Collectorum medicinalium libri XVII. Qui ex magno septuaginta librorum volumine ad nostram aetatem soli pervenerunt / Joanne Baptista Rasario ... interprete

671쪽

sum este iuratur, fuliginosa, ac uaporosa excrementa caput excipiat, ei multas transpirationes natura machinata sit. si inhil quidem os capitis efficiens sistulosum, si

mul etiam futuris, quas uocatat, uarie coa ticulatum par quas uaporosorum, sumosorum excretiones ferent, quae nec semper perspicue cerni possunt, nec cum in toto corpore, nec cum in capite fiunt, utpote quae praetenuitate interdum nos lateant. Caeterum declities cerebri meatus una per palatum in os, tum perna res conspicuis, magnis i oris cij sensu manifesta,crassesaq; excrementa eructant. Ac duorum quidem meatui

qui in nares pertinent, fabrica est huiusmodi. Ipsa durana embrana quae cerebrum contegit, instar cribri est. perforata atque etiam magis uatie perforata sunt olla, quae sunt ei praeposita, quemadmodum spongiae, neque recta sibi ipsi meatus respondent, neque resti plane sunt omnes sed plerique sunt tortuosi, atque anfractibus pleni, ut alia quaedam longa circuitio, lon usq; error prius consciendus sit ei, quod per eos aci cerebra sit peruenturum quam ob rem fit, ut neque aliud quidpiani durum corpus extinsecus cerebro incidat, neque aer iri idus nobis inspirantibus recta in cerct, riventriculos sese sincerus insinuet. Postquam autem semel haec propugnacula sponsi j similia, quae ab a natomicis acribri similitudine ιθ αμός uocantur, tutelae ipsius cerebri caiisa extiterunt,etiam transpirationem per ipsi persci neceste fuit nam per inspirationem odo iust dignotio, per ex si irationem uero excrementorum

expulso . in huiusmodi actionibus impetus motionis ipsus spiritus, multa eorum quae pei transire per se nopossunt, una secum attrahit. Ex aliis uero duobus meatibus qui ad palatum perueniunt, alter ex profundonaedi cerebri uentriculi prosectus, se tu deorsunt alter uero mergit quidem a mea tu,qui cerebrum paren- cephalidi connectit, sed ad cerebrum deo istum obliquus sertur. Cum primuin uero in idem inter se conuen rint, locus quidam cona in unis utrosque excipitς uu ,

672쪽

Ge M A ac decliuis, cuius labrum supernun est circulus absollitus inde autem semper magis, ac magis arctatus este dens in subiectum aderiem seritur amplos phtra similem, sui mani sellam ipse quoque cauitatem habet huc autem excipit os, cribro cuidam simile , per quod uia

crassorum incrementorum in palatuna est facta . Vtilitas uero singulorum instrum eritorum, quae viqipti sunt, eli cauitar, quae meatus excipit quam nonnulli asour, υ ον, hoc est eluim, nonnulli uero ab usu na, hoc est insundibulum nominant quae supernis quidem partibus quasi cisternae cuiusdam usu mir bet in

sernis autem, ut etiam nomen ipsum indicat, in uinclibu in imitatur parte autem decliui meatum habet sensibilem usque ad uentriculum adenis. Quoniam autem hoc cerebro superne coniungi oportebat, inferne autem in adenem inseri,iure factum est,ut membranosum extiterit ergo portio membranae tenuis protenta hoc corpus pelvis constituit . quem uero plexum retii ormem uocant, maxime omnium, quae illic sunt,admi r

bilem, ibi est constitutus complectens in orbe denem ipsum, retio longissime pertingens tot enim pro pemodum cerebri fasi hic plexus subiicitur estq; non simplex rete, sed eiusmodi, ut si uulgaria piscatorum retia plura alia alijs accumulata superijcias. Naturali autem huic reti hoc ipsum inest,ut alterius replicationes alterius replicationibus sint connexae neque ex eis e iunctum ullum capere queas cum enim omnia conti nua serie connexa inter se sint, esticitur, ut id unum, quod ceperis, alia consequantur non est autem ex qua uis materia consectum , sed maximam portionem earuarteriarum, quae a corde sursum ad caput seruntur, natura materiam huic admirabili lexui subiecit. nam exiguae propagines quaedam ab ipsis in collum, ac faciem, partesq; externas capitis abierunt reliquum autem o mne, ut a principio sitit, recta per thoracem modum sublime ad caput sertur excipitq; amice, quae ea parte est, cranii portio: aperto in se foramine intra caput

