Spicilegia ornithologica exotica

11쪽

TENTAMEN

PH A ET HON

Commentariis Academiae cientiarum Petropolitanae Memoire VI Serie Scienc. mathem phys et nat T. V. de pari. c. nat. Separatim impressa

Phasethontes genus avium natantium peculiare sistunt iam in primis orbis

terrarum circumnavigationibus ab Europaeis observatum, sed in medio ae culi octavi p. h. n. accuratius demum descriptum nominatim quidemissius et exactius quoad sorinam externam a Brissoni et paulo serius insi mul etiam quoad patriam et vitae genus a Bulmonio. Pedum conformatione, nec non cranii quibusdam notis peculiaribus, in ni iure avibus teganopodibus adnumeratur et quodammodo lamiliam avium Longipennitti seu Laridearum inter teganopodes repetere videtur, ut alio loco es tractatum nostrum: Bettrage ur enninis de ruderiassi geti Schwimmvoge in Comment Academ Petropolitanae l. l. p. 91 sqq. xlii bilum sustus probavimus Ex ipsis autem teganopodum generibus cum Sulis majorem osser amnitatem. Quamvis autem paucis tantum speciebus compositum esse videatur e nus haethontum de earum valore et numero auctores minime consentiunt. Alii nim duas tantum rite definiri posse autumant, alii res vel quatuor asserunt, alii adeo omnes dubitanter varietates statuunt, nominatim uvie xus quam ob rem iam ante aliquot menses ea opinione ductus, Museum 1

12쪽

Academiae tribus Phaethontum generis speciebus ornatum, ad dilucidandam earum historiam forsan aliquid tribuere posse, in ephemeridibus Academiae Bulletin scientisque T. I. p. 49 diagnose harum specierum exhibui de

scriptiones ampliores promittens, quas nunc quidem monographice exaratas proponere liceat. Ipsa autem , qua distinguenda esse putamus, species inter se similibus, imo interdum adeo magis alienis notis disserunt atque variae Sternarum et Larorum admodum vicinae species a summis Oologis peculiaribus formis adnumeratae. Bussonius itaque senium p. 24 sine causa sufficiente dubitasse mihi videtur, quin haethontes ab ipso apte propositae sermarum peculiarium seu specierum valorem habeant.

Genus Phaethon )

Fors ter, ath et uel recentiorum.

st Maximus quidem auctorum numerus vitiose scribit Phaeton pro Phaethon, vox enim derivanda a graeca voce ταε 'so luceo . - Falsa autem haec scriptura errori typographico disetionis duodecimae Systematis innaeani originem debere videtur, ubi legitur Phaeton, quum in ed. . recte impressum sit Phaethon. Linnaeus, nomen genericam, haud incommodum Lepturus, a Moeli ringi jam anno 1Ἱ52 υibus tropicis datain, injuste rejiciens, genus Phaethon bstem nat d. X. T. I. p. 34, parum commode adumbravit Phaethontis demersi nomine plenodytidarum familiae speciem The pingouin dWard αυ. 49 t. 49 cum Phaethonte aethereo , Descio qua de causa , forsan ob patriae similitudinem, conjungens Brissonius Litinae errorem emendavit ornitholog.1Ἱ60 T. V. p. 102. et Phaethontem demersum Catarractis nomine Sejunxit, Phaethontem aethereum ad genus Lepturus Moeli ringi reserens. Ipse autem innaeus in editione systematis naturae 12 aptissimam Pissonii emendationem nihili aestimans pristinam sententiam reti-Duit Brissonium sequutus est Scha esse rus Elementa ornitholog. ab X fg. I S. Quamvis autem nomen Lepturus majus natu sit nomine Phaethon , quum hoc ab omnibus recentioribus sit receptum restituere noluimus. - Existimandum praeterea videtur, innaeum nomen Phaethon nota a volat alto desumpsisse, sed potius a patria soli quasi propiori, calidissiana, alias

enim plenootidem generi Phaethon addere non potuisset.. st Κle inius Hist istum prodr. Lubeo 1I50. p. 142 sub Domine getierati Planctis omnia teganapodum genera comprehendit.

