Vita Nicolai papae 4. Ordinis s. Francisci a Hieronymo Rubeo composita, nunc primum ex ms. Vaticano edita, adnotationibus, novisqiue accessionibus illustrata a p.m. Antonio Felice Matthaejo eiusdem ordinis alumno in imperiali Pisano lyceo ... Accedit

201쪽

a a VITA

Nicolaum bonorum perpetuo consuetudine usum. Neque verisimile est, qui probos, doctosque viros, uti idem testatur Platina c, in cognatorum loco tantum habuit, et cur huic se magis, quam illi daret, in virtutem illorum, ac vitia referre consuesset, quod sanguini, et naturae non dabat, eum id nefario factiosorum studio dedisse. Sed cum lateant animi sensus in Prsncipe, causaeque negotiorum saepenumero subditos, qui nesciunt, neque ratio nem capiunt, fit ut iis, qui ad judicandum praecipites habentur, plerumque tribui videaturnos rebellasse non semel adversus Pontifiees Maximos. Urbemque deserere eoegisse, ut ceteros mittam, Lucium, et Clementem III., Gregorium

denter egit Nicolaus, ne idem sibi aceideret, iis sudere, quibus populus Romanus multum desere bat tales per ea praesertim tempora suisse Ce. Iumnenses apertissimum testimonium habemus api synchronum Auctorem Chronisi Parmensis T. IX.

S. R. I. col. 8 I9. narrantem quod anno Iaso. Ro--ini Deerunt Dominum Iacobum de Columna eorum Dominum, et per Romam daxerunt eum supeν eur Fum more Imperatorum, et vocabant eum Canarem.

i Quae Platinae verba exscribit, probatque etiam P. Λ. B. in Annal. Ecelas ad ann. I 88. n. I. tametsi laudes, quae jure Fratribus Μinoritis debentur, non semel deprimit, atque imminuit , ut est Vvaddingo animadversum I. in .s. ad Lect. pag. 18r.

202쪽

NI CS LAI. Iv. 1 Ideatur occasio, quae ab animo recte composito manant, ea secus interpretandi. Adeo autem Nicolaus in summa hac potestate temperavit, ut cum per omnem aetatem semper modicus, praeter quam in virtute fuerit, eandem quotidie magis modestiam

Semel tantum Cardinales creasse scri, bitur, altero Pontificatus anno, mense Demcembri ci : atque ii fuere Matthaeus Aquasparta e Conventu Tudertino ordinis Minorum Generalis Minister Episcopus Por- tuensis, ςt Sanctae Rufinae et , qui Nicolai

De anno, quo Nieolaus S. R. E. Cardinales creavit, Rubeus sequitur Panvinium in epit. Jeotnan. Pontis pag. r 86. De mense vero non item, siquidem Panvinius de illo silet. At vehementer errat uterque; nam Auctor Memorialis Potest. Rhegie um , Henricus Stero, Ptolomaeus Lucensis , ac Martinus Fuldensis non solum narrant, Nicolaum Cardinales elegisse anno Pontificatus primo, id est anno ra88. , sed etiam eorum postremi duoajunx id feeisse, vel in die festo Pentecostes , vel intra eius octavam. Iam vero dies Pentecostes an. no 1 88. cum decimo septimo cal. Iulii concurrebas. Matthineus Aquasparta primo creatus est Cardinalis titulo S. Laurentii in Damaso. Episco. Patum Portuensem anno tantum Ia9I. Obtinuit, quem tenuit ad annum usque IIoa. , quo Obiit. Confer eruditissimum Comitem Maazucchellium T. I. par. i. de' Scrit tori οὐ Dalia pag. 137.