sine molestia deducit excepisset autem & crassa mem

brana,

673쪽

V in V s. s7brana, erat si lana pei rata recta ad illarum impetum Sopinari ex ijs omnibus ciuispiam potuisset ipsas ad cerebrum properare , sed non ita erat nam crani uiripi stergres, medio inter hoc, irassam membranam loco, primum quidem in longas admodumq; exiles arterias diuiduntur, deinde uero pars earum in capitis anteriora, alix in posteriola, aliae ad laevam, aliae ad dextram inter se mutuo complexae seruntur, ut aliam de se opinionem faciant, quasi itineris ad cerct, rum oblitae

Dideantur ueruntamen non ita se res habet . nam rursus ex multis illis arteriis, uelut radicibus in truncum coalescentibus, alia coniugatio arteriarum a citur,ei, quae initio corde sui sim erebatur, aequalis atque eo modo per crasta membranae soramina ad cerebi iam subit. Caeterum quodnam tandem hoc miraculum sit, dictum est ante quam saepissime. Vbi enim natura diligenter materiam conficere vult, diuturnam ei moramna coctionis instrumentis parat quocirca cum spiritus animalis qui in cerebro est, magis exquisita in diocretconsectione, plexum reti formem natura flexuosiorem estecit Totum enim cerebrum iis arteriis multis amam diuisis est pertextum δε multa ipsarum diuisiones in eius uentriculos desinunt , ut etiam uenarum ex uertice ipsius descendentium . ex Oppositis enim locis arte riis occurrunt, in omnes eodem modo cerebri par tes, atque adeo in uentriculos distribuuntur . ac superuacanea quidem excernunt, sani uinem uero cotinciat: quemadmodum arteria spiritum maxime omnium respirant qui longo tempore in eis contentus,ac cons ctus in cerebri uentriculos incidit. Atque a corde su sum per thoracem ac totum collum uenas 3 arteria usque ad caput natura perduxit, inde arterias ad reti formem plexum ut diximus uenas autem ad summam capitis uerticem intra cranium perduxit ubi crasia membiana duplicata intra se ipsam mediam uenas recipit

674쪽

Decer Iridimini tione. A P. II.

C in E si 1 minutio, luenaadmodu Hippocrates auctor est, in calvescentibus efficitur ut ossa ancipitis

fistulo licia, tenuiora i , cae teris, superad: acetia ob cerci, in delectione exarescant cum ea usq; ad cerebrunon Dertineat, neq; ea possit attingere subsidet en ina, depressum in suam basim concidit his autem ossibus re siccatis consequitur, ut ipsa quoque pr tenta cutis in uescat: quae quidem incaluis uel pii sensu mi tum in modum sicca apparet cum igitur cerebrum ualde siccum factum est, ut quibusdam in extrema senectute contigit, tunc etiam neruorum e ortus narescere est nece e. qua ob rem, neque perinde uident, ac prius, ireque audiunt, neque aliud quicquam aut sensibus, aut motibus qui a uoluntate prosciscuntur, valenter Dei sciundi. sed omnia earum actionum instrumenta,

per quae prius ficbant, exoluta, in lirma , debiliaque

redduntur. D Dinali me sella. C A P. III. si 1 medulla duas lebranas habet, crassam tenuem a membranis cerebrum contegentibus exortas. Quibus est otiam coniuncta . sed his tertium corpus extrinsecus est obductum,ueluti operimcntuna quoddam, propia naculum medulta ipsius, quod mitium exortus a cisitis coronis ducit. eius natura eadem est cum natura ligamentorum quatenus ex osse, perinde ac ligamentum, est consectum quan ouam hoc colligat quodammodo totam faciem in corpus pertinens duplicatum intermediis earum regioni bus si utile porro est tu in crassitudine, tu colore, tum duritia, cras ae menabranae . sectum uero hoc ligamentum, siue per lon itudinem, siue per latitudinem, siue

utroque modo, nihil noxae animantia stet turci quem

admodum etiam, si dura membrana secetur, nullum detrimentum animal sentiet. quin etiam is edullam ipsam spinalem per longitudinem secue iis,nihil damni inuehis uterque enim neruus, qui ex coniugatione oritur ex spinali medulla, obliquus per uertebrarum coni pager

