Beiträge zur Geschichte der Chirurgie

13쪽

, Signa significantia inter sanguinem artarialem ot venalem Sunt, quod Sanguis artarialis Oxit a loco cum inundations os motu tortuoso, Vonalis Voro minimo Itom sanguis artarialisost valdo subtilis of rubo us magis quam VenaliS. Et soquitur ad sanguinem artarialem syncopis quasi instanti, si) a venali autem non sic.

fi Et si Vulnus fuserit ox transvorso circa partem interiorem seu domesticam Bougossito) multum timondum est de suxu Sanguinis Venarum et artariarum, quas ibi sunt locatas in manifesto, quia suxus multotions constringi non potest et sic ex ista causa infirmus deficit et m0ritur . . . Constringatur Sanguis, si possibile fuerit, cum pulveribus dictis in capitulo quinto de Vulnere in coll0, et cauterio et conducantur partes, Si Vulnus moris magnum. μ

14쪽

fi Nam suxus sanguinis artariatis Vol venalis non constringitur nisi aliquo modorum quatuor: aut per extractionem venactaui per ligationem, aut per oppositionem rerum constrictivarum aut per combustionem.

fi Oportet, cum accidit suxus sanguinis, ut incipias Volociter ad restringendum ipsum, anto Vidolicet quam infrino syncopis accidit. Et modus ost rostringendi, ut ponatur parvus digitu S super apertionem venae, et membrum erigatur sursum, si possibilo ost; quum succurritur ex hoc, donec medicinae praeparentur, si non fuerint pasparatae, sicut multotions contingit, fortasso illud stat loco modicinae, quod est, quia congelatur aliquid ox sanguino sub digito os roti notur suxus. Et medicinas quidem conserontes sunt Sicut alois, gypSum ablutum et similia. Galonus autom dicit quod nulla medicina ossutilior medicina do thuro . . . . . Item aliud valde mirabilo: R . . Fortasso sanguis non Stringitur cum hoc, spocialiter si fuit ab artoria os cognoscitur por saltum et iteratiouem cum Velocitate. Tunc ergo extremitatos necos se ost cum filo ligentur. Et sortasso illud non ost possibile, quum contrahuntur

et elongantur a Vulnere; quare oportet, ut SuccurramuS cum

medicina comburonte, aut cum cauterio ignis, quod ost facilioris of ultimi iuvamenti; ox hoc enim sh crustula, ex qua fluxus illico rotinotur. Eh do medicinis comburentibus sunt ut: R. calcis vivas partes duns, vitreoli partem Unam; cons-

15쪽

ciantur cum ovi albumino; of si vis, involve pilos leporis cum eis aut cum bombico.

, De fluxu sanguinis a Vulnoro. Palam ost et testuntur auctores quod Sanguis a Venis aut magnis aut parvis in carne dispersis egreditur . . . Oportet autem te primo considerare a quibus venis fluxus sanguinis sat; nam Venarum aliae Sunt pulsu carontos, et sunt facilioris curationis of minoris timoris, aliae pulsatiles quae dicuntur arterias et sunt contrariae illarum. Significatio Voro quod sanguis manat ab arteriis est, qu0d sanguis manat cum saltu, deindo redit currens cum festinantia et est majoris purpureitatis quam sanguis aliarum VenR-rum ; quod si uno tantum segreditur modo, tunc ex Venae eShineiSionse .... ModUS autem refrenandi ipsum est, ut membrum a principio superius origatur ut sanguis non habeat liberum decursum, locus que cum aqua frigida roretur et taliter collocotur, ut nullum sontiat dolorem. Et do medicaminibus facisntibus mirabilia in rofrenations sanguinis est illud. R. thuris albissimi Viscosi, aloes, sanguinis draconis, boli armenici omnium partes aequales, pulVericontur et cum pilis leporis minutim incisis ac albumine OVi conficiantur . , . . .

