De inconsiderato acidularum usu

41쪽

corpus cito perreptant;e Comment Galen. in aph. 18.seci . et mutuatitio tamen calore amico porro adornatari extimulata multo&felicius&incitatius corpus in ovent. Si

quidem omne id, Mod movet, actu praeexistit:&eodem laudabili in tenui subjecto excellens multo naestuosius operatur indecente contra praevalens tanto atrocius debacchatur, quanto tenuitate celerius permeat. Tenue enim omne,crassum activitate superat. Gal. I de sympt.cauis. 6 in I. diis febr 1. Cuius utriusque veritas in rebus illitatissimis, lingulis diebus,nec intelligen.

tibiis,palam esse potest Illius quidem paradigma,in Spiritibus,essentiis, salibus volatilibus, acidis Macribus omnibus tutus autem pelluciditas in napello , arsenico, cantharidibus causticis actualibus uni

versis. An etiam ex re semper ut utentium,

aquas istas omnes h vestigio corpus pervagari,deliberatione longiore dignum videtur. Vt enim alias naturaliter nullus motus fit in momento,sed in quodam tempore et .Physi & eo alias longiore,alias breviore.7. Phys. .pro analogia agentisin patientis: I. de generat. corrupi.' Ita quoque

Medicamenta proprio Artis sermone sic insignita ignem enim & caetera cuncta eius generis, actu talia, nisi fusa nominis λppel-

42쪽

Dissertatio Medica 3 s

appellatione, medicamenta nemo dixerit

narurae legem assectantia in tempore motus suos perficiunt. .simp.med. I 2.aliquando etiam occasione,sive intervallo temporis brevi, Hipp. text. I. pra cepi med. pro diversis corporum naturis, habitu, consuetudine, affectibus. s. method. med. Io.

Ita rationabile est ex aph Hipp. r. sect. 7. refrigerata, praehumectata, fluidaque corpora , in quibus tum omnes aliae, tum praesertim retentricis facultatis vires valde imbecilles, citius eas ransilire, quam vel inflammata vel exusta. p. n. vehementer, quibus tum hae facultates multo constanti Ores, tum maior humidi cuiusque cupiditas&necessitas inest. In assectibus immaterialibus,in quibus nulla humorum impedimenta, nullae obstructiones, nulli absscessus, excrescentiae, vermes, calculi, sine dubio, multo liberius praeterfluunt,quam in materialibus, litibus propemodum innumerabiles remor liberioris transituS,

In isdem viscerum infarcstibus, ubi

multa atque diuturna humorum incisione abstersione opus est, viae tamen vires non penetrantibus , sed crassioris consistentia mediis proveniunt, teste Galen. . sinapi, med. i8. quomodo raptu quasi quOdam salutariter praeproperabunt

43쪽

, Dissertatio Medica.

Cuid'qubdiu mores contumaces, impresse intemperies,&inveteratae obstruct ones, suopte renisus reluci atione aegrius pelluntur e corpore ' Quomodo igitur transitione aquarum celerii Adsuetos statim aquas transsudare insuetos cuiam molestia eas transmittere, in m. re est omnium , etiam philosophorum, cuilibet prae oculis. Quin ut eo alludit Hipp. aph 71 seel obesis densisque corporibus diutius in m rantur aquet,& humida qualiacunq;. aia huel gracilibus iaris.

Quosdam octo 1 in omnino non vacimantida tardissime, erant,ex observat.Georg. Grasec part acid cap. o. quaest. Dquibus hac de causa estimo cita nec optanda est. Sunt etiam aquae ipsae inter se dissimiles, ex materia,& ex viribus,& e mixtione. Aliae quidem crassiores , aliae tenuiores; aliae adstringentes , aliae resolventes , aliae cum multa aqua simplici, aliae cum pauca sylvestri. Cur illa priores velocitate transitus cae teras adaequent , nemini ulla est ratio, vel etiam pugna rationis, nin forsitan is, quibus eius7nceris φιλια ἶρεια fontibus tantum ambrosiae nondum haustum, unde id por-

44쪽

Dissertatio Medica 37

vetustum saperent crassa tenuibus, astringentia resolventibus, simplices aquas medicatis communiter tardius moveri. Disecant igitur, si velint, ab Aristotele aGaleno, ab Avicenna, locis supra traditis Maliis permultis. Credant sui ipsius experientiae nonditricili,etiamsi interdum periculosae, qua Indiscreti quidam cum damno poenitendo aliquando discriminantui. At, Videmus,aiunt, plerisque frigidarum usum prostratum antea appetitum mirabiliter restituere; aliis citillime vomitum proritare aliis madorem e sudorem in toto corpore prolicere; aliis intestinorum, aliis haemorrhoidum , aliis venarum repagula

repandere.