675쪽

VIGEsIMVseLVARTV s. sseompages exoritur, ut dexter in dextram, sinister in sinistram partem ergat stin autem sicctio oblique adhibeatur, tum an a talis partes motu priuantur, qu cunque principium neruorum in eas pertinentium habent

infra spinalis medullae sectionem idcirco sit , ut ex neruorum dissectione facillime possis di noscere, quae

nam assectio te ex cuiusque partis medulls pinalis se

ctione consequantur nunc uero tantummodo addam,

si sectio in ea palle fiat, quae est inter caput primam spina is medullae uertebram media, qua nembrana sinem posterioris cerebri uentriculi cotegens inciditur animal statim totius corporis uires, sensum amiti re. quam etiam partem in tauris ab iis, qui boves immolant, videmus praecidi. At se tio, quae post prima uertebram sit, eadem inducit sympromata,no quia blum eum uentriculum contingat, sed etiam quia Martiis omnes animantis dissoluit,&omnem praeterea respirationem adimit. Idem quoque eueniet, si ea quae est post secundam, tertiamq; ,&quartam uertebram secueris: si modo eam ita diligenter praecidas, ut neruum qui in eius compage est, e ad quintam usque uertebram propagatur, incidas sed colli initium animalibus ita disse ctis nouetur at sectione u in spina post quintam uertebram fit, cum caetera pectoris partes dissoluuntur, tum uero septum transuersum serme innocuum seruatur.&excelsi musculi parum quippiam offenduntur, at quae post sextam fit, supelloic quidem pectoris musculos pari modo laedit, septum uero trans ei sum minus quam ea, quam modo diximus quae deinde post septimam, atque etiam magis quae post octauam , nullam omnino seri motioni septi transuersi noxam,&sublimium musculorum, colli etiam totius motui nihil sere nocet: at musculorum,intercollatium aufertur motus omnis, iacta in omnibus colli uertebris sectione . quemadmodum facta spinalis medullae sectione post primam colli uertebram totius laoracis motus amittitur: ita etiam Omnis intercostalium musculorum actio deperditur omnino uero paululum eius serua-

676쪽

tur Tacta in secundo intercostali sectione . atque itauro portione deinceps semper sit, ut intercostales musculi qui supra sectionem sunt, actionem suam obeant,

inscriores uero resoluantur. De ocidis. CAP. IIII.

IN utrunque oculum productioncs a cerebro immittuntur quae dum per Ossa transeunt, compactae quidem sunt, quo ab iniuriis sint tutiore sed cum prinium ad oculos ipsos peruenerint, solutet iterum atque amplificatae, oibem, instar tunicae, humorem uitreum complexae, in crystallmum humorem miserun

tur qui quidem crystallinus humor est primum uiden

di instrunientum 4sq; albus, splendens, clarus purus est factus squidem hac solum ratione ut uru erat, vi a coloribus immutaretur at nutriri ab pso sanguine plane nolcebat, ut qui multum ab eo qualitatibus disterret sed alimentum quoddam familiarius postulabat id quod ei nimirum contigit comparatumq; ei a natura fuit alimentum accommodatum, humor uitreus qui quanto crassior est sanguine, magis albus, tanto ipse a crystalli notum crassiti tum persipi

cultate superatur . neutri autem horia humorum uena

est. ex quo perspicuum est, utrunque per transumptionem nutriri crystallinum auit reo, vitreum a corpore ipsum ambiente, quod ex cerebri portione superne descendente conflatum est: idq; nonnulli tunicam reti formem uocant,quod figura sit reti similis ceterum tunica non est, nec colore, nec substantia sed si exemptum ipsum seposueris, in unum aceruum conieceris tibi plane cerebri portionem quanda exemptam uideberis intueri. Est autem eius utilitas lima quidem ac maxina a propter quam superne sui demis sa , ut crystallini humoris alterationes sentiat praeterea vero, ut humori uitreo alimentum aduehat. ostexat quippe qua arterijs ac uenis multo pluribus S quam suae moli conueniat, maioribus, pleia conspicitur. Quinetiam ex ipsa choroide tunica, Quae corpus hoc cusbi me continet, tenues quae lana productio'

