장음표시 사용
31쪽
. experientia quorum numerum non exiguum noui plurimum valent, cui munus incumberet prope des quoslibet visere grotos, qui si alio orbo, quam pestilentia i liorauerint, familiares Medicos aduocent, sin minus, statim iubeat illis admoueri praesidia, quae malo illi debentur, tantae siquidem est naalitiei, ut priusquam valde conspicuas edat notas, fictus sit immedicabilis, eoque sit, ut sepe priusquam aegri e domibus asportentur in Hospitalia, misere pereant, nonnulli in ipso itinere diem obeant.Quidam tiam citra Methodum ab Empiricis ita perperam pertraci antur, ut d si morbus sit ex ijs, qui sanari solent, vitam in immature absoluere cogantur, qui nec quando igne utendum, nec quo loco commode admoueri debeat,nec cuius generis medicamenti in hoc magis quam in alio uti debeant, norint, sed omnes uno ut aiunt calopodio calceant, non enim omnibus eadem competunt auxilia, non eodem tempore. Quinimo cum in reliquis morbis semper agendi occasio sit breuis, in ijs tam praeceps est, ut quod modo prodesse potuit auxilium, mox caegro adserat pernitiem. Admotis praesidi)s,qua circa morbi initia debentur, per statutum nuncium, seu aliquem ex presbyteris plebis, nuncietur dominis Prouisoribus, quid uenerit, statim quem Hospia
32쪽
tate mittatur, habito prius a Medico in scii-ptis consilio, de ij quae circa aegrum peragi debent, offeraturque Hospitalis Medico,qui
probis moribus ornatus sit,charitateque stimma eum suscipiat, ad bonam spem dehor tetur, qui tamen cordatus vir sit,ic doctrina clarus, quique, quando cor alterandum, quando roborandum, tum sanguis mittendus, vel corpus purgandum sit, optime norit, ijsque, qua ungulis horis noua contingunt symptomata, prouidere Nec sidendum est iis, qui certa sibi experimenta sere
a dicunt, quibus supra vires Medicinae pleraq
moliuntur, numeros aeque periclitantium cateruae aliam adferre nesciunt caecus itionem,
quam morbi saeuitiem, fatisque sibi esse pii tant, si vulgi blasphemias effugerint, nihil
aliud praeter pecuniam multam aestimantes. Sic enim sucitrum spero, ut plurima aegro rum pars, quae misere interire cogerethir, ab Orci faucibus reuocari possit.Et si enim morbus iste sit ex illis qui curationem ab aliorum acutorum . peracutorum dis in stam requirit, habet tamen auxilia propria, tempus inla admouendi oportunum, loca quibus admoueri debent determinata, quantitatemq; statutam, quae omnia uniuersi corporis, parsi liculta praesertim affeci ς, propria natura,Usus, situs, gura, nec non sentiendi modus indi .
33쪽
eant. Sit etiam apud eum minister, qui om- nia, quae a Medico usa suerint sine mora exequatur. Nec minus religioso argent viro, prudenti, cui ominissa, pariter . com missa praeterDei voluntatem fateantur, ipseq; Eucharistiam eis prae beat, illosque ungat, ut si mori eos contingat ob morbi vim, more Chris iano vitam finiant, neque ut bruta, citra aliquem deieci una terra obruantur. Sint
illis domus propitae, tam ab alijs, quam inter se segregentur . Vos es habeant ab alio rum vestibus distinci as vel saltem a liquod signum, quo facile dignosci possint,in illis perferant, ne incaute quandoque caeteris permisceantur. Quibus expletis, si pestilentia quieuerit Deo optimo, maximo bonorum cunctorum auctori gratiae erunt agendae, sin minus, citra cunctationem aliquam ad aeris correctionem erit pertranseundum , pro quo apud Medicos tam veteres , quam O UOS unum tantum inuenio modum , ignem duntaXat.Nam cum ais Medica tria habetit instrumenta, Pharmaca, serrum, Dignem sciens rationalis Medicinae parens Hippocrates priora in hunc usum mininae valere, ad tertium confugit, quo tempore horrenda, adhuc apud historicos memorata pestilentia Graeciam populabatur, plurimisque, maximis ignibus accensis, breui temporis v
34쪽
riculo ipsam extinxit, atque ideo Graeci auream illi statuam erexerunt. Probaretur itaque mihi tanquam summum, d quo nullum melius excogitari posset, auxilium, si in singulis sexteriij ciuitatis, in locis publicis, quos campos Ocant, ignes accenderentur, qui si non tam i insignes, nec tam fragrantes essent,sitis tamen esse poste putarem nam neque eo malitiae, quo suus, noster peruenit
aer si dies, noctuque per dimidium unius
mensis arderent moderate . Pro sertis vero,
e thymiamatis rigcorum singulo vesperi vas
unum pice resertum combureretur, neque
hoc huic Inclite Reipublica onerosum esse arbitrarer . Quod i publicis expensis fieri nollent domini Prouisores, maximas siquidem in dies pecunias expendunt, ut pauperibus aegris, sanis ue, qui pestilentia laborantibus commixti fuere, ferant opem partiales homines non deituros spero, qui hilari stonte id peragant, modo aliquis ordo statuatur, quo singulta ciuitatis partes in suo id agantsextertio, scientes hoc in Dei inaximi honorem, Illus rissimi Domini sententiam, in Patriae usum, in rerum suarum iamiliarium , consanguineorum, ac sui demum, fieri conseruationem . vellem insuper, ut si qua prope ciuitatem reperirentur valles calamis ref iertar, ipsae pariter comburerentur. Et de ijs
35쪽
qtice ad priorem pertinent petitionem, si Pedixisse sufficiat. Nunc modo ad Ficini scripta transeamUS.
