장음표시 사용
241쪽
r ara III. TRAc T. V. see. xis , vel post mortem per haeredes,absolui non de . bet,nec otest: quia semper est in actuali peccato,
stu ordine pe=ituraenatὶ 'es' Certiun est, non necessario ordinen seruari , quando debitor omnibus soluere potest,
quando vero tantum non habet , aut haeredibus reliquit, sequentes Regulae seruandae. . . Si debitor rem alterius apud se habet, quo-cumoue titulo habeat, sine ex fuito, siue ex deposito,nue intentione , c. debet potius restitui domino suo, vel eo deficiente pauperibus. Similiter si res empta ad creditum, pretio non soluto,adhuc
ἀχ contra Bon. c. limitat,nisi venditor ab emptore fideiussorem, vel pignus accepit α Si restitutio facienda ratione iniustae actionis,prius restitui debent Orta,hoc est,quorum do-avini cognoscuntur, quam incerta. Bonac. Less. H I.
quia illa jure naturae debentur suis dorinnis haec autemiure solo positivo pauperibus 3. Prius facienda est restitutio debitorum licite contractorum, quam usurarum, cum in his domisnus non fuerit simpliciter inuitus. Debita ex titulo oneroso prius soluenda sunt quam qua debratur gratuit ὁ,verbi gratia, expromissione quia hae includunt tacitam conditionem, nisi quid obstet. Hinc debita defuncti sol
s. In reliquis debitis seruandum est ius particulare loci, u tale sit,&non repugnet iuri natura: Si nudum sit,sequendum est ius commune, secundum quod, r. Soluenda sunt debita, ad quae bona debitorum expresse fuerunt obligata. -Dos uxoris Qxtrahenda est. 3. Debita,ad quae bona debitorum iunx acite hypothecata. -Deposita perdita in po-
242쪽
testate , ebitorum s. Debita priuilegiatorum. s. Aliorum creditorum post quos omnes sunt hi, quibus usurae acceptae sunt, dc adhuc post hoc restituenda sunt bona incerta. Quando autem multi unius rationis creditores inveniuntur,temporis az-tiquitas inter eos seruanda est. ide Larmandi. 3 r. 2.ca I I. Vbi addit, ex bonis debitoris , si is de functus sit, imprimis soluendas esse impςnsas fune seris,Mquar ad confectionem inuentarij,aperti'uem testament , item ad Medicos S pharmacopolas pertinent.Vide Filbc.4s. 3. Quaeres Vtrum prius ex ioenti non liceat prius
Respa Soluens scienter posteriori, praeterito qui habet nypothecam priorem,vel priuilegiatas peccat,teneturque priori de damno , qui etiam potest Decuperare solutum Lest d. s. ex s. Scimui,s Eisi. x. Si ex pluribus creditoribus personalibus aequa. libus aliquis exigat siue in tu icio, siue extra tene tur ei integrum inere quia diligenti fecit eum potiorem Nau,SJl Bon l. c.exes Iupillus y quai Debitor ciens statum suum labentem , non potest non petensi integre satisfaceres, sed debet: omnibus per natibus soluere pro rata es tamen
iste solutionem accepisset, an posset retinere controuertitur. Vide Bon Lessot.ΤTuli. . 7,c44-d-22-ὶ
nec potest ni soluere,omissis aliis si secundum
Squa a νψitutisna excusent. Resp. i. Ex parte debitoris excusant ea , quae nciunt, ut creditor rationabiliter debeat esse contentus .etsi de facto non sit contentus. Ita com muli noct.Vnde resoluuntur casus sequentes.. i.Excusaris in foro conscienda a s iuxta senten