neis

677쪽

VIGns I Mus in v V s. xnes, S araneis similes ad ipsum extensae ligamenta illi simul fiunt, simul cl; alimentum asserunt nam citaec ipsa choro id es tunica plurima uasa habere in se tota cis spicitur, hanc igitur ipsam utilitatem haec tunica praebet estq; tunica re uera corporibus subiectis operimentum, atque amiculum, huic etiana tunicae principium est membrana tenuis, qu e cerebrum ambit Cumq; insertio praedicta in medium humorem crystallinum , qui rotundus est, ex omni parte sit facta absolutus circulus necessario est consectus, qui certe maximus in crystallino est,i' ipsum in duo distrabuit. ad

eundenii hunc circulum consentaneum erat, humorem

uiti cum motu ulteii ore inhibere . quocirca medius Dehitur in ipso crystallinus, tanquam semisse ta quaedam sphvra in aqua . Atque etiam parte alia interna,

quae est uelut plius crystallini hemisphaerion, secυritatis gratia ea coniunxit unus circulus, quem ante dixi-nitis maximum esse eorum, qui in crystallino an sunt: estq; terminus utrisque communis,ho amentum', his ipsis , S praeterea corpori reti formi, quarto choroidi tunicae efficitur haec enim tunica inter ea est robustissima,&quarii Cainabilire maxime queat, ct tessere sed quemadmodum ad illa tuenda satis firma erat, ita ad se ipsam tuendam non erat satis docircumiacentium ossium duritiam serre citra noxam non poterat. v igitur in cerebro, ita hic quoque a crassa membrana circumvehitur distat' frae haec tunica ab ea in omnibus partibus, solisq; vasorum produci ionibus ipsi connexa in eo tamen circulo prae dicto, qui in crystallino inest, coniura itur: a quinta praeter quatuor antedictas, in uno hoc loco haec est coniunctio , quae ubi di is omnibus commoditatem non med acrem assert.

dura igitur me brana toti choro id est applicata, hac' rursus reti formi, crystallin, illi quidem per ipsum

totum, huic autem per solam ridem . itaq; per corpora media humor vitreus tunica omnium extimae coniunctus est, mollissimae durissimus huic eidem circi

io sexta quaedam tunica extrinsecus prope accedit in dii in

678쪽

6set Rduram tunicam inserta , in qua musculorum oculos mouentium pol euroses sunt Septima autem praeterbas aha est perios ii insertio: qu simul totum oculum cum ossibus colli :at, simul aurem mouentes ipsum unculos tegit Quin tibi me tribranam hanc etiam an tectissectionem licet intueri, albam sane, prout etiam cernitur , desinentem uero in circulo, ubi istic omnes subiectae sunt, ubi album nigro coiungitur qui sane locus iris nominatur, eam ' , nonnulli coronam uocant si haec probe diuiseris, S nihil confundes consideraris , circulos septem uidebi ibi ipsis deinceps insidentes , crassitie tamen, coloreq; disci pantes, ut ne, si uelis quidem, hunc locum aliter quam irim, queas appellare . Ad mediam igitur usque licina oris crystalli ni regionem septem circulos sibi ipsis illic incumbentes, ac cohaerentes Oratione iam perduximus quod autem id sequitur, maxime admiraberis ut enim crystallinus humor propria sensibilia exquisite sentiret, simul i, tuto conseruaretur corneam tunica ualde cras. fana, minus dcnsam, quam usus postulabat, densio rem simul ac tenuiorem natura cepit producere, tum paulatim promouens, partem eius maxime mediam lon e tenuissimam, ac densissimam fecit . ac tibi quidem cornibus in tenues partes disiectis similis apte uideb: tu . via de etiam ei nomen a cornu similitudine conuenire existimantes, corneam tunicam ippellauerunt. haec io itur cornea tunica tenuis, dura id ualde densi

facta, protinus utique splendida erat sutura cuiusmodi ad splendorem transmittendum esse posset opportunissima non secus quam cornua accurate derasa, atque extenuata . Choro idem uero tunica, qua a tenui membrana produci tui, natui a multis partibus ni iram, multis fuscum, multisq; Ceruleam essedit eant i , ab iride una chim cornea promouit cum ut corneam sua uicinitate alei et tu ut proli. beret ne cornea quae dura est,

humo it crystallino inc scieret, ac denique spectaculum foret quod aspectu laboranti remedio esset quod in caula eit, vi 2 quidem puto, ut omnes cum lucis