Qui capite primo sui consili pestilentiae
diffinitioneni ijs verbis explicare conatus est. Pestilentia est vapor quidem venenosus in aere genitus, proprietate specifica aduersans spiritui vitali, non qualitate clementari, ut caliditate, frigiditate, humiditate , c siccitate. Quae tamen in eum sensum sunt accipienda, ut pro Vapore venenoso ille significetur,qni non a forma Oc tota sua natura sit talis, sed qui facile potest fieri venenum, quam primum ab eo putruerint humores in corpore humano, dc ebulicrint in quodam determinato gradu, quod tertia die ut plurimum, citius interdum , pro succorum corruptorum copia, blet euenire. Quo tempore calcis,vel Auripigmenti subit naturam, qua tam inius quain extra potes putrefacere, crode
Qua non modo absolute, sine aliqua probatione pronunciauit, sed in cis ista est hallucinatus, ut cuicunque sententiae sua de beatur animaduerso, ut summatim di- camo quinque in eis reperiuntur, quae mihi videntur veterum philosophorum, Medicorum e placitis aduersiri Primum, quddidum pestilentia rationem dare conatur, tam
36쪽
obscuris verbis eam inuoluit, ut ex ijs aliud potius quodcunque, quam quid ipsa sit intelligi possit. Secundunt quod aporem Venenorum eius esse causam praefatus sit. Tertium quod illum specifica proprietate citra quamcunque elementarem qualitatem agere arbitretur. Quartum cum asterit vaporem qui est causa pestilentiae corpore humano fieri venenum. Quintum cum pestilentiae causam asserit calcis, vel Auripigmenti naturam tibi jsse, qua putrefacere, erodere, aut urere possint.
Quae ut magis elucescant, ea sigillatim pertractare decreui, ad primum deueniens dico, quod licet non sit mirandum si veram non tradiderit pestilentiae diffinitionem neque enim id poterat assequi nam eam pergenus, differentiam propriam constitui libbro secundo Posteriorum docuit Aristoteles quae cum sit, stantia sapiat naturam, de accidentidici minime potest, illam tamen per causam serinalem accidentalem saltem describere debuit, quod diui non animadue tit Ficinus, 3 quae extrinsecus petuntur sumptis, pestilentiam describere non dubitauit, at si in ioc tantsimodo esset lapsus venia serte dignus esset. Sed, ut ad secundum deueniam, cum asserit aporem venenosum esse causam pestilen
37쪽
tiae, duplici errore inuoluitur uno, quoniam licet vapores, qui corpuscula calida sunt, de humida, in homines ingressi, cuiusdam putrefactionis possint esse causae, meatus ob- truendo, d humores ingratos reddendo, unde eos respuat natura, cita putrescant, non tamen ob id pestilentia causae dici debent. vel seminaria,cum neque ad distans ferri, nec alia sibi similia possint procreare.Alteratur si quidem vapores a qualibet vel cui causa, ut ex degeneratione illoru in rorem,pruinam,
pluviam, aut niuem potest dignosci, quod il
lis euenit quoniam sortem non habent mixtionem, qua possint aduersitatibus reluci a-ri, neque enim plurimum continent materiae in pauca mole, nec propter terrae copiam
plus habent frigiditatis, neque partes ita denia , ut subtiliari, lare fieri facile non possint. Seminaria vero pestilentiae licet priora duo non aeque habeant, ut lapides, Ufei rum . quaecunque consistuntia dura esse reperiuntur, tertium tamen habent non minus,
nam notis magna ui tib tiliari postulat, quod feci oportet, si caliditas extranea ingredi de bet, huius vero causam habent tum materie lentorem, tu quod eorum mixtio e valde minimis particulis constet, tenacitas siquidem Operatur, ut pars a parte non ficile separetur:
mixtio vero ex paruis illis particulis propter
38쪽