erum piob bilem a compentationς danini illud
243쪽
it in III. TRAcr. V. datum sit sine tua malpa Theologica gravi , host mortali oeceat , ii si aliud cum altero pactum
sis, vel inde lis factus ditior Unde excusaris, si v. aliquem occidisti , ex subita ira , ut si fuerit -- tus tantum primo primu , vel secundo primus;ves si ex oblivione non extinxeris candelam , inino oritu sit incendium,&e. Quod si advertens peri, culum in actionibus periculosis, omittas eam diligentiam praecavendi,quam homines ej isdem con ditionis coinmuniter praestare solent, graviter peccas , Qterieris restituere damna secuta. Porro in foro externo proceditu secundum culpam ju' ridicam, quae saepe non est peccatum, dividitur inlatam levem, aevissimam. a. Excusaris a restitutione incertorum si secisti compositionem cum Episcopo,vel Papa.Less.c a Q. Item 1 in casu quo teneris rem restituere
pauperibus, tibi ipsi revera iudigenti eam dies tunc quidem postea factus ditior adhuc non te
neris restituere. V .Lay. l. 3. t. a. . Ia. x
. sinpn possis restituere, nisi cum notabiliter
graviore damno, tibi vel tuis,vel Reipub. inserendo, quam aestimari debeat commodum ex restit tione creditori obventorum tunc enim differre potes , dum cesset ista impotentia Laym. I. c. e
Srlv.NM &c Idque verum est,etsi debitumst mi delicto, uti in sequentibus casibus. s. Si ad restituendum sis imρotens ut si vivere non possis secundum decentiam tui status Gust. te acquisiti Unde si nobilis, v. on potest latim solvere:nisi se privet famulis, equis, armis,&c vel vivis priniarius, nisi obeat artem mechanicam sibi insuetamci vel mechanicus,nisi vendat instrumenta sua,quibus vivit,aut magnum damnum subeat,potest differre is paulatim restituere in jgctura
Iod si tamen tua culpa in illas ans istias de lapsus
244쪽
C A p. II. De Restistitime et letlapsus sis, v. g. luxuria, ludis, superfluis expensis vestium,tibi imputare debes, quod iam sine status tu, amissione non possis satisfacere Ibid. . Quod item creditor ex dilatione aequale damnum subire debeat, tu potii, quam is, sustinere debes cum eius conditio sit melior Excipitur extrema necessitas, in qua quoad usum, sunt omnia communia. Ibid.
8. Quod si item damnum, quod timetur ex restitutione, non esset propriorum bonorum, sed in hoc praecise tantuna, quod spoliet se rebus debitis, non potest ideo differre restitutionem in uia hoc non est pati in suis rebus,neque suum statum amittere, sed est dimittere alienum, reuerti ad stat tim
9 Item excusaris a restitutione , si fieri nequit absque periculo salutis anima tuae, vel tuorum, ut .g, si non possis absque peccato; ut si sit periculum, ne Tor, aut filiae se prostituant,ne fili se dent latrociniis, ne ipse per impatientiam incidas in des Perationem. Bon, LessMol. Fit LIo. Item, si non possis restituere absque periculo vitae, vel notabili detrimento famae; cum alias plus
damni sustineres, quam intulisti.Bon ... I. q. vlr.p.
