Collegium theologicum de sensu sacræ scripturæ, inclusum sex disputationibus, et publicè propositum in alma universitate Jenensi. Auctore Christiano Chemnitio, ss. theologiæ doctore, professore publico, pastore & superintendente ibidem, ac h.t. Facul

21쪽

mus: Maioris timen Actoritatis esse τε sτIMONI IM GH fauonversalis i haberipossit: quam ECCLESI.E PARTI CULARIS. Praesumitur enim major probabilitas, si aliquid a plu- ribus & probatis dicatur , quam si a paucioribus & minus exercitatis aliquid proferatur. Quicquid tamen sit, non potest hinc alia FiDEs in se sequi, quina HuΜANA. Prolato

Mo Nio: statim interrogare potest Auditor, unde certum sit, quod hoc sit Ecclesiae testimonium λ fortassis EAM aliter sensisse;& an hoc TEsTIMONIuM concordet cum Sacra scripturaὶ Et quae similia, numero plurima proferre potest. Sed ouando SACRAs SCRIPTu RAs ipse videt, legit, ac audit: tum

ejus corde accenditur & producitur F tD Es Divis Quod enim ECCLEsIA UNivERsALis in omnibus membris suis non errat , hoc non habet ab aliquo intrinseco Principio & sibi insita quadam, &a Sacra Scriptura separata& diversa In sallibili tate : sed ab extrinseco aliquo beneficio , Providentii nempe & assistentia divina, quae semper Ecclesiam, & aliquos vere credentes promisit conservare, Matth. XVL v. 11. Quae ipsa Ecclesia tamen per totum Orbem terrarum est diaspersa: &propterea nemini de ejus Testimonio aperte potest constare. Item: Non habet hoc ex sese: sed quatenus se- quitur lucem Sacrae Scripturae, & audit voc a Sponsi sui IE-su CH Rr sT I. Non potest igitur TMTiMosio suo Ecci miAaliam FiDEM , in sese, absolute &simpliciter gignere, quam FiDEM HUMANA M. XVIII. II. Quod itaq; rara porro concernit: idem plane de Iis esto Iudicium. Agnosci inus enim eos cum Fo mula Concordiae,ut TEsrra, & ut fidos DEI Mimoa non autem ut Dolcra de RDEI DOMmos. TESTES ars Dic stat

22쪽

CES; LIMINA funt, non NUMINA; S ipturae Interpretes sunt ream

NISTRI, non autem vel Scripturae, vel dei DOMINI ac MAGISTRI, r ete scribit B. GERHARDUS eis. l. c. s. n. . p. Jo. Aliter enim, habere de semus Apostolos, allare verὼ reflauos Scripturae traictatores, illas scia ssemper vera dicere, sos ut homines in quibusdam errare, inquit Hieroni. s. D. ad Theophil. circa medium. illorum ergo TEsNMONiA itidem fidem gignunt in sese, non nisi HuMANAM, ut ex iis,quae modo diximus,patet. Concedimus tamen,etiam hic dari Probabilitatis & Auct

Hotis gradus: Nam sicuti fit inTestimoniis Humanis aliis, ut quo majoris sapientiae dc Bonitatis aliquis fuerit, eo magis etiam ei adhibe tur fides: Sic etiam, quo majoris Sapientiae & cognitionis, ac exercitationis in Sacris Scripturis ;&quo majoris Bonitatis & Pietatis alia quis inter Patres fuerit; eo etiam magis ei erit credendum,&eo ma-ψs cy testimonium,apud prudentes merebitur fidem. Idem judicium esto si plures ejusmodi Patres in aliqua re consentiant. Nequaquam e go, dicinius iterum cum GERHARDO cis Im. t. velojicimus, vel sevi aes Patre cripta ine vita mente annosiorixus, ipsos i es la taria organa,per quae D E L si s Maria commoda praestitit. Nec Prophetias sive Scripturae Interpretationes, ab i s Eccosia reliectas spe Amus, moniti a Paulo I. Thessal. 3. v. a . Est etiam studium,quod legendis Patribus impenditur utile, dc Ecclesiae salutare. Hinc enim & ita scribit B. enmisius Parta. Concit. Trid. p. I. uti σ rererenter utimur Patrum lasoribus, qui multa Scripturae loca, commentariis suis utiliter. Q Auru . Et veter Ecclesiae te momis, in vero sano Scripturae SENSU, nos non parum confirmarisa emur. Negla enim probamus,si quis i comminiscatur stensum pugnantem cum tota antiquitate,scujus planὸ nullasint oles ales Mia. Et p. 7i. Injuriam nobi acit Andradius, quod clamimo nos in universum a quietatis tesimonio nihil tribuere, Patrum auctoria tem nihilF pendere, Ecclesia a prasiationem dem, majestate . lab Dectare. Bona enim conscientia PF mare possumuτ, nosmu Sacrae Scriptum

