장음표시 사용
41쪽
huius vero monstruos, qualitatis nomen, ab aliquo unquam Philosopho, aut Medico es auditum. Si vero per caecam proprietatem aliquam ex primis intellexerit qualitatibus, prς ter id quod pro claris, de propriis nominibus, obscuris, quibus nemo usus est unquam, id enuntiauerit, neque hac ratione se tueri poterit, qui omnes qualitates elementare in suo sermone, ab hac exploderit ratione. Si vero a qualitate spiritali illam gigni contenderit, neque hoc dixisse congruelo torit, nam seminaria pestilentiae, tale in secundo , tertio. quarto procreare possunt, quale in primo fuit initium, in omnibus siquidem idem oportet esse principium, si pestilentia contages vere dici debet, nulla uera qualitatum spiritualium id esticere potes , nam quamlibet generationem a primis qualitatibus fieri nemo es qui ambigat , dcir ter id, pestilentia seminaria non modo diu perdurare consueuerunt, sed in omite, caereseruari nonnunquam etiam trans maria ferri.
Spiritales vero qualitates, tam diu perdurare solent, quam diu pripiens fuerit materiale illud a quo est luxerunt. Proinde rectius cum Aris otile, Galeno fatendum cs ,pes ilentiqcausas per notas qualitates agere an vero seminaria ista corpuscula sint visum frigidia tia, ut placuit Democrito, de plerisque alios,
42쪽
vel magis species sint spiritales, ut alijs, quς tota substantia, tuissimilitudine id agant, ut sς pius dictum est a Galeno non est prς
sentis disputationiS. Pro quarti autem explanatione , non erit plurimum immorandum, nam ut Vapores a corpore humano in erodens, aut uren Venenum vertantur fieri omnino nequit. Et si
cnim quςdam in corpore animalis aliquam mutationem consequia, deinceps putrefieri, corrumpi, moxque corpus una putrefacere, torrumpere , libro tertio de Temperamentis asserat Galenus, qualia sunt pestilen tiς seminaria seu causst,non tamen id de rentibus , vel erodentibus venenis affirmaret, qu toto genere priusquam corpus humanum ingrediantur esse deleteria, libro de simplicium medicamentoroni facultatibus fassius cst. Quare libri terti de Morbis vulgaribus Commentario tertio languente quarto, Olens ostendere summum vitium . quod humor in corpore humano potest assequi, inquit, in hac phrenitide vitiosus in corpore humor coaceruatus fuit veneno ictali prope adsimilis, quod tamen de veneno minime pronuntiauit unquam. Conueniunt autem cum venenis eiusmodi humores, quoniam sicut illa, inimicitia quadam homines perdunt, ita humores isti cum sic usti si ierint, ut amatil
43쪽
i a uinci, nec domari queant amplius, aduersi sim hominibus, ita ut inimicitia qua dam a tota substantia ipsos perimant, quod humoribus etiam putrefactis euenire solet, propter quod venenosas quasdam febres solemus appellare, differunt tamen inter se non parum, qudii venena nec putreficere posse sunt, nec tale in secundo gignere, quale in primo suit, quod supra abunde demonstra uimus , si vero id dictum esse velit, ut osten
deret venenum nequaquam corpus huma
num immutare posse, nii prius ab illo agen- dixi in nactum fuerit, ad non neces arta re currit, tu inconueniens assignat, nam cisi Venenum, quod in corpus humanum agere debet, prius a calore innato ad aetum reduci Oporteat, non tamen illud a corpore humano procreari necesse es: sed ab eo id tantum mutuatur, quo tale potentia cum sit, in acu iam deducatur, sitis igitur uisic pro hoc dixisse,
Venenum a corpore humano de potentia in
actum necessario reduci, si quippiam aduer sus illud moliri debeat. Inconuenien Verofuerit arbitrari vaporem illum trium , quat tuor e dierum spatio a corpore humano fieri venenum, statim enim postquam a calore genuino particuli eius seiunci ς sunt,quq candem habent naturam simul coeunt, e icta
li unione vim acquirunt agendi, quam distin
44쪽
e et prius non habebant, nisi serie frigida sint
tam exigus molis, ut a calore innato euicta in alimentum vertantur, aut calida tam pauc quantitatis, ut cum excrementis eXtra corpus pellantur, vel a rationali uictu, aut a medico corrigantur.