unionem maxime valet aduersus omnia alte xantia, apores autem nec visci I siliat, a ter ra enim, d aqua eleuati, illarum quoqueresserunt naturam, quapropter quidam eos terram, aut aquam dicere non lint veriti: minus vero mixtionem habent e paruis particulis conflatam, quoniam adeo in aperto sunt costituti, ut a quolibet leui calore acti in alium locum secedant. At pestilentiae cauta materia agitatur, donec in minimas partes sit diuisa ne que in alium locum ferri potest quod in penitioribus corporis partibus sit
conclusa Altero cum pestilentia causam venenum esse contendit, nam pestilentia morbus est contagiosus, causam habens, quae in altero idem vitium procreare potes , cum eo
quod primus passus est, id quod venenum facere non potest venenati siquidem, ad alios homines contagiosi non sinat neque putrefacere, quod pestilentiae caus, est proprium
Nam quodlibet venenum,aut spiritali necat qualitate, aut materiali Qualitates enim spiritales, rii nihil possint generare, id enim primarum qualitatum proprium est munus, cx accidenti tamen spiritus ligando homines perimere solent, veluti serpentum quidam, Basiliscus maxime, qui solo intuitu homines perimere fertur. Quae vero qualitate materiali agunt venena, aut frigida sunt, aut calida.
39쪽
3IFrigida nullo modo postilia putrefacere,nam stupefacientia sunt. Minus vero calicia, nam sicca sunt omnia, atque ideo urere quidem, putrefacere vero minime valet. Quod si quorundam Medicorum auctoritate fretus dixerit calidorum venenorum quaedam urentia, quaedam vero putrefacientia dici, sciat cos nominum tantumodo habere rationem, iuxta quae venena aliqua calida putreficere contendunt, quod inde factum et, quoniam a corpo ris contactu protinus, veluti reliqua, crusta non inducunt,sed quandam prius bullam excitant, ac si calor nativus partis, velut in quae putrescunt, euolet, proprie tamen, ac re ipsa urentia, non minus quam reliqua, dicuntur,ic sunt ut d igitur ex illisCuaporat contagionis, aut putrefactionis, minus vero pestilentiae, potet esse causa Melior itaque fiderit pestilentiae descriptio, quae traditur a Galeno, libro primo Epidemia
rum, Commentari primo,cum inquit. Morbus pestilens est morbus vulgaris, ut plurimum perimens, nam idem ea significat cum illo quod descriptu est,i&genus complectitur quod es veluti materia, disterentia qua a reliquis morbis distinguitur, quod etiam libro primo de ratione victus in acutis ijs verbis indicauit Hippocrates. Cum nullum genus pestilentis morbivulgetur, sed dispersi dilia
40쪽
similesque interse sint morbi, ij quam reli-
qti uniuersi maiorem multitudinem perimere solent. Ex quibus verbis, ut inquit Galenus, patet, te vulgarium morborum genex esse eos, qui pessimi sunt, pestilentes
appellantur His expletis ad tertium accedamus in quo Ficinus, more quam plurimorum se a plurimis, Marduis quaestionibus extricantium,ad occultam, d specificam confugit proprietatem, quo nomine quid sibi velint, non facile possunt ostendere, nam quaelibet actio aut a ui stantia fit, aut a qualitate, nullum,siquidem est inter decem omnium rerum prima
genera, praeter illa duo, quod agere possit,sia substantia dicat hanc actionem fieri qua pestilentiae producuntur , rectius id a sorma
quam a proprietate dicere potuit Sedde mus eam vocare ut lubet, non proprietas, siserina sit, pestilentias efficere poterit, nihil enim praeter motum localem illa potest producere, qualis non est illae, qui in pes ilentiam causis agentibus requiritur, ιὶ quo xundam generatio. corruptio sunt magis. Si vero a qualitate id agi velit, aut a materiali, aut spiritali. Si a materiali aliquod nouum qualitatum materialium genus cum fingere Oportet, praeter caliditatem trigiditatem dc siccitatem, quae proprietas occulta Vocetur, huius