Paratitla in libros 9. Codicis Justiniani repetitæ prælectionis. Opus Jacobi Cujacii Caroli Annibalis Fabroti ad ea enarrationes

431쪽

XLVI. De. calumniatoribus.

Vide tit. 6. lib. V:

TErgiversatorius , aut veluti tergiversatoribus ad quos respiciunt , vel pertinent tres tituli superiores adjunxit calumniolores. Hi sunt accusatores, qui scientes dolo malo Blsa crimina intendunt, quorum irriti abeant. Calumnia irrita accusatio est , Ι. s. si enim irrita non fuerit, puta reo condemnato , jam de accusatoris calumnia amplius quaeri non potest, l. I. Non dico calumniatores esse qui crimina quae intendunt judici probare non possunt, ut crasse filo Demosthenes in Neaeram, δ Nam possunt

plerique non probare, nec calumniatores esse , I. 3. hoc titulo Ι. I. g. I. D. eodem , ideoque nec absoluto reo utique semper accusator damnatur de calumnia. Hi vero praeter poenam , cui

se ipsi met subjiciunt per inscriptionem, quae talio est l. similitudo supplicii intentati & λrmidati reo , l. q. & ult. etiam lege Remmia iupublicis judiciis puniuntur , l. I. g. I. D. ad Senatusconsultum Turp. l. quaesitum , D. de testibus. Cicero pro Roscio Amerino et Ita quaestus te cupidum esse oportebat, ut horum existimationem & Iegem Remmiam putares aliquid valere oportere. Ex ea lege Calumniato-Yis fronti inscribitur littera X. ut jampridem docui in l. is cui lege, D. qui test . fac. possquod hodie non licet ex l. I . tit. seq. nam &eodem loco paulo post Cicero ait , ad caput

432쪽

parantia in lib. IX.

hanc litterae , inustionem e sic infamiae, ut post-ca neminem alium nisi torriinas suas. accusare possit. Poena igitur legis stemmiae notatur l. 3. his verbis, Detrimentum cxistimationis, & l. 8. his, Infamiae supplicium , quam i ecte dixi irrogari in publicis judiciis: nam in privatis Mextraordinariis calumnia officio judicis costr-cetur sine periculo infamiae l. s. h. t. LI. D. ad Senatusconsultum Turp. ut poena quoque legitima tcrgiversatoris habet tantum locum in publicis judiciis , l. i. g. suspecti l. 7. S. I. D. Codia I. I. su p. eod. l. 3. su p. qui ac non poss.

XLVI. De injuriiS. A Ut veluti tergiversatoribus J V ide titulumi

bare.

Similitudo supplicii J Par periculum poenae,

Suetonius Augusti cap. xxxi I. Fronti inscribitur lit cra T. J Vide Cujaeli Observat. lib. v II. 13. & P. Pithoeum in Collatione I L. Mosaic. & Roman. vide tamet, Gum herum Ligurini P. I 34. S sep. 2 6. 3oo..di Not. P. I 37.

XLVII. De poeniv

tit. 19. lib. 48. . f. S Epius ante habita mentio poenarum evi-git , ut proprio titulo Ostendatur, quae si a senera poenarum , quibus adficere judice quemque possvnu , dc quae de eis constituetitu

433쪽

vel exequendis legibus definitiones proditae sint. Poena est aestimatio delicti, I. sanctio , D. eodem, veΙ supplicium peccati, ut contra in Pisoniana supplicium dicitur esse poena pecca ti, vel , ut quidam ait , poena est F παθημούι ἰαlρμή Imponitur vero , veΙ ut sublatis malis caeteri vi, ant securiores , vel ut is qui punitur,

emendetur , t. si poena, D. eodem. Plato: mi φροη τυος ξακοι , vel ut poena ejus caeteros meliores reddat, l. 7. su p. ad I. Fab. l. I. su p. ad Ieg. Iul. rep. Demostenes in Neaeram, φεc-JU, ut caeteri ter reantur exemplo , l. capital. g. famosos , D, eodem , quae ratio efficit, ut & inanimalia nonnunquam poenae consumantur , ut apud Plinium 8. cap. 16. & ex ipso verbo Dei Gen. 9,EXod. 2. Levit. 2ci. imo & in ea quae anIma carent Dacronis lege. Pausanias αὐλιακων 2.

ἀποκh-- α Θρωπον. Sunt autem hodie sero

omnes poenae positae in arbitrio judicantium& ab eis convicti & ccnfessi rei appella-lare possunt. Olim erant certae & legitimo quas nec necesse erat judices sententia sua cxprimere, quia de facto tantum judicabant, l. I. 3. nam si quidem, D. ad Senatusconsultum Turpil. nec de facto prolatam sententiam non sequi poterant, L non poterit,. D. desur. aut siquando poenam legitimam sententia sua exprimebant, ab ea tanquam a lege convicti aut confessi appellare non poterant, Ι. siqua Poena, D. de ver. si g.