Minus vero Quintum longa indiget declaratione, nam dc falsum continet, quς dam inter se pugnantia reffert, non enim vere dici potest pestilentis causam Auripigmenti, aut calcis naturam subi)sse, illa siquideria
strenue putrefacit, Auripigmentum urere, calcem vero vehementer urere, S crustam efficere libro nono de Simplicium medica mentorum facultatibus docet Galenus Vi ex autem, erodere dc putrefacere ita inuicem pugnant, ut uni h bieci o minime inherere possint: putrefacienti siquidem calida, Ghumida sua oportet, quemadmodum libro quarto Metheororum dicit Aristoteles, libro quinto de Simplicium medicamentorum facultatibus placuit Galeno Vrentia vero calida, icca. Quod si putrefacere pro eo quod corrumpere potest, accipi velit, audiat Galenum capite decimo quarto , libri quinti de Simplicium medicamentorum ficuliatibus dicentem plurima corrumpere posse, quq putrefacere minime valent. Qui-Dus verbis aperte probat plurimum inter-
45쪽
utrunque interesse. Cum vero capite secundo asserit, pestile iis causam procreari in aere a malignis con iunctionibus siderum, d maxime uniuers libus, pr sertim vero Martis cum Saturno inhumanis signis,magisq; obesse hominibus,& locis habentibus inflatice ascensum per eos. Nimivir tribuit coelo, nam id quod ex accidenti in huiuscemodi coniunctionibus u
nit, id per se contigisse putat, nihil enim a coelo huc demitti potest, quod spiritale non sit,seu lumen, bi tale quippiam nierit, quod nos proxime tangat, si autem verum est, id quod supra ostendimus. Nullam spiritalium qualitatum aliquid generare posse, sed iuxta Philosophorum , dc Medicorum decreta primarum , dc agentium qualitatum id propriuesta munus fatendum erit omnino ab Astris ad nos aliquid transmitti non posse, quod pestilenti causa esse queat. Coelum nanque, motu, dolumine tantum agere in liqc inferiora libris de ecclo, mundo nos docuit Aristoteles Hippocrates autem, calenus,Viti in aere exis entis vapores plurimos quomodolibet in ipsum eleuatos ac ab immodico calore actos, causam es e arbitrati sunt, Coeles, aut eius astris pro hoc nihil dantes. Quod si obi jceret quispiam, portenta, mon
stra, putrefactiones pestilentias As ron
46쪽
CAVSIsmos, nec rusta prς licere. Id in Astrorum maturam minime erit reserendum , quod magis conse lutione quadam euenit, illa siqui clem a natura fieri dicuntur, qu prima ratione ab ea fiunt, hς vero sunt, tu quasi fines ab ea coniectantur, causam vero pestilenti ut sinent,siderum naturam sibi proponere dicere, non fuerit rationabile possunt siquidem magni siderum conuentus, magmasstum inducere, quo plurimi vapores in aerem eleuentur, qui in loco calido detenti, si bique alieno ic a calore insigni eius acti putrescant, riant pestilentis caus , seu seminaria, qu mox in homines irruentia illos perimant, at qui statim, d primo prouenit Lfectus, id per se uelit, qui secundario, procedente tempore ex accidenti esse poterit, ut libri primi de Simplicium medicamencorum facultatibus capite tertio, dicit Gale nus, melius itaque cum Hippocrate δ:Galeno dicendum erit, pestilentiam a seminari j quae in aere continentur oriri, siue illa suerint rebus infectis in illum delata, siue ex vaporibus in eo existentibus ab inmodico
Minime etiam veluti capite septimo ipso asserit, nobis dicendum est venenum sui natura irruere in cor nam si voluntas, d motus
a proposito illi Haessent, vera posset si h G
47쪽
positio. Cum vero ijs careat, utilis cum Galeno fatendum est, venena aeri commixta in cor trahi sui id inspiratione per nares, thoracem, siue attractione per parua arteri rum soramina contingat Hςc sunt quς in Ficini placitis de causa pestilenti mihi visa sunt habere dubitationem : reliquas eius orationes pretermittendas inir sentia mihi esse statui, tum quod videam ii singula perquirere voluero quaesitorum copia libelli molem ni natam euasuram, tum quod ut ipse quoque concedit, aliorum magis sint decreta Reliquum erit, ut tertie satisfaciam petitio 131, tibique dem modum, quo diram hanc luem pr cauere possis coque maxime quod a plurimorum hominum conuentu minime cauere potes, quorum quidam etiam insecti esse possent, idque ob plurima negotia qui bus addictus es, tanta enim est tua in Patriam fictas, ut laboribus ac morbo interdum sciasus, ad obeunda munera pro temporum Occasione te conferas . Agam vero id breuiter