Videamus id maxime , quid refert in

cum emolumento, aliquorum opinatione, quid interest Maioris id omnes faciamus, conducit, an ab innatis aquarum viribus, naturae consensu; an vero asscititio frigore,&illius detestatione, id factum: quamdiu item unius&alterius, aut totius corporis bonum adquisitum duraturum; num

nihil mali postea pro bono successurum sit

Nihil nunc dicam de eo , quod nullam Natura excretionem molitur in principio, sive materia crudae ex apti a 2 Hipp. se l. I.

45쪽

is Di sertatio Medica.

coctilis quidem, ex Avicenia lib. I. sen. . cap. 3 In convertibilis namq; aut malignae, ut nulla pravitatis commoderatio Xpe- standaci ita neque tempus definitum ulli designatum est,sed quo citius excisa fuerit, eo melius. Avicenna ibid. Hoc non tam in acutis omnibus aliis, Medici, qua meriam pestilentibus, hyrurgi, aniculo medicastri diligentissime adnotarunt. Quam ergo frugifera vacuatio eiusmodi φNihil secundo loco dicam de eo , quod omnis coctio,&coctioni similis alteratio, in tempore sit memorabili. , iis pari. Galen. . eoque quieto atque tranquillo. 6 Epid. Hippoc seet r. aph.; .ne calor ab uno opere ad aliud fraudulenter avertatur, eo conspi

Quid igitur boni praestolabimur ab improvisa cincitata ista humorum eluitione' Nihil etiam de eo obganniam,qubd. mnis materiae mitigatio praeparatiove a calore corporis interno inchoaturin perficitur ab externo medicamenti intenditur duntaxatri promovetur de sinapi med. fac. s. Quae ergo facta praeclara post se derelinquent calores utrinque pressiis ar

ctati'

Nihil denique de eo quoque disseram, quod more aliorum experimentorum aci

s dula

46쪽

Dissertatio Messica 3 o

dulae symptomata quaedam lenire abri pere possunt,radice eorum necdum sublata, quod ipsum quam stabile, quam foeneraticium sit, Philosophiae, Medicinae post- humi sciunt,& e proposito prolixior in eo est Galenus in methodo,& Tabernaemontanus libr. de aquis Schvvalbacensibus,

cap. 4.

Neque quisquam Balneatorum facile inficiabitur, plerasque Acidulas sitim a principio sedare, maiorem in progressu saepe obiicere; tusses perraticas crebro dispellere, suspiriosas post brevi misellis amare;

famem multis ab initio obtrectares, mox taedium de improviso incutere ventriculi intestinorum proruptiones eas cohibere, tensionesi obturationes pertinaciores has eXcipere; membrorum motus lassos remissos primo intuitu eas accelerare , Otos tandem abstrahere.

Sed haec veri illima in praesenti adeo non moro ut dixi, ad posteriora opposita singula unum saltem atque alterum amplius Iala adducam,paucillimis his praemissis Bibentium alios subvalidos else, alios perinfirmos. Huius distinctionis veritatem ipsi acidularum exploratores suo exemplo attestantur dum aliqui eorum a bibendo

montes conscendunt, valles percurrunt,

47쪽

ι, Dissi tatio Medica.

petim aflixi ne pedem quidem,non dom6, non ianuamon strato, sed vi loco movere possunt. Hisce igitur cespitantibus morosulis,ea- Ioris potius partiuinos debilitas in aquaru frigus,quam ingenitae dotes haecce opera

proferunt.

