장음표시 사용
21쪽
quae iuxta corporum dispositio item da a hanc autem esse aerem, nemo es , qui vi quopiam ambigere possit, nam exi s, ouae
corpori humano necesitrio occurrunt pro Catarticas, seu continentes causis vocant nulla si praeter cana, quae totius prouinciae, vel ciuitatis incolas eodem modo assiccre possit baeuit igitur in homines vitiatus aer, non a men Omnes aeque exturbat, sed eos tantum
qui ob annonae caritatem, praui succi cibos quorumcunque erat copia esitarunt aquam, seu quampiam aliam potionem in putridam haurire coacti fuerunt talia siqui dem alimenta humores putredini omni
riam pariunt obnoxios, quique corpus humanum alere, aut vires seruare minime post hiat sed illas exhauriunt magis, sim litus corrumpunt, quod ut ratione ostendi potest ita etiam experimento constare nobis indicat historiola illa, quam perpulchre describit Gale nus, circa initia libelli de cibis boni, iraui succi Narrat si quidem Agricolas , quibus
Ob annonae paucitatem parum e ummum
non dixerim tritici, vel hordei ab urbium incolis relictum ierat, ijs consumptis, ad praui succi cibos quoscunque uberius illis sors contulerat confugere coactos uisib. Qua propter nonnulli ultimo vere, plurimi vero incunt aestate, multis vari)sque morbis pe-
22쪽
rierunt: ex quibus, inquit ipse, dignoscere
licet, quantam vitiosi corporis succi ad gignendos morbos vim habeant Qxioque magis circa hoc considero , videtur mihi statum hunc capite superius citato sic describere Galenus, ut non scribere, sed rem oculis subij cere videatur, quod euidentius conflabit, si eius verba adscripsero postquam enim nos monuit semper memoria repetendum esse, nullam causarum agere citra corporis dispositionem. Supponatur inquit in ambiente aere
nonnulla pestilentiae semina contineri, ac ea, quae ab ipso contanguntur corpora, nonnulla esse uarijs superfluitatibus plena,iam ex seipsis ad putrescendum parata, nonnulla vera
pura, atque inutili materia carentia. Ac primis quidem adiungatur in multis partibus obstructio foraminum, atque ea quae Plethora vocatur, vita ociosa in multis crapulis, ac rei Venerea usibus immoderatis, atque ijs quae necessario omnia, quae nuper diximus, consequuntur, cruditatibus reliquis vero omnibus corporibus puris, superfluitatubus carentibus Adsint praeterea alia bona, libera in omnibus spiratio meatibus, cum obstructionibus, atque adstrictionibus carent. Exercitia etiam sint moderata, victus temperatus. Ac deinceps ij suppositis cogita quomodo utraque corpora assici sit necessarium
23쪽
ab eo,quem inspirant,aere pestilenti. An non rationabile est illa quidem statim a prima inspiratione principium putredinis summere, ac plurimum in malo procedereὶQvqcunque
vero munda sunt, ac superfluitatibus carent, nonnulla quidem nihil, nonnulla vero minimum mali blatire, ac facilem ad naturalem habitum habere regressum Sica aeris temperatura haec Galenus Verba autem Graecac proposito adferre nolui, minusque ea ipse vertere decreui, sed ex Leoniceni primi iacentis Medicinae restauratoris Versione, recensere, ne quando aliquid addidisse vel subtraxisse, quod proposito meo faueret, aliquis opinari possit. Sic dixerim ex ego Sint
non nulla in continente nos aere pestilentiae seminaria, hoc est pauca, non ne rationabile fuerit illos statim eo inspirat astici, qui cuiuscunque ordinis praui succi eduliis usi sunt: lui ue ex qualibet vel leui causa in morbos incidere possent, eos vero qui probos
succos mediocriter continent , quique ad aegrotandum minime procliues sunt nequa quam Rem vero sic se habere, si proportionem inter ambos status quispiam consurrevolucrit liquid , cognoscet, nam seminariorum aequalis quantitas, corporum simili ludo, ut puto, inter utrunque proportionem ostendet, quam esse univocam non supradi-
