장음표시 사용
11쪽
viri praeclari breviter narravi itemque succinctum eius scriptorum recensum dedi, ne libelli pretium augeretur. Sed haec quidem hactenus de prengelii, ultimi, ut videtur, lacultatis medicae programinatarii opusculis, quae ex pietate edita, Vobis, Viri Illustrissimi, pietatis sint signa Ad studia enim illa, quae adolescentiam
alunt, senectutem oblectant, secundas res ornant, a versis perfugium ac solatium praebent, Tu primus eduxisti, Praeceptor carissime, ac vere ibi assim mare possum cum Mureto: ,si quis milii deus omnes opes, omnia commoda, Omnem potentiam proponat, ea lego ac conditione, ut semel deponam hae studia et has qualescunque litterulas, latrices adolescentiae meae, dissimas meorum omnium temporum comites, deseram; nunquam me id lacturum, neque quidquam tanti esse duco, quod mereri velim ut a suavissimo earum amplexu et contubernio abducar. V Erant enim fidissimi amici exemplaria illa Graeca et Latina, quae nocturna manu diurnaque versare nos docuisti Servestae Leue eaeque, epul runt plus semel non Vitae solum frigus, sed - quidni dicam samem etiam duram Attamen vires certem desecissent vel ipse de salute desperassem per octo illos annos, quibus idem gratiosus ordo, qui me in discipulorum aeque a in doctorum suorum numerum oeepit, vitae meae academicae fructus intercopit - nisi Vos, Viri Illustrissimi, saluberrimorum consiliorum auctores gravissimos reique meae fautores habui sem optimos.
Scripsi die supremo Rich. Me adii MDCCCXLIV.
12쪽
iuri ius Polycarpus Ioachimus prenge natus est
Boldecoviae, pago potueran prope uelamum urbem ito,dio III. Augusti a MDCCLXVI patre Ioachimo riderico, rerum divinarum ministro, matre Christiana Sophia e gente de lungiana. Primam autem hanc a deo obtinuit solicitatem, ut eos haberet parentes, quorum heredita non magii quidem constabat patrimonio, sed audem integritatis, pietatis, eruditioniS, externi boni praestantiorem complectebatur. Mater enim virtutibus singularibus ornata semina, Ioannis Christiani deiungi, illustrissimi grammatici Soror, quasi inseruit filio natu minimo linguarum morem, quem pater, doctrina ornatissimus sodalis orat societatis regiae cientiarum Gottingensis non minus lavi et aluit, quam filii pectus dei admiratione aequo ac natura implevit, ita ut iam ex puero, qui postea Vir futurus esset, actio homine coniectarentur. Vitam egit Curtius in litteris tractandis et in herbis colligendis. Ex illius
aetatis more cum rectam instructionem maxime ex assidua sacrorum librorum lectione petendam SSe conseret patero graecae et hebraicae linguae cientiam hoc ex thesauro docuit filium, qui et arabicam linguam suo ipsius studio ex Matthaei ovangelii arabica versione porcipere studuit. Haec vero litteras discendi ratio, neglecto accuratiore grammaticae artis studio sicut alii item Curtio nostro detrimentosuit, nam o posteriore tempore Saepius orba minus quam
sententias Scriptorum curaVit, quo factum est ut a vero interdum aberraret. Verum tamen talis instructio multa lection mentem sormandi ut ad Variarum rorum cognitionem duceret, neceSSe erat; neque mirum, iuvenem vix XVII annorum bene doctum docendi in o suscepisse mu
nus tradidit scilicet Curtio autumno anni MDCCLXXXIII
13쪽
privata disciplinae curam vir nobilissimus de Langen, dominus agi Nouendor a Gryphiam siti. Per duos annos, quos in illo munere exegit, omne sere subsecivum tempus contulit in studia, quibus vi altiora, maximo ad theologiam informaretur, tanta alacritate ut probatus aQuistorpio sacrae theologiae doctore in alma Rupertina,
