장음표시 사용
71쪽
rto , oris interiora , fauces, loquellae organa, &oetophagum lubricat, & ita term
nem vocemque facilitat, & licet comune assertum sit, humidiora minus sonare , adeoque sonum habitare in sicco, hinc & glottis modera ta , & proportionata siccitate gaudens magis stanat, quam causa tussis, & raucedinis vitiosa lympha obsessa; unde inbiqsitate humidum viritiose excedens non sine causa accusat Vvedellius e Nihilominus tamen in humano corpore ita comparatum est , ut humido convenienti v
cis instrumenta qgere sit opus , maxime quia ad linguet volubilitatem , de assiduum reotum in sermocinando tam necessarium, salivalis h miditas requiritur, quibus enim arent fauces ιμ- faucibus θεννιι, nec illi sine maxima dissicultate loqui possunt; hinc cantores stpe ossbi abluunt emulsionibus, aliisque liquoribus,inio etiam aqua, vel vino simplici ut vocem edant clariorem ; Egoque sacrum oratorcm novi , qui sermonem eum animi servore vix pe .gere poterat , nisi paulisper biberet; Advertendum tamen cum Blasio com. ad Vcsing,cap. Ir. , si nimium: abundet viscosus , pinguis , ac tenax humor super organa voci3, plane mu .
72쪽
tos fieri, & repente voce privari, quae rursus reddit absumpta hac humiditate, quod fieri potuit in Filio Crssi muto de quo Herodotus,
α in AEglesamio Atleta muto, qui narrante Valerio Maximo lib. I. , indignatione accensus vocalis evasit, cum ei victoriae , quam adeptus erat, titulus , & praemium eripe
Quinto demum in Ventriculo alimentorum assumptorum fermentationem promovet, imo Primarium eorum fermentum existit, ut innui qum: in primo capite, ubi de natura salivae sermonem habui ; quamobrem optime asserit Doctissimus Vir magni parentis non minor filius Franciscus Maria Nigris olius Medicus noster .Ferrarim. prqstantist. in not., & obs. ad Jo.Corn. Neber liq. tiypt., masticatione praeparari cibos ad meliorem in ventriculo coctionem, cum enim haec sit sermentatio, nec ista rite fieri pos- at , nisi sermentanda si,t bene prius cominuta , di humido salivali permixta, sic neccessarius erit salivae proventus in alimenta, adeoque optimus ejus usus; Chylificationis autem ire ore ponit exordium humor hic salivalis, multumque illi, prohsse docuit. Medicorum ma-
73쪽
ximus Ludovicus Testi Amicus meus ungula.
xis in Def. Aeta venet. prop. I. cap. 2.1 cum
participet de natura sermenti quod in ventriculo reperitur; habet enim particulas quasdam salin volatiles, quae faciliter, chylum effici-ciunt; ideoque bolus panis masticati soli expo. stus chylescit notante Zypeo , & reliquiae ei. horum in dentium intercapedinibus remansae per salivam chylificantur advertente sapientiss. Luc. rgi Amieo π eo sMp. recolendo coment. Aphorisaeuippiat lib. a. Aphor. II., quod etiam cognovisse Aviceribam colligitur ex lib. I. syn. I. doctr. 4. cap. a. Hinc duo sermenta ad chylificationem Quiri dixit egregie Vudidellius, extraneum nempe , & ventriculi do. mesticum: extraneum est, quod extra ventrisculum , ad eum desertur , ut saliva, domesti. cum vero est succus 'a glandulis in ipso ventri culo positis praeparatus, quae duo fermenta smilia sunt,eandemque habent essentiam , &qualitatem , quia eadem a sanguine arterioso origo est, glandulae tam unum, quam alterum secernunt, di finis utriusque est idem; imo addit cit. Vvedellius in physiolog. resorm. , tulem esse acorem in semento ventriculi, quasis' est
74쪽
est in saliva, lenem enim existere, & insipidum
