Josephi Lanzoni ... Exercitatio medico-physico-anatomica, de saliva humana eiusque natura, usù, proprietatibus [et]c

101쪽

dem meo luditu, proa glectam a plerisque

chimiaen 1; cuilibet Medico sumopere necessa' riam; Hinc pariter silivalem humorem dulcEcum nausea is vidisse faterer D. Io, Burgius in, Ephemer. Ac. m. Cutavdecur. I, Anu Obser. III., atque, in cive quodam invasis similem casum narrat Io: Mat. Fabri Dec. I. M. MK; qui cum per scallas ruens sibi es

put vehementer concussisseti,, curatus: tamen.

nullum at patiebatur' incomodamansolitum, praeterquamqu6d saporem nullum nisi dulcem Similites de Matrona quadam sputatjone dulci correptam meminis Th. b. Bonetua in Medici

Septentriinctiom. a. lib. I. D

, Curiosam , & Eruditam Gustus depravati observatibnem Medicam, a salivaevisio, iniihi comunica,it Excellentiss. D. Octavius Capellas Medic. noster Ferrarien. praestantissimus' quae

Uxori carissima inex aetatis ann8rum s s. . , . temperamenti, secundum totum calidi , & --midi, capitis tamen calidioris , de valde sicciue ex capitimum penuria, tute ejusdemcapitis, in qua ςstivo tempore rimaeae apparentit in terra ex ariditate ,. nec non muci ex nari in ob bus,

102쪽

bus, & puti insuetudine fere totali liquet ex tribus maritis unicum partum scemineum adhuc viventem. decimo septimo suae aetatis anno pa ta , laudabilem nam valetudinem, quamvis pon omnino inculpatam ex interealatis non tamen longis febribus , doloribus , faucium in-fammat ionibus ,r levi hemophtysici, aliisquα

raro tamen occurrentibus morbis pialacri animo

in rebus qu buscumque domesticis , quamvis

laboriqitoribus etiam me invito obeundIS, . op timis viribus praedita, atque promptissima , menstruas purgationes έiatis temporibus seminper, copiose,' ac feliciter habuitiusque ada . num suum Ia., quibus ratione aetatis deficie tribus , coepit levibus , vagisque dolorificis flu- Σionibus modo genua , modo brachia , nunc antra, nunc,extia articulos , pedum pollices,

di manuum indices stequentius infestantibus to queri, a quibus vero nunquam lecto incumbe. Ie . nec domum custodire fuit coaeti, ab hisque oportuno tempore purgata ope aquae:stilaatae . comaluit, quamvis ciuis ab hinc annis Me d nuo recruduerint. Tandem anno IS . trircaea dimidium mensis. Novembris quiri. Udα quadam .inwta. dulcedin s. -quaratac tinuo

103쪽

ejustilagini, t at os percipiebant adeo, hine duae comedens , Hl bibens i isi tacita, laquens , vel orans omnia ipsi duleis extremε vidctentur octo, vel decem ab hinc diebus dulcedini bula sese conium it austeritas ab ea non dissimilis .

quae musto, vino, aceto, vel hujusmodi liquoribus ebullientibus in vasis aereis, vel ibidem diuitiis immorantibus, aereamque tincturam austeram attrahentibus accidere solet , ita ut

omnia; de sitigula comessa, & epota ipsi dulcia, ae austera saperent . Dulce austerum pau- eis post diebus in amarum cessit, amarum in acuti piperis saporem est immutatum, sapor hie in acidum spiritus vitiioli aereulum, aciduis intense salsum, hoc in acre veluti aceri , in quo diu pisces frixi fuerim conditi, hoc rursus in dulce , salitum , amarum &c. tandem , uno verbo, per octo menses eirciter modo in rensius, modo remissius omnes, &singuli prς- siti, vel si qui alii dantur . sapores , nune br uius , nune diutius uno eodemque die, immo quandoque una, at eadem hora perdurantes , ses e alternatim' immutantes miseram Ua reni affigebam , adeo ut ad mensam aeced

