R.P.D. Mercurii Vipere Beneuentani ... De disciplinarum virtutumque laudibus opusculum

61쪽

Apollinis oraculo iudicat' est ιq mater obstetrixtae marmorarius pater genuit. Heuripides autem squi tragicum carmen elegantissimum meditatus

emac Demostenes philosopho Ri illustris: orato

rumq; grecorum eloquentissimus ambo paretes non modo vilest verum etiam ignotos habuere. Marcus vero Porcius Cato r a quo porrit gentis proles cognomen: at 3 originem traxit apud Τu sculanum vicum agresti quide tugurior huius in tanta fuit in ro in ana urbe dignitast atq; autoritast ut omnes seculi sui pristantes viros antecellereti profesto clarus r& rcipu: salutaris non minus etialicterarum: qmiliti et curiosissimust hic optimus imperatori optimus orator: optimus iuris consultus: optimusq; agricola: hic intanta ciuium vene/ratione fuit sapientia sua senato' ordinem au

serit:& ipsum quoq; senatus maiestate suo sblen dore decorauerit quis inqua ignenti campos tot illustrium viro' claritudinem sordidai aut igno bile dicere ausus erit necesse est aut vini in mora talibus esse nobilitatem: aut illos olum fuisse no bilissimos: quo gneniar vires: idustris: & oium optima' artium disciplins non modo preter ce/teros florueF: sed pene Vsq; ad diuinitate produ/Xerint: tunc prisci poetε veneri fabulost illi det hortos dicatos: secrato R; fuisse: q, Plautus quo

q; Comicus loturi Caesar quos Augustus obli.

62쪽

vion ἰ tradendus non estiqLibertinum proauu a

Mi Antonio exprobatum ex turino pago tauum argentarium: eodemq; officio ac ministerio lan tum patrem virtute plurit:ortuq; in auito subur bano iuxta velitras ad penuaris cellae instar impe ratorio magistratu nobilitauit: eum Q merito co sentiens cum populo Romano senatus patriqPatrem consalutauit. FINIS. I

De disciplinarum rvirtutumqν Laudibus Liber tertius stliciter Incipit. Vum diuina illa mens soli homini exq omnibus animantibus adeo traditatquε illum ducit:& regiti& honestarum cogitationum curam habet i cuiuscunq; occulta agi tatio secundu propria virtutem: viis ad dei agni tionem: S ad vera Delicitate nos duciti& fecit ut homines simper cogitarentiqui prεsutura essent declinarint aduersat sequerentur prosperat aspera autem eicerenti hac quidem duce agnitionem rerum:& sapientiam nanciscimurr qus mirabi lem iocunditatem presefert tanto magis r qua noto praestantior est i qui per se sapiti si is i qui semper inquirit t ut peritissimus presul Caetranus assertor est i haud causam rerum ignorat t

63쪽

accessit etiam contemplatio rerum maximarumtoccultarum qi: ς solius sapientis est: tunc enim agit humana mens secundum illud diuinui quod

in se hibet: tunc non terrena cogitat Vt mortalist

sed situm potest se ad immortalitatem erigit ho

motomnial essicit: qui recta sint: Vt bene: beate. Q viuere possit ea vera e li: ac beata vita: quς secudum mentem ipsam agitur in sequentem locum tenet Illa inquam ciuiles a niones versantur secu dum virtute: quarum particeps Omnino corpus esse videtur i per hanc tamen contemplationem proderiti etiam sapiens rebus humanis i quibus 'mper aderit: ut deu opimaxi& edicimus actio nibus nostris interesse i quum cogitamus diuinunumen: quibuscumq; oris nobiscum adesset ut

illud Silii Non nisi reeta agamus: arceret nos ab iniquis i& ad Scipionem idem Iustitit cultor qψε qtKcul capestes testes factorum stare arbitrauere diuos: quippe quum omnes homines sub dei imperio sint: ut Samius Egyptius: ad Alexandrum ed:xit: id circo iparare:& principatum inter mor tales gerere et ei'; preesset diuinum quodam nati nus existimandum esti omnibusq; rationibus pa

tere dicebati deum comunem parentem esse a ve

rum peculiariter veluti filios sibi adoptare illosi: quibus imperandii regendit potestatem perini eleret. Ξque Priamus apud Homerum laudans