203쪽

eolai iussu Ordinem situm administravit u se

que donec alius Generalis Minister in ejus locum iubditus est . i Quamquam autem aliquot suis libris scribat Pan vinius et , hunc altero Pontificatus anno Cardinalem a Nicolao factum, id tamen primo anno fuisse, D. Antoninus 3 testatur, cum in Co- lmitiis in Morite PHIulanci habitis Generalis Minister fuisset renunciatus ); quem Magistratum cum gereret s , libellum reprehendit a Nicolao ejusdem familiae Fratre Galliarum Provinciali Praefecto editum adversus eam interpretationem Franciscanae legis, quam Nicolaus Pontifex Max. scripserat. Scholiis etiam in Epistolam Di- vi Pauli ad Romanos, et luculentis in Sen. lientiarum libros Petri Lombardi commentariis,

it Nimirum ad annum usque I 289., quo inelus loeum suffeetias est Raymundus Gausredus. U. a Gotar. 3. pag. 76. αὶ Loeo supra eit. 33 Op. aliar indis. tit. a . cop. 3. q. ro. fol. a 34. li j Anno ta8 ., ut alibi narratum est . . . iis in Clarissimus Mazzueehellius Ioeo eis. scribit, Matthaeum Nicolai Librum oppugnasse, quo tem pore Episcopus Portuensis erat , ae proinde post annum ras . Vereor ne falsum dicat ἔ etenim Auctores Chroniei XXIV. Generalium, ac Taurinen fis, nec non S. Antoninus loco indis. conveni t

204쪽

NICO LAI IV. rq stariis, multiisque scriptis ad populum concionibus , clarissimus Matthaeus habebatur et . Sed longe clariorem se in Cariadi natatu praestitit, cum 1 Bonifacio Octavo in Flaminiam , Bononiamque legatus est, quo tempore Flaminia desciverat , e

tra Ravennam, Omnis a Pontifice.

Collegam Matthaeo Nicolaus dedit Hugonem Bilionum Dominicani ordinis Gallum Arverniatem Theologum doctissimum, et vitae sanctitate, et editis libris celeberrimum et . Hos secutus est Theobaldus Anglus titulo S. Sabinae 3ὶ in Aventino; item Petrus Peregrossus Mediolanensis ad eam diem Ecclesiae Romanae Vicecancellarius titulo Divi Marci. Simon s) titulo S. Balbinae, Neapoleon Κ Ursi-st Plura alia sunt litteraria opera , quibus Matthaeus inclaruit, eaque ex diversis auctoribus numerat Maetetucchellius iaeo eit. ιὸ Catalogum Librorum, quos consecit Hugo, texit doctissimus Echardus T. I. SS. O. Praed. pag. εἴ a

3ὶ Titulus S. Sabinae Cardinali Bilionio statim electo concessus est, quem usque ad Coelesinum V. retinuit, ut narrat oldoinus T. II. Addit. ad Ciaeonium n. 7. col. a 69., hinc dubium quorumdam augetur opinantium , Theobaldum Lais. inter Cardinales a Nicolao creatos referri.

De Petro Peregrossis videatur oldoinus e. 267. si Utrum Simon creatus sit Cardinalis a Niseolao Iv. Paullo post examinabitur .

205쪽

Ursnus Diaconus D. Hadriani vir insigni

virtute, quam legationes Bononiensis, Fla- .minia, Etruscaque, Benedicto Undecimo, et Clemente Quinto Pontificibus Maximis, praecia re obitae in primis declararunt. Joannes Columna, qui cum haberet uxorem, ea sacrarum Virginum claustra ingressa, et religiosum earum Institutum proo

fessa, Cardinalis factus est i . Ceterum

hunc, si) De Ioanne, seu Petro Columna praeteroldoinum legatur Villanius L 7. H. F. cap. II 8. σοι si I. Idem ipse oldoinus inter Nicolai Cardi. pales refert Bernardum, seu Berardum, quem alii Italum patria Calliensem, alii Gallum iaciunt. Hic cum esset Auximi in Piceno Pontifex, Cardinalis, et Episcopus Praenestinus electus est, decessitque anao rasi . mense Iunio. Ughellus in Ae-c.ion. ad Ciaconium Cardinalibus hactenus numeratis adiungit Benitium Naidis Civem, et Epistonum Cremonensem. Quamquam postea T. IV.

