Medulla theologiae moralis, facili ac perspicua methodo resolvens casus conscientiae, ex variis probatisque authoribus, concinnata. A R.P. Herm. Busembaum è Societate Jesu, ..

271쪽

parte, turn utriusque, ut patet ex terminorio eriplicationes quia irredimibilis census dieitur,cum venditor non potest illum pro suo arbitrio redimere redimi bilis autem, cum potest,reddendo emptori eandem summam , quam aceepit, atque ita rursus sibi emendo, quod iste vendicierat. Vir que redimibilis dicitur, cum ita eonuentum est, ut tam emptos,quam venditor possit emptionem faciam resoluere,.summam quam dedit, repetere. L 2ss.d. ro.Dian. Vide dicta deia retrouend. in exan .supra. 7.Nihiloi'ainus,quia contractus census redimi-bilis,ex parte emptoris est res periculosa, sua rino facile debet : nam in Corutit Martini, MCalixti III. PP.vt, MCaroli V. Imper usurarius contractus iudicatur.Verum id intelligi debet secundum praesumptionem ori externi: praeterquam quod illa Constitutiones multis locis eatenus non

sunt receptae, quatenus prohibent ea, quituri naturali non aduersantur,ut notat LaJm .l. 3-t. 4 c. 88, Census vitalitius , quia est virtualis sponsio, nititur euentu fortuito incitus est Fili Dian.

Resp. Cambium , quod permutationetri signifieat, hic accipitur pro sola permutatione pecuniae. Et est contractus,quo Care psor aliquis Campsario

volenti cambit pecunias,cum lucro aliquo praeter sortem Quod u sine intentione usurasia, ob titulos iustos tali lucro aestimabiles , patet non esse malum. Vnde cum quatuor sint cambiorum ge-ἡera,nimirum I Cambium minutum ea manuale. a. ambium per iteras. 3. Cambium reale Camn bium siccum seu fictum,circa ea resoluuntur. I. Licitum est Cambium minutum, in quo dantur pecuniae maiores pro minoribus , vel contra:

quia hic sun iusti tituli aliouid lucrandi,nimiri κ

272쪽

laboria foris in numeranda pecunia,item diligentia in pecunia omnis generis conquirenda , ut Campsariis quibusvis sit paratus,item puritas Inateria: commoditas, ut cum aurum vel alia moneta commodata datur,pro minuta incommoda.

1 . Licitum est item Cambium per literas , cum scilicet Campsor hic, .g. MonasteriDPrior accipit pecunias, quas postea literis datis alibi, v. g. Franco furti refundit per suos factores quia hic etiam sunt iusti tituli,scilicet virtualis traiectio pecuniae, Metu assecuratio, tantundem enim facit, ac si

Campsario pecuniam eius Franco furtum trans se 1 at sine periculo. Minus tamen Campso exigere debet, quam si realiter transtulisset .Laym.l citi Bo

Item licitum est Cambium reale,cum Cam psor hic Monasteri Prior dat pecunias, ut per suos alibi eas recipiat a Camplario,qui alibi habet pecunias,sed eget nunc eis hic.Titulus huius Cain. bij est item transsationis,ct assecurationis;tantundem enim facit Campsoriac si pecunias amplarii

absentes sisteret hic praesentes, vel ut ali aiunt, ac si praesenti pecunia emeret absentem , quae utique

. Illicitum est Cambium fictum , seu siccum, quod nihil aliud est quam titulus lucrandi; ut .g. Titius indigens pecuniis petita Campsore sibi dari 1 oo. Campsor autem non aliter dat,nisi fianco furti, v. g. vel alio distante soluendos, petitque ab eo pretium,quod solet dari pro locis similibus. Titius ergo accipit,& tamen verὸ non cogitat res de re in istis locis, imo forsan nec habet istic correo spondentem, idque constat Campsori cbntractus hic est Cambium fictum,ac reuera mutuum,ide6que palliata usura. Excusabitur tamen Campsor, si lucrum illud exigat titulo lucri cessantis.Plura xi de apud Tota. s.c- 2.son. . .e I p. I.