anno aetatis XVIII initi anni DCCLXXXV. dignus
iudicaretur, qui in conventu sacro verba saceret et plus semel concionem haberet. Sed linguarum studium neutiquam neglexit. Scribit ipse prengelius ad praeceptorem Ph. r. Mechelium: Ea sui ab eunte aetate ratio ut diorum meorum, quorum incunabula in agro quodam mari ballico adiacenti suerunt, ut puerilis iuvenilisque vita omnis industria vigilandique labor in linguis, qua vocant eruditis addiscendis expromeretur, quarum unica graeca tantum adeo mihi placuit, ut omnes ingenii Vires ad eandem prosunderem'. ariter linguarum, quae odio sunt in oro Suocorum, Anglorum, Gallorum, Italorum, Hispanorum et tunc et soquenti tempore paravit sibi cognitionem o usum. Bono instructus esto paschali anni DCCLXXXV in Fri- doricianam academiam alas se contulit prengelius o die XVI. prilis in numerum studiosorum theologia receptus est; sed paulo post mutato consilio totum se odit artis medica studio, cuius praeceptores habuit h. r. Μockel, Komino, oldhagen Tanta erat diligentia, tam assiduus labor ut post quinquo semestria modicorum tirocinia iam
exegisset. Anno DCCLXXXVII, die XVII. Septembris
dissertationem rudimentorum no sologia dynamicorum prole gomena narrantem una cum thesibus publico defendit tanto applausu, ut non solum medicina et hirurgia doctor renuntiaretur, sed docendi etiam facultas i tribuoretur. Indixit sequenti menSe praelectiones suas porsemestro hyemalo in alma ridericiana habenda prolusione: is Quaedam articulum CXLVII. con utitutionis eriminalis Carolinae illustrantia' proforente. x illa prima commontatione, quam eum thesibus recudendam eu- ravimus pag. - 4M et cui iam praecesserant disquisitio- nos et enarrationes aliquot in Baldingeri et Bertram diariis, sita libellus do pulsus historia, acile cognoscere licet, Curtium o studiorum initi multum tempus in scriptis, dicis et quidem Veterum legendis consumsisso atquo iam de illis libris componendis cogitasse, quibus famam sibi paravit nunquam interituram. Commemorat enim pag. 21. not. 36. Ap logiam novam Hippocratis, quae mox prodibit', atque adeo sellistoria modica pragmaticae tontamen' affert pag. 4. I. at pag. 25. not. 60 quod primis tantum linois a d signasso in praefationis menso,artis iusdem anni seripino
14쪽
o libro do pulsus historia praemissas pag. XLm ipse sat tur. Dio XII. Iulii a. DCCLXXX, III h. r. Necholium,
eum fasces academicos obtineret, gratulaturus scripsit de studiis suis: Praecipue autem, quin eiusdem prorsus -- tentia sim cum celeberrimis et vetoribus et nostris medi-eia penes quos artis nostra principatus esse videtur, haudulano possum Ohiberi, qui singuli omnesque in magno negotio habuerunt, et iterarum Graecarum et Hippocratio rum monumentorum studium, tanquam medicum faciens et ornans, laudaro et amplificare. Hinc in eo totus fui, simulac arti medica essem initiatus, ut in medicinae veteris luminibus quam plurimum olei consumerem: siluerunt interea usae Graecae delituerunt in pluteis deliciae meae, Plato, Aristoteles, Xenophon, Thucydides, Plutarchus, Lucianus, Pindarus, Theocritus, Sophocles, uripides cum aliis, doneo otii aliquid nactus male resollicitata veteri amicitia aliquando solemne iterum dicere possem sacramentum. Renovati itaque studii recentes fructus fuere tractatus quidam de disserentia, quae inter Pytha gora eorum Veterum t eo platonicorum num o ros dominatur de philosophia Heracliti phesii, a demum de voco πνεομα θολερδν ippocratis, quos ante aliquot menses conscriptos diu reservabo, donee politius limati apparor poterunt'. aeo prengelius; bellos