Quaestiones calderonianae

21쪽

Circem eam appellat a se posthan fugiundam et pistolis amatoriis periura lamina ad pedes abiectis recessit. Testis occultus erat Henricus qui, quum Anna exiit, chartam humi iacentem c0lligit, manifestum uxoris pr0ditionis documentum. Statim centurioni vocato praecipit, ut reginam prehendat prehensamque in turrim, famosum urbi Carcerem, abducat. Bolono patri torribili iudicium filia causa committit. Is iustitiam in innus, otiam in pr0geniem Suam e Vindicaturum ess affirmat. Ruina ineredula, coniurionis praeceptis contemptu repulsis, ad regem regina Supplex per-Venit et centurionis castigationem impl0rat Laudat Henricus militis ardorum obsessentiae, admonet, ut imperatum faciat, foeda scelera reginae vituperat. Tum Bolena se orituram cognoscit. Fortunae suae maledicit st0lida0, quae amygdalo similis inopportuno tempore floruerit, nivali vento post bre-Vem Favonium casura Patris iudicio capite damnata ultimum subit supplicium Regem valde poenitet, quod in Catharinam tam iniusto consuluerit. oenitentiam suam publice professurus exulem reVocatam in integros honores restituere decernit, quum a nuntio de Catharina repentina morte certior fit. Sola manu Maria filia, in quam amoris renati insignia cumulet Eam Philippo Hispania regi nupturam a tot populo reginam Angliae creari iub0t. Ipse senatu convocat lugentem in curiam introducit Bolonae corpus panno Velatum, quod ante Solium iacet, transgrossi ambo gradus adscendunt. Deindo patri Maria gratiam habui publicam, quod istius mulieris univerit improbitatem. Quo facto praeco dicit, ut omnes iureiurando fidum dent l0gitima regni Anglicani horudi. 0nsentiunt, si Maria fidem obligaverit suam, ne robus religi0nis intorim reformatis infesta priorum statum restituat. Negare Volunt Margaret persuadet, ut celesiae saluto respecta, aliter agendi tempus opportunum Venturum 8Sosperans, in praesentia dissimulet. Itaque dum accipio alta

22쪽

Voco quaerentibus respondo condition0m quaesitam mento excipit, digna qua discipula sit 0rum qui reservationis montalis doctrinam instituorunt. Magno p0puli applausu, omnibus gaudio exultantibus tubarum stropitii poetaculi fluis Fabula quam enarravimus Si sontem quaerimus, 2 te. Sanderi do origine a progr0ssu soliismatis Anglies Di libr0stros Cald 0ro110m 0gisso iam . . . Selimidi soliditor compr0bavit. Sandorum illum, Elisabetha adversariorum fanaticorum principum in liburnia, ubi robus suis in Britannia puriclitantibus refugium qua08ierat, rebellione orta post magnam cladem Hib0rnorum anno DLXXXIII in saltibus famuperisse constat. Talem virum iist6riam in ira et studio scripsisse praeter Veri similitudinum ost Nilii igitur miramur, Si Henricum, Elisabelliae patrem, incustu agit reum atquo Bolonam X eo natam dicit. Calderonis autem tantam calumniam Versati tuniperantia laudo digna est. Nu-que, quum in Signes a Murgaretha suscepta consideremus partes, HSpicari inopportunum urit, Reginaldi P0li cardinalis famosum do unitatu ecclesia libellum poeta notum fuisse. Qii libuit Henrieus, p0stquam B0l0na 80rorem ad Satietatem habuit, Annam putiisse surtur, haec autem pudiea μmultu nisi X0ris dignitat induta rogis v0luptati m0rigerari noluiss perhibotur. Et hanc calumniam Caldero prorsus negl0Xit. Si amo historiarum res eum aliter atque OS intellexiss0 0rspiciatur, reprehendere nequimus Historiae enim quas dicimus, nihil sunt, nisi Summa quaedam de rebus ante nos actis notionum ac iudiciorum, quae sive memoria mai0rum sive reliquiis exploratis sormavimus autom

