장음표시 사용
21쪽
Spagyrico, Meiusdem Hon Praefecto.
.ac illustrissimi 'uerendi fi mi Principis sui ai biculo.
IRASITVR fortasse, qui haec nostra aspiciet, me ex innumeris plantis, quae in Horto Illustri si Principis mei collintur,pata castantum mihi describendas proposuisse Fateor multa ibi adesse, hic desiderari multa,flores prae-
CiPue rariores, di nondum descriptos, ut inter bulbaceorum, iubero rum genera, nCCnon interhCrbaceorum,suffructicum, rus licum, at l. Arborum, raraS,
multas, d hucus' a nemine descripta species. Quia tamen,nec otium datur liqc chimiae in totum addicto, occupato describendi, nec intentio est, nisi Indicas ad ultiores afferre plantas benigni Lectores id aequi bonisconsulent; sed non deerunt Critici, ac Momi, qui prolixitatem accusabunt, quibus resp5demias, nos non scripsisse, promisisse breuem descriptionem .sed exactissimam cum autem breue, exactum simul ςsse nequeant, prolixitatem non respui Adde nos non 'implicem hic plantarum quarudam dare His riam, Jed Philosophicam, Medicamque simul Historiam, quae paucis verbis comprehendi nequit Verum cum simplices, nec controuersas Plantas tradimuS,nos quoque breues benignus reperiet lector
22쪽
23쪽
Descriptio Arboris Acacia Parnesianae.
LVR E S Acaciae plantas alit Illustrisi1mi Princ1pis, cardinalis Domini mei semper Clementis simi Romaniis Hortus, non alter, quod sciam , in
tota Italia una excepta planta, quam bene adultam, docum sita terra in apto vaso plantatam, adliti fo
rentem , Serenissimo Aetruriae magno Duci donomiit iussit stiperiore Anno Illustri simus, d Reuerendissimus Princeps meus semen ab Insula S. Dominici dicita alias in fila Spagmia prope exi cum transmissum fuerat, planta autem nobis orta Anno Saluatoris nostri 161 1. Harum Arborea magnitudo nuncAuellanam, seu Nucem Ponticam dictam aequat, de superat , altitudine quippe dimensi ad cubitos duodecim, procerior quaelibet esset, nisi praeteritis annis Hybernum frigus valde laesisset Caudicis au tem crassities semipalmum suo continet diametro Atque sua etiam figura, .cortice , dictam nuper aemularetur omnino nucem si aculeis careret, dum scilicet sine folijs spectatur Hyemali nimirum tempore, ieri a Decembri mense, quo decidunt frondes, usque ad Mai initium, quo germinare incipit Arbos Ram insunt longi, alti,atque redhi dediuncturis haud in rectum sibi respondentibus, fractu contumaces, flexiles , cortice leui, lenique, ut uellana . At Ramusculi nouelli Q quidem , qua humum speci anti, vel Septentrionem parte, viridicine-rci, sicuti stiperiore Solique apposita, obscure rubentes, atque albis punctis commaculati apparent , qui tandena solidiores effecti, cineret, cum dilue virore, tot visuntur. Folia Maio mente alternatim in ra- miS,
25쪽
mib, Imodo ex una parte, modo ex altera, ante primos flores, elucescunt, ramosa, pennataq. Filicis foemina in modum, non uniformiter tamen;
nam alia quatuor , alia quinque, sex, septem dc alia octo pro quolibet latere sunt praedita ramulis, sed paribus semper numero, ita, nun quam summitas, ac in Filice dicta, uno desinat foli ramusculo, in quorum Vno quoque parua oblongave simi soliola viridia , instar foliorum lentium,vel Aphacae, inuicem opposita, se se ex ordine contingentia, &quae post Solis ortum extenduntur , expansaque remanent usque ad Vesperas clauduntur vero se inuicem cum oppositis conduplicata , paulo
Aculei cuilibet folio, in lateribus pediculi connascuntur bini , initio colore carneo , postea albe centes, validi inciam, de amplius longi, qui remanent diu in ramis in caudices, etiam decidentibus folijs. Flos Quintilis mensis initio apud nos postquam folia pauca ex veteri ligno emerserunt, apparet non quidem in multa cose , sed qui fructum exsciat Septembre autem incipiente, post plurima etiam alia enata folia,iterum foret copiose ex nouellis surculis a minime siliquas ex his posterioribus copiosissimis floribus nobis spectare licet, forte obfrigus insequens; nam Alpinus bis in anno Acaciam in Aegypto fructus
ferres, de maturare scripsit . Verrii Hores pataci ros sunt Hunnex , Scin