bat saepius la matura, quam rut victu neces

104쪽

bat, frueretur. Plerumque dimilliam, Mistram nempς , pi vius degustare sentietat- - ' a piacularum , ' sac--o ruistis illi nqanus succo limonum acida videbantur, em ihordei lixivit m sapiebat, liquiritis radix or

detenta acetum, ubi fuerint piiss conditi qmi labatur, si aceto os colluerex sapores omnes dein

pravati linar incantamenti torpi ebant , di obtuse , ac obseure ab eadem paucis inomini percipiebantur, immo ab usu aceti, v4 acetarii quandoque , non sempti, aliquem bola comestibilium suo naturali. sapore praegitum H eipiebat, donee a ductibus silivalibi superveniente supra linguam saliva dilueretis acetum, de hinc molestiores Npullula-t d

. pravati gutius sapores. Ab ardore doloroso praesertim in me is .ejusdem linguae quandoque divexa lux veluti . si aphtas. , vel ulcuscula ibidem patereti vel

sicuti si ab at quo qsculento nimis fervido, ebulli te offens suisset, imms impatiens mi'. hi, & dpmesticis Ape linguam inspiciendam, ac explor pom exp-b t , qu siemseri'eo'

105쪽

Vinum , a qua simplex, brodivae, se potu l lenta omnia quamvis depravate gustaret , mn lnus autem 'insta meidem appa aut , quam tres dentibH mahlie .' Α- somno expergefacta nil molestum in lingui sentiebat , sed ea mota, ct infra os agitata lansim pretisti sapores excitabantur '. Spiritum ,ini si hassumebae hiemagis depravatos serores susci ibas , de adhue

. Sensum gustus depravate i sum , - mptornastillaei linguae non legitime sapores sentientis, molestam hane uxoris meae affectionem esse . mi cuique patet', quam Galenus lib. primode symptomatum causis cap. 4o. de sympte causis in gustu , de odorato elegantissime sic descrip ,, ili. Monstratum enim est linguam eo quod is duabus laeultaἡbus sensui, voluntatiqueia is subseruit , 'duas quoque actiones habere ,, Nunc autem eam veluti sentientem consideis ramus. Ο ratus vero sensorium ipsos cera. ,, bri, esse ventriculos indicavimus . Ae gustandi quidem sensus symptomata sunt , tum , ,, omnino nihil saporum sentire , tum non , gitime

106쪽

rimi, , audisndi 'dissicilitati portione is 'respondet'. vitiose aute m gustare, est ,t tua. ticum ceu i ς' colore . figura, magnitudine, et situ mutara vid 'tur ' me in audituis obaudirio: m midatur Rrro morbi praedi- ,, etorum symplomatum ' vel quae in gustandi ' actione, vel quin in potentia incidunt, par tim iri similari linguae sud,stantia , o tunica qua involuitur sunt, partim in nervis molose libus , partim in loco celebri . illo praese ,, tim, unde hi nervi originem habent. Ac re ., liqui quidem praedictorum bmmummorbi in is manis sto sunt . Linaua vero vitiose sapores

sentire solet, cum eiulateo hamore est im-M picta . 'Quo casti qu gutiantur 'omnia vel , salsa videntur , vel amara , vel alia quupiam aliena qualitate dicibili , indicibili ve, , affecta. Tanquam enim in suffusilivisiva vis,, foris se cernere judicabat ' ea , quae in ipsis is oculis inerant et itidem gustandi facultas ea si quae furit in lingua, sensibilibus imputat . ,, ι' arquatis quidem bilis amatorem non lin.

