Beiträge zur Geschichte der Chirurgie

41쪽

Virtutum: una est Virtus, quae V0catur SonSuS communis, et

phantasia: et apud medicos quidem sunt una virtus, sed apud certiscantes, qui Sunt ex philosophis, duae sunt Virtutes. Sensus enim c0mmunis QSt illa, quae omnia SenSu percepta recipit, et propter e0rum formas) patitur, quae in ipsa copulantur. Phantasia vero est illa, quae eas custodit, postquam conjunguntur: et xstinet eas post Sensus absentiam. Et quae harum duarum est rocipiens, alia est a custodiente. Hoc autem cortificaro est philosophi. Sed qualitercunque fuerit, ejus sudos et operationis us principium est anterior corobri Ventriculus. Et socunda quidem est Virtus, quam modici vocant cogitativam. Sed cortificatores vocant quandoquo imaginativam, quandoque cogitativam. Si onim imporavoris si Virtus existimativa animalis, quam p08 tenn0minabimus, of ipsamst ad suam pervenerit operatinem: Vocant eam imaginativam. Et si virtus rationalis ei imporaverit, et reduxoris eam ad illud, quod ei prodest, vocatur Virtus cogitativa. Quocunque tamen modo mori t. intor hanc virtutem et primam Uxistit disserontia; quod prima est recipiens, si custodiens id, qu0d ad eam pἔrvenit de Drmis sensu percopiis; et ista est illa, quae se exercet in sis, quae in imaginatione recondita sunt exercitio compensendi, et dividendi; et singulas officit formas, quemadmodum ad eam perveniunt, a sensu, et alias sormas ab eis diversas, sicut hominum, qui in monte Volat smaragdino. Sed phantasia non ponit coram te, nisi quantum recipit a SenSU. Et hujus quidum virtutis sodos ost Ventriculus cerebri modius. Ehhaec quidem virtus est instrumentum Virtutis, quae proculdubio in animali est occulta comprohensiva, et ost Oxistimativa; et ipsa quidem est Virtus, qua animal judicat, qu0d lupus ost inimicus oh filius est dilectus, of qui an0nam praeberse consuevit, eSt Rmicus, a quo non est fugiendum. Et hoc judicium secundum modum sexistit n0n rationalom. Amicitia et inimicitia non sensu Sunt perceptae, neque Sensu eaS comprehendis: neque de eis judicat nisi Virtus alia. si licui non sit comprehensio rationalis, est tamen proculdubio aliqua apprehensio non rationalis. Homo etiam plerunque utitur hac virtuto in multis suorum judiciorum, et procedit in hoc, quomadmodum animal non rationale. Et haec quidem Virtus dividitur a phantastica, quoniam phantastion SenSupercepta retinet: of hic in porcopiis sensu intonsi0nos discernit non Sensu perceptas et separatur ab ea, quam imaginativam VocamuS, et cogitativam; quoniam illius operationes nullum Sequitur judicium: Sed istius oporati0nes, n0n solum judicium, sed 'otiam judicia sequuntur; si illius operationes sunt in Sensu perceptis compositionem facere, et istius operatio in sensu percepti8judicare intentiones extra sensum. Et quemadmodum in animali

42쪽

sonsus ost judicans do formis sonsu porcopiis, similiter sexistimativa ost judicans do tutontionibus illarum formarum, quae ad existimationsem perveniant, et non ad sensum. Quidam automhominum sunt. qui praesumunt, et hanc virtut0m imaginativam Vocant, Sed tamen non curamus: quia do nominibus non disputamus, sed intontiones ot dissorsutias tutolligoro dobonius. Et modico quidem n0n est curandum, ut hanc Virtutem sciat. Impedimenta namque operationum ejus, impedimenta operationum Miarum Virtutum, quae sun ante quam ipsa, Sequentia sunt: Sicut phantasia, et imaginativa, et memorialis, quam p0Sten nominabimus. Et medicus quid om non curat nisi do Virtutibus, sex