gulatim oriuntur, breuique annectuntur pediculo Autumnales vero copiosissimi ut dixi prodeunc atque tres, quatuor , quinque, Vel sex prope orti, inuasi simul, longoque pediculo pendentes haerent,caetero non disserunt. Porro flos iste cum paruulus eis viridi cernitur colore , p. xv mq, figura imitatur fragam, deinde utescit, D post duos, vel tres dies albescens, sit cano hominis capillo haud absimilis, paruae etiam pilae ii imodum est rotundus, apparetq; quodammodo tomentusus ac lanu ginosus, quasi ex pluribus occuli consarcinatus sed re vera a medio prodeunt infinita quaedam mirum in modum tenuissima filamenta , inlumino luteum apicem, paruum, rotundumq; ac arenae granulo simi- jςn habentia, quae circumposita cum suis pendiculis, globum luteum qu rmant fructus erasi magnitudine. figura Adhuc autem exactius hunc florem raminans reperi parua, de oblonga Vascula seu potiusC- culos Optime simul confarcta in perfectam rotunditatem, numero 'liquando 91. 1 oo. 1 1 o. δ plus, minus, quae Omnia Occlusa sunt jxidia, aperta vero, scilicet cum efflorescunt, singula quaelibet o vel SO Jςnuit simaa, breuiaci, klutea filamenta, seu capillamenta, aut po-xiu pilo. in summo sortita paruulum granum luteum pro Apice,COH xinent, atque emittunt. Sapore est, flos iste parum stringenti cum latit ut quadam amaritudine . Odor vero datus est ratus dbsit auis,
Acaciae. Flores Verni. Flores A tumnales.
26쪽
dissimilis ab eo, qui in lutea Viola, vulgo eiri dicta sentitur, at paulo
acutior Odorem it, silum siccatus os diu pertinaciter retinet, mirata, etiam suauitates Florescens arbor primum toto Iulio mense visitur, iterum secundo toto Septembri, atque Octobri δ nunc etiam Decembri non tamen eodem simul tempore vigentibus omnibus fioribus,verum successive . Atque etiam vidimus istos flores qui fructum non produxerint siccari in sua planta, appensosq. remanere suae Arbori usque ad Ver insequens, folia vero nostrarum plantarum decidunt penitus omnia Hyeme, nuda j spectatur Arbosisque ad mensem Maij. Florere autem apud nos coeperunt ab indico semine natae planta post triennium ab ortu suo. Siliquae a foris centro prodeunt numero variae, blitariae interdum aliquando vero binae, ternae, quaternae senae septenae, denae etiam, nec raro etiam plures, ab uno eodemq. sores. Cum enim ortum ducant siliquae ab istis vasculis in fore dictis, quae cum centena quandoq. numerauerimus, nec etia erit impos iubile ab uno globoso tantum flore centum oriri siliquas positu autem, figuraque simillimae conspiciuntur Piperi thiopico a Matthiolo des cxipto, de figurato , sed sapore , de internis seminibus disserunt,ut animaduertimus sedulo aliquoties Prς-terea nostra Acaciae siliquae primo sunt virides, maturae nigerrimae, atque dum parua sim sapore adstringentissimo gustiantur,4 fiant con
tortae, rotundiores,ac veluti cornicula maturescentes vero diminuto
asstringenti, acris in cortice sentitur magis sipor maturae denique figuram magnitudine Lupinorum siliquas aemulantur, aliquantum con tortas , longae sunt sex uncias, digiti minoris cras Sitie, rotundiuscuta,& tuberculosis,ob semina inclusa, cortex siccus validus est Semina Carobiae, seu Siliqua vulgaris seminibus4int milia sim sunt matura , dura, alq. nigras immatura vero viridia sunt , liseoli magnitudine, ac figura sed non rotunda, quam longiusculam haec habent, duro cortice, ut dixi semina praedita lint, substantia vero interna in duas partes est diuisibilis leguminum more . Sed mirum, huius Acacia semen unum tantum paululum ore mansum adeo calefacit os, palatum,atque Alli odorem adeo imitat ur, ac taliter eo Odore os inficit , ut etiam a longe mire foeteat halitus eius, qui huiusmodi semen parum manserit. Hinc dixit Petrus Castellus isto degustato hanc Arbo rem appellari posse Allium,vel Mol Arboreum Semina autem ua quo hi, ct obo plura sunt et varia numero, modo plura, modo pauciora,
5 sine ordine in sua siliqua posita, de confarcta, Vt patet in picto obocultri acuta acie per transuersum secto, seminibus etiana transuerse in
cissis, atque interposita est substantia quaedam candidae, dc leuis.
