장음표시 사용
541쪽
DICIMVs TERTIVS sas ori operculum in dentes dimittunt post aliquot dies operculo ablato intuentur ubi resoluta materies e iij, reliqua omnia, ut dictum est, fiunt si quis in pastilistos velit redigere, aceto acri subiget, cita in pastillos digestam in sole siccabit haec tamen restiuo tempore peragenda sunt ita enim iandida, Messica redditur sit etiana hyeme, urceis supra balneas impositis. nam calor ascendens, idem quod sol , praestat Laudatissimam feri putant I liodi, aut Cor mihi, aut Lacedaemone. secundo loco censetur, quae ex Dicaearchia assertur. Torrenda uero cst ad hunc modum tritam cerussam ignitis carbonibus fictili notio, ac praesertim Attico imponito dc assidue uersat, cum licineris colorem contraxerit , auferto, refrigerato utitor si cremare eam uelis, in nouam patinam cauam coniicito cerussam tritam carbonibus j; superpositam rudicula miscet , donec colorem sandarachae similem duxerit: tum auferto, ititor quae ita consecta est, ab aliquibus sandyx nominatur Cerussa lauatur, ut cadmia.
Ochra eligenda quae leuissima est, Me omni parte Litea ad sitietatem usque, calculorumq; expers,&ite friabili de genere Attica . est autem cremanda,&lauanda non secus, quam cadmia. FINI LIBRI DECIMI TERTII.
542쪽
Hoc nobis loco non est propositum formas simpli
ci una medicamentorum conscribere , cum eas accurate
Dioscorides nos docuerit neque etiam singulas cui us que actiones recensere siquidem de eis copiosius age tur, cum de componendis medicamentis, deci , morbis curandis loquemur, ubi usus postularit nunc vero omnium simplicium medicamentorum facultates uniuersales duntaxat memorabo Ex Galeuo de uominum distin tioue P . . V corpus aut calidum, aut rigidum, aut siccu, aut humidum quandoq; sia apte natura dicitur,&apparet quandoq; vero, quia aduentitiam qualitatem acquisiuit . Nos autem dicere consuevimus id quod suapte natura tale est, primo,&per se, ex se, iotestate tale esse, atque appareres quod ero aduenticiam qualitatem contraxit id ex aliquo accidenti esse tale, atque apparere. Quae vero pro pii natura aut calida, aut frigida, aut sicca, aut hiantida esse dicimus, aha talibi esse actione, alia potestate pro nciamus in quo id quod potestate nunc dicimus, disterta superiore nam ea potestas accidenti opponebatur haec vero actioni. Caeterum exij quae actione dicula'
tur, aliud absolute calidum, frigidumve, aut humidu,
543쪽
DECIM vs LVARTVS. aut siccum dicitur, ut elementa aliud pro superante facultate, ut laomo,&equus,&omnino caetera ani-inantia aliud collarum cum eo quod in eodem genero, eademq; specie ei temperatum inualis est leo homini comparatus homoq; floretis aetatis cum puero aliud cum quocunq; sors ferat, ut Dion cu Theone. Quin eciam quaecunq; potestate talia, aut talia se dicuntur, necesse, si ut singula ita nominentur, an tuam ad id, quod actione dicitur, reserantur ut quod facile accenditur ad id, quod citione absolute calidum est animalia vero calfacete, ad id quod excedit superat, reserendo. Eademq; ratione id quod hominem calefacit, tanquam homo sit potestate calidus quod bovem, aut equum, tanquam bos aut equus tales potestate sint. temq; hoc illi homini, illud vero illi calidum , aut si igidum, aut humidum, aut siccum fle, id est illius vianis
De disserentia medicote litorum P. II.
AR I A est medicamentorum natura . nam vel qualia siuinpta sunt, talia quoque permanent, uin cunt, corpusq; nautant eo modo, quo id cibos laaecq; cum uniuersae substantiae sint contraria , prorsus vene naiunt,o animantis naturam cori una punt aut mutationis initium ab animalis corpore sumentia, inde putrescunt, Scorrumpuntur, deinde corpus una putrefaciunt, naci , corrumpunt qua uenena quoque sunt. est etiam tertia medicamentorum species, quae corpus calfaciunt, veruntamen nihil mali asserunt est in uarta eorum, quae os uni aliquid, latiuntur sed tandem uincuntur planeq; assimilantur. quibus accidit, v medicamenta, Malimenta sint.
De ulu medicameetitorum C A P. I I I.