illos utrum typis exprimendos curaVerit nec ne incertum est. Iuro miraberis raram Curtii industriam et assiduitatem, si conspectum percurres librorum, commentationum etc., quos ex illo tempor vel ipso composuit vel vertit explicuitque sed area ei erat Suppellex, neque Galenus dedit opes, neque ridericus stipendium Adduxerunt sano nostrum ad aegrotos oldhagen et Daniel, viri doctissimi, et ipso ad annum DCCXCV. usque exercuit medicinam, sed neutiquam a multis requisita est eius curatio unde manca illa iudicia de rebus pathologicis et therapeuticia in prengelii scriptis obvia facilem explicatum habent. Mandatum est ei munus professoris extraordinarii die XV Decembris anni DCCLXXXIX. sed in mer-eodo et eum die XXI. Aprilis anni DCCXCV. in ordinariorum numerum reciperetur, stipendium statutum est quinquaginta Oct - imperialium Quis ostvestrum, quaeso, qui tam Vili mercede hodio artem profiteatur et simul tale feribat tentamen historia modicae pragmaticae quale scripsit prengelius Erubescant in talis rei mentione iniqui obtrectatores, quos plurimos sa-cile interrogemus, sicut Aloxando dicitur interrogasso Hephaestionem, quaenam pes Vestrae, quaenam Vestra sacta. Sprengeli Vobis arrepto Vocatus est sano Curtius
15쪽
ad munus etiam herbariam rem docendi et ad horia bolanici curam suscipiendam dio XVII. Iunii anni DCCXCVII.
plantarum enim vitae et structurae perspiciendae neque iuvenis nequo vir operam dare ossaverat sed laboris praemium accepit annuum centum et quinquaginta 150- haleros At homo frugi tam modeStus, tamque bonus erat civis, tam e casae suae et alma Fridericiae deditus, ut quamque ocuSaret conditionem a principibua externis sibi oblatam. Frustra prengelium vocavit Catiorum dux anno IIDCCCIII. Amasiam suam, ut Baldingero succederet, frustr invitavit Ruthonorum imperator anno MDCCCI X., ut naturalem historiam doceret Dorpati, utque ipsum Berotinensem plendorem, post illi novi mortem, noluit mutare cum ridericiana Istae vocationes etsi annuum stipendium auxerunt, tamen non illud offecerunt, ut
magnifico uteretur. Quo minor Ver merce erat, eo maiore honores, quibus undique ornatus Si nunquam Sane eos fastidivit Academia et societatos ore quinquagintae populare o externa inter socios suos praeclarum vi ruin receperunt. Prima omnium erat Academia imperatis Leopoldino-Carolina natura curiosorum, qua eum SciVii 17si nomine Sosimenis II., secutae sunt societa natura curiosorum alenSis, medieorum et chirurgorum per
mica Lipsiensis lGo), physica Megalopolitana i8073,
physico medica Osquensis , Erlangensi , physicorum
omnium citeriniensis 1808J, academia scientiarum regia Nonaeonsis, institutum regium cientiarum, litterarum et artium liborarum AmStelodamense Societas amicorum natura curiosorum BerolinonSis 180M, regia scientiarum Harlemensis, phytographica Jorinkiensis, medico- chirurgica Bernensis, academia regia scientiarum Stockholmensis i81M, societas physiographica Lundinensis 18io , medicorum Sueeana, innacana Philadelphiensis 1 Sisi),
omnium rerum naturalium Marburgensis, erneriana din-
burgensis 181 D pharmaceuticorum Petropolitanorum, naturae Scrutatorum Helvotorum Gallensis, pharmaceuticorum
in avaria l8ls), Lyceum historia naturalis Ovο-Εhο-raconSo, Societas physici medica Rheni inserioris terrae, Oeconomicorum archi rum Posiampiensis i82M, Linnaeana Parisiensis 1821 , academia regia Scientiarum BoruSSica, Societas euhonbergiana Francos urtensis 182M, ns horticulturam promovendam orussiea, rei naturalis ri-
16쪽
