장음표시 사용
301쪽
Dissut. I. In quo grad. me. Diras gigo nec in aqua eiit humiditas iaummo, quia frigus etiam quod ibi est, enduere tacit humidum. Reoondeo nega op ritarem , quia solum frigus in summo condensat humidumque exprimit seu emuere lacit,ae veris. lor etiam in remisso evaporat aut consumit aliquid humiditatis: ergo cumfrisore quidem remisso, quale ostendem esses igus aquae , stabit summa humiditas,
n Vero in aere cum calore remisso.
Aco tertio aquam esse humidam in summo ct frigidam citra summum. Prima pars probatur: ' uia aqua est magis humida quam aer , quod quamvis negetur ab adversariis patet tamen ad sensum , quia magis humech re quam aer , qui etiam aliquando exsiccat,nunquam Vero aquae ergo
cum aer si humidus in remisso , debet aqlia esse humida in summo , siquidem un quaeque qualitas debet competere in gradu m-mo alterutri duorum elementesum quibus est con naturaliS. Secunda vero parasyadetur,quda cum frigiditas in summo non sit compatibilis cum summa humiditate,eo quod summum figus constringit 3cessivere facit humidum; altu de vero aqua sit summe humida, ut vidimus; consequens est ut non sit frigida in summo. sed citra, licet in gradu valde excellenti, ut
302쪽
. 282 ' P0sica pars III. Dico ultimo terram esse frigidam in summo issiceam in remisso. a Prima pars probatur , quia stigiditas in
summo competere debet, vel terrae,vel aquae, non conVenit aquae,ut vidimus, cum non sit compatibilis cum summa humiditate, ergo terrae, Dices, Experimur nullum elementum
esse frigidius au ua , ergo Sed eontra , quia quamvis actua lentiatur stigidior quam terra in superlicie, ubi ab extrinseco calefit non tamen quam in visceribus ubi elementum
hoc est in sua naturali dispositione d quoἀcolligitur ex eo quod profundiores speluneae frigi di ssimariunt. .
Secunda vero pars deducituν ex prima con-
elusione, ubi ostendimus siccitatem convenire igni in summo,quia summus calor est magis incompossibilis cum aliqua humiditate, quam fiammum frigus , subindeque debet
major esse siccitas ignis quam terrae. Vade Conclusiones ista fundantur omnes in duobuwprincipiis in quibres nobiscum consentiunt a versarii. Primum est, quod unaquaque quasi-im elementaris inesse debet duplici elemento, uni in gradu summo, alteri citra summum, quia cum in eo gradu in quo una qualitas convenit alicui elemento, sit propria passio ipsius, nequit in eodem gradu alteri competere. Secundum est, quod calor eo etit igni in summa, Ex his enim l praesupponendo combina tiones primarum qualitatum ab omnibus
303쪽
Dup. VI. In quo rad. sec. 283 admissas j deducitur ignem est e summe siccum, ex eo quod sit summe calidus, ut in prima couclusione deduximus, atque adeo siccitatem non convenire terrae nisi in remisso,
ex quibus facile deduci potest terram esse summe friπidam, aquam summe humidam,
aerem vero citra summum , ut consideranti
Habes cur unis sit levis in summo, Aer in remisso & ex opposito Terra summe gravis. Aqua citra summum: hoc enim ideo est, quia unis est summe calidus, Aer citra summum.& e contra Terra summe nigida, Aqua citra , summum, nam calor est principium levitatis& frigus ex opposito gravitatis, unde vapores & exhalationes ratione caloris ipsis a Sole impressi servantur sursum & ratione frigiditatis quam paulatim recuperant praesertim in media aeris regione,iterum descendunt in pluviam, nivem, aut grandinem resoluti ut infra in tractatu de meteoris explicabitur. Objicies primo: sicut unaqui aeque primarum qualitatum debet in summo gradu esse connaturalis alicui elemento, ita vicissim unumquodque elementum participare debet in gradu summo unam ex illis qualitatibus,& alterary in remisso, ergo igni convenit calor solus in summo, aeri humiditas, aquae frigiditas, terrae siccitas. Ressondeo negando antecedens y Oppo
304쪽
18 Physica pars III. itum enim probant rationes adductae. Pi objicies sexundo. Siccum definitur illud quod facile terminatur termino proprio, difficile ali
no,Humidum e contra, quo acile terminatur
termino alieno, dissiciis proprio atqui primum
competit magis terrae quam igni, secundum magis aeri quam aquae, ergo terta est siccior, igne, aer humidior aqua subindeque in sum-
mo. Probatur minor,minus enim emuit temta quam ignis & flamma , magis vero aerquam aqua , Quod rotum constat ad se si Rupondeo illas definitiones intelligendas eΩ se de Sicco ct humido , caterdis quoad rarita xem aut densitatem paribus nam alioquin si secum sit rarum se Humidum densum , fieri poterit ratione raritatis & densitatis ut illud dissicilius terminetur termino proprio , istud facilius & sic contingit in proposito: Terra enim licet minus sicca quam Ignis, ob suam tamen maximam densitatem & soliditatem facilius terminis propriis continetur quam ille : Aer ex opposito licet minus humidus quam Aqua, tamen propter maj rem raritatem dissicilius terminatur termino proprio.
