Petreidos libri 24

101쪽

- 99 Terrigenis doctrina recens: novere ministros Projicere ultro suam dubio in discrimine vitam, Dum, dictante Deo, satagunt accurrere egeniSFratribus, aethereasque animas moribundaque membra, Illas aeterna, haec praesenti educere morie.

At spatiata lues laxis prorupit habenis. Non Secus ac hyeme in media, si spumeus amniSObjicibus ruptis, pleno se proripit alveo, Si dum fracta undis jacuero repagula, PerSlant Imbres effusi, sIlvaque emissa SonaBli Turbida diluvies campo dominatur aperto: Ii mare proruplum, et pelago Iala arva lumenii Dccupat, una paluS campis natat, una vorago Sic morbi furor indomitus male pinguis opimo Luxuriat cumulo, mors demetit Omnia falce. Numinis irati justos pavefacta furores

Sensit terra parens, Silvae Sen Sere comanteS, Et sensere suis viduatae civibus urbeS. 'Pulverulenta coquit quae Sol lorrentior arva, Quosque hortos semper virides, colleSque Susi BOS Edilior ramis vestit frondentibus arbOS, Et riguo latice irrorat felicior amniS, Lurida contages telis populatur iniquis. Arida non resonant avibus virgulta canoris; obstupuere Vagae volucres, primumque feruntur Aera per liquidum immemores, mox praepete penna Deciduae passim arenti moriuntur in lierba. Mascula progenies quae Sole peruSta, geluque Impigra versabat talios innoxia campos, Languorem Subilum lassos irrupere in artuSSentit, ei exhausto marcescit robore glebiS

102쪽

Projecta obscoenis: matres magna ossa lacertosque Eslaelos spectant natorum, imisque profundunt Pectoribus gemitum, et crudelia sidera clamant. Al senior cernens laniam superare ruinam Baeret semianimis caperata fronte, nec oris Rugosos Sulcos lacrSmis abstergere obortis Curat: squalentes oculos ad Sidera tollens,

Eheul quamnam, inquit, Superi protenditis iram

Aut nostrum delere genus, Sobolemque recentem, Mi referunt vales, mulatis reddere terris Nec minus horrendo pestis grassata furore Terrificat Romam: barathro dira omnia ab imo Tartarei evomuere lacuS, Stragemque nefandam

Auget formido, lurpique cadavera in Intumulata jacent passim: tum crassa mephitis Exhalans populo vidual sit pala frequenti

Compila: nulla vides mediam lacrImosa per urbem Funera; congestis flammarum uruntur acervis Corpora functa virum, lumido seu vortice rapini TIbris, lIrrhenique maris deturbat in aestus. IIic pauci, quibus obscoenae reverentia Romae parva manel lamen, ut Spem defecisse luentur AuxiIiis hominum, certos dimittere Delphos Logatos statuunt aliquam implorare Salutem. Delphica fatidicis nituit cortina triumphis, Tempore cum primo veteres statuere Polasgi yβconcilium, et Phoebo posuere immania lempla, Quae simul extarent communi Curia genti. Partibus e variis gentes de more Vocatae sic in amicitiam coeunt, et foedera jungunt. sic Oratores graviora negotia tractant

103쪽

Demissi; hic patriae condunt Solemnia jura. Graecia si varias uno Sub nomine gentes contulit, una Virum virtus, lingua una, deumque Una superstilio communia vincula junxit, Disjeciae vires Delphis coalescere visae, Unde regit socios pollens prudentia motus.