I i. Item, si cedas bonis: quia leges concesserunt, qui contraxit multa debita,nec habet unde soI- at, possit cedere bonis,ea relinquendo in manibus ereditorum, tune maneat liber, ita ut etiam ineonscientia sit tutus, retentis instrumentis artis, quae ad sustentationem sunt necessaria. Quod si ta Maeniostea redeat ad pinguiorem fortunam,tene-etur adhuc restituere, ex L. Cum θ filiis D.Θ.. Nau. Bon. Les, Ex quo rubi. .m s. d. s. glc limi- eat: si acquirat plus quam ad decentiam status est necessarium,ex dicta L.Sui bon.Ni si 'tanae debita Proueniant ex delicto, . g. surto,eo enim casu tan Hir posse retinere, quae simpliciter necessaria sunt
ad victum, docet Nauari Salon Iesi a. i. et hic
245쪽
ii i A. III. TRACτ. V. D. concedat ea quae post cessionem iuste acquiruntur, licue et ita eri, si ad statum sint necesssam. Vide
Tol. Layni. l. 3./-2.c. Leis. l. 2-c.Ista 3. Bon. Truli I. c. Porro et si cessionem dictam non h beret locum in bonis ex delicto prouenientibus comm niter teneant PD. cum La ym. I c. contrarium tari Ten exies Dian.&c. docet Trini. c. Denique ςtsi
debitor principalis cesserit non idia liberantur 4ς tui sores, Lxlgo, Dian. i. 7. 68. N. I 8. aliJ. . . : Re Q. Ex parte creditoris excusat . Si is ciui gibet restitui semel remiscrit, expresse, Vel tacite, v.g. si lacerauit tuum chirographum, vel tibi reddi- d iit Remissio autem haec debet esse libera , non,' tu, fraude. Vel me Udaci extorta Fit Lori 31.c. s. φ, Tessi. 2 c. i6. d. 22. Excusat in foro conscie ..tiae, iis pluisti ei cra debet rituus creditor Lessii . . Fon φ 33. Si compensatio facta est creditori pet commodum aequivalens, verbi gratia per procura tionem pri si non gratis factam. . amitti, aut saltem disserri potest restitutio,imo aliquando debet ii creditor sit abii surus , verbi gratia si quis aecunias tibi mutuo datas repetat ad fornicandum, vel aliter peccandum. Item si eas repetat ad . peccandum contra iustitiam,vue inferendum dam nun iniustum tertiae personae misi tamen ex negμ-
mgem est Co tractis, sim,vel minimum aliena Vna pars,le alteri acceptanti obligat, quocumque signo externo id fiat: MI'. g. in OEtractria mutui, ex una Parte mutuans se,obligat non repetere mutuum ante certum tem -
Su , ex altera parte inutii tarius se obligat tunc
246쪽
CAp. IL VI. De contrar et i illud reddere;& sic de aliis In promissione autem, vel donatione absoluta una pars tantum oblisatur post alterius acceptationem. Vnde resoluuntur Casus sequentes, i. si alteri promisim:aut donasti interiisis tantum, authexterno signo quidem, alter autem non accepta uit,nota fuit contractus,nec obli zaris.1. Invalidus est coiitractus, si contrahentes sine inhabiles ad contrahendum , vel si ius positiuum resistat.va est l. i. 3 id 8. 3. Item si materia contractus sit illicita , est
sit peccatum et illegitima ut si fur vendat rei
. Item si contractus sit factus,vaidolo, vel er-xore Versah te circa rei submistiani v. .acetuli Pr Vlno,vitrum pro gemma vendidisti. s. Non cst inualidus contractus, etsi aliquando ob iniuriam possit rescindi)si error vel doliis interueniat circa qua itatem , aut circunstantiam accidentalem, verbi gratia emista viniim Mosellatium, putans esse Rheaan um, nisi forte intentio con xrahentis uerit condit tonara;non obligandi se hi si existente tali qualitit , aut cri cunstantia Qualis virtualiter fuisse censeri potest , si error versetur circa rei instantiam valde immutantem obiectum nimis excedentem eius existimationem,ut notae
ε Nee est inualidus contractus, siue onerosus.
De gratuitus, ex metu licet graui,iniust incussis cum adhue simpliciter sit heri voluntarius licti possit a iudice rescindi pro arbitrio metum passi.
