude vulgus arbitratur , quod passim ludunt suis in carminibus poetae , fluviorum videlicet arena esse aurea , quod a vero longe abest. Sunt tamen regiones , Iontes vicini seraces auri quando agricolarum opere Κ- arantur , minuta auri grana avelluntur imbribus postea terram alluentibus , insita gravitate cum aqua simul in praeceps aurum devolvitur in in fluminibus , ad quae aquae Confluunt , inter arenas subsidunt , unde postea

feligitur et hunc in modum Hermus in Lydia, Pactolus in Asia Ganges in India, Padus

73쪽

aurum.

QVI de Hispaniae metallis scripsere, ari

diores illius .mam steriles Regiones plus aurae se auri argenti emittere amrmant. Q io inter nostros satis constatri cum enim Reges Lusitanis faciant facultatem ad eXcavandum aurum ea lege , ut quintam tribuant

sibi partem , nulli tamen fit optio illud in Transmontana provincia effodiendi ; illic enim steriliori in tellure ita habetur certum, vi in thesaurum judicent asservatum Possent qaetidem Lusitani, nec magno cum labore, suo in Regno aurum invenire, sed tot habent fodinas auri in Lisula S. Georgii in Arguini, Lofallax, ocambici, ac Monomota par secturis, ut velint potius navigationis labore i tolerare in ab exteris in suum Regnum ad ebere , quam suo intra fine rumpendae telluri insudare. No aurum tantum , Margentiam pro cita efert Lusitania . sed stannum etiam phiri j statu te, mum , cuju magna educitur copia ad conventum Las oes 'bi stanni fodinae a Regiis quaestoribus stato locantur pretio. Abundat

tiam erro , quod plurimum extrahitur in I f 't

74쪽

6 DE se RIPTIO Oppido Penella , multum etiam posset ad 'r bantiam avelli , ob quam rem jam in Naba-

ne praeterlabente flumine erant artificum incoeptae machinae, sed labori visum est supersedere , cum tam prope sit Cantabria , unde in Regiones varias facili asportatur negotio . in Lusitaniam , ad mari oram X tensam ,

his faciliori. Plumbo similiter bundat, quod prope Aramentiam, dirutam modo civitatem, ad montis Erminii radices sitam olim , excavatur. Civitas ista Romanorum tempore Medobriga audiebat, confinesque populos auctore

Plinio quarto naturalis historiae libro , plumbarios appellabant. De pretios lapidibus Lusitanis. 2L T PRAETER multi generis metalla, pretiosos item lapides hoc in Regno Scriptores pristini

meminereri primae aestimationis pyropos in Lusitania scribit Plinius, quos lib. III cap. VII. naturalis historiae appellat arbunculos et libro eodem tradit in ea Hispaniae regione , quam Oceanus extremam circumit, pulcherrimos inveniri pretiosos lapides Constat vero id temporis non ab exteris Regnis in Lusitaniam asportatos , sed in eodem incolarum studio cindustria repertos. Cum

veros

75쪽

vero , post apertum Oceanum, ex India tantus eorum Umerus afferatUr potius ducunt Lusitani e remotissimis adducere, quam suo

in Regno defossa tellure investigare. IDEM Plinius lapidis cujusdam obsidia- is Lamni auctor est , magno olim in pretio habiti 'E qui eodem in loco reperiri consueverat Lapis fuit pellucidus , inui vitri specimen referebat, ex quo patinae 4 reliqua mensae fiebant utensilia. Hoc ex lapide vidimus ollani egregie expolitam, uti ex Vitro fieri mos est, ad servanda bellaria decocta saccaro in parvulos veluti matelliones quibus olim amici, consanguinei, quas in demortuorum funere fundebant lachrymas , sui testes doloris amoris, pariter asservabant. LAPIDES , qui modo in Lusitania reperiuntur , sunt quos vulgus Pricecos dicit Erminio in monte alibici quin imo inventum est jam frustum grande locusta intus obdurata in alii paleis exaedificati , quae gelu con- Cretae obriguerant. Vnde manifestissime apparet de Plinii sententia , crystallum X aqua fieri cum in gelu glacie firmius obdurescit neque enim alibi, nisi aquosis, Mnimi gelu concretis locis reperitur. Attamen

76쪽

ExcIsaia Xperientia nos docuit , etiain pretiosos Iahcstitis lGe alios e terrae liceribu excavari, ut ing smaragdis apparet , qui infima tellure procreati a crystallino candore in alium paulatim Solis calore ac radiis vergunt, donec sibi

familiarem speciosam vi redinem prae se ferant. Quod Plinius testatur anilestius de illo , quem aliqui apud Cyprum invenere viridem dimidio,&perfecta jam vi redine splendentem , dimidio reserentem aspidis colorem Mnaturam , quippe qui ex alia in aliam penitus naturam non migrarat. Idem reserunt ,

qui ex India redeunt , visos saepius maragdos dimidia ex parte albos adhuc & crystallinos, virides ex alia & smaragdinos Pyropos similiter inventos tradunt semipuniceo , crystallinum adhuc alia sui parte servantes albedinem , utpote nondum a Sole perfecte punicat OS.C I allum ALIBI eodem in Regno Lusitaniae crystalli frusta uti saxa reperiuntur evulsa. In oppido Crato Iancti Ioannis Equitum est oppidum inter Lusitanos suae Religionis caput) e puteis crystalli frusta grandia extralitantia , quorum vidimus aliquot humani ca

pitis magnitudine. Duabus ab Olysippono

77쪽

N I i, N I. 6sIeucis in Oppido Bella Hyacinthi inveniun- Uaei ibitur , alii lapidibus aliis adhaerentes , soluti alii. supra defossam ab Agricolis teli Urem, qui duritie certant cum Indicis, sed obscuriores aliquantulum , neque pellucidi adeo

ac transmicanteS.