23쪽

memoria o explorandi facultas dissorunt ab homino ad hominem, ab aetate ad aetatem, ita iistoriae numquam eaedem sunt omne hominum genus, ne dicam Singulorum unusquisque in modum suum ibi componit res, omne Saeculum suos rorum Scriptores habet. Hispanus fidei Romana ardentur addictus ut regnum Hunrici illius clavi alitur iudicet atque auctore qui resormatorum doctrinam profitentur, necesse St. Praeterea poeta historiam libero tractar lieitum est, quae tuentia non reguli uniVersi ne praeceptis magistrorum, sed mentis cultura poetae ipsius et spectatorum finita ost. Id enim opus maximam adsequitur gloriam, ubi uinus qua Vera aut pulchra ipsi desiderant, Xpressa inveniunt. Vera autem quae ciunt aguntque et pulchra quae admirantur hominum culturam conStituunt. Quibus robus respectis Caldoronem cum halispeari comparare pretium

habet, praesertim quum Anna B0lena descriptionum sibutroque factam consideremus. 5 eque enim dubium orit, si quis paulum diligenter observaVerit, qui duae nationes, non duo p00ta tantum descripserint. Apud Britannum Britanniae recens gloria et novae religionis triumphus rosulgent inspicndida Anna Bolonae, matris Elisabethae, pietura, utque matur pulchritudine et amabilitate, si pater Henricus, lib0rator patria ab impuri alieni iuris, fortitudine animi, sapientia rerum peritia excellit.

Apud Hispanum Hispania a Britannis cladis inflictas

mem0rem et, quod eccleSia Spoliata atque oppressa esset, indignatum, eadem Anna, quam totius sacrilegii redit auctorem, monstrum implutatis sit horribilo, Oxecrabili superbia inflatum. Qua descriptione inter se oontrariae minus prodigiosa videntur, si inter rerum seriptores eandem sorodi8crepantiam operimus, ita ut usquo ad hunc d 0m firmad Bolona noxa aut innocentia sontentia nondum lata sit. Sunt nim qui tiam ab Antonio Froudii iudicio dissontiunt, quamvis id permagna agacitat ac multorum d0cument0rum

24쪽

1861. Vol. II pag. 28 6 te. Annam autem aliqui datum fidem violasso constat, otiamsi quis sponsus fuerit, incertum

sit. 0rbor o Cavondisti viri n0bilissimi, qui Vulsui vitam

Scrip80runt, Percy quondam fuisse, principis a Northiumbor-laud filium natu maximum affirmaverunt: adole8eens ipsed hae ro a iudice interrogatus, dum reginae causa agitur, constanter infitiatus est Carolo Francisci segis legato Cal-deron sponsi partes attribuens Nic. Sanderum auctorem Secutus est. 5 eque res omnis ori similitudinis expers. J, am- quo B0lenam puellam aliquot annos Lutetiae moratam esse non est dubium. Iam anno auculi XIV comitem Mariae

Honridi VII. filia Ludovico XII nuptura eam in Galliae

caput Venisso et indo anno sauciali XXIV cum Catharina Henrici VIII ux0ro 0ndinum odiisse pro certo habemuS. Sed in societate, qua intra magnifica Francisci rugis aedes

Versabatur, cuiusque fauetiam ac levitater admiramur, dum libros quos Cl. Marot Desperier Margaretha regi Soror c0mp0Suerunt, legimus, quis dubitat, quin femina tam tunera aetatis, ita in0Xporta tot ill00ebris circumventa, licentiae aura contagi0sa tanquam undiquo perflata, animi levitatem quam morum austoritatum adilius induserit Quis miratur, Si malas adulat0rum artes, ambitiosorum artificia, muliebrem viris am0r0m nidiundi astutiam mulius didicorit, quam rectam et asperam virtutis viam Neque igitur adulati0, qua Vulseti potontissimi inops aptare studuit benevolentiam, nequo ingratitudo qua fautorem periclitantem regina oppressit, cum tali animi levitat pugnant. Boni torrae otios frui, ne motu domini, nec flagitationibus mendicantium vexata vita desiduranda et aliis visa ost. Quantumvis igitur misseranda sit infausta et cruenta 80rs atque expiatio culpae crudelis videatur, nullus tam se innodontiae fidei l0cus

est. Exstant nimirum litterae, quas dicunt a Bolena ad re-

25쪽

gem scriptas, dietione et argumento admirabiles, quibus per Duum s insontem attustatur, doloris altitudinum onerosa quadam erga regem misericordia temperat, summam in Dei iustitia dueiam ponit. Exstant autem haud secus supremi iudicii acta, cuius sententia multis flagitii, inc08tus, par-rioidii criminibus convicta capito damnata est. Quum Vero in umor iudicum praeter nobiliSSinios Anglia viros nominalogamus Thomae patris et pr0pinquorum, quid Valent Verba, quorum nuthim nisi loquentia testimonium veritatis est 3