ita communiter apud sancheae LMn. Card. Lugod. 22 Talymdoc.cis. eap. s. Excipiuntur tamen aliqui contractiis. qui ipso facto sunt irriti, saltem ex iure positivoJ si ex metu graui fiant: talis est. I. Contraetus matrimoni j etiamsi iuramentum accesserit ex cap. Cum loco , cap. rimans i. Professio religiosa ex capite i. de his 3. In aliis quibuscum-
247쪽
que votis. 4 Contractus dotis promissae,vel solii tae , qui in hoc sequitur naturam matrini ij απιaςcessorius est. mulieν .gis ἀοι. F. Quod in t .Promissio,vel traditio, in rebus Eccle
sae. s. q.s s. Authoritas tutoris per metum extorta. LV. I.6 vis Τήν-μ' tu . His addunt in plures ot promimonem, Honationem gratui tam, renuntiationem benefici l jurisdictionem per metum extortam Verum hi controuertuntur, '. Lugo de is Haim. II s. o sequent. V.Non possunt contrahere,qui bonorum suorum
ais inistrationem non habem inuales fer sunt prodigi, furiosi, filij familias, uxores, religiosi, pci, uili Minores,exceptis quibuidam casibus, de qui inrix Leoa Mi ... ., infra hic. .dub. I.
Respondeo inae huc spectant, facile colliguntur ea dictis supra de voto lib. 3 tr. 1 .c-3. Ex quibus,, doctrina praecedentis dubi j resoluitur. v. Promissio acceptati promissario, i materias notabilis an sub mortali obliget secundum se
spectata, non conuenit inter Doctores Caiez.ne in
sal,quem sequitur Maerat ram. M. V 4 13 Io, Alii λαε probabilius assirmant cum Vasqueet μή F.c. 7-n-.Fili Mald.&c Dixisse uia tumse)quia sertum est, quod per accidens possit obligare subatiortali, verbi graria, ratione grauis damni, quod Mas prosaissarius pateretur ut si promisisses ei dare mutuum, Et ille tibi confisu aliunde sibi non
prospexisset.v.Lessit. 2'ν. I A. 1 ... x.Tota haec obligatio commimiter dependet ab intentione promittentis Circa quod notat a vix quemquam promittontium intendere se obligate alteri dare ius exigendi , nisi adiat iuramentu aut faciat iastrumentum,sed plerumque tantum intendere dcclarare lumis propositum, videascob. t β.a 3 v ο, ΙἄοI, Hinc xt in solo eat no
248쪽
eenseatur valid ii omissio requiritur praeter acce otionem,ut expriniatur caula propter quam pro' mittitur;alioqui praesumitur errore,vel oco facta Tetul.l.7-e. 6.dA.ex Couor MVilisL Dcinare non possunt. t.Carentes vibrationis. α.Muti,& surdi nati,secus si tanthm sint surdi vel irriti er licet utrumque,si norint scribere. 3, senes deliri, siue bis pueri: secus si sint iudicio vegeto.
Pupilii vel impuberes, nisi ad pias causas)donationes tamen eorum in loro conscientiae suntlidae. Vide infra e. .La. s. Damnatus criminisca pitalis. Vide Dian. p. 4.ε.R. 3.
4. Qui praesunt eluitatibus,Vniuersitatibus,Re- buse uia. c. non possunt fuere donationes , nisi remutim atorias, vel in Eleemosynas sancti Diam -8. t s. R. 16Amo si Reges,& Principes nimis sint profusi in donationibus,in praeiudicium regni,vel status, praesertim si debitis grauati, iis satisfacere non possint , vel subditi nimium grauentur exactionibus bossulit e te te oria iaceessi e Barri
Donatio patris filio facta studiorum causa, est valida,neque filius tenetur computare in legitimam;tum quia fuit loco alimentorumaum quia si detrahatur,tana non fuit dcmatiothesin V vadmg.κ6.alii eum Dian. . 8 t. s. R. 3. α Trul Iimitat, nisi onstet contrarian intentionem patris fuisse. Quod si tamen de ea non constet, praesumendum esse de pietata patris, adeoque tales expensas ordinari post morten patris non venire in collationem bonorum,nec de . bere conferri in commune, nisi pater protestatus .fuerit se velle in legitimam computari. Ita etiam V viaing, ex Iez.S paterice familia ercisc- o. Si Pater ossicium filio eniit Heber preti via computari in diuisione cum fratribus , non autem