Horrendum nemus, Et luci tenuere silentes Magnificum templum: extremo nemorale receSSucircum montanis sepium sint rupibus antrum, Faucibus unde cavis erumpens haltius aler Insanam inspirat valem, relegitque futura. Humanas mentes caeca pervertere fraude, Et relinere nigra errorum caligine vinclo

Gestierat miserae deceptor subdolus Evae: Utque fides major falsis accederet aris, Ipse acheronteis crebro veniebat ab antris, Phoebaeae ipse etiam dictabat fata Sybillae, Quae specubus sacris, amala est numine quando,

Egrediebatur, tripodisque '' effulta sedili

Assuerat populis casus aferire futuros. Ex quo divinum sed enim mirabile verbum Emicuit terris, et fortunata piorum Agmina divinis gralam splendoribus Oram Irradiant, Phlegethonta imum tremefactus abivii Spiritus, alque Deum frustra responsa requirunt. Delphica squalescii lemplo cortina relicto: Limina vix humilis scandit deserta popellus credulus augurior et Phoebo famulari sacerdos Perrara an liquas inspectat munera ad aras; Femella imprudens mendaci quaerit ab arte Victum humilem, ei miserae vendit mendacia Plebi.

104쪽

- IO2 Heu i quae Romulidas egii dementia' nuper Sacrilegus Caesar, dum graecas permeat urbes, Venerat intonsi scitatum oracula Phoebi: Duinque videi templum gemmis auroque coruscum, Ei consul in diu renuit responsa petenti Pythia, quingentas statuas e limine Sacro Subripit, ei tristes submoto sole CRVernas, Unde polens Numen magnae spiracula Vati Spirabat, terrae injecto complevii ReerVO, Custodesque ipsos, heu numina vana vocantes lExuperat ferro: manibus direpta profanis omnia: nunc lapsis quaerunt oracula rebus Patres iratum per mulla piamina quaerunt Εmollire Deum: imprimis allata ministris Praemia, vis ingens auri, bis mille talenta.

Iussa ergo legali obeunt; in limine templi

Consistunt, turbaque virum comitante Sacrorum, Antistes: Pateris, inquit, libemus et auro. Munera porriciens tali tum voce precatur Phoebe, machaoniae rex idem atque arbiter artis, Qui poles arcilenens populOSa QVeriere regna, Quemque salutarem nostri dixere parentes, corpore ab aegroto properantia fata fugantem

In te sumina salus, tu certa Oracula PandaS.

Dixit, et in medium magno lymphala furore Foemina prosiluit, passis per colla capillis. Quae lamen, ut dubia pendentes sorte Quiri tum Adspexit proceres, qualis marpeSSia caules, fons lilii alioni la, et torvo pallentia vultu Lumina dejecit, rabidoque Obmutuit ore. Circumstani proceres ingenti murmure, cunctique

105쪽

Hortantur fari, quae Sint Oracula divum, Quae lapsis superet rebus fiducia: ei illa Respuere, inque Syecum propero contendere gresSu. Ai circumsistunt mediam. Nullum illa regressum Repperiens, iremebunda stetit, torvumque luendo: Quidnam, Romulidae, funesta silentia rumpam Ipsa lacere velim, sed vis inimica, manusque Invicta ignotos mandat vulgare dolores. Heul quianam antiquo viduata altaria cultu Adspicio' lemplo penetrali, adytoque relicio Falsiloquus cessit Phoebus: Deus alter, et idem Maximus, omni polens loto regnabit in orbe: Et nova progenies cunctis dominabitur oris. O Roma infelixi sancto quid sanguine vallis licana rubet' quae fortia corpora verSat Indignans TIberis, renuitque evolvere moerens In mare turbatum ' Scelus exiliale piabunt Romulidae: cerno foedae data corpora Pesti, Ast alii suberunt luctus, atque horrida bella, Dejectura feri imperium soliumque Neronis. Nec Plura effatur, caecumque irrupit in antrum Praemetuens: videt ipsa salis latebrosa loculam, Atque ignota sibi. Ancipiti formidine pressi Legali aclulum steterunt, lacilisque requirunt Pectoribus, quisnam ignarae inspiraverit auctor Arcanos sensus, Cui pareat ardua rerum Vaticinans. Sed vera Deus, Deus ipse, polensque Christiadum pater inspirat subigitque faleri, Quae non humanis opibus, non arte magistra Proveniant: dictis inerat caelestis origo. Non unquam exhaudita prius portenta Pavorem