Penes quemVis certe iudicare ost, utrum ruam ominam doculpa sua verba plendide mendacia OmpOSuisSe, an Oncilium tot illiustrium virorum, ut uui soli serviliter obsequerentur, reginam, ne dicam cognatam, damnaVisse innocentem, atque sua sponte Sororis et filiae Supplicio publico aeternam familia sua ignominiam conscivisse credendum sit. Quodcumquo autem iudicium de hac re apud posteros est valiturum, nostra intores Caldoronis artem in Bolona pictura accuratius inspicere. Tum autem digna, quae OnSideretur, coniunctio est, quam poeta inter fidei iacturam et 0rum pravitatem instituit. Sup0rbiam enim Annae ut impiotatis causam ac sontum denuntiat, superbiam eiu8dem naturae, qua Satanas inflatus apud Milionum couligonis ullum infert tvig0rum exhibet in0xhaustum, in0Xpugnabilem, nullis ins0rorum tormontis fractum. Ut indignatione malo repressa Luciso Deum d0minum appellat et, dum Ore sonat precum VOee8, rebellionis in animo Volvit consilia, sic Doluna invita et indignata reges salutat atque in desertis feris impurare, quam in aulae pompa maiestati inservire hominum profitetur. Puulla mentum parum immanum ostendit. Nobili I0 eo nata a parentibus qui amentur dignissimis, sormositato in8ignis, omnes arte i liberales doeta, hominum societatem intrat triumphatura amicitia et amoris beneficiis cumulanda.

Sed animus ius nullo alterius amore commotus, nullo bene-

26쪽

fidio obligatus videtur. Ruptis omnibus amoris et pietatis vinculis, a patre ip8 condemnata, sola ac deserta manet in rebus adversis, tanquam divulsa sit a toto genere mortalium. Neque ullum iis communem habet luctum ne poenitentiae nec miserieordia in hoc poetore locus ost. Nulla inter recti conscientiam et malam cupiditatem lucta. Ab initio cupiditas in virtutem insitam dominatur. Id solum aegre fert, quod ingenti sup0rbia sua modum facit sive finem ponit. Impune omnia lacero id regem osse censet cum Memmio apud Sallustium. Nihil am miseret sponsi crudeliter delusi, regina benevolentissima in exilium pulsau, amici autoris in miseriam exacti, patris sonis ad filiam capitis damnandam compulsi minime cunctatur honestam obscuritatem cum notanda gloria mutaro nihil dolet, quod turpem mortem tantis peccatis merit, nihil metuit, dum coram iudice su- promo rationem redditurae discedendum est. Fortunae solum lamentatur inc0nstantiam, quasi fortunae esset improbis constanter savero. 0 ita raro intori Ricardus illo tertius, quem hakspuarius ut summae perversitatis exemplum nobis pr0posuit. Tot tantisquo sceleribus eliciter perpetratis in tyranni pector conscientia nondum extincta, timor vindicis cuiusdam supremi 0ndum sublatus est. Coerulea lue fulget candola n0et aut dium fatalem, quum solus in tuntori ingenti metu experrectus umbras eorum, qu0Socciderat animum opprimere sentit et in auribus suis resonat sententia damnationis millo oribus pronuntiata. Talis anxiotas olena menti ignota. Quare Anna ista similitudinem habui momorabitum cum Athalia in Radini tragoedia. Athalia qu0que fidum deseruit patrum o omnibus naturae Vinculis, quae h0minum societatem colligant, dissolutis, culpae suae conscientiam perdere videtur, interitum sugit et ulcisci cupit, De resistit adeo ut ultimis ante necem verbis

puerum inn0centem exsecretur, quae exsecratio prorsus essectum suum habet. Quum vero homines sint, qui sceleribus

