Tractatus de iure, et priuilegijs honestatis in duodeuiginti articulos distributus, quibus vniuersim honesti ius, ac quod ad singulos personarum status pertinet explicatur. Opus V.I. studioso lectori, ac tam in scholis, quàm in foro versantibus haud

41쪽

ς TRACTAT. DE IURE rentum nobilitas. Iuxta hanc vero ficationem, doctrinae gratia pro praesenti tractatri, honestatem diffinimus sic: Hone fas,es virlin castitatis,tam ab lutae,quam coniugalis, externis moribus probata. 3. Dicito in diffinitione, eastitatis vi

tus, tam abstatae quam coniugatis,c aham- soluta castitas omnem coitum excludit talicitum, quam illicitum, idcirco,quantiis castitas dicatur,cum propria coniuge co- cubitus,Vt in c.Nica Tnodus 3I. distinct. 7. tamen castitas simplicitor, & absollite imtellecta,de coiugatis no praedicatur ; quod saltem ex eo ostenditur,quia, si quis cast talis votum simpliciter fecerit, matrimo- nium contrahere impeditur, ,si de facto Contrahat, quod tenet in voto simplici, debitum exigere non potest propter C

- stitatis Votum, quanuis reddere teneatur, ut est concors omnium sententia;cum tamen, si coniugalem voverit castitatem, matrimonium contrahere. & debitum

. exigere libere possis. Honestas vero simpliciter,&absolute sumpta insensu pro dicto, Vtin praesenti accipimus, ad coni

gatos aeque pertinet, Vt ad casibin; na mi D. lierem coniugatam, tam proprie ac Vere

honestam dicere p unius, quam illam

42쪽

ET PRIVIT. HONESTATIS. quaeViro copulata non Sc honeste vivit. Vnde in quaestione illa, an legatum' viduae relictum donec honest ac caste viueret, extinguatur, illa ad secundas nuptias contiolante, de qua fuSe inferitis Ggemus,distinguit Angel.in ii ista,rispraecepta, numer.I. .de Iur. inter

haec,donec honeste vixerit,&,donec ca e v xerit. Verba illa quae in dissinitione sequuntur,exte is moribus probata ignifi- Cant, laonestatem iditeriori hominis, m

iter istie mente non contineri , sed foras prodire ; in quo a castitate absolute sumpta secernitur; potest enim quis , castus di castissimus cste mente, & corpore, abs que Co quod hominibus talis apparcanimo, . castus csse potest, & non honestus - 1in1ul, Vt apparet in Virgine, aut casta alias matrona,me ctricia veste induta, de qua loquirur tex. in l. isem apud Labeonem βή quis virgines. θ . de iniur. V11de condi-hone e mixerit, non implet qui

. castus corpore Viuit, i nhonesta tamen co- . uersatione gaudet, Ut tradit Mantic, cum relatis ab eo de niectur .vltimar. volunt.

43쪽

Percotrarium Ver qui Vere honestus es non potest no esse castus, ac talis forisapparere debet habitu, conuersatione, re morum probitate ; honestas enim Virtim, moralis est,non abscondita, ac mente re- tenta,iuxta illud Sapient. 7. .. mihi omnia bona pariter cum Har, o inn-- smerabilis honestasper manus illius-iata- lius Am in omnibus ; quonia antecedebat me lisasapientia,ct ignoraba quoniamhoru om

nia mater es. t efictione didiei sine

inuidia comunico,is honesare illius non ab fondossis ad Ro.33. S icut in die homese am- i lemus,ait Aposs.id est, couersatione, dc habitu cora homi nibus simus honesti,cωcinit ad Thest . . Et υthones ambiaetis ad eou qui fori unt. Nec enim honestatis vi r-tus ex illis is,quasDominus,in abscondiato fieri,praecepit, cicati. 6. Denique, Unum ex capitalibus iuris prς-ceptis,honesteuiuere,est,t.iisitia.β.u de' is i .ctiur.quod ad viram contemplati- ilam non pertinet,quam iurisconsulti, ac ' Veteres ciuili&iuris conditores non cog- , , nouerunt,sed ad activam, qua bonis mo- tribus astruere curauerunt: Vnde,praeceptu

illuchoneste vivendi in se ipso via usquisque implet, & circae mores Verstatu, Vt