13쪽

Character naturalis.

Habitus generalis sere Sternae. Rostrum Tahula V. g. 1 et a cui tratum , mediocre vel satis magnum , basi latum, ultra basin sortius ultra,

tum et lateribus satis sortiter compressum, Versu apicem sensim angustatum, ipso apice modice acuto, triangulari, recto Culmen continuum, altitudine sub aequale incurvum, supra rotiandatum, lateribus compressiusculum mesor hini satis angusto, angulo rontali brevi, acuto. aratona cum culmine et tomiis connata, longato trigona, inde a medio deorsum subcurvata, basi a

tiora , in angulo basali superior rotundato breviora quam in angulo inseriore subacuto, angulo oris obverso Tomia acutissima basi latiora , ultra basi usque ad apicem subtiliter oblique incisa , incisuris retrorsis eamque ob causam denticulis subrhomboidalibus, retrorsis, in pullis nondum Onspicuis, instructa, in ipso autem apice glabra. Maxillaria, quae basi deorsum valde dilatata evadunt, mandibularia amplectuntur et quidem parte basali fortius amplectunturi insimul autem parte basal et apicali deorsum paulo Inclinantur; mandibularia vero , quae medio paulisper sursum arcitata et plus minusve intracta sunt, basi et apice pari modo deorsum paulisper

tendunt.

Mandibula margine inferiore subrecta Gnathidia deorsum Sub Urvata, apice Valde approximata et in angulum mentalem aeulissimum conVergentia; basi marginata, angulo superior aculo ictu obverso, inferiore prominulo longiore Myxa salis longa, angulo montali prominulo destituta Gonys vix Paulisper ascendens, in baseos medio sulco angusto, longitudinali exarata. Nare laterales, conea vae, perviae, in rostro prope basin, pone medium ObViae, angustae, lineares supra et postice membrana satis tenui, postice

14쪽

plumulis brevissimis, angulum acutum, brevissimum sormantibus obsessa

Lingua I ab. V. g. -6 brevis, oblonga, labra antice trigona et in

acumen subconicum, lateribus compressum desinens, in superioris faciei parte basal impressione triangulari, antrorsum acutissima notata , marginibus ateralibus glabris, prominulis, integerrimis, acutis. Posteriori linguae margini corpusculum semilianare ib. g. 5 a), facie posteriore impressum, supra linguam vix prominens epiglottis adhaeret. Os pone rostrum hians, ita ut oris angulorum extremitates sub oculis conspiciantur. Facies et ingluvies plumatae imo aciei illosis quovis latere angulo acuto ad narium basin usque porrecta et parat norum et culminis laterum basi ex parte obtegens Mandibulae latera gnathidia basi angulo acuto plumarum sunt obtectae, quae cum pennis gularibus, inter mandibulae ramos in angulum acutum assurgentibus, Confluunt. Pennae caput, collum et pectus Vestientes valde rotundatae, Ogoniis basi et medio densissimis, in margine apicali stricte erminato e radiolis minus densis, villis subsimilibus formatis. Alae valde elongatae, acutae, complicatae, in V quiescente supra caudam cruciatae ejusque basin plus minusve longitudine superantes apice subsulcatae, e remigibus primariis 10 compositae, quarum prima vel priam et secunda longissimae, reliquae longitudine gradatim decrescentes. In nonnullis speciminibus prima brevior quam secunda et tertia. Cauda cuneata, e rectricibus 1 composita, gradata re tricibus laterali bus seu anterioribus brevioribus, superioribus seu mediis duabus ' longissimis, reliquas interdum quadruplo Vel plus longitudine superantibus,pogoniis basi latis , dein brevibus vel brevissimis , versus apicem indo a

st Loco duarum rectricum elongatarum longitudine aequalium haud raro una brevior vel brevissima in singulis individuis apparet, quod casu quodam accidit vel a pennarum mutatione d pendere videtur.