27쪽
Radix una est recta, profunda valde, a qua radicula plures prodeunt, Autumno quum arbor est humore turgens, forida,radix ipsa succosa est etiam magis, dc confracta odore quodam valido nares ferit, qui quodammodo brassicam contusiam putrescentemque a longe olet. lignea arboris pars dura est, albescens, nodora, Minsipidi, in centro
medullam, seu animam paruam, nigram, S duram habens
Ae liparatio cum Graecorum Acacia
ONFERENDA est nostra planta cum ea spina, quae a Veteribus paucis notis designatur, dissicultatesque aliquot emergentes agitandae, ut clare peteat nostrae plantae Vera essentia Acaciam autem vocari scribit ab AEgyptijs Alpinus Sant, Nahiam. In primis legitur apud Theophrast hi, 4 de Hist.Plans cap. 3. Magm-φ'dine excerit, materies quippe duodevirum cubitorum tetitis idonea ceditur. pdulo post subdit Ere Ianon valde usiurgit Dioscorides autem lacia ino J V, 9 in et pio nascitur Har Arborispi u Iicosa, no se in rectu attostens. quo non dissentit Oribasus dum scribit. Spina eis Arborscens, non re ita multum eroeens. At videntur hoc loco Graeci opponi inuicem . Arborem facit Theophrastus magnitudine excedentem, tectis idoneam, nauiumque fabricis aptam . Contra Dioscorides non i=δε, dixit sed
28쪽
Dubitatio. Atheneus de Acacia.
Certum autem est Arbusculas non esse aptas sua tenui materia ad usus a Theophrasto scriptos nam Atheneus etiam Δ. ωνοσοφις, lib. J.cap. 2 O. Spinam Arborem Vocauit.
Sed fortasse facile responderi potest, si dicemus arborem hanc natura quidem sitia esse fluctico am, Mob multiplicem adnatam prolem dissiculter posse in arboream magnitudine excedentem molem assurgere sed D stolones surculi a radicibus prodeuntes uellerentur,qui alioqui multiplicati matri, inuicem sibi alimentum eripiunt, quo sit ut crescant tantum ad fructicis, sartiae arbusculae altitudinem si sua quam Caudex tantum singularis demptis continuo nouellis surculis remanserit,non erit dubium, quin magnitudine excedere arbor illa possit, qua arte amariscus, Lentiscus, Mirtus, Sali δε huiusmodi alia arboream acquirunt magnitudinem, alioqui natura sua fruct Icosa Immo id continuo spectamus in Auellanis, Punicis, tactibus; quorum incrementu prohibetur a multis ab radice stolonibus, notumq agricolis est ortos ad radices arborum omnium surculos, filiosque matri, non modo incrementia, sed etiam fructum eripere. Nostra autem arbos valde a radice est fructicosa copiosaque ab ea producit germina; sed litoris diligentia ope ablata, impedimento non fuerunt, quin addictam magnitudinem peruenerit. In eo autem,quod scribit Dioscorides V. . cum Theophrasto sentit, nimirum hanc Arborem rectam non valde assurgere. Non se in rectum attollere, quod confirmauit Prosper Alpinus libro de Plantis AEgypti. Crescunt inquit)ώ Mori magnitudinem obscursim, an intelligat de mox AEgyptia 'amulae susum latius expandens quod etiam Dioscorides admonuit, dicens arborem non in rectum se attollere Caudex quanta eri Prunt magnitudo cernitur,corricemque habet nigrum g a perum. Quae qui dem haud videntur consentire aspectui nostrae Acaciae, quae recta astur' git , ramosque rectos in altum tendentes profert, leni est corticc, cuae xeoq; ligno albo. quamuis cor, quod paruum est, nigrius appareat in nec pectatur contorta, nigro speroq, cortice, immo caciam debere