quod plurimi plurima scribant, 'uod si,
cuncta recensere voluero quae a veteribus d
nouis Medicis sunt tradita,n5 facile quid potius sit remedium poteris dijudicare. Pr seruatio igitur a pest sub duobus scopis cotinetur. Quorum alterum ad repugnandum, corpus aptat alteru agens reddit ad imprimen
48쪽
tum debile, quos Galenus , libro primo de Differenti js sebrium quattuor intentionibus
explere docuit, corporis vacuationes, humorum exiccationes; meatuum occlusorum re
seratione d aeris correctione. Quarum prima non indiges, nam ob probam vi nus rationem , qua uteris perpetuo δ ob plurimam humorum vacuationem factam in diu tino morbo, quem superioribus mensibus passus es, corpus tum ab excrementis Vacuit, purumque redditum est, quae succorum copia in te fuit collecta ob longa itinera, sim modicos animi, dc corporis motus, quos subire cogebaris,dum apud Serenissimum Impe ratorem legatus esse , quo tempore die, noetuque sub largis imbribus , M algentissi mo aere, modo in castra tendere, modo alia loca te petere oportebat, in quibus, neque idonei cibi, neque conueniens erat dormitioni locus. Si vero ad aliorum manus commentariolum hoc peruenerit, qui aliquid boni ex eo se consequturos sperent,sciant ij prs omnibus cligendam esse corporis inanitionem si illa eguerint quς sanguinis missione, aut purgatorio pharmaco pro utriusque indigentia, perit Medici consilio erit moderanda.Sub hac intentione Alui lentionem, succorum, is corporis praeparationem complecti velim, quando mae ij neque purgatio commode ad
49쪽
hiberi possit. De qua in iniuersum dixerim
eam duntaxat talem esse debere, qua neque vires demoliantur, neque corpus plurimum incalescat, sit tamen ex iis quae exuperantem succum pro ratione detrahat. Reliquivero omnes simul explendissent, cum ijsdem etiaauxilijs, perlici soleant. Evitent in primis illi, qui talibus assueti sunt, commeslationes , docuiuscunque gene xis, tam ciborum, quam potuum repletiones, sed magis sobrii sint, paucis contenti, non admittant mensas secundas, sed bellaria omnia interdicantur, quibus ad luxum tantsimodo utebantur, nam valde satius silerit, eos cum quibusdam reliquijs semis a mensa surgere, quam ventriculo a cibis tenso, aut ob immodicum potum fluctuante, recedere. Tu vero, qui sobrie edere, ac bibere consueuisti, morem tuum seruato, nam ii cliuendi ratio si quid aliud homines a cunctis morbis, a pestilentia maxime seruat incolumes, ac si in alijs sobriet is p irimum valet, in prς- cauenda pestilentia non modo est utilis, sed summe necesi ria, ita ut ea omissa reliqua omnia in cassiim ministrentur:vtere autem ci
bis qui probe conquoqui possint, citum in
corpus habeant transitum, 'ui pauca excrementa gignere consueuerint, quales sunt
pulli gallinacei iuuenes. temporibus stigia
50쪽
dis capi, palumbi iuuenes in turribus degentes, nam qui in dibus nutriuntur, nimio scatent, ob pinguedinem humore, Perdi ces, Fasiani. Francholini, Turdi, Merulς,&reliqua omnes aues in nemoribus, dum e- tis victinn qu ritantes, quae iuuenes Omnino sint. Vituli lachantes, ςdi,Lepores iuuenes assi magis, quam chaei, d aceto rosaceo in spersi, omphacium vero, aureorum malorum, citriorum , d punicorum succi, si
alij prodesse possint, tibi tamen cui frigidiorcst ventriculus , essent noxii Piscium rarus sit usus, quod si propter religionem diebus illis delectis, in quibus carnes,& oua interdi cuntur, iis uti velis, sint ex illis qui squamasphirimas, d carnes habent albas inter quosium me prςstant Auratae Barbones, Scarpens, Mene enulas nostrates dicunt, Sinari-d Zirulas vocant Veneti, vel ex aquis dulcibus delati parui pisciculi, qui in petrosis fluuiis capiuntur Lucii, Carpiones, emali, qui omnes super craticul a magis sint assi, quam in olla elixi,aut in Sartagine frixi, si ero elixis uti libuerit, in iure albo salieni sint decocti, quod aqua, Olco, anhelo, sale constat, sorro, pro quo nostrates spas admiscent Liceat quoque Mitis piscibus interdum uti,quales sunt sard. vulgus ardellas appellat vel qui e Tyrrheno mari parui deseruntur, quos