Quares primo, quomodo definiendae sunt hujusmodi qualitates. Respondeo quod cum propriae &esiantiales illarum differentiae sint nobis ignotae, utpote quae juxta dicta in Logica , desumi ' debeat
305쪽
Di φ. VI In quo grad.cte. 28ς debent penes proprium & adaequatum earum subjinum, quod ignoramus, definienda sunt peν suos essecrus formales, qui sunt constitueresubjectum calidum is calefactivum, frigidum ct fige fac rivum, humidum ct humefactivum, siccum se exsiccativum, Unde Gauris tripotest qualitas constituens cte. Ex quibus habes primas qualitates es se activas, nam calefacere cst agere, humefacere similiter, Asic de aliis, ideo autem humiditas& siccitas dicuntur a Philosophis qualitates passivae, quia magis resistunt quam agunt , e contra vero calor & frigus. Et hoc sensu intelligi debet Aristoteles quando dixit ignem esse magis calidum quam siccum , aerem magis humidum quam calidum : aquam magis gidam quam humidam, & terram magis siccam quam frigidam r non enim est sensus quod hujusmodi qualitates sint intensiores
in esse entis aut qualitatis , cum aliter se habeant ut ostendimus, sed solum in quantum activae aut resistiti vae, ira ut ignis magis agat ratione caloris quam siccitatis , aer vero ei
magis resistat ratione humiditatis quae est
una rario cur aer non incendatur ab igne es ementari) aqua verὁ magis agat ratione frigiditatis etsi minus intensae quam humiditatis, S terra magis resistat par siccitatem quam per frigiditat cm. Definiuntur etiam illae qualitates per quo Diuum essedim secundarios se proprietates nobis Ff s noxiores,
306쪽
a 8 6 P0 sica Pars III. esse quo egregat heterogenea ct congregat homogenea quod patet experientia, nam ignis virtute sui caloris dissol vit & segregat diversa metalla, aurum,argentum,plumbum, quae in cadem erant massa, & uniuscujusque partes in unum congregat Frigidum quod congregat tam homogenea quam heterogenea, id estres tam eiusdem quam diversae naturae ut Patet dum particulae terrae, paJeae & alia hujusmodi in gelii congregantur j humidum quod difficile ierminatur termino proprio, factia
alienosiccum vero e contra, ut supra diximus. vares secundo . An qualitas remisia elementi, puta calor aeris , habeat admixtio-Nem contrariae, verbi gratia frigiditatis. Re- ondeo non habere ex sua natura , quia hoc
etsi proprium mixti, & in hoc differt ab ele
nices Quantum deest de uno contratio, tantum debet esse de alio : ergo. Respondeo antecedensem verum de mixto, non de elemqnto quod duas tantum primarias qualitates connaturales habere debet .. Potes etiam distinguisis, Quantum deest de uno conuario ecundum illum gradum quo naturale es subiecto, concedo, de illo abs Iute o secun m totam latitudinem quam ha-ἐere potes spectato, nego . & ita fateor quod quantum deest aeri de caloie au t humiditate connaturali, tantum adesse debet de contrariis, non vero quantum deest de hujusmodi
307쪽
De Mutua elementorum generatione.
quq scilicet in una qu'litate conveniunt, sciit ignis & aer in calore , aqua & terra in frigiditate, &c. quaedam disjmbola, quae in
neutra qualitate conveniunt, ut ignis & aqua, aer& terra. Suppono autem unum elementum non
posse secundum se totum in aliud convesti, quia cum omnia elementa sint partes principaliores universi s ad bonum & integritatem eius spectat ut nullum ex eis totaliter corrumpatur sed tantum fiat ipsorum F s seuera in
308쪽
generatio secundum partes, ita ut unum et , mentum possit partem alterius in suam na- ituram con vertere: & in hoc sensu Ioquendo.