burgensis, patriae cultura Silesiaca 823 . medicorum academia regia Parisiensis 1825 . medie, botante Londinensis it 12 i. innacana Lugdunonsis, medic, philosophica Herbipotenηis, pharmacopolarum Germania septo trionalis ilΗ27 . physico- modica eidet burgonsis i82M,muse patrii ohemiae l83l, nec non societas ad horticulturam promovendam BrunsvicenΗis. Cum ridericiana d. XVI. Mai DCCCVIII. instaurarotur ' sub alieni regis auspiciis amplissimus philosophorum ordo prengelium proclamavit doctorem honorarium litterarum univorsitas Cra-
vocarunt eum professorem honorarium. Νoquo Signa equestria desuorunt et d orationes Borussorum ro aquilae rubrae
equitum numer adscripsit prengelium anno DCCCXXII et promovit eum anno DCCCXXXIII brevi anto mortem; Succorum rex misit 1823 stellae polaris signum idem, quod ornaverat quondam magni viri innae poctus, et te uis imagine atavorum rex insignivit prongelium nummum memorialem accepit a duco magno imarionsi, thecam uream a Rullienorum imperatore. Haec erant sola
lia senis litteratissimi, qui occiis et discens inter libroso herbas totam peregerat Vitam. Solvit nervos apoplexia et biit prongelius quarta hora d. V. Marti anno
Brevo habuit corpus et gracile, cuius singula tamen partes apta proportion et iusta compagino ibi invicem ro- Spondebant. Caput decora ornabat caesarios, Dontis decua sub ipsa prominebat et sincera mentis gravitator explicabat, oculi nigricantes, vivaces, ex multa lection sano obtusi, comitato placebant gena macilentae, o rotundum et Odice diductum animi hilaritatem proferebat. Memoria fuit tam tenaci et solici, ut si quid in amicorum congressu Vel in scholis dicendum narrandumque occurreret, in quοVis litterarum genero, quarum nullam intactam reliquerat, ut occasio sese subito ossorebat, id illico in numerato habereto tanquam ex auctiore quadam penu expromoret. Accedebat acuti et perspicacis ingenii summa vis, sollers ot peracre, interdum sano praeceps et inflexibilo uilicium. Talibus tantisque animi donis ad illud summa eruditionis fastigium vectus est, ut ob multiplicem illius per Omno
genus auctorum lectionem et omnes, qua amplexu est artes, recto et oro omni Minervae homo diceretur. Atque eius gloriae cupidissimus orat, ita tamen ut ipsa Superbia nunquam os efferret Amicus orat ortu et gratus, in egenos tanta liboralitato, ut mosse cuti propria vivens, res sua nec Aihi nec uis augeret. Vita domosti- ea Sobrius, pater samilias bonus, suavis et dulcis. Duxerat
17쪽
vero in matrimonium a. MDCCXCI uxorem Sophiam Hen ricam Carolinam, e gente e fer stoinia, spectatae virtutis seminam, ex qua tres genuit filios, unum Guilio l-mum, chirurgiae professorem Gryphiae anno DCCCXXVIIImortuunt, ultorum Gustavum, a. DCCCXLI xtinctum, tertium Antonium, etiam nunc philosophiae doctorem et in alma hac Fridoriciana herbariam rem privatim docentem.
LIBRI AB IPSO SPRENGELIO SCRIPTI
Boi trago ur Gose hic lite de Pulses, nebs eluer
Verauo Oine pragmatis chen e schichio dor
18쪽
Dor botanis che arton de Universitat u
19쪽
Commentarius do partibus quibus insecta spiritus ducunt Lipstae Weidemauit 1815. . . . Pagg. 4. c. III tab Ren. Spocios umbelli ferarum minus cognita o. alae Reaiger 1818. X. 1544 g. 4. c. VII ab aen. Νovi proventu hortorum a CR domi eorum ha lensis et oro linen Si S. malae Gebauer 1818 48pagg. 8.
LIIBRI A SP NGELI CURATI VEL VERSI.
sat Z D. I. Thi Leimsic Schwicvero res. 474 pagg. I. Thi. VIII. 6 34 g. - . introductio, Versi et explicatio Aphorismorum, de victu in acutis, de aere aquis et locis.J
Bong Bergius liber die Lecke reten. Aus εα
20쪽
Robori ac lason ibo di Fleber in ama ilia.