ait, ad senium, acidωsalinum vero in recessu; nam si acidum esset explicite potius praecipit Ier, nec quadra et concoctionis, de chylisic tionis negotio; licet vero in longa abstinentia, aliquando liquor hic firmentaceus Ventriculi alcendat per oesophagum in oris cauum , ibiaque a gustus sensu iudicetur acidus , per hoc tamen dici non detat, illum sua propria nat ra acidum esse; adsunt enim glandulae plurimae milliares in ventriculo, non alio fine fabresa 'a Natura, nisi ad secretionem liquidi ciborum firmentatoris, quae glandulae in longa abstine eia, & jejunio corrugatis plicis ventriculi, minus liquoris secernunt, & consi quenter liquidum fermentativum jam secretum , & in cavo
ventriculi otiose habitans acid talem contrahit ad acrimoniam majotem inci nando, si que pungendo, & irritando fibras ventriculi, ad apet. tendum magis occasionem largitur , & famem excitat; quamobrem ex salino-sulfureis particulis, tam salivae, quam succi ventriculo pro prii, sermentationem ciborum fieri judicamus;
cum prima emotio sit a sulphute, sed primaria acrimonia a sale, sulphur enim' dissoluit salem ,
75쪽
eumque adfusionem dcduc it;hic solutus,&ate. niuius acrimonia sua omnes alimentorum particulas corrodit , pervavit, atque dilioluit, quae operatio sermentatio dicitur, sine qua homo vivere nequit, di qua debili, ac vitiata homo misere vivit; unde optime docet Diemerbroeli atom. lib. I. cap. II. chylificantem operationem adiuvari a saliva, quae demiper ab ore fluit in ventriculum ; quo circa Job. ait, ut
murram salivam meam , illam enim sermentacea donari virtute demonstravi in cap. I. Dixi superius, salivam in ventriculo promovere ciborum sermentationem , & licet per consuetudinem, multum salius ab ore sputi nomine proiciamus , atamen plus alimentis commixtum , vel sine his ad ventriculum homine haud cogi, tante traditur, sic, & bruta cum nihil expuendo reiciant, omnem salivam deglutire viden tur; observandum tamen, ad hoc, ut talem aedat operationem, salivam, nec nimis crassam esse debere, nec nimis aquosam , tunc enim ,
nec alimenta macerare valet, nec eorum sermentationem procurare , eo quod ejus spiritus, salia, vel implicentur liquori nimium crasso , veI obruantur nimia phlegmatis affluentia: De hac
76쪽
hae vero salivς necc stitate , ae ciborum inta ventriculo ferinentatione, plura cupienti dabit illustris illae Romanae sapientiae Anatomicus Alexander Palcoli Phrusinus Amicus meus semo per colendus in sua Analom. par. I. lib. 2. cap. Io., imo tabs m cessitatis ad chylificationem peragendam esse salivam volunt aliqui, ut salivalem oris solum humorem agnoscant pro se mento ventriculi; Hactenus vero dicta de usibus salivς sint satis.
De Sali, proprietatibus , ae obtutibus.
V Sibus , ac necessitate salivg in corporis
humani oeconomia pro viribus delibatis in capite antecedenti, nunc petit ordo propositus, ut nonulla colligam in praesenti capite circa salivae humanae virtutes medicas, at que proprietates , quibus scilicet scatens salivalis humor, modo aliquas morbosas tollit asese stiones , modo ad varios a variis adhibetur usus, ut sic Medicorum non tantum, & Anatomicorum, sed Curiosorum quoque obtempe D a rem
77쪽
' rem genio, salivam .n. humanam ad plures aegritudines remedium esse ait Calcagninus noster quantum comendatus a Gyraldo, tantum foe. datus a Iovio. Hominis itaque saliva contra serpentes, eorum que morsus valet, si Pierio Valeriano, di, P. Zacchiae credamus; hinc Aristoteles de hist.