64쪽

Hectoris probitaternivino mortalis & semideus videretur: inde Romani de se benemeritos diuos nuncupabant: asserunti Romulum a lupa alitur Cyrum a canet Abydum a cerua sic Perses reges suos: qui misericordia: inagnificentiat usu fuis senti de qua Cicero pro Deiot aro rege non de beo inquit. C. C sar tentare quomodo dicendo misericordia tuamico mouere possim: nihil opus est occurrere enim solet ipsa supplicibus:& cala/mitosis nullus oratione vacuata facilitate:& cle

mentia: quum nihil ei obi uisci: q iniuriarum sie Atheniensibus t a quibus multis iniuriis astietus fuerati ita & Cornelio Phagite: a quo captus per Syllanas insidias veniam deditisspe inquiens vestra culpa dc ad interitum prolapsos maiorum vestrorum gloria erexit. sic Alexander in Darii co/nige i& fisias: de quo Darius dii patrii inquit pri

naum mihi stibilite regnum. deinde si de me iam transactum eae precor ne quis potius rex Asit siti si iste ta iustus hostis i& misericors victor. sic Τi tus Vespasiani filius duos patritii generis iuuenes conuictos in affemone imperii misericordia co/motus liberauit. recte Philippus macedo oporte. re regem sim per meminisse se hominem esset Aper misericordiam se simile deo fietii qui omnia: recte peragat quispia Victrurio autore maiores; illosqu tam sapienternum etiam salubriter i sid

65쪽

instituerunt pro sequentiq per cometari r ibisto

riar ut relationes cogitata tradere posteris avreano interirent: sed singulis aetatibus crescetia voluminibus editis gradatim perueniret vetustatibus

ad summ1 doctrina' suctilitate litat no medio cres: sed infinitae sunt: Ipse agendi causε φ no inouidi ore siletes plermiserunt: sed olum sentyi sen/sus coscriptionib' memori et tradedos curauer utina si no ipsa peregissent nequiuissemus scire qd in Ityo per actu esset i nequid tales Democritust Anaxagorasueliquit phisici sensissent de naturares: seu Xersest Alexa dera Darius: Cisar o Elavi' iciteri P reges et quas res S r aut qbus rationibus tap clara: illustriat gesserinti no fuissent notet nisi maiores coparatioibus o sum memoris ad poste ritate cometariis extulissent: φ qde nil pulci iust nil Iocundiust nihil magnificetius excogitari porse cotenerim:& ut Cicero scriptu reliquit est in quiens nihil ea' res sciret qui ante si nascereris facti sinci hoc est stmper esse pueyri cognoscere vero res gestas memorii Veteris ordinem tenere antiquitatis texemploruw oium habere notitiam decoplaudabiletac prope diuinum esset ut inquit Quintilianusi historia alere potest oratione molli quodat ac Iocundo succo: hinc Diodorus ex aliorum erratis in melius instituere vitam nostra: sidappetendum;fugienduue sit ex aliou exeptis pos

66쪽

seeoghoscere ad id e Porcius Latro de clamatoris egregius fuerat decoratus: q quum omnes. histo rias notissimas haberet iubebat alique duce nominarii S e vestigio et oia acta cursimi diligeter comemorabat:recte quide quum historia talem pos lux veritatis imagistra vitae: Sinutia vetusta tis ad qua Democritus: Phalereus Ptolomeu re ge ad monebati ut libros vetitareti quonia quq amici non haudent principibus ostendere: ea osa in libris scripta reperiuntur et haud aliter Scipio Cyripediam actrita manu simper ipsam habe bat iste Alexader HomeF: sic et Caesar in castris Varia antiquorum comentariat ex his enim: N in ea cognitione est rerum salubret atq; frugiferum scire quibus artibus: qua disciplina: sibus motib' maxima imperia orta sinit maXimi imperatores nomen sibi immortale pepererint i ct econtrario qua vitiorum labe infecta amplissima regna corruerint:& ex summo adimu precipis auerinti de testatur vitia: probos extollens:improbos depri

mens ad id q f est honestu capescendurin flamat ad aequitater ad munificentia: ad abstinentia a &ad alias h moi virtutes allicit: S si multa a natura bona in Alexandro extiterunt indoles primum tqui reges omnes prevertit constantia in subeun dis periculis velociter in perficiendis rebus fides in deditosi clemetia in captiuosi qui* cosideratior

67쪽

1lloe quis rectiore quis moderatiore quis labories

fortiore quis benignitate liquitate iliberalitater magnificentia prestantior e hqc tamen 6c complura animii corpori', bona sola qbrietaterae ic mulentia foedauiti qua quidem aliquando parcitus vio/lentiorum culentiori in amicosi si in hostes exti. tit Iulius autem Cqsar animi prsitantia mortales omnes longe antecessit: cui ut Plutarcus astipula

turi nemo summorum virorum: aut clarissimoR ducum imperatorum regimine prςferendus unqfuita an siquis Fabiost Scipiones: Metellosi Syllat Marium: virul Lucullum: ipsum Pompeiuni huic contulerit Cisaris gesta omni ex parte supe rabunt: qui si imperium non inuasissetised illud sine iniuria quεsiuisset: is solus esset: a quo exem plo pene omnia: qui ad optimum virum: princi pem l ad regendam rem publicam pertinerent consequi valeremus i sed quoniam Alexandro ire huie aliquid defuit: st ad cumulum virtutum ac cedere debuisset ad regendam ipsam rempublicaa perfectum aliud quidpiam adeo immortali quq

rendum est a quo omnia colamata accumulatatae prefecta:Virtutumq; illustrata procedunt; quisquitatem innocentiam 3 amplectatur ivt illud sapietis Isti peritissunt sequamuri oportere inquit legum seueritatem puniendi malaetudine coher cereissami iustitiet comitem Stoici faciunt: P