44쪽

ET PRIVI L EG. HONESTAT. 'Obseruauit glos L in m β. iurispracepta, iide iur.5c pertinet ad honestatem de qua est praesens tractatuS, Vt constat ex ijs que occasione precepti illius tractant Angel. 9P- Ind. β. I. Dec. int.' semper in coniuncitionibus num.1.cum sequGub- .dereg.mr. atque ita generale illud iuris praeccptum, quod est, honesne vivere, est intelligendum de honestate secundum mores, quam seruare in se unusquis que debet,iiuxta glo1ILibi, & communiter

Ad eandem honestatis speciem, ac ra- stionem pertinet tex.inc erIt autem lex. 4.ds.ubi dicitur, quod lex debet esse hone- soa; qtiae legis honestas, ad mores hominum refertur,quia propria & absoluta legis appellatio est, quae ad mores pertinet,

Vnde in legis dissinitione ab eo ibid. tra- . dita habetes , quod sit mensura quaedam actuum moralium. Adeo vero moralis haec honestas legi inesse debet, ut dixerit gloss.1.is d.caerit autem lex, tuod in iure non tam Aesideratur iustitia, qt-m honesas, &allegat c.porro 36. p 43. cuius qui- idem rei non inciuile praestat argumentum texise m d.c. erit autem lex, Vbi ante

A s alia

45쪽

Io ' TRACTA r. 'DE IURE alia legis requisita ibi scripta,honestas poniti Ir, Erit autem Linquit, honesta,iusta, is frequens ac receptum in iure est am gumentum ab ordine scripturae l. quoties, ubiglog notat, concordant. Hugat .de s vcr. Simile argumentum praestat teri in d. l. i titia I. d. -ispraece- pta, in E tribus illis generalibus ac capitalibus iuris praeceptis de quibus ibi, primum in ordine 1 cripturae est,hon e

6 QDd pro magna honestatis excellentia notandum est, quae inter iuris praece- pta, & inter legis requisita, primam semper sortita est locum ; quae item in eo e CellenS apparet,quia,quod licitum est, excedi ac supergreditur 11quidem non omne quod licet honestum est, ut dicit iuris re alat, Inl.non omnes de reg. i-.l. per' in conismctionibus, alias, ire conuentionit blas,eod.titui. cili concinit illud Apostoli' I.ad Corint. cap. 6. Omnia mihi licent, non omnia expediunt;b contra Vero, omne quod honestu est, licitu est, quia no potest. no esse licitu, quod bonum est, & honesta omne, bonum est; adeo ut dicat Senec. nullum bonum nisi honestum, &sum

mum boutun Stoici Philosophi in hone-

46쪽

- state 'constituebant; & D. Ambros. lib. 2. de sec. T, inquit, splendor honesatis , ut vitam beatam 1 iat tram quillitas conficiemiae se securitas innocem

Sed contra hoc oritur dissicultas ex illo . iuris praecepto, de quo in h. Iuraspraecepta, se ex d c .erit autem lex; si enim, iuris praeceptum est, honeste vivere. &, si lex honesta esse debet; videtur, quod omne quod licet, honestum cst; quod probatur, quia si licet, secundlim ius est, si secun-' dum ius est, honestam ; antecedens prΟ-batur , quia nemini licitum esse potest, quod illi iure non competit ; atque Ideo, quod licitum est, secundum ius est ; por- ro,si secundum ius est,contra id quod ho- 'nestum est esse no potest,cu secunduTuli. . in .I.mhal honestuestie possit quod iustitia Vacet, & iuris praeceptu sit,honeste Viuere,& lex hon esta esse debeat. Atque ita difficilis apparet praecitata iuris regula quae dicit, non omne quod licet , honesum

Sed ut dissicultas cesset, quod attinet 8. add. q. iuris praecepta , distinguendum, est inter iris praeceptiuum,& ius permisJuum3praeceptiuum enim, absque eo quod

47쪽

honestam est,non consistit; nec enim ius 'unquam inhonestum aliquod praecipere potest;&de hoc clare loquitur, & intellia gitur tex.m-β.I. d.β. iuris cepta;permissiluuio Vero ius, intelligendo de humano,& positiuo nam naturale, . diuinum nulla mala permittit, nec ma- tum aliquod impunitum Deus relinquit)aliquando ex causa mala aliqua permitalit., impunita relinquit, yt patet in per- missilone meretricum, & deceptionis in- . tra dimidiam iusti preti j,& alijs,quae,cum mala ex se sitiat, legibus permittuntur, de quibus fuse Tiraq. in L9. c multa. num.Z. Cum sequentib. quaquam etiam & de bono permissiliae leges sint, ut explicat doctissi Francisc. Suar. primarius apud Cin nimb. nostros SS. Thom. proseor de

Tertia dissicultas, de lege permissiua, seu

permittente,luculenter egit. Iuxta quam'

distinctionem concordanda est regula iuris ciuilis, de qua stip.cum iuris principio,quod praecepit, honeste Viuere, Intelligendo principium istud, de iure pnaecipiente, & regulam illam, quae dicit, non omne quod licet,bonestum est, de eo quod li-' .