splendore

679쪽

VIGESIM Us Vsplendore offendimur, natura ducti palpebras repente laudamus, ad uanatum nobis remedium properantes. Atque ego quidem non post in non uehementer admirari hunc coeruleum colorem, quo haec tunica in cta est nec minus eo ad nitror asiperitatem , quae intus

tunica humorem uiti cum contentura .nutritur cum

enim haec humida, ac mollis instar spongia sit, humo rem crylla inuri contingens , totius tunicae uicinitatem pii innoxiam praestat quo adhuc multo magis externana eius densitatem deintror, qua duram tunica in corneam contingit, ne ipsa a cornea quicquam laederetur sed praeterea Dagis admirabile est uilica huius oram ei; ad pupillam cibi enim tunicam caeri ut eam utreana , quam ita appellant, opinor, ac in uuae ciuitatem eius externam, S asperitatem internam comparantes, pertudit qua utaxat laoc soramen est, u latunica aliae stanter corneam crystallinum media: sed ueluti per cornu tenue adnaodum, atque albu splendor internus cum externo communicat, conantiscetur. Et ne per ioc foramen cornea tunica aliquando crystallinum tumorem cotingeret,opis ex Clier pro uidit , simul portionem hanc cornea foras on ius abducens, limul autem hiauiorem quendam tenuem cc sua ceria, qualis nouis cernitur, crystallino circus undens

ac tertio preter hic spiritu themo ac splendido omne pupilla imples res ionem de quo quide spiritu in commentarijs de spei tu sitis diximus a quam lucidus sit,

quam maximum praecipuum ; ad oculorum actionem momentum flerat, demonsti auimus . de humore vero ex his potciis intelligere, eum non modo adimplendum inane spatium, verum etiam ne humor crystallinus ac portio ui eo interna exsiccetur, maxime necet larium es , si tamen prius percipias, in compunctionibus ex topiosiore eius euacuatione, oculos laedis a flectionem, tu glauce do medicis nominatur, esse siccitatem, ac nimiam humoris c:ysallini concretionem,&caecitatem maxime, pret Omnibus morbis,

qui oculis accidunt, in erre . Atque haec quidem om-

680쪽

aaia admira Ditem quandam prouidentiam arguunt:&eorum maxin. innatum crystallini humoris amiculum . nam ea tunica est tenuibus araneis tenuior, atq;

candidiores quod etiam maius est, non est toti humor crystallino pi tensa, sed qufeius pars vitreo humo

1 coniungitur, prorsus sine munimento est ac tunica expers ea enim parte humores coniungi inter se erat inelius quae vero eius pars omnis extra prominet, tangitq; uticam, tenuem hanc ucidamq; tunicam est induta: atque etiam ipsius pupille imago in ea, veluti in speculo quodam consistit: siqu: dem tunica haec laeuis est &supra omnia specula fulgens atque ita uidendi instrumentum ex omni parte a natura sui exorna tu in Neruos autem sensiacos a cercbro ad oculos descendentes natura prius intra cranium coniungens, ac reflectens, ipsorum 4 , meatus exiguos uniens , fletu ram X literae similem faciens, postea utrunque rursus ad supernar rectitudinis productionem ad oculum produxit ut spiritus, qui a cerebro ad utrunque oculum proticiscitur, si quando eorum alter clausus fuerit, aut Omnino mutatus, in alterum plane commearet vide lienim facultate eo modo duplicata, acrius ciat uisurus. De naso. CVM riasus in medio septem,duoq; foramina satis conspicua habeat, quae cernuntur,4 in singulis naribus snsula, scire conuenit, eorum utrunque supra incilia nasi loca in duas partes esse diuisum quarum altera pars intima oris excipit, a tera recta, ut a principio serebatur, ad cerebrum conscendit . ubi sunt exortus anterio ruria cerebra uentriculorum . qua etiam parie ossum coli similium est situs membrana autem crassis, quae ossibus hisce substernitur, minutis est oraminibus traiecta per quam primam cerebri excremet crassiora transilit tuntur, ut inucus destillatio primi per Crasam membranam, gres, postea uero per ossa coli similia traiectae, denique in ipsas nates incidunt sed dum haec ita defluunt, p.irs eorum in os per ea scinamina, quae v naribus in ipsum diximus pertransiue, quandoque