De inconsiderato acidularum usu

51쪽

Dissertatio Medica.

Quanquam non negaverim,& suavio, res: efficaciores ex ipso statim alveo illas hauriri; aut tamen non remoto in loco, de quo neq; certatur inter doctos scd num

frigidae aquae omnibus aptae sint, leviculat nipositione atque incalfactione confestim εο λοιδε evanida fiant, hoc demum est, quod cum dietis rationibus aperte abnuo. Etiamsi enim acidae aquae calido loco

repositae aut ad ignem tepefactae,acorem aliquandiu occultent vires tamen suas mi ni me tum deponunt. Hoc olim explicatillime nobis significavit clarissimus Q cel lentissimus medicus, Iohan. Guint. Ander nacus,dialogi sui. 2.c. I. inter alia haec subnectens Adnaec,si in calido loco consistanti aut per ignem incalescant acidui om nemacorem; non autem Vires amittunt. Nam si in cellam aliumve locum frigidiorem re ponantur,rursum acescunt id, quod in aquis Embsensibus calidis uXta Lan fluviii, quae ex fontibus acidis magna e parte pro fluunt,experiri licet. Idem Germanicis verbis repetit Theophrastus Paracelsus,trael. I. therm. cap. 9. de

52쪽

Di sertatio Medica s

A quibus nihil quoque recedere vid tu Leon hardus Fuchsius, antiquae sincerae medicinae Sydus inextinguibile, qui

lib. et .institui. suarum ieci . s.cap. 8 scribit, quod acidae,sive acidulat, quae etiam ignem

senserint,urinam potae OVean calculosis medeantur,ebrietatemq; discutiant.

Quin idem inAu ensibus aquis, quae singulis diebus ad nos, Tubingenses , ad portantur, cuique experimento comprobare liberum est. At,praeter haec omnia, aliae etiam in expugnabiles rationes in eandem me senten tiarii necessario pertrahunt. Harum prima est; quod substantis chymorum, stilium,& mineralium Equibus potissimum prodeunt acidularum qualit tes,lenta etiam Spagyricoria digesstione sublimatione non dissipantur, sed in fundo tandem lateribusue vasorum sensibiliter

obhaerent.

Secunda est; quod etiam balneae ex acidulis paratae,nihil pratisimplicibus,prodensent, si omnis earum virtus incalfactione abiret, cuius tamen contrarium di vulgata medicorum praxi jam jam expeditum Tertia

53쪽

4 6 Dissertatio Medica.

Tertia est quod qualitates manifestae pleraeque quibus imbutae sunt acidulae, veluti vis calefaciendi,attenuandi,incidendi, aperiendi, letergendi, iiscutiendi,vacuandi ,ciendi alvum,urinam, menses , atq, Sudorem,calori non sunt contrariae; ita ut ab eodem potius erigantii quam supprimantur,ex . Gal. te simpl. med.fac.7. Quarta est; quod qualitates occultae a substantia metallorum κά λέχεια, aci

dulis impertitae, haut a calore, neq; ab eo dem vitium tantum capere possunt. Denique praecellentissimi quique medici solo hoc discrimine,aquarum natura lium potum praescribunt 'tiod fortibusviadsuetis,vacuo ventriculo frigidum eum permittunt imbecillibus nec adsuetis, aut tepidum,aut cales adium. De quo pluribus consulantur Iohan. Guinter Andernacus, Gabriel Eallopius,Bartholom Taurinens Martinus Rulandus Et seorsim Nicolaus Massa, Medicus Venetus celebratiliamus:

qui in epistola quadam scripta de aquis

Chalderianis,calidam severillime imperat in dyspnaea,asthmatriventriculi debilitate, fluxu hepatico, podagra, de aliis articulorum doloribus. Quare hanc etiam quaestionem recte ita sinio neque omnibus indigentibus, neque sub caelo inaequali sitis, frigidum Acii dularum

54쪽

Disseriurio Medica.

dularum potum bonum semper esse atque

commodum.