24쪽
eha modo , sed etiam sequentia common strant. Magnam vero siluam notarum ex quibus praesentis pestilentia seminaria in aere contineri dignosci potest , volentes omisimus: quod ab alijs scriptae sint innumerae, quod ex ijs, quae dictae sunt prae cipue cum simul fuerint coniundis firmam, validamque huius res habeamus demonstrationem , ijsq; sic habitis, nullus amplius ambiguitati relinquatur locus. Quid vero illa suat,habent dii bitationem, sunt autem exilia quaedam cor puscula, aeri plurimum permixta, qua vaporibus in ipsum eleuatis facta sunt, trahunt si quidem superiora corpora in aerem perte
tu e terra, dc aqua, apores, exhalationei ,, ex quibus rores, pruinae, imbres, nives,grandines, nubes, fulgura, tonitrua, dc omnia Vocata plicvnomen generantur veluti fuse
in libris metheo rorum Aristoteles declara uit qui si fuerint immodici, a calore aeris agitantur, donec solidam aquirant putrefactionem,qua pestilentes fiunt, naturaeque humana maxime aduersi Sordida vero illa dicitur putrefactio , quae adeo est profunda, ut id quod alteratur, ad totum usque compa trescat, at si putridi sint aeri commixti me-
dij pulmonibus per inspirationem, vel e paruis poris, arterijs, in maiores, e ab is in alias feruntur in cor, ac si ad sanguinem,aliosque
25쪽
qtie humores habuerint proportionem, eis putrefactionis sobolem impertiuntur, qua, δ alia similia generari possunt, 'utrida pestilenti sebre homines perimere. Si vero primigenium solidarum partium cordis humorem coaffecerint, Hecticam pestilentem pariunt. Neque quorundam hominum iudicium probo, qui Haecticam febrem pestilentem reperiri non autumant, nam si pestilens febris, quae peracutus est morbus, protrahi non potest, donec solidarum partium humorem depascatur igneus calor quod illi obijciunt nihil tamen prohibet, quin illum statim faciat
effervescere, hanc autem humoris primige
ni effervescentiam Hecticam febrem simplicem, illam vero tabidam libro primo de dissereniij febrium vocavit Galenus, quod cum non obseruassent, statim cum Avicenna lapsi sunt, qui dum Hecticarum febrium modos distinguere putasset , non animaduertit, seMarasmi, seu tabidae febris Hecticae discrimina percensere Minus vero veritatem conti
nent ea quibus asserunt Hecticam sebrem reliquas perpetuo comitari, ut ex primis e bis capitis de Hectica loco superius adduci oostendit Galenus . Mendacio quoque non caaeet id, quo Hecticam febrem Diarias nunquam sequi contendunt, quinimo ita notio nem dc vim inter se communicant, ut Oc
26쪽
latissimos etiam Medicos primae die saepius decipiant. Tam validam autem vim, minimis illis corpusculis inesse,mirari desinent omnessi Euphorbi j, Thapsiae,aut Piperis minimas, ac vitum effugientes particulas urendi facultate sciuerint esse praeditas, quod tamen quo modo si igida siquidem actu sunt ellicere vatiant, non paruam apud priores Medicos habuit dubitationem, non enim viderant ipsi plurimas ignea partes in illis contineri, quae dum sunt dispersae, nihil prorsus agere posisunt, si vero a calore actuentur quod soluta ab eo mixtione fieri solet eiusdem rationis
cum sint, omnes in unum coeunt, malo
rem quantitatem, de ad agendum acquirunt potentia, fauente etiam materia, quae pro suscipienda forma ignis, apprime est disposita, quae libro tertio de Temperamentis,nec non libro tertio de Simplicium medicamento rum facultatibus docuit Galenus, minus vero tam ingentem putrefactionem illos asse
qui mirabitur quispiam , si illorum copiam.