15쪽

basi ala reliquarum rectricum latitudini aequali latitudine plus minusve diminulis et in ipso apice angustissimis. Ρodes Tabula V g. 3 breves, parum congrui, paulisper extra aequi librium positi, subplantigradi tetradactyli, tegani. Tibiarum infima pars

nuda infra, postice potissimum, reticulatim granulato squamata supra glabriuscula Tarsus digito tertio brevior, subdilatatus, antice subplanus ). Digitus tertius omnium plerumque longissimus, exteriore seu quarto plerumque longior, rarius ei sere aequalis secundus externo paulo brevior primus hallucaris brevis antrorsum Versus, digito tertio duabus tertiis partibussere brevior Tarsotheca reticulatim granulato squamulata quamulis imtorioribus submajoribus, interdum ex parte planiusculis, posterioribus sub- minoribus, interdum magis granulorum Ormam aemulantibus et tunc paulo magis prominulis. - alama membrana natatoria integrum, supra et infra squamulis granulatis, minimis obsessum, inter digitum 2, 3 et 4 longitudine aequale et margine anteriore arcitatum , liter pollicem et digilum 2 sub

rectum, breve et limbi forma inde a medio digit 2 ad apicem ius conspicuum. Migitus externus seu quartus et secundus in margine libero palamale

sortius squamulato-subgranulato limbati, ita quidem, ut in digito externo limbus longior et latior sit. - erodactyla scutellata scutellis transversis, oblongis, maxima ex parte uniseriatis, in digitorum basi autem interdum subhiseriatis, subtetragonis. - Ungues falculares, acuti. Unguis tertii digiti reliquis latior

et minus acutus, acie interna subdilatata, integerrima. Corporis volumine columbas domesticas semper, interdum sere duplo superant. Color specierum huc usque notarum primarius in speciminibus siccis plerumque albus vel candidus, nominatim in capite, collo, peetore, dorso et abdomine. In animalibus adultis recenter occisis autem color candidus sorsan semper plus minusve roseo vel iantaceo purpureo et rususeescente RUP3ntiaco irroratus apparet, ut in Sternis et Laris multis, porro in Mergis non-

Tarsum antice esse complanatum in sceleto potissimum cum Laridei comparato cernitur.

16쪽

nullis imo adeo in Lagopodibus Tetraone Saliceti ). Ipse autem hic color pue

pureus vel e suscescente aurantiaciis citissime evanescit et in speciminibus in Musois expositis nisi recentissime accepta excipias, non observatur. In capiti l toribus laenia hamata ante oculos supra maxillae basin incipiens conspicitur, quae versus oculorum superiorem artem assurgens per regionis ophthai midae superiorem partem Versus occiput Vel adeo ad nucham usque tae niae forma protenditur. Caput supra saepius maculis, dorsum vero saepius in pullis semper taeniolis nigris pictum Hypochondriorum pennae elonga tae, saepe etiam crissi latera , nigro vel canescente Digro notata vel magna ex parte cana Remigiam primariarum externae in Ogoni externo, nec non in ogoni interni inseriore parte saepe nigrae vel atrae scapis pennarum, apte albido vel albo excepto, supra saepe atris Color ater praeterea etiam saepe prope alarum marginem humeralem et in lectricibus maioribus ob servatur Inferior tibiarum pars nuda, ars et digitorum, nec non membra nae alatoriae basis plerumque la Vescentia, reliquae digitorum et membra nasi natatoriae partes atrae. I Ostrum coccineum vel saxum, forsan etiam

atrum. Anat Ome.

Completior generis haethon anatome comparata adhuc desideratur. Dd stoolouia Donnullae obserVationes inveniuntur apud Cuvierum Le cons anatom comp. Ou . d. . .). Cranii, nec non ossium alarum psidumque rationem in tractati de teganopodum osteologia composito su sius et quidem comparative descripsi et in tabula decima depingendam curavi Cranium notas quasdam clam reliquis teganopodibus ei communes offerto alias , quae affinitatem cum Longipennibus seu Lari deis aperte demon strant, et nominatim quidem cum Sternis et Rhynchopibus. Conspiciuntur

vero etiam in eo consorinationes peculiares.

In spectininibus adultis hujus avis, qualia hiein Petropoli venduntur halituna purpurascentem plus minusve indicatum reperimus.