-Sae. in m. Crem. a. I . col. 6 9. senten tiam variaverit suam, tamen cl. P. Zacebaria in En. Cremoπea. n. 33. pag. r o. utramque dignitatem Benitio restituit. Nolo hac de re cum eximio viro disputare. Tantum assirmo, Benitium a Nieolao Cardinalem creatum non suisse; enimvero Ni laus unam duntaxat habuit Cardinalium electionem, ut colligitur ex Ptolomaeo Lucens, Henrico Sterone, Bernardo Guidonis, Martino Ful-dens, . Augerio, aliisque veleribus Histori eis: in hac sex tantum Cardinales electi sunt, judice An

206쪽

NICO LAI IV. 14 hunc, quem priore suo de Cardinalibus libro i , Joannem Pan vinius, et post illum plerique appellant, Blondus, et Platina cr) Petrum dicunt, quibuscum ego

libentius sentio, quod in eorum temporum scriptis Petrum Columnam Cardina. lem S. Eustachii legerim , qui et ad P

lentanos seripsit, ne Traversariorum, ali rumve, qui Ravenna exulabant, bona, molestia afficerent . Neque vero cujusquam Petri Columnae ulla toto eo libro a Pan-vinio fit mentio..Aliqui tamen ut Pan-

Μatthaeum Aquaspartanum, Hugonem Bisionum,

Bernardum , Petrum Peregrosium, Neapoleonem Velinum, et Ioannem, seu Petrum Columnam, monumenta apud oldoinum loco eit. dubitare non sinunt. Benit ius ergo reserendus non est in numero Cardinalium a Nicolao eleetorum. Constat ex

his idem ferendum esse judicium de F. Petro de Baulis natione Gallo ordinis B. M. de Mercede redemptionis captivorum, quem inter Cardinales numerant plures apud oldoinum; de Theobaldo Stampensi Anglo, ac Simone, quos Cardinales a Nicolao IV. creatos asserit Rubeus. 1ὶ In Epit. RR. PP. alias laud. Ioannem item appellat Anonymus S. Crucis, et alii. Σὶ In vita Nicolai Iri Platinae praeivit villanius loco eis. Subscribit Oldoinus eoI. 368. 3 oldoinus ues indie. narrat Petrum Filium Ioannis fuisse, ex quo factum puto, ut Aut tores non pauci Cardinalem hunc Ioa nem nomine Paristris per errorem vocarint.

207쪽

pellatum scribunt, quibuscuna non pugno. Non minori diligontia in Episcopis deligendis Nicolaus, quam in Cardinalibus cooptandis utebatur, quod uni cuna Iacobi h Voragine, quod oppidum est in Genuensibus finibus Dominicani ordinis Theologi praestantissimi exemplum satis patefe-Cerit . Hunc enim, cujus etiam hodie li

bri )i de Theologia doctissime scripti sum

ma cum laude a doctis hominibus assidue teruntur, Genuensibus Archiepiscopum dedit, et carissimum habuit et . Nicolaus au-etem ipse quamquam perpetuo fuerat gravi ilimis , et sui ordinis, et Reipublicae Christianae negotiis impeditus, tamen quasdam reliquit ocii literarii lucubrationes in sacra Biblia , et quatuor Sententiarum

Haec si De libris Theologieis , es Historicis a Iacobo perscriptis agit cum ipse in C,τη.

ensi col. eit., tum maxime Echardus T. I. SA.

Hoe accidere potuit antequam in Arctate viseopum eonsecraretur, non vero post; nam Obiit Nicolaus Iacobo tanta dignitate nondum Ornato,

ut ipse tradit Leo cit. et in Dupinus I uvollo Biblior. des Auteurs Eerusias. T. X..ebap. q. pag. 37. Trithemium, V vaddingum, Bergomensem, et Ludovicum Iaco a S. Carlo, praeter opera a Rubeo memorata , ad M. dicat