106쪽

Horrificum injiciunt: suspecta sacraria linquunt Moesti oratores, Romamque educta reportant Nuncia, Iethilari caussam prodentia morbi. Tum Vero paluit, sancio quod sanguine fuso

Christiadum malesana lues saeviret: et ira Acrior assurgit, simul ac unum esse Neronem Tantorum aspiciunt crimenque caputque malorum. Laelitiae lamen una subest justissima causa,

Caesaris exilium, foedique ruina tyranni. Quo tamen asperior gliscit violentia morbi, Gliscii cura Petri major: primum ipse ministros Admonuit sacros: mox lolum cogit Ovile, oc us, et memorat magni documenta Magistri. Romulidae, o Nali, lecti penetralibus altis Horrida Ielhilarae fugiunt contagia poetis,

Aut caeli vilio corruptas aeris Orra Urbani vitant, rurisque in lula recedunt. Nos Servalorem sequimur divina docentem, Hortantemque suos ad facta recentia juris Discipulos Ibal quondam per opaca viarum Mercalor, pretiumque ferens, et vendita mereis Munera dilectos properabat visere nRlOS. . Ecce improviso, lenula qua semila ducit, Vicina incumbunt furiosi e sepe Ialyones, Ex Iiantque virum, quae magna lesenta ferebat Sub vestem, et mullo confixum vulnere linquunt. Dum resupinus humi languel, dum voce suprema Poscit opem infelix, casu transibal eodem Levigena, et iolo revomentem pectore flumen

Sanguineum, el caelum vano clamore repIentem Despicit haud quidquam casu concuSSUS amaro,

107쪽

Avertitque oculos, ei quo graviora Vocabant, Sese proripuit. Casu Samaritide natus Occurrit; tetigitque viri miseranda jacentis Condilio: accedens, propiusque juVare relictum Deproperans dextram P0rgil, caroque gravavit Pondere cervicem, iectoque sub hospite secum Allulit, et pacla curam mercede locavit. Talia narrabat Iesus, comitesque rogabat Discipulos: quinam nostra de gente duorum Qui melius fratri rebus succurrit in arctis. Ethnica Roma dedit luctus, stragemque nefandam Nomine digna lamen nostro nulla arma ministrat Lilio, ni benefacta: preces fundamus ad aras Pro Roma unanimes: divini fulminis ira Erumpente, gravis minuamus damna ruinae. Ignaram miseremur: amor per cuncta juvandi Aegrotos doceat, nostrae quae gentis Origo, Qui cullus, quodque ossicium. Languentia membra

Solemur, eas que animae curemus iniquos. Romulidae videre novam exardescere lucem

Tempore dissicili, radiantia lumina solis Divini videre feram exhilarare ruinam. Christigenae immemoresque sui, immemoreSque pericli Splendidiora domus conscendunt limina, et ipsa Non dedignantes fumosa mapalia Visunt, Qua sordens habilat plebecula, et Omnium egena Expecial certam tali insolabilis horam.

Ardentem pietate nova, per cuncta Vagantem Mirantur loca progeniem, nec matre Creatam Moriali, at verum dicunt genus esse Deorum. Tum vero exemplum fuit admirabile matrum,

108쪽

- 106 Quae binae numero, tresve abscedentia quaeruni Limina lectorum. Tanto sub flore juventae Vadero securas immani turbine icthi Romanae cernunt matres, primumque subibant Cultrices nemorum, jaculatricisque dianae Dilec lac c0miles silvas liquisse propinquaS, Et desolatos morbo quaesisSe penaleS, Artis opem medicae Phoebeaque dona ferenteS. Talia sed nunquam vidit portenta vetustas i na Dei virtus tantum inspiravit amorem.