Antiquum enim est hoc Caleni: Comment. 2 o. aphoris sect et appetitum ex frigida intemperie nasci Frigidam intemperiem ex aquae frigidae Largo potu. a. de caui morb.6. Cur ergo minus interdum ex

acidulis gelidis'

Tritum etiam est hoc alterum calore insito jam fatiscente, humiditatem impen- Secumulari.3.diff.resp.Gal. D. Adcumulat6 humido retentricis factitratis robur vehementer cadere a.de sympi caui . . Remittente vero ventriculi retinaculo, subversimnem eius paulo crebriorem incea ere . de de fac nat. Mur ergo noneadem aliquan-

db a frigidoAcidularum potu jumstim subsequenturφAqua per se propter liquiditatem citius intestina petit, ut in avidiore exsorbitione jejuni saepe persentiscimus & propter par tium frigiditatem membranas peius laedi ac propter frigoris stringentis renitentiam venarum valvulas claudit, distributionemque prohibetsi sanit tuend. a. Quorsum

48쪽

Disertatio Medica ψι

Igitur tendet acidulae frigidae a ieiunis haustGnisi per alvum vacuum 4paciosum' Sudorem aqua frigidas frigiditate cogente nonnunquam excutere non semper virtute eximia; rusticis animadversum est Iagenas vacuantibus. Et qui non cursu inconsideratiore corpus ab acidularum usu excedenter madefaciunt' Qitibusdam melancholicis,caeterum m-

bustis sanis in partibus corporis,nil l ud

vitii ab acidulis accedi nisi quod solus fati suis venarum magis solito spissescit, inde gravitate sua e superioribus submotus an margine veno fas impleto rumpi uti argutamur e Caleni lib. de atrabile. Mordacitas etiam acidularum aliis non indigentibus haemorrhoidas dividi vel tamen praemature ii Uargiter eas protrudit,ceu factum aliquibus memini colicis &podagricis. Deniq; cum Acida utero fatali lege bellum indixerinsiceu quae Studiose fugiat,ne

feriatur,e Avicen lib. 3 fen.2 cap. I. Et Hippoc. lib. de vica .rat.ac ut teX. 29. quid miru, si eiusdem vasa ante languidiora intempe stive cruorem mittant' Vnde adversus secundam rationem po tu frigidionis appositissime concludo; neq; omnes acidulas aequaliter omnes pertransi rei necti Omne celeriorem earum transitumo semper

49쪽

ια Disertatio Medica.

semper conferre; neque semper propriis aquarum viribus transitum istum esse; sed percipe ab aliis causis externis, accident libus,nocentibus. Quod si ad tertiam rationem suam,vivini aeris familiaritatem & similitudinem, conridenter decurrant, multae rationes in procinctu sunt,quarum maXimam hacta. cio; qubd non tam in Medicina,quam Philosophia,externae causa κυρίως nihil suppeditant ad rerum constitutionem exAristat. 1. Phys 7.Et et Phys. . a Calen.1.de caussi procatarct. Et aer aliquando vilior est causa,quam quae in medicamentorum usu spei tari pose

Acri quis cacochymicus necessitatis Ie- te adactus facile medicamentum purgans

ux naturae bonitate toleraret, contra communes Hippocr. praeceptiones , asperrima hyeme, qualidissimaque aestate,sumere illud posset, lacessitus. s. vulgari proverbio:

necessitas ferrum frangit et more nostratium, qui Climatis memores aestivo solstitio, acidos fontes visitant. Nec enim aer e permanentium,internorum,&verorum indicantium est numero. . meth. Galen.3.sed caeteris praepollentibus sine metu praeteriri aut etiam tutioris porcina.

50쪽

nis tutio Me ica.

persanationis causa artiticiose emendari

potest. Iometh.Gal. s.

Deinde ambiens ille aer non estis, qui cum vividis acidularum spiritibus astinita tem singularem init, de in terrae specubus ac cavernulis juXta scaturiginem essentialiter acidis commiscetur sed per se extraneus, pleriinqua etiam intemperatus est, aeque ac in hypocaustis magnumque dubium,num unquam ambiens mixtura limilis sit inte

no aquarum aeri.

Aut,cur bibimus acidulas cxlo obscuro&pluvioso, ubi aeris disproportio nos erroris evidente redarguit, dehortaturφAbsque dubio, tum salubrius in salubribus aedibus , quibus non nocivus fuscus hicce

aer, iis uteremur.

Tum quoque non exigua illa acidularum translatio a fontium scaturigine addes propinquas , vires aquarum statim dis, perdit, quos an vigmento multi multos imperitos,credulos,&rudes falso fascinant similis enim,ex sua sententi ambiens est aer,non quidquam alterans;& mora atque agitatio diuturnior in ipsis canalibus , foveis,atque cisternulis adapertis sed tum in his,tum simplicibus aquis,uinis, cerevistis, aliisque potibus vecti, gestatio longior turbulentiorque id facit.

Quanquam