208쪽

Haec vero acta per sese illustria, ae gloriosa, et quae memoriae proderentur

dieat Nieolao plures sermones. Cave in Hist. Littera see. Scbolast. pag. 6s3. scribit esse de Sanctis,

et de Tempore. Sua resius lib. 2. Praenestes Antiq. cap. I 3. coL Iis. T. VIII. par. q. Thes Burmanniani ait, Nicolaum eorum nonnullos elaborasse occasione electionis Honorii IV. in Summum Ponti feem. Testibus Ludovi eo Castagna de Carrina libus Doctis ad verbum Hierommus Asculanus, Dupino, et Cave, aliisque, in Bibliotheca Vaticana servantur MSS. in fol. Bullarum, et Epistolarum Nicolai Volumina tria . Harum quaedam sparsim sunt etiam in aliis Bibliothecis; etenim in Bi bliotheca Regis Angliae ex Montiauconio T. I. Biblioth. Bibliotheearum MSS. pag. 619. exstant epistolae duae de eaptione Aeeon; in Bibliotheca S. Martini Turonensis ex eodem Montiauconio T. II. U. eit. pag. t 3 t. servantur Consutiones quaedam ΜSS.; in Bibliotheea Cottoniana iudice Ca- si miro oudino T. III. Comment. de SS., et Scriptis Eecus see. I . eoL to 17. legitur flaturum de divi ne fruRuum, redituum, et proventuum inter Papam , et Cardinales; in Bibliotheca Parisiensi S. Victoris, quemadmodum ait idem Montiau conius T. II. U. Iaud. pag. t 373. exstat Nicolai IV. de Indulgentiis , an Tractatus, an Epistolae variae mi hi non eonstat. Betovius, Balutius, Uvaddingus, Raynaldus , caeterique diplomatum Romanorum

Ponti sieum Collectores quam multas ex memoratis , litterisque Nicolai publiearunt. Bulia e Censibus Eeelesiae Romanae in lucem emilla esta Martene, et Durand T. II. Collect. Teter. Scriptis col. 13os. Posse vinus T. II. Appar. Sacri pag. 33. , et V vad

209쪽

VITA rso sempiternae, dignastima, ita erant temporum oppressa injuria , vix ut cum ipso

Nicolao obruta, a quoquam cognoscere nistur, cum Felix Per et tus, is, de quo supra ' scripsimus stitim ut in Cardinalium Collegium ascitus est, nobili plane, ac gemne roso studio ad vindicanda ab altissimis obli .ionis tenebris in clarissimam lucem posteritatis adeo praeclara facia, se dedit,

quam amplissimo condendo sepulcro, eodem, quo prius fuerat loco, ita erudito sumptu, adeo eleganti opere praecellentium artificum, ut ditissimum Regem magis referre, quam mediocri Cardinalem vectigali videatur: Sed in.Franciscanum Ordinem suum, Picenumque patriam pietas, et hominum luci, cognitionique primum e X religioso Instituto suo Pontificem, s anctaque illius gella restituendi cupiditas, dum i se erga se Felix perpetuo suo vitae tenore modestus admodum , temperatusque est , Deo sanctos conatus juvante, cum insigni

laude publici hujus beneficii, eam exitiu-

et Vi addingus i. S rubo SL Oedinis Minorum 73. attribuunt etiam Pontifici nostro e 'egiam Epistolam ad patres in Comitiis Patavinis

Congregatos scriptam . Hanc Epistolam eam est. 1eor, qua anno ta77. rcigavit Patres , ut ab onero gubernandi ordinem Iibe taretur, quemadmodum

dictum est in hac Hi f. pag. 37-

210쪽

NICO LAI IV. Is Ictionem singularis Nicolai gloriae munus

ad exitum deduxerunt. . Monumentum hoc ad dexteram chori Basilicae Divae Mariae Majoris, Arae maximae fere ex adverso locatur, egregiis, discolorabusque concinne distinctum lapidibus. In parietis nido, qui medius est, Nicolai Pontificis imago spectatur exicandis do marmore, qui habitu Pontificio sacram summae ipsius dignitatis Majestatem rete'Iens, dextero extento brachio, et dilatata manu, pacificatoris adhuc obire munus , quod vivens summa Ope semper curave rat .videtur. Ad haec, imagines sunt luo quaeque nido, eodem ex marmore duae :dextera Religionem reserens, laeva Iustitiam

perpetuas, propriasque Nicolai comites ; in fronte supra Nicolat imaginem verba haec

leguntur.

NICOLAO IV. ASCULANO PICENO PONT. MAX. CVΜ IN NEGLECTO DIU SEPULCRO FERE LATUISSET F. FELIX PERETTUS CARDINALIS DE MONTEALTO IN ORDINEΜ ET PATRIAM