273쪽

parte, tum Vtriusque , ut patet ex terminorulia ex. plicatione: uua irredimibili Leensus dieitur,chmvenditor non potest illum pro suo arbitrio redime-xe , redimibilis autem cium potest,reddendo emptori eandem summam , quam aceepit , atque ita rursus sibi emendo,quod ante vendiderat. Vtrimque redimibilis dicitur,cum ita eonuentum est, ut

tam et D itor, quam venditor possit emptionem factam re luere,& summam quam dedit, repetere. Leg.d. IO.Dim.=-x, t. s. n. R. s. Vide dicta depa, o retrouend. in einproupra. mihiloininus,quia contractus census redimi-bilis, ex parte emptoris est res periculosa, suaderi non facile debet jam in Conitit Martini V. MCalixti III. PP.uti, Caroli V. Imper usurarius contractus iudicatur.Verum id intelligi debet secundum praesumptionem sori externi:praeterquam quod illae Constitutiones nuutis locis eatenus non sunt receptae,quatenus prohibent ea. quq iuri natu

rati non aduersantur,ut notat Laym. t. 3-t. 4 c. 8.

eat , hic accipitur pro sola permutatione pecuniae, Et est contractus,quo Campsor aliquis amplario volenti cambit pecunias,cum lucro aliquo praetet sortem. Quod ii sine intentione usura fiat, ob titulos iustos tali lucro aestimabiles latet non esse malum. Vnd cum quatuor sint cambiorum genera,nimimim. I. Cambium murutum se manuale.*.Cambium per iteras. 3. Cambium eaI: Cam bium siccum 1eu fictum,circa ea resoluuntur. r. Licitum est Cambium minutum, in quo dan- tu pecuniae maiores pro minoribus , vel contra:

quia hic sunt iusti tituli ali id lucrandi, ni nuri

274쪽

tabor Iampseris in numeranda pecunia,item diligentia in pecunia omnis generis conquirenda, ut Campsariis quibusvis sit paratus,item puritas materia: commoditas, ut cum aurum vel alia moneta commodata datur,pro minutavi incommoda.

scilicet Campsor hic v.g. MonasteriDPrior accipit pecunias, quas postea literis datis alibi, v. g. Franco furti refundit per suos factorcs, quia hic etiam sevit iusti tituli,scilicet virtualis traiectio pecuniae,

eius assecurati, tantundem enim facit, ac si Campsario pecuniam eius Francolarium transferat sine periculo. Minus tamen Campso exigere debet,quam si realiter transtulisset Larma cit Bo

3. Item licitum est Cambium reale,cum Campsor hic Monasteri Prior dat pecunias,ut per suos alibi eas recipiat a Campsario, qui alibi habet pecunias,sed eget nunc eis hic.Titulus huius Cambi est item transsationis,& asi urationis;tantundem enim facit Campsor,ac si pecunias amplarii absentes sisteret hic praesentes, vel ut ali aiunt,ac si praesenti pecunia emeret absentem , quae utique

. Illicitum est Cambium fictum , seu siccum, quod nihil aliud est quam titulus lucrandi vi v. g. Titius indigens pecuniis petit a Campsore sibi da-H4oo. Campsor autem non aliter dat,nisi Francoafurti , v vel alio distante soluendos , petitque ab eo pretium,quod solet dari pro locis similibus.

Titius ergo accipit,& tamen vere non cogitat reddere in istis locis, imo forsan nec habet istic correspondentem, idque constat Campsori contractus hic est Cambium fictum, ac reuera mutuum, ide6que palliata usura Excusabitur tamen Campsor, si lucrum illud exigat titulo lucri cessantis.Plura idcapud Tol.i. i.c- 2.βψ . -q. I p. I.