107쪽

q*ieverat j, excit 'tex Hoventeque guttan- ω φ .3utem vi Boni m qui accessit eum is quἱ in se redundat, sentiente Raro sane ac- ω cidit, sedit men aliquando , ut fingua exis gustandi perscctiope priusquam aliquid guo stet, succos quos i' se habct, sentiat . Si- is mile huius symptoma eii, ubi in stomaςhia

is eis affeάibus , suffusionis imaginatio oculisis incidit, . vel iouitus.auribus cum nihdextra, sonet. sed mqtus iple circa cerebri membraiso nas imaginationcs creati vel odoris in naribus ab Dcco aliquo in his contento . Haec Galenus: ex quibus elicitur talis symptomatis causam esse , per eundem , succum quemdam lextraneum partim sim dari . linguae substantiae, ldi tunicae unguam involventi , partim nervis

mouibus . partim ibi cerebri loco unde hi ortu

Pro majori autem pretisti symouicitis, jux

108쪽

i yel eiusdem , nervis, vel standu-

i ii 'r' btiis sit Hegere gustum fieri, cun i corpus uia in instra ribus sapidis commu .i hicantur neiveis lit siue papillulis ope humidis eadem salia dii oluentis , sive humidum istu si corpus per . la ii pjdiun liquis um , ut Di s et uuio, vel .olerum succus, vel vinum , aqua saliva, vel liquor, in quo rei s0hdae contritς. incc ος, vel distolutae salia sua sapida dissoluant, ope hujusmodi liquoris linguae papil lulis imWimuntur, ex quorum salium diver sa , sq/rumqpe minimarum particularum configuratione divus mode per porulos linguae praermrveae pagi ilulae alterantur, ac afficiuntur , quae diversa terari', seu impressio, quς- libet iupta si m naturam , ac indolem , pro pi ii sapρi is ideam producit quae idea per uero rum quar i paris sibi illas linguae implanta ad commune seniqrium translata, menti saporem unumquemque juxta heciem suam rap-Piesentat. Citi'r autem , vel tardior saporis Hrςςptivx majori, et minori fluiditate cor-

Dris s sedi dependet , fluidius enim corpus

109쪽

vities, linguet polos ad papillas peneme ,

ibidemque suum gustum impi mir , t'rdiu i ve-' re quo minus fluidum, 'es minus humicium exillit, idque linguς agitatione i ac ope salivς

dissoluitur '. aptiusque redditur ad penetranduporos ad papilias , qui pori ex motu lin. guae, & ejusdem humectatione magis amplian, leur, salinqque particulae comesti ex tali motu, S agitatione sic melius per porulos penc trant, subiectisque nerveis papillulis infiguntur, quod uullatenus contingit, vel saltem tarde, ει ob. tuse immota manente lingua praeseitim si huieres solidae, & humido deliitutae imponantur. Sic gustum contingere non longe a praefata Galeni sententia' recentiores Medici, atque Anatomici ostendunt, & experientis vicetur

consonum in sanis; iii infirmis vero puta febri. citantibus res diversimode se habet, vel ob desectum salivae ab qstu febrili consumptae , 'vel

ipsius organi idest linguae praeternaturalitEr co. stitutae, i& quamvis in lanis et lam nonnuli squandoque pororum lingui tunicae insitorum diversitas mutet sapores, adeo ut ob praedicto. rum porotum diversam structuram; & confisu.

rationem dulcia v. G. insuam videantu I δι

110쪽

amara , suavia , immo, & aliis quibusdania. singrata delitiosa apeareant ob eorum particularem imaginationem. talia grata , vel ingrata iudicantem, nostro tamen in casu rem diversi. mode se habere arbitror. Salivam ergo ex glandulis sublingualibus, aliisque in faucibus, palato, totoque ore disi persis continuo linguam humectantem, hujusce depravati gustus prscipuam esse causam in Uxore rhea dilectissima semper animo habui, de quamvis organum ipsum non videatur omnino inculpandum , sorsan ex vitio nerveis papili lis, vel linguae porulis , . quod ipsis totum i te imputare posset aliquis, nihilominus tale vitium majori ex parte salivae adscribendum censeo pluribus ex eausis. Primo quia si vitium tale inesset organo potulenta aeque displicerent, ac res solidae dentibus manis, de saliva humetiatet , , ac dissolvis 'ri, nam haec semper magis depyravato gustu , di sapore praeternaturali a Matrona suere diiudicatae, quam epota vel succosa, de liquida, unde patet, quod saliva dissoluens salia rei manis imprimit iisdem salibm quid magis sapidus praetcrnaturale , ac imprimat corpus fluidum,' ' F ι' de hu-