Dico primo quodlibet elementum posse ex alio etiam dissembolo immediate generari, quamvis satilius fiat generario ex elemento θmboloia 'Quod unurri quodque elementum possit saltem mediate ex alio dissembolo generari , res est evidens & in tonfesto apud omnes, ignis
enim V .g potest saltem convertere aquam iuvapores & vapores in suam naturam. Quod
etiam possit immediate generari ex alio om-holo non est dubium, ignis enim immediate
potest pariem aciis aut terrae comburere.
Quod ver 5 di illam bolum possit immediate generari ex alio diffstmbolo , de quo tantum est dissicultas, Proba ur , quia ignis verbi gratia potest
immediate convertere aquam in suam substantiam et ergo potest immediate generaclignis ex elemento dissymbolo. Prolatur antecedens, quia ad hoc sum cit, quod possit in aqua pro dueere qualitates expulsivas formae aquae, qua ta sint dispositiones ad formam ianis ut ad nullam aliam disponan P e atqur id potest, ergo. Probatur minor, quia potest ignis sua virtute calefactiva introducere calorem & consequenter siccitatem ii aqua
usque ad fradum fere summum in quo fune propriae disposition se praeviat ad formam agni&α cum . sorma aquae incompossibiles
309쪽
niss*πDe mul. Hemmgmen et gyn Luic immediatam conversionem aquae in ignem existimo contingexe quando guῖ-tulae aqua anjiciuntur in ingentem ignem, quia tunc ignis & aqua debite applicantur. In aliis casibus quando non fit debita applicatio, ignis convertit aquam prius in vapo
Quod autem facilior sit generatio ex He mento imbolo, quae est prima pars conclusio- nis, constat, quia facilius est igni v.g. de struere directe unicam qualitatem contra- riam quam reperir in elemento symbolo, quam duas in dis symbolo. Di co secundo ex duobus elementis disymbolis in se mutuo agentibin ac sese corrumpentibus pose generari altu tertium decie distinctum, se cus exsumbolis. Prima pars probatur, quia si ignis & aqua in se agant & reagant, ita ut ignis producae calorem in aqua, destructa frigiditatς, & aqua vicissim humiditatem in igne, destructa
illius siccitate remanebunt calor & humidi ras, atqui illa est propria combinatio requisita ad formam unius tertii elementi specie distinisti,nempe aeris: ergo ex illis duobus elementis dissymbolis corruptis generabitur tertium, scilicet aer, cujus causa principalis non erunt duo illa elementa cum non con- reineant aut piae habeant ipsum in sua virtute,.sive formaliter siquidem sunt divesae specieἡ ab illo, sive eminenrer quippe quae non sim V
310쪽
xyo Physica pars III. superioris o rdinis respectu illius , quod tu
men requiri tur in causa eminenter continente j sed erit ipsum coel um aut causae universalus ad quas semper rec urrendum est cum non suppetunt particulares , illa vero elamenta praecedentia concurrunt tantum instrumentaliter & dispositive , ut supra de mixtione diximus. Posset tamen diei ambo illa elementa per modum uni us este quid perfectius iIlo tertio, illudque eminenter continere: unum ratione unius qualitatis iterum ratione alterius, sicque esse eausam principalem eius. κSecunda vero pars ratione opposita suadetur, quia combinatio qualitatum quae relinque retur ex mutua elementorum symbolorum pugna non esset apta dispositio alicujus et menti, ergo ex illis nequit generari tertium elementum. Antecedens probatur quia quando ignis & aer pugnant & sese destruunt vel perit utriusque calor, & remanet si ccitas ignis & humi ditas aeris,uel his pereuntibus remanet utriusque calor : atqui harum combinationum neutra est alicujus elementi propria τὐ ergo.