Multotions autem sanguis egreditur a Venis parvis in carne dispersis, et tunc non indigemus administrations Volismontis modicaminis; imo si Vis sola ministratio albuminis ovi roseonatisSum . . . Cum autem SRnguis ab arteria magna vel vena fluxerit, nec praedicta modicamina contulerint; artoria illa Vol Vena apprehendenda est cum uncino, ita tamen ut non perforetur et cum acu bene suenda atque cum filo ta-

litor nectendta, ut sanguis constringatur, quod similiter in alia extromitato Vonas rogondum ost. Deinde aliquid ex modicaminibus supradictis administrotur si collocotur docontiligatura, atque usque ad tortium diom minime dissolvatur. Quod si fori ost impossibilo noc ipsa medicamina contulorint omnino tunc non est excusatio quin locus cum ferro bono ignito stVehementer ruboo comburatur, et ita in profundum ut faciat eScaraS grossas ot spissas, quarum casus tardius os difficilius hab0atur; sod si tamen unum cauterium non sit ad hoc sufficions, illud roitorsetur simili modo ignitum donec sanguis abscindatur. Verum praecavendum est, ne nervus aliquis comburatur, quia eta hoc posset sequi spasmus. μ

16쪽

i es Si vero in cervice cum enso vel aliquo simili vulnus suorit, ita ut organica Vena incidatur, sic ost subveniendum. Venatota sua fur cum acu ita ut Vena non perforetur, efota alia parte acus cum filo oi in has ronto ducaturos cum ipso filo ita noctatur atque stringatur ut sanguinem non omittat, ef ita facias a su portori parte et inferiori . . . . Cum orgo extremitatem Venae Su- portoris et inferioris partis putruisse cognoveris, flos praedictos dissolvas et a loco illo remoVoas .... Ν0ha quod quamvis R0gorius dicat ut apponatur album ovi, non approbo, quod frigidumost: naturaliter Vena et artoria os nervus frigida sunt et propter frigiditatem utrorumque non perfecto fori potest consolidatio. Ad consolidandum Venae et artoriae sat sic.

es Et nota quod in quacunque parte corporis si Vena aliqua incidatur, tuam medicinam nonnisi p0st tortium diem removeas.

, Opus autem te primo considerare a quibus Venis sanguinis fluxus fiat. Nam Vonarum alias pulsu carent et sunt facilioris curationis et minoris timoris: aliae pulsatiles, quas dicuntur artariae et sunt illarum contrarias. Signum autem quod sanguis manat ab artariis est: quum sanguis init cum saltu, deindo reditos itoratur cum sestinantia si ost majoris puritatis quam Sanguis aliarum Venarum. Quod si uno egreditur modo gleichmassig)tunc est ox incisione Venae.

viamus: I. quod optimo ligando Vulneris e Threma conjungimus, 2. quod sanguinem ad Vicina loca seu ad loca opposita deri Vamus, 3. resistitur cum medicina crepatura Vulneris oppilatur; 4. si in frigidomus cum medicinis refrigerantibus totum corpus; aliquando snbitanea frigidae aquae po-

17쪽

tatio sanguinis ssuxum restingit, aliquando modicina inconsiva seu ignis in Oro venae Vel arterias, ut corticem faciat, ponatur, ut sanguis exiens refrenetur. Dic ergo sanguis Vonae rostringi non polost, nisi materia ad locum desuens cesset, aut s8Sura Venae

claudatur . . .

fi Ego autem praedictum Virum mirabilom socutus hucusquo venam ruptam non inveni quam cum ligatura of Vino non strinxorim sine alia medicina, cum multis subvenerim, in quibus dosciobant omnia remedia medicorum; propterea quod non ΠOVerant sicut, requirebant Vena scissa Vel socia facero ligaturam.

Est autem secundum hunc m0dum; Fiant pulvilli parvuli valde ad quantitatem p0llicis, et balneati in vino Valdo calido; Vol si magis placet in ovi albo; et in debita modicina postea involutum

unus super alterum in loco unde sanguis ogreditur collocetur

digitum semper desuper retinendo; postmodum ligetur taliter ut ligatura super Venam ubi pulvilli sunt bono premat, luna tamen adjacontia nullo modo constringat; os dimittatur sic per tres dios ad minus. Ego per octo dios et amplius in Vehemonii timore antequam solvorem dereliqui. Si praedictam ligaturam

bene facere noveris, Sanguinem procul dubio semper stringes; sicogo in gravibus casibus frequenter feci, nunquam inveniens me decaptum. - Si sanguis suas ex Vena pulsatili, sanguis - sic dicit Galonus - non stringatur nisi duobus modis: aut sortiligamino. aut cum incisione Venam per medium Separante, quia, si per modicum incidatur, capita contrahuntur et a carne quae incircuitu porum est cooperiuntur et dosiccantur; ido0quo suos sanguinis retinetur. Partes ergo incisae ligentur hoc modo: Vona

incisa ligo tur in duobus locis habontibus in modio spatium, deinde inter utram quo ligaturam in illo

spatio incidatur. Hoc facto studo ut caro generetur, antequam ligatura cadat; nam, nisi carnis nascentia accolorata fuerit ut locum suxus impediat, qu0ddam vacuum in illo modio remanebit et sol passio quas dicitur emb0risma. μ