SuCCREs Cir igitur nunc qiuartum Quaesitum aliud, de quantitate, sive Mensura bibendi acidulas; num semper ea adeo plena copiosave esse debeat, quartariorum ad minimum trium, quatuor quinq; seX aut plurium Sunt enim in ea Quidam opinione, quasi parca istarum bibitio corpus frustra moveat,aihilque laudabile essiciat. Ipsemet, annis abhinc novella Iusticum vidi in aquis rei flacensibus , prie tendentem Je aliis etiam districi una ego itis,intra oetiduum iacile curationem suam completurum esse Atque ita , praeter expectationem di iubasionem omnium, subito quasi factum est. Bis enim singulis diebus, repetito haustu uno mensuras usuales aquae quatuor, sine respiratione ulla,avide potavit; dehinc accelerat gradu montes altissimos asscendit, solis splendori totum corpus exposuit , suo avit, dele- citratidisssime, ab exactis diebus praesti tutis octo sanusa opte aliorumve iudicio, domum recessit. Consimilis Philoxeni gruis collum sibi quondam exoptantis, meminit et m Iacobus

55쪽

4, Di sirtatio Medica.

Iacobus TheodorusTabernaemontanus,lin sua acidularum pervenusta descriptione. Sed oculatius hic determinandi sunt veritatis limites. Quantitatem remedii designat magni ludo morbi,id est,recessus temperiei, actio num,& usuu sanguinis a stati naturali.

4.meth.Ga .PaIta enim morbis remedia esse debent,quantum licet. Et necessum est omninb,immoderatum omne ab immoderato contrario ad mediocritatem trahi.se.Art par GaI Moderatiora siquidem me dicamina parum,aut nihil mutant; Immoderatiora Ialum contrariu moX inducunt

Cal.ib. Quare si plerisq; magna Acidularucopiam suademus alterutrum horum nobis necessario confitendum erit Aut omne invaletudinem uniformem magnam esese: Aut magnitudine remedii nihil corpori noceri pone. Vtrumq; absurdum. Deinde nemini medicorum obscururn est omnium medelarum vires eo magis

frangi, quo longiorem decursum habent per loca angusta disparia in quibus subinde aliquid , calore absumitur. 7. meth.

Cal.ultim r. ad Glauc 2.ceu invitis obvenit hystericis,pthisicis nephriticis arthriticis Arte idcirco hic est opus ea, ut ad affectus partium remotarum, maiorem; pro pinquarum, minorem medi aminis dosin constituamus cal Art. med.8 . Nec vero

56쪽

Dissertatio Medica. 49

ii solis acidulis id quicquam ponderis ha

bebit Absurdum. Natura profecto corporis i calor vires

medicamentorum dirigere debent, ne indefinite atque confuse circumfluitando, turbas potius creent, quam tranquillitatem oeconomiae humana . de sinapi med. faciGal. 2I. Et 3 temp. 3.

Quoniam autem eaedem inter se dissi miles,in aliis aliae atque aliae: ne in duobus quidem prorsus pariles aut combinatae sunt; quomodo unius alteriusque fontis tu. xuriosa usurpatio indiscriminatim omnibus bene cedet' Abunde,opinor, scimus,quantum di crimen in quovis habitu GXu,&aetate, Ipsa faciat, solam bibendi cupiditatem curiosius inspectantes Crasti homines, pituitosi, raro tantum bibunt, quantum tenues liliosi Pueri senes adeo nunquam uiunt sicuti adolescentes, iuvenes Virgines atque Deminae plerunque citius Baccho im plentur, quam vel puberes,vel viri Q id igitur cause,rogo, est, quod ibi, ibi non opus, naturam monitricem sequimur; hi , ubi alde opus est,eiusdem oscitanter obliviscimur' Hoc vero multo iniquius; eurn,qti par co potui iam adsueverit, ad paria ac ibit a rum pocula succesentem cogere velle, cum omnis

57쪽

so Dissertatio Medica.

omnis violenta naturae , ve genuinae, sive adoptatae distractio, multo cum discrit ne sanitatis complicata sit. 8I Art. med. Ga

len. . .

Et curis, qui solitariam vitam semper eoit, lusarum studio foroq; magis quam compotationibus: certaminibusEbriosio-ium deditus,eandem cum Rusticis,vinitoribus nautis&fossoribus temulentis, bi

bendi conditionem subibit. Vel sola Temporis ratio ab eodem nos fortiter absterrere debet quando nec ipsi

ineunte Vere, Vel Autumo, tantam aquae

copiam ingurgitare possumus , quantam media Estatemedum etiam Hyeme;li modo ex quorundam praeconcepta opinione tum quoque Acidularum potui utiliter in dulgemus. Praeterea cuiusque Lingua quemvis facile edocet, acidulas alias vinosiores , alias aquosiores,alias terrestriores, alias spirituosiores esse, de quibus certe hq,ob virtutem, paulo parcius , illa ob virtutis carentiam, multo largius dabuntur, ut effectum pro speritent. Materiae porro etiam morbificae quantitate&qualitate differunt Acidulae dum semper illius abundantia contumacia, ferocitas, pleniorem aquae mensuram no