Anne Sacerdotes memorem, quos munere Sancto

Occupat immanis morbus' lamen ignea stamina Ouac fovet interius, vires ad verba miniStrat. Dumque Super capita Orantum protensa tenebani Brachia, vix Veniam tradit vox ullima certam, Liber ad aethereas volitavit spiri ius oras. Non se se Romae triviis insigne lenobal Pontificis studium: vicinas permeat urbes, Ll si quae vastos ovis errabunda per agros, Seu recreata n OVum hauriret per membra vigorem, Seu domini caulam saltem moritura subiret. i rget amor Christi sanctos, fessisque salutem Corporibus referunt, δε nimasque ad sidera milluni, Deliba iuras aeternae gaudia Soriis. Facta animos et dicta movent: sine fine beatus Accrescit numerus: Simul et generosus a Vita Nobilitate p0lens, miseris simul excita lustris Plebs, certa lim adsunt Omnes, lymphaquc salubri Abluti miserae ponunt Vestigia fraudis. Iphilus exultans esum liquerat orbem, Inc0lumem sperans dilectam invisere M lam.

109쪽

- 107 Post varios casus, post lol discrimina rerum, Infelixi tandem hesterna vix luce cupilum

Alligerat Tiberim, et nullis comitantibus ibat,

Caesaris invidiam metuens irasque recentes Ecce foro in medio saevire in viscera pestem Praesentit', genua aegra labant, vestigia nusquam

Ponere certa valet, saxumque reclinis ad ingens Decubuit. Sancto talis regio obligit Hermo, Qui nuper summa Italiae perveneral Ora. Sic placitum superis); in tanta pericula mi SSus, Dum lota passim impatiens regione Vagalur, Invalidum rigidae deprensuin frigore mortis

Repperii: ipsi equidem credo divinitus in Hermus

Occurrit primo aspectu, neque noVercti aegrum, Nec fas. Continuo est alius color, humida vultum Deformat macies, nec respirare poleSlaS. Accessit juvenis, dulcique assalus amore est: Quae mora jam ' frater, cervici imponere n0Strae Quisquis es, advenias: fallacia numina divum,

Sive colis Christum, nullo discrimine habemus. Sustulit hic oculos rigida jam nocte gravatos Iphitus, ct subito vultu sibi cognitus Hermus Hermen', te adspicio' facit me poenitet: ipse Porrigis auxilium' . . . Nalam quam diligis Eunen, Sponsam trado libi. Simul haec, simul Ora rigabal Largifluo fletu. Juveni tum in noluit aeger Iphile, lun' Romae' curis respondet amicis Illacrymans Hermus, largo Sudore suenies Delergens vultus, dio spemque omine firmans Scis equidem, scis ipse, Pulor, quae quali laque n0bis Omnipotens vitare dedit; reparare salutem

110쪽

l PSe lua, ante aras, concordi foedere jungas. Nunc mecum advenias. Dicens, miserabile Corpus

Tollit humo, imposuitque humeris, gressuque citat

Accelerans certas aegrotum exportat ad RedeS.

Dumque, jubente patre, infelix arcessitur Eune, Molli composuit thalamo, stratisque IocaVii. Adsunt delecti comites, medicabilis herbae Auxilia expediunt, fomentaque suavia Spargunt. Vitalem subito per languida membra caloremEl fugientem animam labrum revocavit Rhenum. Iamque dies, allorque dies processerat, Olli Languentes paullum Vires revalescere letho Instanti visae cum primum pristina mentis Lux rediit, certa compellat voce polentem Christiadum patrem. Tanto venientis amici Perculsi exilio Petrus ei DionIsius adsunt Lique pia ossicia, ei s0lamina cuncta jacenti Expediunt, sic aeger ait: Si munus habebo caelic0lum, quicumque manet me terminus aevi, Hoc vitae spatium ChriSlo sacrisque vovebo. Et jurata mihi certae sub limina mortis omnia complebo, modo caelo dexter amica Adsil ope Omnipotens: aliud volum amplius addam. Est mihi nata, viro sponsam quam jungere nullum Suasii consilium: terraque marique seculum Magnanimum juvenem repuli, quia sacra colebat Christiadum. IuVeni natam volo jungere Sy Sam. Sponsus adest Hermus; sponsamque Iibentius Eunes Tradidero, Christi si dia exempla sequatur.