275쪽

Mς 13. III. TRAcr. V. Et . . Quod attinet ad Canabium Fran colarten se in quo mercatores dantes C inbium ad proximas nundinas,quo magis eae distant,eo plus exigunt, si adeo praecis plus exigatur , quia solutio diutiussistertur, laxa est:si autem ratione alterius tituli

usti,verbi gratia, lucri cessantis, cum pecunia mereatorum sit instrumentum lucrandi, quo si diutius narent, rent lacro, quis longius est tempus eo plures ambium petunt, ideoque si crescit valor Pecuni tunc lucrum est iustum, Laym.ι.c. n. s. Nol Les &c. 6 QM cambiendo, vetaliter pecuniam adulto inam accepit, siue ex ignoratia, aut in aduertentia, Mon potest illa expendere: quia res vitiosa n0ipo testtradi alteri vitio n5 detecto ut supra da vendit.

Neque ex eis quod ipse deceptus est,potest decipe re alios , cum actio qua deceptus fuit, nullum ad aio ius tribuat. Bon p. I. ex AZOP San &c. CVBI V M XI. Resi'. Est contractus quo quis perlonam , vel rem aliquam mobilem , vel immobilem alteri ad

tempus tendam, vel fruendam concedit , certo pretio aut mercede, seu pensione constituta. Vtenda conceditur v. g. elocata domus, equus, seruus,&c fruenda conceduntur, elocata Vaccae , capra,

fundus , pomarium c. Vnde considerata huius contractus natura,& iuris dispositione, resoluuntur sequentes Casus.1 si res locata ante traditionem pereat co tractus dissoluituri conductor liberatur. 1 si absque culpa conductoris,usus vel fructus

Tei cesset,v. g quia domus ruinam minatur, infestatur spectris, vel ob periculum pestis nisi tamen

quoad hoc consuetudo sit contraria atri belli tu tam habitationem non praestat, liberatur conductor a soluenda pensione pro tempor quo non potest inhabitare,vel alia re conducta uti vel frui,

276쪽

Cap. III. Du B. XI. 2473, Seruo aut ab natori conducto non debetur

stipendium temporis notabilis,quo aeger decubuit;

conuenis,aut corruetudo ferat, Vid Δά,V Conductis. 4. Propter modicum damnum, vel infortunium, nihil remittitur colono de pensione:secus si magnas clades .Quod si tamen antecedentiu vel seque lium annorum fertilitate damnum compensetur, non remittitur.Lay A. TeCL2s 24.d. - s. Si pluribus annis ob coeli clementiam sesecussi ob industriam colentis)vberioresfructuste sun do elocato proueniant.potest colono penso auge-

6 Expensas facere in rem conductam, quae duraturae sunt, . . conseruare sarta tecta,tributa onera publica praestari, ad locatorem seu Dominum spectat;nisi aliter conuentum sit, aut consuetudo ferat La J.li'c cisin. . . si conductor in rem coducta necessarias siue utiles expensas fecerit, potest eas de pesione detr her e, e repetem a locatoreac dum non solquntur retiner rem conductam .La loe.c Obd.q96.8.Etsi incendium plerumque aecidat culpari habitantium se sic in dubio contra illos praesumptio sit quia tamen saepe id fit culpa famulo-xum quam paterfamilias praestare non cogitur, hinc eonductor , absoluendus est . nisi locator ostendat culpam. Vide Laym.'ρνanu. s. dc Dian. p. 7.t.7 R. r. ubi ex Hun. aeri docet, si constet accidisse culpa certi lacterminati alicuius de familia , idque circa ossicium suum deliquerit, .g, stabularii, qui lumen male custodierit in stabulo, teneri patrem familias nisi famulus iste pro fideliae diligenti fuerit habitus)de damnvisecus si culpa alterius;vel si non constet utrum cata an culsa cuiusquam acciderit,9. Si conductor domus v. g. ante tempus velit

emigraret,id quidem licet , 2otestque alteri locam;