27쪽

imbuti omnis humanitatis exportos, belluarum sero citatem ut vivendo et moriundo imitantur, ut asemonos horrundi osse Videantur, summi quidem Oetae, quamvis et monstrorum talium perscrutati naturam laudam depingere artis dignitato servata possint, tamen defectum quondam in hominibus tam perditis Virium, quibus natura no Stra praedita est, avorsati similibus picturi rarissime peram dederunt. Impiotatum, ut ita dicam, humanam modo esse permittebant virtutisque germe vitiis obrutum, sensus illo intimus boni ac mali discernendi, ut appareret, clarabant Luctam videmus acerrimam in Phaedrae incestae Vel Medea truculenta opoetor furore inter malam cupiditatem et bonam voluntat0m; nequo conscientiae crueiatus aut Clytaemnostra apud Auschylum aut Ricard illi dosunt apud p 00tam Anglicanum. Tum

animi o timor et misericordia commoVentur: timemus ne nosm0 ipsi fragilitatis humani quam conspistimus, asseramus Specimen, miSeremUr eorum, qui tanta ruina fragilitatis poenam solvunt. Odium autem solum atque horror in pectora penetrant, quum Seelu non iam re praetor naturam nostram, sed altera videtur ipsa natura saeta Qui seligi0nicum ardore Serxire Olunt, iis poetis potissimum X tromao

malignitatis ursona placere videntur. Vec dubitare potost, quin Caldoro quoquo Bolenam penitus perversam describon fido catholica vindicis sibi partos assumserit. Perinspicuum enim ost, sub olenae figura eclusiam Anglicanam ab Honric sundatam odio et contemptui prostitutam esse. Ut Lucifer sup0rbia contra Deum obollasse dicitur, ita Bolona ab ecclosia deficit, qua humilitatum diobodiuntiam praecipit, parique animo omnes dei antiqua desurtoros doso-cisso Caldoron, ut multis aliis testimoniis manifestum est, credidit. In univorsum autem doctrinam ullam vel optimam defundere artis pariam X podit orso etioni omnis enim doctrina, praesertim quum ad mores pertinet regendos, definita, absoluta, peremptoria est: contra hominum natura infinita,

28쪽

imperfecta, innumserabilibus robus inter se diversis temporata ac determinata. Necessu igitur est poetam, si doctrinae ardenter inserviat, humanam varietate sua et variabilitate privare naturam et singulas res, ceteris non minore

observatione dignis n0gloetis, nimio studio tractare, id quod quia seu intellexerunt alii poetae, peetus humanum perserutando contonii, nulli religioni addicti esse, nullam de republica rogenda d0ctrinam ampl0X visi sunt. Secundum Annam Henricus principales ramatis agit partes. Vir studi08us, Scientia Sua Superbus, boni maliquo cognoscendi avidus, cupiditatis imperio succumbit. Ipso ingenio Su0, quod peccat0rum suppeditat praeteXtum ac bonam speciem, tentationi magis obnoxius, regia potestate, ubi delirare coepit, terribilior est. At vitia eius intra humanae naturae fines sunt. Nulla in o vis male agundi ab initio omnino dominatur. Affectus in eius pectore vald diversi confligunt. Cupiditas, quum Vincit, n0 tamen sine luctavictrix est, et quum rex ministri perfidi lenociniis circumventus vitio indulserit, in iniuria perpetranda iniuriae conscius se ipsum reum fatetur Astra nimirum, dum insanit, in culpa fur0ris sui ponit, nec tamen ullo m0mento ignorat, se eiu8dem culpae poenam meruisse. Denique, quid malilaedo amore suo para erit, ubi ero comperit, ver dolore amictus laesos enuficiis reconciliare studet nec minorem inexpiatione erroris, quam in errore ip80 0nit ardorem.

Ceterum, quae ab Henrie saeta aliter0 scripsit, pleraque a Scriptoribus memoria prodita sunt Libsillum do septem sacramentis Leoni papae dedicatum anno DXXI Henricus contra Lutherum c0mp0suit. Pontilaei Romanus, qui die X 0nsis Octobris eiusdem anni dedicati0nem accepit, auctori fidei defen80ris gratiam agens contulit titulum, quo usquo ad hunc diem Anglia reges singulari usurpatione utuntur. Divortium, quod Henricus cum Catharina sedit