17쪽

Vertebras colli, sicuti genus estris , haethon duodecim , dorsi decomet caudates octo offert, sed numero vertebrarum sacratium novenario dissert Cuo. b. p. 211 . arvo vertebrarum colli et sacratium numero a reliquis Steganopodibus recedit. Sternum reserente uulero ib. p. 250 configuratione sua ad Larorum sternum appropinquatur et postice quatuor in risuris, haud prosundis instructum conspicituri teste Gar notio autem Du- perrey 'age T. L P. 2 p. 605 postice dilatatum et excisuris duabus magnis exornatum ernitur. Ossa alarum valde elongata longitudino carpiet manus potissimum affinitatem cum Larideis aperte demonstrant, sed processus peculiaris hamati in ossis humeri extremitatis ulnaris interiore a gine obvii desectu a Larideis et rocellariis disserunt. Ossa tarsi compla nata, antice sulcata cum teganopodibus aliis iis sunt communia. Quoad internarum partium rationem pauca tantum annotavit Garno

Glandulae supraorbitales teste ipso ib. nullae Laryn inferior musculis duobus instructus. In oesophagi partis inferioris lateribus ante introitum ejus in pectoris avitatem quinque glandularum lymphaticarum paria Cor pyrisorine, satis amplum Hepar in iobos duos, inaequales divisum, quorum dexterior maior evadit Vesicula selle parva.

Stomachus membranaceus. an creas duplex. Lien parvus. Intestino rum longitudo S pedum si pollicum. Coeca gemina, sex linearum spatio ab an remota Renes quovis latere nilobati. Ρalatum, o hyoides et laryn secundum meas observationes, quae Sequitur structuram ostendunt.

Ρalatum Tab. V g. 2 glabrum, in medio eminentiis tribus parum

elevatis , linearibus, acutis, quarum media postice in eminentiam acutam, parvam, quadri crurem, ante choanarum aperturae anteriorem marginem obviam desinit, laterales autem juxta posteriorem choanarum aperturae ex tremitatem extrorsum curvatae animadvertuntur, ita ut impressionem sub

18쪽

ovalem , choanarum pertriram continentem extrinsecus quasi terminent et cum choanarum aperturae interiore margine patium sere semilianare elon gatum, depressum, antice angustatum includant Choanae ima basi laniatum septo brevissimo divisae, in aperturam seu fissuram simplicem hiantes. Fissura seu pertur haecce in anteriore extremitate angustior et in lateri bus marginibus elevatis , basi tumidiusculis, apice acutis cincta, in poste rioris extremitatis antica parte vero latior, margine posteriore autem eminentia parva, oblongO- lineari terminata apparet.

Os hyoideum Tabula V g. I, 8 e quatuor partibus constat, e Corpore b), processubus latexalibus duobus cornubus c d c, d, et appen diculo corporis e .

Corpus subtetragonum, tres tantum circiter lineas longum, in medio circiter in extremitatibus autem 14 V latum apparet, ita ut extremita tibus latius et magis tumidum, medio paulo angustius et magis tetragonum ideatur. Supra Fig. pone condylum anteriorem, posteriore paulo majorem, in eo ossula subolliptica cernitur. Extremitas seu condylus auterior supra Fig. runcata et margine rotundata evadit, infra Fig. autem e medio processum uncatum, a lassula ossis lingualis recipiendum emittit posterior vero e superioris et inseri0ris marginis medio processulum brevissimum , triangularem, profert, in cujus lateribus cornua Fig. I, 8 articulautii P. Cornua formam praebent longatam, styloideam et latitudinem haud insignem. duabus ceterum partibus anteriore se et posteriore d composita cernuntur. Anterior pars tota ossea, posteriore quater circiter longior et antice, ubi cum corpore articulatur, fere duplo latior invenitur; posterior anteriore angustior et basi tantum ossea, pie Vero cartilagine ev dit. Pone corporis ossis hyoidis posterioris extremitatis medium et ad la tus internum anterioris extremitatis cornuum ejus ossiculum parvum Ta-hula V g. e), lineare, circiter longum, basi osseum apice

19쪽

cartilagineum appendiculus articulatur, quod anteriori cartilaginis thyroci deae parieti l amentosae massae ope adhaerens cartilaginem thyreiadeam cum osse hyoideo coniungit. Cum corporis ossis hyoidei anteriore parte os linguae Tab. V fig. I; a gynglimi ope articulatur, ita quidem , ut lingua sursum et deorsum

commode moveri possit.