277쪽

1ix. III. TRAcr. II. He. caeteroqui autem de pennone nihil ei remittitur. 1 Locator non potest ante tempus praefinitum tonductorem inritum privare re conducta , nisi in his casibus i. Si pensionem non soluatri expe stare tamen debet biennium, si ultra biennium res sitaeondusita 1. Sa casus improvisus accidat, ob quem domus .g.ipsi domino sit necessaria. 3.Si rem l catam reficere necesse sit, nec possit fieri altero inhabitante. q. Si conductor in re conducta male versetur v. g. destruat, vel abutatur, ut aleodo ibi

at . Successor universalis sive haeresinon potest Gnte completum tempus conductorem expellere rartialis autem succeior, ut empto , donatarius aegatarius,ic non tenetur stare contractui locationi, uti neque conductor , nisi tamen aliter pactum sit, verbi gratia ne res locata durante tem- rore locationis alienetur. Vid L a. q. WLauta

De Contractu Emphytassis Hudi, O L Milia Resp. r. Emphyleusis est contralius similis lo-Kationi, in quo res immobilis , quae cultura possit effici melior, conceditur alteri, vel in perpetuum,

vel non brevius saltem, quam ad decennium; ita ut domini v ejus directum, possessio civilis maneat apud dominum qui tendat in Emphyleusio dominium aute utile transferat hi in Emphyleutam cum hoc onere, ut quotannis certum canonem, ut vocant, seu pensionem domino solvat, quam si totam soluere negligatris annis continuis in Emphyleusi Ecclesiastica cum scilicet res est Ecclesie,

vel pi loci vel in saeculaticis annis, incidit iplo jure in poenam commissi, ut dominus cum expeta Jere possit,etsi de solutione interpellatus non fuerit Hicet enim Bari de alij quidam apud Dianam N. . o. f. c. dicant, si perso vel o an-uo. Roa solucribi eum prascribere lium irat ia

278쪽

CAP. III. Du B. XII, IV Em, .cte. . sin futurunti id tamen V Vesemb. tali f. negantv.l.c.Porr,quid juris sit in hoc contractu,pendete consuetudine locorum, quae varia est ,& ex ipsa conventione cum trahentium quae scripto instrumento concipi debet,ut valeat,DLaIna.ι-3 t- -l- i

Resp. . Feudum est contractus similis Emphy

teusi, quo res immobilis alicui conceditur, cum translatione dominiiutili , proprietate retenta .

sub onere non quidem aliquid soluendi, sed ex hibendi fidelitatem, obsequium personale directo domino. Quod si item non faciat Vassallustrie

enim dicitur studi acceptor perdit seudum Interdum etiam in laudo aliquid persoliti debet in recognitione domini directi,sed tunce ea parte deficit a puro Rudo,&declinat ad Emphyleusin1.POr-xo quid juris sit circa seuda,pendet item a locorum consuetudines quae juris communis sunt, vide l.c. Resp 3. Contractus libellaticus, sive datio ad libellum dicitur,cum Emphyleuta , vel nudatarius rem illam,quam in studum,vel Emphyleus, accipit,simili contractu tradit tertio, ad quod tamen, si in decenniu fiat, requiritur domini consensus)ita

Resp. Sponsio est contractus,in quo duo dei Iitate, aut eventu alicujus rei certantes , sibi inviacem aliquid spondent,ut id ejus sit,qui eritatem assecutus fuerit, v. g. certo tecum no imperialibus hanc vel istam ci itatem obsessam, captam, &c. Vt licite fiat, requiruntur 1, ut fiat super re dubia L. ut sit aequalitas in re, qua spondetur, cum aeqirali incertitudine. 3. dubius eventus in utroque u uterque eodem sensa accipiat id, de quo certatur. Mol. Lest C. Lugo d. 36ός Ludus vero est contractus,quo ludentes inter se

paciscuntur,ut victori oedat, quod uterque depo-

279쪽

xso ais III. TRAc. V. est. suit. Hi contractus jurae naturae liciti sunt, modo debita conditiones adsint, tali unde non interveniat scandalum, aut justa prohibitio, aut iniquitas se misceat, nec peccati sit occasio. Quia sicut quivis suae rei dominus, potest alter a donare absolutiS,sic etiam sub aliqua conditione,sive ea fortuita sit, sive ex industria pendeat. Leis c. 26. ivb I. Bon do.q. 3 art. i.Vnde resolues.