to, ex Demetrio scribente has spinas esse circa Abylum ciuitatem Egy- VJ in appellauit impliciter p1nam,ut etiam fec1 Theophrastus itaq; scribit Atheneus. Habet L mam quandam Arborem locus inferior, qui fructum intelligo florem rotudum producit,eae ramulis quibusidam circularibus, foreth cspisa ubi eri Uer, sq. olore esto tiro Addit fabulam Atheneus aiens Narraturbabuia quaedam ab Aeg ptijs,quod, cum Aethiopes in Troiam
prociscerentu sub imperio Tithonis, ibi mortumn esse Memnonem audiuerunt, in odem loco coronas abiecerunt inspinas uni autem ramuli,ex quibus f emi ritur
29쪽
titur Coronis e miles. Aliam etiam assert fabulam laribens Dese erforentibus corores in Aera pto ita scriptum reliquit Hellanicus in rebus dAVγ- j. Ciuitas e uviatilis nomine Tinium, bi eorum sit concibum, atque
in media ipsa Civitate Templum purum,ac magnificum ex lapidibus conspicitur: tum etiam extra Templum ipsum, Bbula seunt lapidea semaeq. canaidi, ac nigrae nascuntur, quarum in superiorem stinae partem, coronise ex mali punicae, mi it que or compositae projciuntur, atq. semper rent Coronas Dei in Cypto eo te ore ripo uerunt , quo in testexerunt Baum, des ophonem regnaturum. Ad haec dicere licebit, duplicem operiri Acaciae, seu Spria gemis teste Theophrasto. lib. . de Hista piant. c. . Eius Uaquit duo genera sunt,quaedam enim candida, quaedam nigra, in altera imbecistis,facileq. utreficens, myrau tem robustior,atque incorrupta, ob id in naulum fabrica ad costas, Uentris q. compagines ei tuntur, ere Ia non matri Uburgi, confirmauit id Plinisti lib. 3 cap. 9.Νiera inquiens incorrupta etiam in aquis durat,ob id tibis Ma Navium conus Candida facile putressit sed lib. 2 . cap. a. addidit tertium genus, cum scripsin Acacia fit in Aeg7pto alba, graq. arbore, item miridi sed longe melior e prioribus. Distinctio autem albae,ic nigrae non videtur sumenda ex flore, vel fructu sed ex ipsa Arbores, sic omnes Arborem dicunt albam vel nigram, scilicet corticem Arboris, ut Alpinus dixit. Forte etiam ligni materia talis est ipse vero Alpinus
Marem dc foeminam facit unde mirum es Dioscoridem, qui in AEgy
pto ipse fuit; amicus ibi Antonij atque Cleopatra Reginae, ut Suidas
refert, num tantum AEgyptiae Acaciae genus adnotasse . Nos ex mox dictis ad difficultatem propositam respondebinius, nigram spinam, tellinarem esse illam, quae in rectum non assurgit .sed contortis ramis, ut clare patet ex verbis Theophrasti, di illam intellexit Dioscorides, atque nostram Acaciam quamuis non ex gypto, sed ex insula sancti Dominici,Vt dixi, nobis fuerit allata esse illorum Spinam, seu Acantham albam, at diueriam a dicta Leucacatha, quς herba esst dicemus:Et quas Vidit in Aegypto Alpinus arbores forte annosiores fuisse, vel nigro Aca- Liae, seu Maris dicemus etiam nostiae Arboris ramos non esse Omnino rectos, quamuis recta sursum tendant nam rami non sunt rectilinei ςum quaelibet iunctura, a qua otium exivit, rectitudὶne is altera secia non respondeat , sed parum ad latus declinet, refices atur, Mangu l Qicat ut ita dicam unde ramuli tui aliquantum obli Qua hinc, inde, flectentes, quasi serpentes, tu contorti ob id fortasse dixere Auctores arborem non in rectum assurgeret quia etiam facile flexibiles in coronam sunt, hinc Atheneus in Coronae modum contortos ramos florentes ferre memorauit. At forte iniundia Arabia , dc Aegypto idem planta genus ramos magis 5tortos, quam in Italia fert id fortasse accidit
De CoroniS. Duplex Acacia,candida,&nigra i Responsio Vt intelli-
30쪽
ciae Mattioli Defensio Matrioli. Fabius Co-
lumna iniuste accusat Nattiolum.