Animal. ait a Uatών plurimis eorum hominis
saliua, plurimis vero inquit, non quia verum non sit in cunctis, sed quia nondum de omni .hus constaret, ut notat V vossius de Idololatr. sentit. lib. 4. , Utcumque hoc est saltem omisnibus hoc praesidii datum Plin. lib 7. ct tamνη
omnibus contra se penteι in s venenum,seruntqae ictu fatius, ut ferventis aqua fugere eontactu ;hanc salivae vim agnoscit quoque Galenus, &Scaliger, quam tamen negare videtur Severinus de viper. cap. Is . Ati imprimis intelligenda illa hominis j uni, quae si in terpentem ce .ciderit sugere jam dixi, velut ad contactum aquae serventis; quod si in rictum ejus incidat etiam mori ab Ophilio traditum est, indeque Plinio hist. lib. 28. cap. q. , ac similiter in lib. q. Poeta Physicus cecinit mi utique, u3 ρυιοι hominii qua tacta salicii
78쪽
Diriperis , M s D mandonis e. μιν 'o 'Etiam morsus a Serpente, si confestim salivam illeveris vulneri, cohibebis venenum, ne ultra se diffundet, hinc egregius ille Bellorum civi lium descriptor Lucanus in lib. q. ait Nam primum tacta destinat membra falisa
eolabet virus , retinetque invulnerepsem.
hoc remedio soliti etiam fuerunt uti Ophiogenes in Hellesponto circa Parium , de quibus Varro, Plinio teste; scripsit, suo etiam tempore fuisse histic paucos eorum , quorum Iasiova eo ινὰ ictas ferpemum medeantur , ac colis
ligo inde , saliva prius imbuere manus solistos suisse , quando ut ibidem ex Cratete
Pergameno resinetur, ferpentum ictus eontactuisnare solent, manu imposta venena extrabe re eorpori. Admiratur autem Io. Babi. Sitonus miscet. tract. xo. hanc vim humanς salivet contra serpentes, aitque, hoc fieri ob dissimil- Iitudinem formalem, & specificam, qualis,&quanta est inter unum, &alia. Perscrutantes vero alii Philosophi causam, dixere, hoc fieri ob magnam inter utrumque animal contrari 'tatem sunt verba Pierii Valeriani lib. t .hy
is rogliph. a serpens siquidem stigidae,& siccae
79쪽
est temperaturae , horno autem calidae, &is humidae, hinc alterum alterius, visu, t ri ctuque exorrescere, humanoque sputo tactum;, anguem aeque fugere , ac si serventem in aquam incidisset; id si penetrarit in fauces,, extingui; quod vero alunt pollere ad hoc se jejunioris hominis salivam, sciendum, &abes jejunio quoque Mo sum este pestilentem shinc fortis operationis esse illam salivam, quae est famelici, δε i juni scribit Grebnerus in Med. vet. rest. cap. q. imo ipse addit, se absque incantatione a sola hominis sali a occisum vidi Dis scorpium, idque celeriter a saliva esurientis, ac sitientis, tarde aurem ab ea illorum , qui cibo, potuque suerant impleti, quod idem legitur apud Galenum, & Aldrovandum de insect. lib. f., insuper cuiusque . viri salivam , viperae, scorpioni, ac venenatis omnibus exitialem esse non tacuit in Threiac. Nicander ,
cum quo sentiunt Plinius, Leu. Lemnius, &Casp. a Rejes in camp. Elys jucund. quaest. n.
24.; Hinc Venatores Serpentum , eos captos,
illico saliva persundi scribit Aldrovandus de
insect. lib. I. , cujus contactu villescere , &violentiam veneni deponere creduntur, de hac
80쪽
autem re audiendus Marc. Aurel. Severinus de Vipera , scribens sequutus AEliansim, quod si viperae collum summa cautione contineas , iriosque illius diductum expuas, sputum in ejus ventrem delatum tantae ei pemit ei est, ut i de vipera contabescat ; Alia per Matthiolum est observatio , quam lib. 6. notavit, viperas , capite per venatorem saliva perfuso, nec inanibus contactas adhuc non pa um villescere, ac veneni seritatem perdere; rivilegium a tem hoc antipharmacae salius trituerunt multi Psyllis, aut his, qui carnes vipetinas esitaverint, nihilominus tamen, omnel uno ore pr. dicarunt praerogativam hanc homnibus fuisse D. M. inditam , non Marsorun , &Psyli rum privatam; & sicut serpentes onterit humana saliva, sic, & ipsorum venem pariter sugat, ut monet Cardanus lib. a. devenen. , cui adstipulantur Franc. Valesius in Saer. Philoso, phia, Fer. Ponetetus lib. I. de Venet. , & Petta Joh. Faber Myroth. lib. I.: At salivae vi contra serpentes jam satis. iDe Vespasiano narrat Suetonius, eum quen dam e plebe lumine orbatum pro ia saliva