434쪽

Parat. u Lib. IX.

XLVII. Enarratio. TΩν παγ ἰHρ. J Alcinous de doctrina Plata

animadversio peccantis animae quaedam est Medicina. Plutarcho , ἰαΤρπα-r medicatrix animae. cori ectionis medicina in l. un. sup . de emendat. Propin q, Ut is qui punitur , emendetur J Plato I1. de legibus, τον-α εἰ δεῖ κολοι8 ων , ζινα η α Methodius apud Epiphanium Panarii

i erili delicti gratia coercet eum judex , sed futuri , ut ne rursus faciat. Vide Clementem Alexandrinum Paedag. lib. I. c. VIII. & Strona.

Ut caeteri teneantur exemplo l. bona fides 31. D depos. V. Gellium v I. I . Lysias orat. in Alcibiadem: --γδε. απι-βελ- σίους σιπεύ- οι πολιΤοι Itaque cives hoc exemplo admoniti meliores evaderent: Sanctus Cyprianus de Lapsis: Plectuntur interim quidam , quo cateri corrigantur. Exempla sunt omnium, tormenta pascorum. Vide Clem. Alex. d. lib. Iv.

435쪽

Cossicis Ius am. 422 XLVIII. Ne sine jussu principis 'certis judicibus liceat con

fiscare Ea iam si poenae legibus non Improbata

sint, ut sunt illae de quibus i. s. Sc I7. su p. tit. prox. tamen non omnibus judicibus eas licet irrogare , ut ecce ex hac constitutione praesectis praetorio & vicariis , & praefecto urbi publicationem omnium bonorum irrogare, sive proscribere licet inconsulto princi-l pepraesidibus provinciarum non item. An& hac ratione in insulam deportare non pot- sunt, quia deportationem sequitur tacita om-i nium bonorum publicatio , l. 8. sup . tit. prox-

Minime, alioquin nec jus gladii, & jus dan-

, di in metallum haberent , quia & hanc poenam sequitur confiscatio omnium bonorum ,& tamen constat eos habere jus gladii, & jus dandi in metallum, & per consequentias taci te publicandi omnia bona, ut Ioannes dixit ,: non directo & expressim. Vera ratio haec est, quia in his quae pertinent ad delictorum coercitionem , quaeque meri imperii sunt, quod lege datur, atque finitur, nec omnibus sen per ad plenum , ea tantum magistratus habent , quae specialiter eis lex dedit. Praesidibus lex Augusti, ut est apud Dionem quinquagesimo tertio, dedit jus gladii, & in jus dandi

in metallum , datum etiam eis est jus relegandi, l. 2. sup. tit. proX. l. relegatorum M. I. D.

l de interdict. & rei. Jus deportandi inconsul-ὶ to principe , vel consista i datum non est, a

inter , S. I. D . eodem, ergo nec deportare ,

436쪽

42a Paratilla in lib. IX.

nec consscare possunt , quae eadem ratio redditur in procuratore Caesaris , l. ult. D. de off. proc. Caes.

XLVIII. Enarratio.

EX hac constitutione 2 Praesecto praetorio Sc magistro jus confiscandi datum est. Graeci

Confiscatio omnium bonorum P Utitur hoc verbo Suetonius in Calig. cap. xli. Sanctus Cyprianus in epistola lxxxii. CaesaZiani quicumque vel priiss confessi fuerant, vel nunc consessi fuerint, confiscentur. Et mox e Boua eorum si co vindicentur. Glossae .Philoxeni :coi secat , Excerpta ex vet. Glossis: con catio, Idem est si scare. Aldhelmus de laudibus virginitatis : Ne ab Imperato ribus locuples grabarum opuleutia cum vita erus detrimento funditus fiscaretur. Vide actit. seq.

Quae specialiter eis lex dedit Divus Augustinus in epistola sexagesima prima Non eniRtu in eos jus gladii ullis legibus accepisti, aut Imperialibus confli tutis, quorum tibi injuncta execulio , hoc praecutum est, ut uecentur .

437쪽

XLIX, De bonis proscriptorum

seu damnatorum. Videtit. ΣΟ. lib. 48.

