Exactissima descriptio rariorum quarundam plantarum, quae continentur Romae in Horto Farnesiano / Tobia Aldino Cesenate auctore ...

발행: 1625년

분량: 130페이지

출처: archive.org

분류: 약학

111쪽

Horti Farnesiani si

DE CARYOPHILLO

CAPUT UNDECIMUM.

VIVS planta quidem, folia ab alijs generibit forma

non distant. Sed flos nunquam foliatus spectatur mun- quam dehiscens,sed spica tantum viridis squaminosa, cum igitur ex plures annos talis planta in Horto permanserit ob raritatem publicam lucem inuidere nolui.

DE SOLIS FLORE

TUBEROSO,

Seu flore Farnessiano Fabi Columnae. CAPUT DUODECIMUM.

EG exacte descripta est haec phanta ab Eruditi T. Fabio

Columna in sua minus cognitarum stirpium parte alier. . cap. 6 ut aliquid addere non liceat. Verum ab amici. pe quaeritur radicum usiis, quas Tubera Indica appellare osoleo, ideo opera pretium duxi, aliquid breuiter de ipsis praefari, radices igitur Tuberum formam quodammodo imitantur . nec usus di uersus itaq si cruda edere libet cum sale, pipere, licet dulcia enii sunt sed ratiora sunt palatu meo cocta, vel igitur sub cineribus calidis assantur, vel aqua decoquuntur; ita coctae radices cum sale, de pipere gratiores sunt aliquando careotarum coctarum more in acetar1j vssi sumus,addito oleo,aceto, sale,pipere aliquando coctas radices, Min frustra sectas oleo friximus tuberum vulgarium more,vel butiro, dotadem succum arancij, piper,& sal miscuimus juberum vice suppleuere:nonnunquam farma obtecta frigi curauimus pisciu modo aliquando more seno orum parauimus prius coctas radices oleo frigentes addito oleo,ne peta sale. Raparum more nonnunquam in pingui iure coqui curauimus. Parari etiam iussi placentas testuaceas, Crustaceas . Deniq. quocunq. parentur modo gratae radices semper sentiuntur. Valent in pingua , cum reliquarum radicum more flatus excitent, venerem maxime ex citare. fouere pluries expertum est. - DE

113쪽

Horti Farnesiani.

DE HELLEBORO

NIGRO TRIFOLIATO

CAPUT DECIMUMTERTIUM.

ELLEBORI nigri Genus nouum habemus, quem trifoliatum appellare libet, ex semine nata planta prodit primis vel quinquefolijs cordis figura, Hedera quodammodo similibus, deinde folia constant ex duobus lauro 3 magnitudine, Sc substantia, rigura non dissimilibus solijs, caetera deinde folia trifoliata spectantur ex tribus laurinis folijs constantia sed eundem ordinem non semper seruandinam quandoque iterum, siviaifolium, sibi lium producit foliorum ambitus ita est serratus, ut spinosus videatur . caulis adest rotundus, cubitalis, digiti

crassitudine folijs circumcirca ornatus veluti Helleboraster . Flos est in

s immo caulis, Min pluribus ramulis circa folia Hellebori nigri vulgaris facie, seu rosae in modum ex quinque folijs, siviridi diluto seu subalbido coloratis, in medio floris quatuor adsunt sesamaceae siliqui multis filaminibus cum vis appendiculis septae incipit florere a Nouembri seperdurat semper florensis'. in Martium Aprilem, paulatim flores enascuntur, Ddehiscunt, sevicissim ita ut semper adsint, florentes,deflorescentes, siliquae maturae, & inchoati flores quilibet autem flos apertus, Minsio vigore,perdurat ultra o dies:anno 2 floret. Plantam habuimus abitenrico Corvino Delphensi pharmacopeo, di Bolanico insigni.

115쪽

Horti Farnesiani. SDE ALOE AMERICANA

CAPUT DECIMUM QUARTUM.