, Ego multos habentos pulsum incisum sanavi, nec tamen remansit eis passio, quae dicitur emborisma d. i. Ancurysma). Et modicina inviscativa molior est ei quia cortices facit; oppilativa enim absque ulla molestia carnem in vulnere cito facit; Ηier b0dquidi ligatura 0f nbar nur Verband, nichi Unisectingung.

18쪽

incensiva vero dubia est, ne c0rticibus carentibus suxus sanguinis revertatur.

ram partem attractio. So Z. B.:, Si sanguis ab ore nuat, trahomus ad naros; sanguis abano Vertatur ad vulvam Vel ad superiora membra trahatur . . . Ventosam in latero imponimus super spar, Si de dextra nare, et Super splenem, si sanguis fluxerit de sinistra; super utramque magnae Ventosae ponantur, si sanguis fluxerit de utraque.

, De Vulnere venas organicas d. i. Jugularis). Aliquando vena organica in gula cum Sagista percutitur ita ut serrum detinetur in osse colli et sanguis exire non Valet. Sit ergo modicus sapions in hoc casu. Primo faciat Vulneratum Optime constori os disponero do omnibus quae circa animum fuerint disp0nenda, quod in omni periculoso vulnere faciendum est; postea faciat plumaco los do bona stupa bene larmatos et optimo coaequatos, in vino calido balnsatos os expressos; demum in uno eorum, qui sit compotentor grossus modicam s8suram in modio faciat si per Dramon sis suras collum immitat sagitae et applicst plumaceolum gulae, sagitta in sissura plumaceoli exeunto; doindo Supponat manum suam medicus super stupam; et sagitta sit in medio quatuor digitorum usque ad palmam et ita manum unam Super Stupam tenendo et gula comprimendo, altera manu sagittam Sagaciter Oxtrahas Vel altori pra obsat oxtrahondam; et in ipsa extractiono digitos oum stupa sissa conjungat prout melius et strictius poterit. Ita postmodum manum teneat per maximam

h0ram, ne Sanguis Vel spiritus Valeant oxhalare, ut ante manus elevationem aliqua conglutinatio seu inviscatio sat in Vulnore. Et antequam manum et vos, sani duo Vel tres plumaceoli convenienter magni secundum quantitatoni gulae et in vino calido balneentur et Oxprimantur; et elevata manu R Vulnere plumaceoli apponantur coleriter super stupam et statim illis plumaceolis manum modicus supponas et retineat per magnam horam, manu Semper competenter desuper comprimendo. Et postquamdiu retinuerit, supponat plumaceolum Stupae Siccae optime coaequatum, qui superos ali0s in aliqua quantitate; postea superliget faSciam comprimon do suavit r os competenter stringatur ita ut plumaceoli Vel ligatura nequsans de su0 loco moveri. Et ita relinquatur usquo ad diem septimum Vol Octavum; doinde dissolunt et eum dei Muxilio vulnus invenient solidatum; nihilominus

19쪽

infirmum rosasciet cum eisdem plumaceolis in vino calido balneatis et postea dimittat, ut libot.

ΨDe suxu sanguinis venas vel artariae incisas habento periodOS. Venam in aliqua parte corporis quandoque incidi quandoque Vulnerari contingit, unde magna Sanguinis emorrosagia sanguinis sequitur; patiens aliquando syncopicat et Hus facies do albatur, adeo ut quasi exsanguis Videatur; et tunc sedatur suxus. Post horam vero patiens reversus ad Vitam, propter nimiam emorrosagiam sanguinis debilitatus ost nimis. Propiorea facta ligatura et cibato infirmo, potuque sustentato pro dente tempore, sanguino iterum in lispato generato et ad omnes Ventas transmisso, calore naturali iterum c0operante iterato in Vena, unde sanguis erumpitur; fit obullitio ot post modicum sanguis erumpitur et suis imm0derate quousque patiens Syncopicet. Et ex quo talis obullitio incipis habero periodos quotidio quasi eadem hora diei ut primo patiens ab ipso suxu sanguinis infestatur, et