J V NI AE plerunq; medicamelis homines ob
id solum, ut vel rescio erent, vel caliaciant, vel siccent, vel humectent, vel horum aliquid coniuncte faciant. quandoq; vero, ut quod supra modum laxatum est, contendant,&contrahant; vel quod intensum est la- ς ut vel quod est condensatum rarum faciant telia
544쪽
Ad temperatisiuniam naturam omnia esse dirigenda. A P. I. MEDICAMENTA, quae mediae naturae sunt, quaeq, in tranq; partem pariana vergunt, interim cal sacere rursusq; refrigerare videbuntur interim Vero,
nec calefacere, nec strigerare, sed corpora cui accoperunt, ita etiam conseruare cum enim si eo avariis modis disiponantur, id quoque quod afficit,
non eodem agere modo videtur . ex quo planum it, neque oleum neque rosaceum neque chamae melum Deque lini semen, neque anethum,neque scenigroeci larinam neque triticeam, neque alia sexcenta, qua partim exquisite mediam temperiem, sortruntur partim ab ea parumper recedunt, eandem perpetuo actionem
esse editura. Iam rosiaceum exustos sui caloris tepore refri erat algἴtes vero modicum etiam calfacita, id quoa est epidi cadoris munus quemadmodum balne quo que calfaciunt inentes,4 aestuantes refrigerant hi Ioad temperatis in a naturam animum aduertere, ad eari, omnia dulgere oportet. Esto ergo corpus temperauissimum reo ula facultatis medicamentorum quod li'milem illius temperiei caliditatem accedit, temperatum
nominetur etiam si senem x stig δ Vm 'l'
sacere videatur quod vero calfacit aut refrigerat limul modi corpus, illud quidem quod calfacit, calid , quoui esset erat,s rigidum appelletur De di serentia, facultare,quae insucos 1l.
Succi qui tum' in ingulis planti. animalibus tum in terra comperiuntur, cum plurimi Mnx,
speciebus facile comprehendi non possunt gultus exo eorum diuersos Plato esse octo numero censuit,nOminatq; tum austerum, quem nos adstringentem voca mus, tum acerbum tum vero nitrosum, tum amaruin,
545쪽
esse frigidum . quod vero absque aliqua insigni qualitate frigidum est, aqueum id frigidum i esse amarum
terrestre, tenuium partium . ita etiam quod nitrosum est acre vero, es seruidum Talsum vero, terrestre, calidum sed nondum seruidum . Eodemq; modo dulce, calidum quidem, sed non adurens quae oleosa sunt, aquea aeria sunt omnia Actiones quoque ex eorum temperie, consequuntur . nam adstringens, acerbumq; cogit, stipat, densat, repellit, incrastat S ante hqc-mnia, refrigerare, siccare aptum est quandoque etiam stuporem dentium, quem vocant, inducere aci dum vero secat, diuidit, attenuat, obstructionem expedit,&absque calore expurgat. acre vero par quidem acido est in attenuando, expurgando, sed tamen ab eo disteri, quod acidum refrigerat, acre calfacit itemq; illud repellit, hoc attralait,4 euocat. Eodem si modo
arnarum iitrosium meatus expurgant, abstergent, a tenuant, secantq; humorum crassitudinem, nec euidenter calefaciunt quod vero aqueum frigidum' est, spissat, sistit, contrahit, condensat, stuporem i. mortena
parti inducit .acre autem attenuat, expuroat, euocat,
rumpit, attrahit, crustas inducit salsum vero copii, stringit, sale condit. citra insignem calorem, aut frigus siccat dulce laxat, concoquit, mollit, rarefacit oleosum denique humectat, mollit, atque relaxat.
L e uaporitus in P. V I. Quae odorata sunt, ea omnino sunt calida. Odorum namq; copia a calore prouenit . at non protinus quicquid odoratum est, id sua ac est propterea quod non omne est accommodatum spiritui, qui cerebri ventriculis contin etiar quemadmodum enim saporum, qui sub linguam cadunt, aptissimi sunt dulces qui no apti sunt, multas sunt nacti disterentias ita vapores qui spiritui cerebri sunt familiares ijdes gratia suaves sunt qui vero
546쪽
cremo odorem liabere,at auster uia aut acerbum aut
sum aut amarum, non item sed his duabus appella omb pleraque eorum, quae sub odoratum cadunt, combi elitamus, bene olentia, qtaue olentiano ne beneolentia ad proportioneta eorum, surit dulcia graveolentia vero ad eorum,
ae dulata non sunt totum enim hoc genus in sapori- us no appellari nomine non potest a corporibus autem non odoratis aut omnino parum defluere videtur, i duod mensurae eorum molis non respondeat que
ricii , quae exquisite salsa Macerba sunt. X-duta vero cui tale,aut tale quidpian dico, sincertain,
Dotio ad eius heri potest, alterius qualitatis expers telnamq; virisque eli substantia iraeterea a-ce borum est ri da ex quo verisimile est, quod ab hedefluit paucum esse e crassum, mole sua terreum, et inspirationem in cerebrum non incidere. Tam ob rem de sensibilium temperi non ita tui exodo e sicut ex oustu iudicamus . nam quae uacant Odore rasi essent ae sunt: quae uel oua eis sit uis frigo is
recaloris, non constat. qua autem odorata sunt, c-
ni iam ill quidem sunt partium. calida a quantum
tenuitatis, calori S l habeant, non iam discernitu Pr opii autem causa, quamobrem in odoraris nihil eu
de eorum te perie iudicetur, est in aeqv lix
r de qua sepenumero diximus, ubi corpora ecdisSI ntilibu inter se particulis constare demonstrabam Ex colorib quoique ficiendam se come Iuram de
sint bicium medicanioniorum semperte.