se lectionem aliquid, quantum quidem Domini gratia concedis, in inquia rendo cae investigando vera σpurioris antiquitatis consens posuisse, in quotidie adhuc ponere. Patrum enim criptis siuum, clauidem honorificum, qui Agis debriij, tribu us locum , ut qui multos Scripturae locos, praeclara

explicarerunt, antiqua Ecclesiae dogmat contra novas haereticorum corruptelas defenderant, idi ex Script via ; multos locos doctrina rem explicar se multa de historia primiti Ecclesia annotaiunt, eae musta alia utit

23쪽

are monuerunt. Et cupimus, id quod de Prat ἰ DEI propter ΠΓum medii

rem credimus Ufenu N, ut mem a verae Ecclesiae Catholicae , in futuravita , i um Titium DEI, Patriarchas, Prophetas, Apostolos, Mart res πParres,qui:erum fundamentum tenuerunt, vi ere, ρο eorum familiarita te in omni aeternitat rui. Quod est verissimum de pAraisus judicium. Interea tamen nihilominus relinquitur, quod illorum TEWiMONiu sive distributipὸ sive cossiniνὶ sumatur, in rebus fidei, ut ut sit magnum; non si nisi HUMANUM, ut ipsi saniores Pontificii confitentur. XIX. Ex quibus etiam patet, quod id quod ex coni ensu Patrum, vel priorum vel posteriorum, vel utrorumque exstruatur, in se non possit haberi pro Principio primo, quale CREDENDA requirant : cui fide Divis A credere aut adhaerere possimus. Quia enim Patrum Tunibi Ni- in se absolute&simpliciter consideratum, non est nisi HuM A. NuM : ideo non potest esse Principium fidei Divisa. Ae quia idipstimsuod ex Consensu Patrum exstruitur, respectu Scripturae Principi tum in , ad normam sacrae Scripturae examinandum ac regulandum: eo ipso non potest esse primum rerum credendarum Principium, aut id, unde Sacrae Scripturae SENsus, tanquam a Principio, quoad nos dependeati C om s Essus ergo P udis est testimonium H u M MNuM ; in se infallibilitate destitutum: nec Glenburchiis ulla conceditur In Liri Das in Ecclesia exsistens, quam Infallibilitas Sacra Scripturae. Auctoritas autem T EST tu M, quosliabuit & adhuc habet Ee etesia, Ministeriatu est, humana, Iaadens, non demonstrans, absolute loquendo in se fassibilis; non e istamen, quamdiu sequitur Sacram Scripturam. Sicut etiam id, quod Vincentius L inensis incommonis. e. a. scripsit: FIDEM muniendam esse Di inae Legis auctorirate cTE A a Catholicae reuisione: σ hoc tum iu es non a confirmetur, tum

ut adpersarii confutentur: & cpaodibes III. C. Iustino adduehim est: non nisi de ejusmodi S NIs vetum est, de intelligi potest. alacte enim Hierom in capa. H I. Gladius DEI, qui insermo DEI G

percutit illa,q abs auectoritates testimoniis Scripturarum