si illud gratis a Principe obtinuit uti ne se q- filio latuitu meritorum patris sunt donati , qui
249쪽
Donatio ante acceptationem,non parit obliti gationem, ne quidem natura lena, potestque i o ricati, etiamsi voluerit se absolute obligare praesensii autem hacenti facta,censetur ab eo acceptata 'quia in favorabilibus habetur pro consensu Molii ci ali 18 Dian .p. 8.t. 6. F. 89 98.e, Io 8 pro altei' vero nemo potest acceptare, sine speciali commissione, nis1 donatio fiat Ecclesiar,vel causa piae nam Jhanc sine acceptatione valere, irrevocabiles sis,est probabile. JLay.Dian.l F.ao6.e p. 3. - . Refio 7. Multis tamen casibus , dummotio verb dirigantur in praesentem , potin pater vel male dipro filio,etiam emancipato, tutor pro pupillo,cu. rator pro minore filius anulias pro patre erum , pro Domino,monachus pro monasterio;imo etiam secundum multos, quicunque alterius curam gerit, ut Praei ita spro Religioso,mati tu pro u ine,D animis pro servo,&c.stipulari. Denique idem jura,
i rmittunt Iudicibus, Notariis rublicis. Sanch8 Etsi acceptes donationem verbalem, qua tibCaius, .g. dat equum absentem, non acquiris jus in re, dominium equi ante traditionem Unde sit -, interea Caius det,aut vendat eum abieri, eique tra-
dat is dominium acquirit; tu autem habes actiosi Dem in Caium pro iniuria ratione juris, quod a ibcbas ad rem A sic donatio pui verbalis antea Tealem, hoc est rei traditionem vix dimri ' missione,Vt MUGA. x s. Donatio, uti, remissio debito uxum, una vice,dc uno animi motu, uni aut pluribus facta,ultra summam oo.solidorum, qua sumo Hhodie ad iso .vel secundum quosdam ad Oo .au Teos Italicos excucrit,ut ex Dro dcc.notat Lar
250쪽
nurri potest a donatore pro arbitrio repeti. Exci pe,uic Iudici donatio ea insinuata sic , aut iura 'mento firmata,aut facta ad pias causas, aut ad redemptionem captivorum aut ad reparationem dium incendio vel ruina destructarum' aut sit re- muneratoria beneficiorum, aut fiat in rem e ratio'. inem jurium, saltem speratorum , vel densque fili militibus a belli duee,ex bonis propriis mobilin bas: vel hostium spoliis. Vide Less. Le. laxis cinno coΣ. '
ex Mol. Claro, Rebello c. Quare si tunc repetatur , quod absque iis conditionibus , vel iiltra dictam summam datum est, tenetur donatarius reddere ipsi, aut haeredibiis repetentibus se non rὁ Petatur, potest retinere. Vide auth .cit. o Si donationi apponatur modus, tacite vel eg presse, non quidem obligando sed tanturia desii de- 'rando, sperando,&c. aliquid alterum factur hini; vel animo eum ad hoc inscctendi , valet donatio.' et si finis non sequatur v. g. dat aliquis puellae ad . ejus consensum eliciendum, si postea non consenia
tiat; non tenetur datum redderes nam etsi uon de-
disset, si scivisset eam sibi non consensuram tamen' dedit absolute , sine obligatione, alia ut ponitur. Secus esset, vere intendisset eam obligare , chi conditione dedisset Lessc. 8. d. Is .e, ia. In similibus donationibus allectivis, potest aliquis, V. g. praedicta puella acceptare, etsi non in 'tendat praestare, quod donator sperat, cum donatio sit absoluta, animo alliciendi, non obligandi. Vnde si spe frustratus repetat , dicens se non dedisse nisi ' sub tali obligatione , non tenetur puella credereri quia eo ipso quod donator non expressit conditionem, praesumitur sine ea dedissse; dor petere, vel 'animo vindis et , vel ut cou sensum extorqueat. LzTl. e. Dian .p. I. - .R o rL. Non tenet donatio ob causam praetetitari, vel praesentem, quae vere non est,ut v. g. si dem tibi' Ἀ--