Ex coloribus quo ue aliquam sacere coniecturam de
medicamentis simplicibus hcet in unoquoque enim genei aut seminis, aut radicis, aut succi ex colore indici setionem quandam sum cie poscimus ut in cepa, scilla, aevino qua quamo albidiora fuerint,tanto minus erunt
547쪽
D PIM Vs Q rus. γ' calida. quae vero subflaua fulua, calidiora ide in tritico milio, ochris, seselis, cicere, iridis radice, asphode hq;, aliis compluribus usu venit in quo tu enimnere plerunque iit, ut quae fulva. satia, rubra suiu, albis sint calidior . itaque si hinc quoque de inedicamelorum facultate coniectura fieri potest, hoc etiam sermoni addatur praestabit tamen, ut saepe diximus, limiacta experientia vires eo ita minuenire in hac enim non decipieris quanquam antequam vires eorum di in Oticas, gustus pleraque indicat, paululum etiam, vidi tum est, odore approbante. Q Homodo ' qua experientia facultates inueniendae
Facultates sunt sc inuenien se ad hunc modum cum primum corpori hoc, vel illud medicamentum, cibia eadmouetur, expers ello omnis vehementis caloris, aut trigoris, quod acquiri possit nam cum hoc coi pori a phcas, corpus primo occursu qualitatis acquisitae, non eius temperlei, quae est rei admota propria, sensu afficietur. Vt igitur admotae rei vera, sinceraque natura exploietur, tepidum, quoad seri maxime potestello nec ullam extrinsecus notabilem alteratione ni valentis caloris, aut frigoris contraxerit adhibeatur pori D, P in ploras, non cuilibet corporis allectioni, sed simplicissi inae,&vt maxime fieri potest summae. Si autem affectioni summi caloris admotum'
frigoris sensum excitet, id profecto erit ni idum simili quoque modo si frigidae flectioni adhibitum, statim
calidum appareat, id etiam erit lidum. sin vel calide affectioni calidum vel frigidae fra idum sentiatur, non eli, quod hoc calidum, frigidun i id omnino pronuncies. ellinterdum summi caloris affectio, qua medica-rnent una modice frigidum non alterat, ut refri erando Uentandoq; totam externam supelliciem, calorem intus concludat, ipsum'; difflari prohibeat atque ita magis accendat flectionem . Ita vero ri quid ii idae a Giectioni admouetur, nullum calorem si iat vide dum
e it, num id, cum aliquid sit mediocriter calidum , nihil
548쪽
inaffectionem , at, quae summi caloris indiguit e go
denti ahquid efficiat, non per se id vero quod ex accident aliquid facit, tum ex allectio ex te pore ii reai, assectione autem si ea inplex, Vnaq; est. ten pore vero iudiciu in ad hunc modii or tur quod imi ad inotum est, refrigerare aut calfacere an videtur, id utique per se, ii sua tale est quod te
in diacit sotta x aliquo accidenti uic adactum
uit ut iuueni quadrati corporis tetano aestate media la
cit ceterum non calfacere per se quam rigidam ' ex prina eius occursu perspicuum . nam enium n re his rio oris: iutini, quoad ei astunditur ῖς ρ. canorem non in omnibus corporibus,nec dum 'tur fieri: sed solii in in iuuenibus quadrati corporis, si te media,S ibi cessarit astus o nam stipata,clausa I, orpor superficie extima repercussus si eius a risqui a profundo ascendit est quandoque, cum a raccidenti refrigerat, intercedente nimirum uacti ione ut cataplasma inflammationem cum enim innammatio ex calida fluxione consistat propria eius curatio in sui ruacanei euacuatione est posita 'vacuationi
sunt, tum vero id agendum,ut pro modo simplicis assectionis, etiam viri a medicamenti modus inueniatur . Vt si calida in sumino sit ast ectio, frigidum quoque in summo medicamentum paretur si a summo paululum recedat assectio, medicamentum quoque paululum a iummo declinet si matris a summo calore abstastec o,medicamentum proportione a summo frigore abiit. Simplicia medicamenta ferme omnia ex dii vult bus uter se particulis constare.