VILLAE Viciosae quae praecipua est Du ircis Brigantini sedes hin via, quae in vicinum Borbae oppidum ducit , ad montis radicem defolsa tellure subvirides leguntur lapides, ab aliis ob eadem tellure avulsi , Graeci Cyancos appellant, nos Turcico dicimus, quorum aliqui sunt adeo pretios , ut nihil concedant iis , qui ex Perside asportantur. Nos immerito pretiosos inter lapides Lu- I Lin o. sitaniae laudatissimum marmor numerabimuS, b luti quod cita pulchrum est niveo candore O - albicans , ut cum alabastro quolibet candidissimo pollit contendere. Omnium pretiosissimum evellitur in oppido Est remotio, quod ad Trans aganam spectat Regionem , quo in oppido est maxime memorabile nullam vel infimae plebis, domunculam reperiri, Ua marmoreis mon sit exaedificata parietibus

Plateae sternuntur imarmore , moenia quadrato surgunt: quod si fuisset omnibus in aediis Tom. IL E buis

78쪽

66 EsCRIPTI Ibus expolitum, jucundillimum oculis prospectum exhiberet , quemadmodum Regis Dionysii iussu erecta turris , marmore undique laevigato , vel longe prospectantibus oculis cum primi apparet gratiosa. Illud maxime illius oppidi commendat marmora , Uod non albedine tantum in insignia , sed naturae videantur illusa artificiora aliud si quidem ita quibusdam venulis est adamussim reticu latum lineis se venuste intersecantibus Variegatum , ut in eo distinguendo visa fuerit natura artis penicillum aemulata. Aliud est maculis eleganter Vndulatum velut umbris desuper appositi picturatum , quae nati vae albedini majorem ex opposito conciliant elegantiam. Hinc in templa , Attalicas aedes impensis plurimis asportatur hoc ex

marmore pulchrae admodum sunt columnae

in Eborensi Societatis Isis Collegio , nec 1ion eiusdem in fontibus expolitissimi lapides , aliis domus illorum scholaruna reci alibus aedificiis Bethlemico item in coe-n bio sancti Hieronymi ad Olysipponensem Purtum in templo sanctae Mariae a praelio,

vulgo Batallia , quod Monasterium satis est aedificiis nobile in sancti Laurentii ab Escu-

79쪽

riatio, quod Philippus Rex Hispaniarum secutidus , nostra aetate in Orbis miraculum X..citavit, in cujus aedificationem Rex aliqua ab Estremotio efferri marmora imperavit. In oppido Viana prope Eboram, aliud D/versi coinest marmoris genu apprime candidum , ex moria. quo omnia loci aedificia pariter ac via sunt confecta, cum alium terra lapidem non edat. Ob candorem vero marmori S in viis praetereuntium pedibus attrit , est visu oppidum satis jucundum. Villae Viciosa alii scinduntur apides subvirides , nec parum spectabiles, e quibus aliquos Rex Philippus in Escu riali aedificium curavit asportari. Tingadae, in lysipponensi confinio, aliud est rubicundiam marmor ventilis albis interfectum Aliud item in oppido Bellas similiter puniceum subnigrius tantillo hyacinthis orientalibus , sed quod non parum habeat pulchritudinis. Est denique genus aliud apud Cascalium , infra Olysipponem ad maris oram , quod ruborem magis sanguineum prae se fert majori nunci in pretio habetur in pulchriora aedificia exquiritur : omnes isti lapides artificum manibus levigati crystallini instar speculi intuentium imagines repraesentant. Nigrum a mare

80쪽

mon , ne non album aliud , tamque perlucidum , uti Cum videas nitidisiamum existi me Malabastrum pex quo, mirabili plane caelatura, Sanctae Mariae a Rupe summo in monte tabulam exculpsit , ad aram maximam

Phidiaco opere suae aetatis longe prinCepSMagister Nicolaus natione Gallus, quod qui

vident , spiranti in marmore num tantum desiderant vocis sonum.

Oppi Do Ansano est illud prope Conimbricam lapis est , candidus ille quidem ,

satis pulcher , Verum gypso magi , quam marmori assinis si quidem serra lignorum finditur in morem in scalpro ferre fabrili abscinditur artificiori quo fit, ut ex eo delicatiora, quam in ligno , veluti in cera mollis sim effigientur me idcirco minus solida ex

eo aedilicia construuntur , immixta calce in lora ram annorum seriem obri rente. Ias 1 e CEI OBRICAE quoddam abscinditur genu lapidum , quod Vulgia rude ob similitudinem aspidem falso nuncupat est lapis colore trici plici insignis , albis nimirum uti bei , ac roseis maculis quasi perlitus imo quibusdam vetulis lapillulis incisus, quod ar