quibus, quum in suis impedimentis accidit lassio, provonit asegritudo. Qu0dsi lassio accidoris operationi alicujus virtutis, causa impedimenti, quod accidit prius operationi altorius virtutis quamoi: morisquo impodimentum illud soquutum malitiam comploxionis alicujus membri, aut corruptionom c0mpositionis: Sufficit modico, ut sciat impodimonium illud propior malitiam complexionis Insembri, aut suns c0mpositionis corrupti0nem accidisse: adhoc, ut cum modicina oi subvoniat, aut ipsum ab eo custodiat. et non curat scire dispositionem Virtutis, cui quod accidit, non accidit nisi alio medianto; post quam sciverit dispositi0nem ejus, cui accidit illud, quod accidit sine medio. Τertia vero illarum, quRS n0- minant modici, est quinta aut quarta, quum certificaverimus, quae

est virtus c0nservativa, et memorialis: et ost thesaurus Hus,

quod porvonit ad sexistimativam do intontionibus in porcopiis

SenSu extra formas eorum SenSu perceptas; sicut phantastica est thesaurus ejus, quod pervenit ad Sensum ex sormis Sensu perceptis : et ejus quidem locus eSt postorior cerebri Ventriculus. Hic vero est l0cus considerationis philosophicae, labrum Virtus conServativa, et memorialis, et Virtus, quae reducit illud, quod est absons ad memoriam ex eis, quae ab existimativa sunt roposita, sit Virtus una, aut Virtutes duae. Modico tamen non est indo curandum, quoniam nocumenta, quae eis qualitercunque sint, accidunt; Sunt homogenea: Sunt enim nocumenta, quae inuontriculo cerebri p0Steriori accidunt, Vel de genero complexionis, vel genere compoSitionis. Virtus Vero comprehensiva, ost humana rationalis. Et quia medici virtutem existimativam non considoraverunt, propter cauSam quam diximus: ideo hane Virtutoni non consideraverunt. Non enim fuis eorum considorati0, nisi in operationibus trium virtutum tantum, non tu Rliis.

43쪽

fi Cerebrum namque molle est in sui substantia os modullosum, habons figuram l0ngam secundum longitudinem capitis ot dividitur tota litor in tres partes, in anteriorem, mediam et posteriorem; quae partes ventriculi appellantur, eo quod in istis divisionibus formam quasi Ventris cum quadam rotunditate quaelibot pars assumit. Et isti ventriculi supra concavitatos in quibus spiritus animales c0nsistunt et in quibus alterationsem os digo-stionum recipiunt, supra illud quod in corde receperunt, ad hoc ut sint apti ad operationes animales perficiendas. Et quamvis talos ventriculi tres numerentur in communi quin anterior, qui satis ost major omnibus aliis, in duas dividitur partes, otiam a quibusdam dicuntur Vontriculi isti cerebri quatuor , . . Dividitur hic ventriculus in partos duas manifestas; in prima parto primi

ventriculi corobri ordinatur virtus, quae Rppellatur SenSuS COmmunis vel fantasia, quae apprehendit omnes larmaS apprehensaSa quinque sensibus et judicat λ his post rom0ti0nsem sonsibilium apprehensiono Virtutum et instrumont0rum sensibilium sexteriorum. Iu socunda parte primi Ventriculi ordinatur imaginatio quae restinet

vel sorvat formas apprehensas a SenSu communi. In Secundo

Ventriculo ordinatur cogitatio, in medio illius Vontriculi ordinaturoxistimatio. In ultimo ventriculo ordinatur mem0riR.