O ES Americanae nullus hucusque quod sciam)imaginem cum fore edidit, quod non ubique so-reat, nec nisi post multum temporis,in raro . Verum cum multas hic Romae floridas viderimus plantas, aequum iudicaui, hanc cum flore exhibere, ut ij,qui Regiones incolunt, in quibus haec florens non visitur quando vivum non possunt aspicere sorem , picto sitiem istu nxur Itaque huiust nodi planti, quium multis annis culti, ultimo tandem florem emittere cupit, trium mensium spatio altissimum producit cauo

lem. Hoc autem anno principio mensis Mai cepit apparere cautis,ini tio vero Iuni ramos produxit, alter tandem mense flores perfecit. Caulis perfectus quandoque excedit altitudinem quindecim cubitoruo crassus est,intus albus, spongiosus, leuissimus extra color herbaceo: ornaturinaeumcirca breuisus, raris,tenuibus, siccis, ac aridis folijs, o llore fuli rinoso In summo ramos produxit , velut sparsam umbellam constituentes, in quibus flores sursum spectant forma potius fiuctuum, quam floris, seu cum fructu quasi perfecto. Est enim Digiti, seu Citini malorum punicorum, nondum aperti forma,vasculus nimirum oblongus, mangularis, ac striatus , colore viridi a quo prodeunt sex stamina tenuia,lon abdura,& selida,retorta,& lutea, cum appendiculis concoloribus,in quorum medio emergit erectum alterum capitatumq necnon luteum stamen,tadem dehiscit summitas itin modo in sex particulas, veluti folia longiuscula pro quolibet autem ramo OO.2JO. 3 O .numeraui aliquando flores, qui perdurant usque in hVemem, tandem lin planta siccantur, siccati paulatim decὶdunt qui non flores, sed fructus tunc dicendi. Sunt enim Dactu forma,triangulares tamen,colore obscuro,tribus intus segmentis, o capsulis, in quibus semen album, leuissimum,copiosum,compactumque,bisectum,semiclrculare.&araneς harundinum forma ita ut plures araneae candidae superimpositae 1-deantur hoc semen an sit foecundum amrmare non audeo . de de Hore Aloe, satis in reliquis alios legit Auctores

117쪽

DE NARClSSO CALCEDONICO

PROLI FERO.

CAPUT DECIMUM QUINTUM.

I ID A Natura calore, de substantia in rerum generatione ludit quandoque non parum cin animalibus quidem plures particulas gignendo, nec raro superfluas , uti sextum digitum, similia, quarum meminerunt Auctores de Monstris agentes inmineralibus vero ac fostili bus monstra infinita reperiuntur, quorum plurima in nostro museo asservamus Tandem in stirpibus,monstruositates quotidie frequentiores spectamus, de quibus omnibus agere nostra non est intentio, sint exemplo, inter colores fores Aquilegiae, LCaryophiliorum sed maxime Tu-sipanorum, in quibus mirificiun naturae lusum circa colores spectare licet. Nam horum unius horis semi a fata, proles producunt diuersicolores inter formas Caryophilli spicatum, que superius exhibuimus, cuius speciem esse monstruosam censemus. Sed missis alijs monstruo

sitatibus, ores proliferos inter imonstra numerare nunc libet Aliquas

quidem plantas flores proli seros producentes ab alijs exhibitas scimus, ut Bethdem proliferam,Chaliam Ranunculum, Anemone, siquaedam alia. In praesenti ostendere est in animo Narcissi Calcedonici figuram uno tantum flore proliseram exhibuissem etiam scabios, purpuronigra odorata fores proliberos, tertio ab hinc anno nobis florido sed quia tunc pingi non curauimus, sit satis eos memorasse Naicissi autem Calcedonici flos, cuius picturam proponimus, non variat ab alijs, nisi quia alium flosculum a latere foliorum producit, folia dc bulbus, eiusdem cum alij sunt generis, interritio casi inuenimus, quia tamen rarus est flos, curiosis pictum exhibere voluimus.

CARYOPHILLUS PROLI FERUS

CAPUT DECIMUM SEXTUM.

Societatem Narcis 1 proliferi non ab re visum est asserre Caryophilium proliferum quem a nullo descriptum viditamus, folia non variant a suis congeneribus, sed floris rudimentum, seu calix valde latus,4 crasjus est, antequam flos dehiscat findi solet aperto, completo flore a medio prodeunt plures folculi, habemus autem duplicis coloris, purpurei, sicarnei.

119쪽

99 ERRATA TYPOGRAPHICA.

Pag. 6. et r. 28. Nigra, , fuliginea

Pa . . ver. 20. Peteat, Me pateat.

Pag. I 6. ver. 6. quorum, lege, quae . Pag 29. ver. O. mutulam, tele, matulam.

. 39. mer. 27. Theodoro Clutio, leg sutgero Theodori Cluti filio

Pag. 6. mcr. II. Vet, lege, Ves. mer. S. Soeitate, lege, Societate P .s3. ver. I. Vnicae, lege, Unciae . . er. I. curioses, lege curios s.

er. 29. Ioaanes, lege, Ioannes.