OUod est confiscare titulo superiore , hoc

in isto proscribere , nimirum publicare omnia bona quod fit expressim, vel tacite: quorum exprestim , lir proscripti dicuntur , quorum tacite damnati, veluti capite damnati, aut deportatione , aut metallo, aut simili poena , quam qui sustinent sicut omnia pristinatura , ira & bona tacito jure amittunt, neci: his quae postea adquirunt ,. alium habent heredem quam ficum , l. r. hoc titulo, nec obstat, i. si mandavero g. is cujus , D. maia d. quia non de cairire minutis loquitur, sed de his quorum bona publicantur sine capitis dc minutione,

ut si qui relegati sint bonis publicatis , l. 7. g.

ult D. eodem , vel etiam tantum confiscati ex causa adni inistrationis actusve fiscalis , ut l. g. ult hoc titulo , l. 3. ins de sent. pas Notandum publicationem omnium bonorum cadere .

tantum in eos qui sui juris sunt, quia hi soli habent bona. Servi aut filiiL non habent bona , quae damnatione publicari possint, quia peculia si qua habent, his damnatis domini parentesve , in quorum sunt potestate , occupant, etiam castrensia, & quasi castrensia : nam quod in castrensibus filiis. privilegium constitutionesi dederunt, id capide minuti amittunt, perinde ac mortui intestati , l. I. & 3. hoc tiuulo. In l. i. quod Accursius notat alias legi dispungantur ,.

creditus est, dc probatur vet. li S Basil in

438쪽

a Parathia in lib. IX.

quibus est εως ου νaddita intcrpretatione , Norandum etiam ex l. 7. bonorum proscripti, vel damnati seri inquisitionem primam , & inventarium per officium judicis, qui poenalem sententiam dixit. Secundam autem per catholicum , rationalem, sive procuratorem Caesaris, vel etiam specialem procuratorem ad bona damnatorum , ut in antiqua inscriptione V al. αF. Post,mo proc. ad bona domnatorum.

X LI Enarratio. Hoc est in isto proscriberere 3 Glosse r

fisco , proscribo. At quid si damnati sunt in hoc titulo,

quos judicum quorumcumque : proscripti quos principis sententia percutit. Sane damnatorum a principe proscribebantur nomina, jam inde ab Imperatore Claudio , in cujus viata Dio libro octavo , . A vara τῆ γαὼν καὶα -

e. id οἱ A καὶ απο τῆ καπἐολάου Domitianus reos qui ante quinquennium proximum apud aerarium pependiisent, universos crimine liberavit, teste Suetonio in ejus vita capite nono. Petrus Fabero

Alium habent heredem quam fiscum J Quandiu vivunt, rebus utuntur : morientes in eis heredem non habent, ut scribit Thalelarus , exl. I s. de interes

Mortui int. J Nam deportatus mortui lac '

439쪽

Coriois iustiniam. 6 s

habetur, L 4. g. 2. D. debon. lib. l. i. s. filium

Et probatur vet. lib. J in libro Menagii rosissuriantur. corrupte pro, dispIingantur. J In Glossa interlineari, quod est, distingantur Glostae: dipungo. Inquisitionem primam 2 Bonorum indagitem, investisationem. Per catholicum rationalem J Iulius Firmicus Matheseos libro tertio capite Iv. Faciet procu- Fatores regum , rationales. & ibidem. Procuratores regum, aut rationales, Basilica: καθ ολι- κον, Glosi, , καθολιδος, ratronalis. Dide Cu-jac. ad tit. de jure fis. l. s. L. De bonis corum, qui mortem sibi consciverunt.

Vide tit. 11. eodem libro. Non tantum proscriptorum seu damnatorum , sed etiam eorum , qui in reatu capitali perculsi conscientia criminis sibi mortem consciverunt, bona publicantur , si postea de crimine lprobatum S pronuntiatum fuerit , .l3. .

s. ult. D. Cod. .

L Enarratio Conscientia criminis J Nam si taedio vitae, miseratione digni sunt , Thalelaeus ad leg.

I. hoc tit.

440쪽

Parantia is lib. II qais L I. De sententiam passis & re

stitutiS.

Vide tit. 13. eodem lib.

HIe titulus est de damnatis, qui beneficio & indulgentia principis speciali, vel generali & communi plurium, in integrum re' situuntur : quae restitutio plerumque liberat tantum poena & calumnia, ne quis scilicet rcstituti statum possit in dubium revocare ob pristinam poenam , sive deportationem & adnotationem praesidis, ut ait l. Io. nec enim praeses deportare , sed deportandum adnotare po-rest , quam adnotationem plerumque sequatur princeps, i. inter V. I. D. de interd. & rel. Non restituit autem bonis indulgentia, quae damnatum revocat in patriam , aut famae & honori, aut patri, vel domino, veΙ filio, nisi hoe specialiter comprehensum sit, vel nisi quibus dam expressis generaliter subjiciatur, & caeteris omnibus, ut L I. aut nisi generali verbo sit concepta, Restituo illum in integrum: quia beneficium principis , qu5d a divina scilicet ejus indulgentia proficiscitur , quam plenissῆ- me interpretari debemus, i. pen. D. de const. princ. & ita accipere oportet, quod est in Institutionibus , restitutos ex indulgentia principis per omnia recipere pristinum statum , &quod l. sive libertus, D. de ju. patr. l. 3. g. fideportatus , D. de bo liber recipere jus patronatus. Notandum ex l. ult. restituto in integrum deportato plena restitutione, atque adeo

restituta patri potestate in filium, testamentum