s bis

58쪽

Disseriaiio Medica sa

bis praescribit;contractiore paucitas,ino rigeratio, benignitas. Tum etiam aliquibus Intestina, Ventriculus, praesertim summum eius orificiunt,ade mollia,rarabatque senisibilia sunt: ur,nisi attemperatam acidularum delibationem, citra valetudinis acturam & defeci ionem animi,ferre non possint. Et quis eat inficias, sola Vitrioli acrimonia,balsamoque mordaci, quae in plerisque sunt fontibus acidi integra interdum Viscera protinus exedi exuri quando

quidem spiritus oleaq; ipsorum , praedura plumbi,stanni, ferri ris,argillae apidumque incrustata vasa,tempore protracto, abradunt, atque depascuntur. Et recensetur in Historiis superiorum annorum , inventum esse corpus demortu-Um,cuius viscera duo, cor, ventriculusis

diuturno vitriolati liquoris usu, ita exesa

siccata e fuerint.

Nec nescivit antiquitas Princeps enimi, dicina post Graecos, Avicenna, tract. s. nocumqnt. aquae de acidulis dixit; quod intestina tomachum ulcerent, nauseam

facianti&hydropisui. Sed isthaec quoque

transeant.

Quid vero insuper prohibet,quo minus Faeces lutulentae& tophaceae, quae alias in cisternulis labris, canalibus fontium squama

59쪽

i Disrtatio Medica.

squamatim translucent in cavis itidem Corporis partibus paulatim coeant ccoacervenitur quemadmodum consimili fabulo glutinoso, non solum in vesica, renibus,&visceribus caeteris, sed etiam intestinis foraminosis lapilli quondam concreverunt ' Quae enim solida&dura ab intimo calore naturaliter digeri non ponunt etiamsi magna sui parte subtus statim exeant , quisquilias tamen aliquas etiam parenchymatum venarum tractrici facultati intus relinquunt quae sensim postea magis magisque impinguntur sobolescunt. Vnde e Nucleis cerasorum uva

tum Acinis, colici ab Arillis rubi idaeiri

mororum dithiases procreatae dicuntur. Quin etiam temporis inconstantia&varietas polydaedal multitudini potionis aliquid detrahit. Sirius enim ardentior aquarum Spiritus evocat, terrestritatem dimittit Ventus impetuosior subtilitatem adimit,limositatem accersit Tempestates imbres magni per se aquam turbant, in- crastant,&tum haec tum Insecta venenata

multiformia, quasq; sylvestres secum invehunt. Quare Turbidaevi obscurae, ut hoc anno aliquibus locis spirituum parum,arenaevi cretae mineralis multum congerunt

minusque bibi patiuntur, ceu pluribus declarant Tabernaemontanus Libri sui cap.' Ceorgiua

60쪽

Dissertatio Medica. 3

Georgius Crasseccius libr. 2. cap. 2. Aquae amplius minerales nedum a qualitate manifesta; sed etiam occulto influxu operantur ut haut inepte philosophabatur Petrus rapolinus,Ludovici Pasini,Medici Patavini,Praeceptor. Quisnam igitur Audaculus brutalem istam acidarum mensuram cunctis propinabit'Catarrhos ali iur, toto vitae suae curriculo, nihil sibi magis invidum experiuntur, quam trucem tyrannicum dentium dolorem,quem semper vitrioli, interdum sulphuris resoluti stupefaciens aciditas immaniorem facit.

Meracior igitur haec in aqua quadam si maxime frigida bibenda sit contractiorem mensuram subinnuit, etiamsi ventri cuius,intestina,epar,pleraq; alia viscera,effusiorem potum postidarent,& sustinerent. Provoco demum ad Medicos ipsos,qui de divinis aquarum viri biis,&recto earum usu elimatius commentati sunt,quam sint diversi in dimetiendis aquis istis' quam omnes inviti ad summum asscendant ' Tabernaemoni communiter quartarios tres;

Anderna pocalia totidem Grai ecc vitra duo; Alii aliter plusve minusue exhibent. Summatim, libentius infra, quam supra bummum jubsistunt.