dii ob Coeli temperiem magis frigidam , vade cortex minus niger, rami minus contorti, minus acideat Arbor spectatur , eodem fere pacto, ac Aethiopum nigrorum albescere filios, in Gallia, qtalia videmus, sic videmus pilose homines. quorum aliqui ex Canaxijs insulis adducti in magnifica thistrissimi Principis mei Aula commorantur inter alia mirabilia filios producere paulatim a genitoribus pilorum copia degenerantes idcirco sicut capilli, pili copiosiores,rob stiores, valde intorti, de circinnati sunt hominibus calidae, de siccae c5plexionis, labitantibus regiones si1mme calidas, de siccas, qui postea mutatione temperiei mitescunt,&plarimum variant, idem de plantis, desin praesenti de nostra Acacia imaginandum . quantum autem cultu ra,& coeli mutatione varient,& degenerent plantae Laribus docenti Marantha. do Costeus in Meth sinapi alij. Quoniam vero Aca'
ciae Aegyptia icon est uidem apud Prosperum Alpinum, sed ipsius
arboris rudis admodum est etiam abera erigies apud Bellonium bib. 2. Obs cap. 16 non minus inepta, ob eam causam hoc loco ex tua planta indices, optime delineatam proponere libuit deam veram. Vt autem meam etiam asseram sententiam de Icone illa Acaciae primae a Matthiolo insitas doctissiniis commentarijs posita, certum esse affir
mabo non assimilar lagitimae Acaciae, sinihil aliud videri, nisi Arborem Iudae Herbarijs dictam, quae kisij siluestris est Siliqua, additis
tantum spinis ut lotanici omnes Consentiunt, ex eius figura, atque descriptione clare patet sed forte erit species Arboris Iudae spinota,
quod non videtur impossibile , cum etiam cappares spinosi in Aphtica proueniant, teste Dioscorido non apud nos Romae inubus etiamsi ne ullis spinis, quem sancti Francisti vocant, hic Romae fructicat. Sunt δ aliae Plantae, quae nihil inter se differunt, nisi spinis. 1 Mattiolo falsa imago oblata est, fidem ipse ab Auctore requirat: ab alio acceptam re
fert dedit ipse quam accepi imaginem, ' equidem aegre tulissem, si
seripsisset, se quandam habuisse Acacuae picturam, quam obiisse ostendere,quia plantam non viderat. Nec in animu cadere ullo pacto potest cruditissim una, integerrimum Q. Virum sito Marte illani effinxisse , ut Quadrantius, de alij eius aemuli in Lunam latrantes obiiciunt. Quare non dicam esse imaginariami, ut male harinacarius Pona illi exprobrat, qui prianam Antiquorum Acaciam ut librisu moles augeretud se vidule in Monte Besdo scribere aus is est, quam forte vix vidit in Prosper Alpini libello. Sed magis miror Fabium Columinam similia ctiam Mattiolo imposuisse,non solium cap. de Faba Aegyptjae, sed etiam de Ephemero scribentem id solere Matmium quod facilius ipsi bijci potest, qui ex se ipso Plantas a se quod ego alias Valde laudo impressas,