Simplicia medicamenta quamuis sensu simplicia videantur, natura tamen sunt composita. ex dissimi
549쪽
D in ARTUS. suersissimas in se continent facultates ut excernendi Scsistendi, 3 caeteras omnes repugnantias ac ne illud quidem mirum videri debet in huius imodi facultatibus,cum vni de eidem medicamento vim calfaciendi. res rio eradi inesse appareat, aut exsiccandi, aut humectandi,aut tenuium partium,aut crassarum iactu idem nisi pruns hoc modo complicarentur, cq quae ex iis sequuntur, neu liquam essent similiter complicat . ergo in corporibus, cluae ex similibus inter se particulis conflant, caliditas frigiditas, siccitas, humiditas singularum rerum diseserentias est iciunt in iis vero quae ex dissimilibus sunt facta, acrimoniae, aciditates, austeritates, acerbitates, amarores, dulcedines, falsedines, pinguedines ita ut una qu. Eque similium inter se pallicularum non multas, sed unam in se qualitatem obtineat quod vero totum ex dissimilibus constat, permulta s. nam si mille, verbi gratia, hoc cyatho huius succi corpora contineantur, quae ex similibus inter se particulis constent, fieri potest ut centum adstringant, sex agmia mordicent, sexcenta sint dulcia, ducenta amara, quadraginta salsi, sic t mutua sint mistione teperata, ut nullam sensibilem partem, quantumuis exiguam, possi accipere, quae non sit omnium particeps in linguae contactu Omnes a ant, in
diuersa tamen eius parte, cui scilicet appellere ipsam coligerit: ipsaq; flectio ex eo,quod primo flectum est,ineam totam distundatur. Quae ex di similibus interseparticulis sicilitates consLit is
Gramini a radix habet aliquid acrimoniar, ct adstri ctionis Aloe amara est, cum adstrictione coniuncta. item l radix anchusae, quae nocte dicitur itembryoniae tum alb P, tum nigra austera sunt germina. Bubonium digerit, repellit. vita, culta quide adstringit,&leniter di aerit Asphalti partes quadani adstringunt, quibus refrigerat partes quaedam sunt acres, qui sus calfacit. Glandis unguentariae reliquiae, unde expresstis est succus, abstergent, incidunt, contrahunt,
lupant Daphnes radicis cortex absterget, adstrangitq;.
550쪽
Oleum lentiscinum, terebinthinum, mastichinum mollit, adsti in it quod vero ex agresti olea fit, abster et, atque ad tringit Ephemerum, siue iris a restis repellit, digerit Zythus partim acer est, ct calidus, parte vero plurima rigidus, aqueus, acidus fermen tu particeps est acoris cuiusdam i igidi. caliditatis ex putredine exortae: praeterea eius, quae ex salis, farina natura existit. Hedysse ii aut pelecini semen amarum, sub adsti ingens est Hemero calles radix dioerit, repeliit. Hemionitis adstringit, cum amaritie coniuncta. Senecio refrigerat,&digerit is pyron, aut phasolum exterget, incidit, contrahit, tonstringit. Centauri j maioris radix acris est, Madstringens, ut caliditatis, cras defrigiditatis sit particeps succus idem facit quidana pro Lycio utuntur Coriandrum plurimum habet amarae substantiae, quae tenuium est partium. ter rena: nec parum quea humiditatis obtinet, tu tepentis est facultatis his accedit parum adstrictionis in eo tamen calida, siccaci; facultas excellit Cypri solia, summacl; germina habent quippiam digeres, cum aque a substantia moderate calida habent etiam adstrictionis quippiam ex terrena substantia frigida Capnios vel sumus acer, amarusci est, adstringit Capparis radicis coit ex exterget, incidit, expurgat, digerit, contrahit, spissat, stringit. Fructus vero ei uidem, soli aq;,ωcaulis eandena vina, imbecilliorem tamen possident. Hedera
habet aliquid adstringentis, acrisq;. aqueae ac tepid
substantiar. Cotyledon vero refrigeiat, repercutit, abstergit, discutit Lycium, siue pyx acanthon, ex quo Lygum conscitur, tenuium partium, digerentis, Scalidae facultatis est particeps item cl , adstringentis, te restris ac frigidae Mandra ora refrigerat, sed caloris etiam cuius la inest particeps Min pomis humiditatis, proinde soporem inducit radicis vero cortex , qui est valentior, non solii nares rigerat ed etiam exsiccat: at reliquum quod est intus, imbecillum est. Melilotu ad stringit, discutit. concoquit maior enim in eo est calida, qua in rigida substanti . I lyrtus ex contrariis substan-