De vir1bus Holobuchi. quod Ololuchiqui vocant nil nos expertis imus,sed Ioseph Acosta e societate Iesu in Hist. Nat.Indica. lib. 3. c. Σtradit vires habere dementandi, ktollendi facultatem recte iudicandi,

nec non magnam habere energiam mortificandi, ita ut solum per se emplastri modo impositum carnem mortificet, tamen ipsius semen assiimunt Indi, ut mente capti varias visiones videant refert etiam nefandam quandam exicanorum sacerdotum inunctionem quanta referre non pigebit qua hoc modo parabatur. Accipiebant plura an malia venenata ut Serpentes, Basiliscos, Araneas, Centi pedes Sala mandras, sin allia, simul comburebant igne in templo ante altare suo rum Idolorum posito, donec in cinerem omnia e sent redacta, ii massam redigebant, addebant puluerem seminis loluchiqui, vermes quosdam ni ros,in pilos sis quorum pili sunt solum eneriosi, addebant denique liginem caldariorum, ex quibus omnibus paratum linimentum in olla ponebant, locabantque ante dolos, cibumque vocabant sitorum Deorum , cibum minum nuncupantes, nuncti hoc nefando unguine strigones fiebant, Demonem Videbant δε alloquebantur. Sacerdotes inuncti omnem amittebant timorem , Diabolo imbuti crudeliores euadebant, unde audacter in sacrifici)s homines oct

120쪽

ratum.

Opt.Olei de Ben parandi

inunctio ais Diabolicae. Vsus erat huius linimenti etiam in Morbis: vnde Diuinum me dicamentum vocabant inungentes partem assectanta, quo mirifice iuuari dicebant. Et haec ex Acolla, qui multas Indicas plantas describit,is refert lib. . cap. 28 Franciscum Ferdinandum Regis Hispaniarum speciali mandato fecisse librum eximium de materia plantarum, liquorum , dimilium rerum Indicarum cum figuris naturalibus cuius'. vltra mille ducentas, quem librum aiunt, constasse ultra septuaginta millia aureos quem quidem ipsum Nardus Antonius Medicus Italus compilauit , curioseque admodum in breue traduxit formam, ad quos libros legendos remittit lectores Iosieph Acosta dictus. Pag. 76. meri Iq. adde, tenuibus,valde longis subluteis, sapore acerri mo odore nasturtissiluestris.

Pag. 78. Per. I 6 ramen, tele, tamen . fructum, lege, fructuum. er. 2O Ricenum, ege, Ricinum. et er. 2 3. Vbi eri Mesues docet de rosaceo cos ciendo, adde, tertio,vel quarto modo nimiru stratificatis Ben nucleis mundis, S in quatuor, vel quinque partes diuisis, cum soribus Iasmini: deinde leuna, exprimunt vocantque leum Iastam , nos olim ita parabamus ex oleo iam extracto quod odore inficiebamus hoc modo carta bibulam oleo balanino imbibebamus, vel lanae flocculos, vel ossipium statum, stratificando fores odoratos, quotidie recentes imponendo per aliquot dies, cum oleum satis odoris attraxisse perceperamu torcularia apto instrumento excep a carta, vel lana fortiter exprimebamus, odoratissimum sortiebamur oleum . Parauimus inquam quandoque dicto vulgari lodo sed duplex erratum depraehend1mus. Pr1mum , quia Ben nuclei in aliquot partes diuisi imbibebantur superflua quadam humiditate a foribus desumpta unde nis caute fuisset occur sum , mucorem, i torem acquisiuissent, ob id eos insolare exicacax aliquantisper opus erat, ad consumendam illam humiditate , sed non paruetiam odoris peribat tunc denuo reuercebamur adstra tificationem . Alter error erat, quia dicti nuclei imbuebantur odore insuperficie tantum, ob id oleum extractum non erat extreme doratum vix ex mensium spatio suavis odor inhaerebat. Praestantius igitur eperi Extractum oleum odoribus replere a quia Oleum debet recipere odorem ad minima ideo non simpliciter in vase ponendum, sed Vt rarum, permeabile sit, alicui rei adhaerere debet, a qua sustollatur . ab ea postea facile separari queat ob id altero praeparaui modo,mediante nim1rum carta leo imbuta, vel Lana,vel Gosiipio. sed multis abhinc annis sequenti parare soleo modo, quod omni an

SEARCH

MENU NAVIGATION