1 ai rei dominus non est , aut alienare eam non potest; non potest etiam de ea ludere aut deponere. Et sic deberet restituere, qui lueratus esset a religioso,& filio familias,non potente alienare. x si tamen filius familias Ligem de religioso ait Navar.apud MCLe.d. r. alatuit in distanti loco a parentibus,poterit ex alimentis moderate aliquid insumere in honestum insum, .g. v. ex so quia talis communiter praesumitur voluntas parvntum, ut habet Sol. Dc.c. Lay.&c. Ac praeterea potest,etia filius deponere, quidquid lucratus fuerit, cum ad hoc etiam parens censeatur tacitam facultatem

3. Tenetur restituere,qui vicit faciendo contraeon ditiones ludii decipiendo; aut fraude, ier injuriam alterum pertraxit ad ludendum verbi gratia, si simularet se plane ignarum lassis, icalterum multo imperitiore provocaret, qui alioqui ludere noluisset, aut si conVitiis acesseret,ad quae vitanda alter consensitat in lusum, alias non consensurus.Mol .di. .Lani c.Bψn. 4 2. . 3. 2, 3 4. Si in re quae spondetur , sit inaequalitas,&haec alteri parti v .g-ciuus pecunia maior est ratnota, isque nihilominus spondere velit, valet con-rractus probabiliter: quia scientii volenti non fit injuria, uicit Nav. Medimsanch.Dian Contrarium tamen probabilius docet C. Lugo . 3η-81 ex Molin. Lest 4 Boaac. Si autem ignota sit,

non potest alteri x xv quia non est aequa,i

280쪽

duio utriusque in alter nulli se exponit periculo. Vide Azor .p - l. s.c. 2S.2.T BOR d. .' 3 - .q. 36. n. s. Salas de Lud --3 π.3.Εscob.& Lugo l.c. Per se quidem, Jure naturae licita est etiam sponsio de tuturo eventu, Fa damnum proximi conjunctum habet iv. g. petrum intra annum mori inturum; etsi enim detur occasio optandi, vel ma-ehinandi brtem Petro,id est per accidens, potestque idem periculum esse in censu vitalitio riure tamen humano sepὸ prohibetur C Lugo Q.n. 74. c. Et si sponsio cum conditione illicita, v. g. plus: altero potaturum, sit illicita , quia inducit ad peccatum: quod tamen ea lucratus es, non teneris restituere. Sancta .LugO,Dian p.7.t 9. Res 6 9.

. Probabile est quod docet MOL e dum quis

mitiis vel convitiis ad usum inductus est,is perdit,victorem non teneri restituere quia talis absolute lusit Bona c. l. G ex Mob, Gar contata Azor .Less Regin Fi Lese communiter. g. Communior sententia est, teneri restituere qui lusit, vel certavit certo praesciens se victurum esse. Contrarium tamen,nempe non teneri, dumnio do dolus abfuerit, tenent sit Sa Rcontractu. , quia non tenetur quis ex justitia suam peritiam vel scientiam adversario declarare.sed is subet meritati imputet, quod ausus fuerit cum eo ponere, cujus scientiam non norat. V. Bon./.on. I s. Non tenetur restituere, qui utitur astutiis illis, quas regulae lusus, consuetudo recepta patitur; cum uterque sciat tales astutias esse solitas,&sic tacite in illas libere consentiat. Aetor Sili. Lessi

Bona c. l. c. ρ 2. 2.2. V g. i si potiores chartas habens,in securus de victo iaci augςat sponsionem, vel simulet metum , ut adversarius augeat. Si sciens se inferiore,chartas habere,dissimulet, augeatque sponsionem, ut sic relinquatur sibi quia et . ρ' situm Lugo . bruch, Sal Dian. ari. 7,