humoremque, necnon aeris calorem iuuerit percunctatus, scilicet non ignarus, corpora
numida, si in alieno,& calido loco contisneantur, putrescere promptissime, quod in Commento duodecim aphorismi secundae sectionis annotauit Galenus. Hosce autem Vapores e terra magis, quam ab aqua in aedi
27쪽
rem elevari, dumque sic attolluntur, min1- me putridos esse, ita conspicuum es , ut nulla prorsas aegeat demonstratione, neq; enim
fluminum, fontium, puteorum ue aquae, in
Colore, fa8ore, pondere, aut ea quae sit, debetur consistentia sunt immutatae, minus'; prope urbem stagnantes facitae, aut ob partilini, vel alterius rei cuiuspiam macerationem male olentes, nec specus aliquod quod prius clausum silerit, mox adapertum est, ex quo putridi, pestilentes ue vapores,ob cuiuspiana venenosi animalis sedem, vel quolibet alio modo, exhalare Potuerint, non insignes terrae motus praecessere, quibus in terra hiatus uisi sint, per quos putridae uaporationi, terra facta sit peruia. At cum tot aeris status humidi precesserint, cum pluui3s interim, teriaque humentior sit reddita fieri non potuit quin immodica vaporum copia repleretur aer fovent siquidem se inuicem aeris, terraeue humida constitutiones nam corum quae a terra suscipit aer, partem illi dimittit, quod vero in terram demisitim est, rursus recipix aer, quoque magis protrahitur hic circulus,
o deterior redditur aer, quo circa nos maxime Vereri oportet, ne vitium eius ita auge tur, ut uniuscuiusque ordinis percutiat homines. Si enim calidus , dc humidus aeris stariis pestilentiam praemonstrat suturam quod
28쪽
in uniuersum dixere sapientes qui fieri po iest, ne eadem constitutio illam, quae iam fael a est luem, seruet, roboret, augeat Ita ut non modo illos, qui maxime parati sunt, homines exerceat,sed etiam plerosque ex iis, qui eius malitiae qua lantenus resistere valet, corripiat, neque enim eius crastatio in prima, aut altera aestatis parte corrigi potuit quinimo in dies est aucta: proinde nobis valde
pertimiscendum est, ne in ultimo aestatis,autumno ue,quae magis idonea pestilentiae sunt tempora, cuia dirius. crassetur magis. Proinde omni ingenio enitendum, ac totis viribus incumbendum est, ut eius vitio quoad fieri potest,occurramus:id autem fiet commode,u utriq; causae obuiauerimus.Iudicauimus siquidem, tum aeris vitium, tum corporis dispositionem huius pestilentia causas es se, quae veluti circuitu quodam, ipsa aerem vitiat, de ab eius vitio veluti alimentum quoddam recipit, qui nisi clauo ut ita dixerim figatur, perpetuo hanc urbem agitabit Astigere hunc clauum, in manu huius inclitae Rei publica: est positum, non enim pro hoc sunt nobis medicamenta ab Indicis littoribus petenda, non Esculapius ab inseris reuocan diis, qui nos liberet. Habetis intra vos Senator optime Antidota, neque aliquis urbi, strae, quam vox, melior potest esse Medicus.
29쪽
Erit autem Primus huius rei scopus, dico pora ad suscipiendam contagem parata in contrarium habitum permutentur Alic vero, ut sedulo procuremus, ut qualem decet, aerem habeamus . Pro executione primi pauca mihi erunt recensenda, nam clarissimi domini Prouisores ad sanitatem destinati, multa, eaque opportune, ad hoc moliti sunt. Cauendum unice praeterea erit, ne in urbem deserantur , minusque in ea venundentur edulia, quae prauos succos procreare possint, qualia sunt olera sere omnia, quae praeter pauca, perpetuo malos succos generant, praesertim Veronao anno, quod ex eorum sapore
dignosci potes , nam ncque palato sunt grata, nec proprium saporem efferunt, quibus illorum humidior etiam temperies potest explorari. Pepones interdicantur, qui cum perpetuo mali succi sint, hoc aeris statu tanta humiditate catent, ut gustantibus nihil aliud offerant quam queum saporem, omni prorsus coctione carentem, illi vero praesertim, qui in paruis cimbis per totam urbem
circunferuntur,ut pauperibus venundentur,
quos ne dum edere,sed ne degustare quidem hominibus fas sit Danda insuper opera, ut
arborum mali fructus circuncidantur,quales sunt illi, qui ex Istria, aut Marca Anconitarina ad nos deseruntur immaturi, ac semipu-
30쪽
'tridi,quiq; plui imorum morsorii in plebe oecasione pius praebuerunt Piscium plurn nae speties euitandae, euit in summa dicam om
nes illi, qui neque plurimum squamosi sunt,
nec carnes habent albas, maxime vero qui in aquis dulcibus degunt, nisi parui fuerint, 'saxatiles, Lucij, Carpiones, Temali, aut Lu pi Troitas dicunt). Ranae iuncta quae ex- putrida materia generantur animalia, ut sae- mi hostes, euitanda, Miae nomine quidem admittenda. Enitendum summopere, ut ipla ciuitas ab excrementis cuiusculique generis lustretur, ne vapores fetidi in aerem delati, putredinis semina foueant, dc augeant C
uendum insuper, ut Hospitalia in quibus magna aegrorum copia cotinetur, ab omni prorsus faeditate sint libera, praesertim vero illa, quae Lazaretii dicuntur. Quibus vero instrumentis id possit expleri, ridendus sim, si eos qui tanto tempore illis pnesuere, procuratores, docere velim. Optarem tamen in primis ut in illis singula die bis suffiretur aer ijs,quibus calidi, odoratique vapores in aerem eleuantur, iiij vero ignes accenderentur, quibus aer ab ulteriori labe praeseruaretur, ne locus procedente tempore fieret inhabitabilis. Probaretur mihi summe praeter haec si languentibus in hac ciuitate, praeesset unus non