O linguae V longum et basi V Intum, in lingua a basi ad apicem discurrens, sed inferiori faciei propius quam superiori, larinam oriri elon gato-coni eam et basi latius margineque posteriore arcuatum apice angustius, conico acuminatum , lateribiis autem , pice excepto, satis planum Observatur. Superior a te ejus fig. ante articulationem cum corpore ossis hyoidei lassulam parvam, triangularem, in serior fig. I a autem fossam magnam, oblongam usque ad medium extensam ossert.

Laryngem I ab. V g. 6, 9, 10, 11, 12 e quatuor cartilaginibus com positam invenies, e cartilagine thyreoidea ib. g. 9, 10 a, b , cartilagine cricoidea ib. g. 10 11 d, e et g. 12 et duabus arytaenoideis ib. g.

10 et 11 c). Cartilago thyreo idea maxima ex parte ossea sere annulisormis, in anterioris partis medio Fig. exlus plana , margine superiore in acu men integrum, breve a desinens , in aciei interioris superioris partis medio Fig. 10 a crista mediocri brevi, postice altiori et acutiori est instructa. Extremitates posteriores Figia 10 b, b versus lineam mediam posterioris laryngis faciei angustiores fiunt, apicibusque inferioribus triangularibus ver sus ipsam lineam mediam incurvatae extremitati cartilaginis ricoideae superiori Figura 11 d ligamenti ope adnectuntur. Cartilago cri coidea Fig. 10 e 11 d, e et g. 12 simplex, perpendicularis, styloidea, extremitate superiore Fig. 11 d latior et sere cordata evadit; inferiore extremitate Fig. 11 e contra angustissima valde introrsum spectans et Iaryngis avitatem postice angustiorem reddens, apice appendice

20쪽

parva origontali, fere lamellae angustae simili Fig. 11 et 2 a , uncum quodammodo formante instructa invenitur. Cartilagines arytoenoideae Fig. 10 b c fig. 11 c oblique deorsum di

rectae, sere semiiunares, margine inferiore rectae, externo arcuatae, in faciei superioris anteriore extremitate, antice acutissima, eminentia semilianari, supra ossula semilianari, marginibus acutis terminata, instructae, posteriore extremitate vero, anteriore paulo latiore, truncatae et articuli ope cum superiore cartilaginis Pytaenoideae extremitate conjunc e. Trachea Fig. 9 et 10 d supra paulisper dilatata, ex annulis osseis composita, quorum duo superiores postice haud prorsus sunt clausi j. Cutis cartilagines arytaenoideas et cartilaginis thyreoideae posteriorem laciem vestiens papillis corneis, satis parvis, sparsim est obsessa vide g. ).

De vita et pati in Phaethonium.

Phaethontes plerumque inter tropicos vel saltem in eorum vicinio observari solent, unde etiam apud nautas Autiam tropicarum nomen accepere. In australi orbis terrarum hemisphaera ultra 21 latitudinis gradum excedere non dicuntur teste uoy et Gaim ardo Annal. d. scienc nat. 1825 T. V. p. 142 . Ex aliorum autem peregrinatorum relationibus apparet usque ad 40, imo adeo ad si usque gradum pervenire. Fors terus et Cookius in secundo itinere Tom. I. . 284 in Q 9 austr. latitudinis et 133 longitudinis observarunt Lessonius Mnnal. d. c. at T. VI p. 96

Isis 183 S. 126 I in 30; llis ius Narratis Vol. II p. 64 sub S lati tudinis gradu, Cookius in ultimo itinere III p. 8 sub SI, arsi inson V . p. 32 et ali esworth M'. Vol. III p. II sub S, almius

sub si et amicus quidam alliam ii adeo sub Il quatitudinis gradu visos esse enarrant. viedo Phaethontis specimen inter insulas Canarienses et His-

- Tracllaeam 4ntegram comparare huc usque mihi non contigit.