68쪽

ripatetici vero prudentigin ee accedendum ut cEseo in Sexti Cilii sententiam i qui ait seuitia tacerbitate mi ulciscendi maleficii: bene: atq; caute vi uendi disciplinam hominibus prsbere. ε quantita itatem amplectandam etiam reor: qus est qusdam animi squalitas: quum nec rebus aduersias con Irhaimuta nec prosperis exultamus huiusmodi Soetatem fuisse greci scribuit quem sim per eodem animi habitu i eodet vultu dicebati Santippa eius iunx ac virtute ex latinis piscelluit: Antoniust C stari qui itoici philosophiε deditus tante tran. quillitatis erati ut nullum nun il mutaret neq; gaudium t neq; mero reni unci ostenderet in hac ani mi tranquillitate Septicii philosophi summu bo num statuerunt finem:posuerunt quidem traquillum animi fatum:& mansuetudinem ceteris vir tutibus pretulerunt:& si multi ex antiquioribus: qui hominem macte virtutis exquirebant: simulacrurn Iouis ediscere olympiii quod ex ebore fecerat Phidias Atheniensist quo nihil prestantius in eo genere prisci extetisse testatur. st quum pictor Pannetius intueretur magna admiratione ductus, unde tam pclari operis accepissetitu Phidias ex tribus homeri versibus id delibasset respondit in desuperciliis ta luppiter annuit atrist concussim eo mam pulcro de vertice rector Ethereus nutu tia summum tremo fecit olympumi sic Horatius

69쪽

& cuncta supercilio manetis:& rursus Homerus de Iunone magnu* oculis lustrauit olympum rhinc illi oratoris summi sententia r ego enim si e statuo nihil eae in ullo genere tam pulchrum iquod no pulcrius id sit: unde imago exprimitur rq, nullis humanis sensibus percipi potestimente tantum :& cogi tatione completiimuri & idem utibi dephidia insidebat inquit in mente illius artifi eis species quidam pulcritudinis eximiai qua in tuens: in ea defixus: ad illius similitudinem arter& manu dirigebat: ex his viri illustres persentire queunt figuras lac sormas quasda esse i quas sola

mentis conleplatione contuemuri non aut ocuIis'

cernimus finit hauribus pcipimus: Quare ut Ho/merus canit: no vni mortali Oia data sunt: alius qde q re putregit; vincendi arte caret: alius animi fortitudine: alius celeritate coficiendi: alter c5silio

regedit pauci vero sunt:q pacis pariter:& belli artes calleati sed quii nihiloi ex pte pωtu repperiri queati prestatissimus mihi vides suis e Zeusis, Heracleotes pictor eximius; q ex pluribus i diu et sisιν puella' formis p secta pulcritudine effinxiti qua oes fere poetς laudibus extulere iide in teplo Iunonis lacinis primu enim Virgines eo F undas Q plures inspexit: δἰ qnt forma pilatiores elegit:& qcrcu i singulis laudatissimu es et pictura imitaret:

haesentitia Ebasse 'idet AEupompus et Pictoria

70쪽

rogatus a quoda: que antiquos artificu cu pinget rei sibi pponeret ad imitandu edixisse fere osteia

hominu multitudine natura ipsa sequamur opor tet no homine alique. hine Lisippus sicionius dicere solebat audiedi ratione sei pictura accspissetti certe natura ipsa artes pene oes edocuit: qus sumu Antidotui saluberrimal medicina: quq mor, taliu egrota corpora uaguetiaq; curat ad qua accededu animu duxit qua alii ArabuiBaby loniu in uetore assirmat: alii 2Esculapiti a pidauriui sed eudii taxat vulneR:& cicatricu cura exercuisse: adeoqde mirificu: atq; in illa arte Pbatui vi restituto sere a moree Hypolito p deo a tota Cretia colere tradui pterea teptu illi longe celeberrimu dedica. curati in e us limine tyriaca litteris incisam: qua usum magnu ferui: Anthio cu istula quoq; choon eius luisse nomini coiecrata me o Romani et ityberis insula Italueruntii ab undisi fluctibus abluereL qm egi oti potissmati aqua subste, tarentiati s eius tepli tutela posuere dragone aiat

supra et vigilatissimu dici psit: quare ad restitue divalitudine nihil esse pol accomodatius ibaculum aspe': atq; nodosum eius manibus sposuertit: ad dubia:ati ambigua medicins artis dissicultatem ostedenda: lauro exind- coronarutast eius arboris remedia plurima circu ferans:& erat Apollini cosacrataique et asserebat primu medicine iuetore