48쪽

ET PRIVILE G. HONESTAT. I 'cet iure permittente. Exemplum sit in concubinatu, qui cum honestus non siti sed turpis valde, tamen iure ciuili licitus erat,permissiue quidem ut maiora evit

rentur mala.

Simile est, quod codem iure scriptum 9. legimus, licere contrahentibus in pretio venditionis,& locationis 1 e circumueni-

intelligendum est de iure permittente,Vt explicant Bald. & Albehic. md.β. Idem Pomponius, post aΙiosibi, Pinet. ni. 2. I:

tien .in I. I. titia. H.gloss. I. num.1. 9 2IU. . recopilat.& insinu attex ips eis ivbi quod dicit Pompon.ina.*Idem Pomponi ,per Verbum,licere, Paul. Iurisconsuli interpretatur per Verbum, concessum

es,quod idem importat, quod ,permissuras Atque ita,deceptio illa quae inter conistrahentes licitadicitur quod de deceptione intra dimidiam est intelligendum, saltem hodie post constitutionein d.lib.2.

qua nouum ius antea non cognitum, ab Imperatoribus inductum fuisse, contra communem late contendit Pinet. ibi d. e. I .--3. Cum sequentib. sequitur Matien, . . d. glosi

49쪽

d glossa numer. 37. permittentis iuris est, & non praecipientis, secundum quod, mini licet alterum Ddere, orius suum cu que es tribuendum; haec enim duo, capita .lia ac maxima iuris praecepta sunt, aeque ac illud, honeste vivere,d i titia d. β iuris praecepta. o. Maior autem illorum iurium difficultas consistit in verbo, naturaliter, quo φterque Iurisconsult.Vsus fuit,& a Scriben

eumsequentibus, Vbi, alij interpretationibus confutatis,Verbum illud, pro iure .gentium intelligit cum glos L. ad quam, ' ait,quod nemo aduertit, ind. ide Pomponius , sequitur Idas ien .dgloss. I. num. 3. cum duobus sequentib. Barbos. Vero inrubrss. ωAmatrim. 4. pari num. 27. . illa magis placuit interpretatio,quam retulit pinei. num.38 It Verbum naturaliter, non intelligatur de natura quae secundum rationem est, sed de illa quae a sensualitate prouenit, quali dicere volitissent' Iuris consulti; naturalis inclinationis cme,ut se inuicena Contrahentes in pretio deci

piant , iuxta illud quod Mimus quidam

50쪽

PRIVILE G. HONESTAT. Isaiebat, Vt refert D. Augi istinus lib. 13. de Tranitat.cap.3. Commune esse mortalium desideriurii , Vili emere, & magno Ven- idere; quod etiam probat rex. in Es το--,tate C. de resindend. υendit. Sed haec interpretatio insignis Barbos. displicere ex eo potest, quia Verbum , concessum,quq Iurisconsult.Vtitur in d. l. item Vre-rio β. al. non proprie praedicatur de eo quod quisquam a se habet, & natura ipsa illi in est,prout est naturalis instinctus,seu

sensualis natura. Glos' Vero interpretatio,quam Pinet.&Μalien .sequuntllr, ex eo displicet,quia naturali S ratio,qua constat ius Gentium, non permittit, alterum cum alterius iactiva locupletari l. nam hoc naturassis condict.indebit. & omnis,

ac quaevis circunuentio , seu preiij laesio repugnat aequo & bono, quo ius ipsum gentium consistiti. iure cursim, in .

re, his, &alijs omissJis , Verbum,

naturaliter , . de quo in illis iuribus, ad ipsam naturam contractus cst reri ferendum , non . tamen sic , Vt Imp*tet , C natura contractus esse , Ut alter alterum circunueniat in pretio , sed importati, scircunuentionem , de qua