contingit ex Venas obullitione. Talis suxus secundum dominum

HUgonem neque pulveribus, neque incantationibus l) neque

virtutibus lapidum, nequo ligatura curatur. Secundum me Verosi vulnus ot locus ligaturas sint apta, sicut expertus Sum pluries sola ligatura curatur. Probo autem sic probati0ne dialectica: Omnis suxus sanguinis ex Vona sistitur, si Vena Ventriculo digiti comprimatur. H0c autem n0n sh ratione alicujus proprietatis, sed solum rations comprossionis. Si ergo talis ligatura, quae sicut digitus comprimat, facta fuerit; sanguinem pr0culdubio refrenabit. Ego autem talem facio in omni vena, ubi vulnus Vol mombrum sicut dixi, ligaturao sunt apta, Sanguinem cum sola ligatura rofreno, et antequam Solvam per quinque Velsox dios Vol amplius sic dimitto i). Ad curam domini Hugonis rediens dico, quod opus est medicum procuraro ut in illa Vona autequam suxus erumpat sanguinis, ebullitio sanguinis ponitus exstinguatur; hoc autom sori n0u potest nisi cum robus frigidissimis : cum infri gi)dations totius corporis. Igitur tempore quo ebullitio sanguinis in ipsa Vena a patiente sentitur, in continouti succurrendum est cum re frigida, quae Supra Venam, i) Dio Stollo bow0ist, dass Τh. unior ligatura d0n Druchv0rbandverstulit. Dor I0gische B0W0ist pr0b0 pr0bati0Π0 dialectica ), dass dor Druckverband die Blutuns stille, ist fam0s mittetalterii ch.

20쪽

mombrum os locum, ubi obullitio incipit, offundatur, ot cum nullaros frigidior sit aqua, festo Hyp0crate et Galeno, ad ipsam Opportuno tempore recurratur, effundendo eam super Venam et l0cum,undo sanguis sit egressus et sic semper continuo offundatur, donec

calor obullitionis ot ipsa obullitio penitus sit sedata.

, De suxu sanguinis a vulnoro Voniontis: Si vult medicus sanguinem constringere, quia necessitas c0git, Videat, si sanguis exit a Vonis capillaribus parvis, quia hunc solus sufficit albumen ovi suppositus vulneri cum stupis post conducturam partium Si autem a Vonis magnis Veniret, aliquando non sic constringitur, imo fortiori indigos modicina si itorum fortiori os majori Andigos cautola. Si suas ab artoriis, quod cognoscere poteris eo, quod Sanguis exit cum saltu, secundum constrictionsm os dilatation m ipsius arterias hunc ponas digitum tuum supor orificium ma gnae Venno Vel Rrteriae et fenoas per magnam horam, quia forte aliqua gutta sanguinis ibi coagulabitur et postea virtus indes maxima conlargasur. Postea pono abundanter de hac modicina supor Ventam Vel artoriam incisam. Rp. Τhuris albi gum0si et pingui Unc. 2, aloes Unc. I. f. p. et distemperetur cum albumino ovi

ad spisitudinem mollis; doindo pili leporis minutissimo incisi incorporentur os omnia misceantur. Huic non par est in sanguine restringendo of Venam c0nsolidando. Sed cum adhuc vulnus mutandum Veneris, medicinam Vino auseras et suppono de eadem

medicina magis liquida, ut molliscos primam, d0nec cadat per se. Possibilo enim ost, ut medicina caustica citius syringat sanguinem quam ista modicina do thuro; sod non sumus securi quin elevato cortico sanguis iterum sunt a Vona Vol artoria quae sub cortice non erat consolidata; sod haec modicina do thuro cum pilis toporis non Solum sanguinem stringit, sed etiam Venam consolidas et arteriam, sicut multis vicibus jam probavi. Et ad dandam auctoritatem ponam Oxomplum de his quae in manibus meis evenerunt. Puer quidam trium annorum habens in sua manu cultellum cecidit supra ipsum os punctio cultelli in anteriori parte gulae Venam organicam perforavit; nec aliquis eam constringere poterat. Vocatus cum festinantia Voni ad puerum jam penitus non Videntem; oculos onim ha bobat in capite revolutos, sanguis de Vulnere fluebat albus sui serum, pulsum non habebat. Τunc digitum posui supra caput venas; tenens ibi sirmiter, nec quidquam iret; quam tenens per magnam horam virtus quodam modo revixit et pulsus coopit tamquam per silum debilissimum, subti-