uxore, tantum ab08t, ut repentinum fuerit, ut per sex annos

29쪽

totius Europa concilia, litterarum universitates, iurisconsultorum corpora, singuli viri auctoritat et peritia eminentes, non ago rumore Uscitati, sed do industria consulti acriter do oo 0liberarint o disputarint. Factum est tandem anno MDXXXVI. Eodom anno Catharina o Bolenae obitus. Dio XXIX monsis Ianuarii rugina relegata, non Veneti Sed

aegritudine conlacta e vita Xcessit, die XI monsis Maii Bolona ultimum supplicium subiit. Neque Vulsoli, quantumvis parum grata sit, ita uti Bolona pietura mirandit Minorom ingeni et moribus, quam revera eum fuisse constat, magnum cardinalem poeta depinxit. Est verum scilicet, magnam eum peram naVa8Se, ut ponti-lax maximus fieret. Qua ambitio tamen in tali vir non illidita dic0nda est, qui easdem certe atque aemulus Adrianus proferre potuit facultates nec dignitate nec experientia inserior suit. Immo apud Cnideronem, quamVis malis artibus se triumphaturum speret, o petitae magnitudo, iter tam l0ngum a cunis in carnificis tugurio usque ad sedem

pontificalem, tanta obstacula seu Vi Seu prudentia superata: haec omnia officiunt, ut admirationem quandam ei recusare nequeamus, qui tantum pus tanta industria m0liri ausus est. Dissimulati0n ut adulatione se profecisse et pr0secturum esse fatetur, qua Vitia, quamquam mnino Vituperanda, tamen ingrato animo multo minora sunt. Ingratus enim animus

aliorum virtutibus, dissimulatio et adulati ali0rum vitiis obviae sunt Vanitas. 0 virtus, adulatione delectatur ac sallitur, et odii, qu0d Veritas parit, exp0rientia saepissime dissimulationem et blanditias gignit. Ingrat0s igitur, quia generositate laesa virtutem ipsam extirpare tendunt, Italorum P0etarum prin- eops haud immerit in infima tartari regi0n collocaVit. Huius vitii expers Vulseius, cuius h0 minis ab infimo loco ad summ08 honores elati superbia cum reginae superbia conflictat, ign0minia illata persequitur ultionum, beneficia accepta malis infligendis i0m exs0lvit. malae ambiti0nis

30쪽

eius imperiosa nomesis apparet eo, ut is, qui in rebus secundis timori quam amari malebat, in rebus adversis immoderat timore QSSum detur.

Talis autem ignavia, qua poeta cardinalem periisse finxit, iniusta gloria eius detrectatio est Liberalis bonarum artium fautor, alterius litterarum universitatis Anglicanas conditor satum obiit eorum, qui tempestatibus tumultuosis ingenio superi0res, sed inferiores audacia ab audacibus superantur. Grandia in animo Volvebat c0nsilia de totius Europa conditione p0litica permutanda Veritus ne domus Austriaca in dies potentior facta in cetera imperia dominaretur, operam dedit, ut familia in Anglia regnans cum Francisci domo quam arctissime iungeretur, quo patriam potissimum ab Austria ambiti0n set inimicitia imminent tutam soro haud insipiens arbitrabatur. Hanc ob rum divortio favebat, non quo Bolenae ambitioni inserviret Metum autem Catharinae superstitiosum rerum scriptores cardinali quoque

tribuunt. Ricardi Scellei in libro, quem de prima causa divortii scripsit, haec legimus: Catharina ita stomachata est, ut de Vulset potontia minuunda c0gitationem susciperet: quod ille cum sensisset, qui ab astrologo suo accepi 88et, sibi a muliere exitium imminere, de regina de gradu deiicienda consilium iniit. Cardinalem crystallum magicum domi habuisse alii narrant, quae superstitiones homiuibus illius saeculi communes erunt.

Catharina regina regum Hispania nobilissima filia

summo cum amore a poeta descripta est. Omnibus virtutibus excellens nobilem sup orbiam cum pia humilitato in animo iungit. Nihil tamen in ea videmus illius vitam

mundumque perosae pietatis, quae rebus terrestribus omnino spretis coelum solum spectat omnique humanitatu tanquam exuta nec metus nec spei locum habet. Nimis ortasse poetae reserebat, ut impietatis iam reginam cecidisse victimam ostenderet, quum tragoediae effectui, ut mihi quidem per-