44쪽

,Pia mater totum cerobrum cingit et distinguit, quod qui-dom ost in tribus collulis distinctum, scilicos anteriori, modia stposteri0ri; quae licet omnes seu singulas por insedium divisas aliquantulum Videantur, anterior tamon manifestius in duas divisa videtur, ita quod aliqui quatuor Vontriculos cerebri osso dicunt. Antorior ost latior et major multum habens de spiritu, eo quod multarum rerum fuerit sus coptiva. Est enim imaginativae Virtutis proprium instrumentum, quae suscipit res a fantasia compreh0nsas, quas c0mmunis Sensus recipit per propria sibi instrumonia. Media omnibus minor formam hab0t pinnsatam Versus posteriorem acutam, ut plus apta sit reciporo et dono in ea rei receptae ab imaginativa fuerit por asstimativam lata sententia retinere. Hic ventriculus locatus est inter duo corobri additamonia, quae duabus naribus h0minum simul junctis as similantur, quae huic Ventriculo sunt sicut Sedos et culcitra supprquam extenditur quando res imaginatas suscipit. Postea super eisdem contrahitur: sicut nervus cum extractiva cogitat super apprehonsis donoc lata sit sententia; postea iterum sextonditur quando ventriculo posteri0ri portingit declaratum; et hic Ventriculus modius aliis duobus satis est minor, quum ab eo nervi procedunt, et ut multa comprehendantur in pauco, ut Virtus in 'I0co parvo ad ejus sumendum consilium c0ngregetur Deinde ost posteri0r Ventriculus qui est major isto os durior, qui similitor amplior est Vorsus medium et posterius acuitur; qui Sententias pronunciatas rocipit et secreto consorvat illa, sicut armarium thesaurorum ex quo nucha procedit per foramen basilaris ossis, du0bus cerebri panniculis involuta .... Fuit otium pias matris additamontis pannicularibus ipsum corobrum tribus collulis in furcisum, ut spiritus qui morantur in Vontriculis haberent por ordinem ad digesti0nem formam et perfectionem ultra illam, quam habuserunt a c0rdo recipiendam unius cujus quo spiritus animalis, of sic una quaeque Virtus in Suo Ventriculo Suam compleret actionem, antequam res comprehensa posset ad sequentem Ventriculum pertransire.

45쪽

ἡ Album est sc. cerebrum) sicut tabula alba; ut melius

dispositi0nes possit recipere sensatorum jurium; ut sensatorum dispositionos per illud possent melius pertransire. Molle, ut possehcodoro Virtutum motibus, prout decet. ViscoSum, ut nervi procedentes ab eo firmam haberent tenacitatem.

Lanfranuhi's Von Interesse: Etiam habet cerebrum aliquam medullae substantiam, quae dict0rum panniculorum d. i. der Dura und dor Pla) roplet interstitia, set dictos circumdat ventriculos; cujus quidem aliqua pars in capitis laesionibus p0test amitti, sine eo, quod hoc per illius modullas partis exitum etiam moriatur, quum haec modulla non est de Substantia Ventriculorum corobri, de quibus facta est mentio; quae quidem tantae sunt n0bilitatis, quod quaecunque lovis infoctio vol minimas partis deperditio eis acciderit, tunc 00rum incolumitate privantur. Nodum quod una de cellulis possit amitti si hoc salvabitur, sicut plures s0mniant idiotas.

fi Corebrum secundum longitudinem habes tres ventriculos, si unusquisque Venter habet duas partes; in qualibet parte organisatur una Virtus. In prima partes Ventriculi anterioris assignatur SenSUS communis, in Secundo imaginativa. In medio Ventriculo situatur cogitativa et rationalis. In posteriori Vero ser-VRtiVa et memoratiun .... De uno ventriculo ad alium sunt meatu8, per quos transeunt spiritus.

46쪽

, Mala autem accidentia quas superveniunt laesionibus corobri si panniculorum ejus sunt: vomitus perseverans, con Stipatio Vontris vel fluxus, oculorum obliquitas seu Strabositas; unius oculi lacrymatio, scotomia fortis; virtutiim omnium dobilitas ofalloratio. Alterantur enim non solum animales Virtutes, Verum otiam naturales et Vitales. Animales s c. sensibilis of motiva; sensibilis quod non recte vident, turbatus est auditus oh omnes alii sonsus manifeste; virtutos et occultae, ut imaginativa, ut credant videre quas non Vident; aut rationalis, ut Varia loquantur otinterrogati non respondeant; memorialis, ut non recordentur sui nominis. Aliquando moti Vn multum gravatur, ut fere se m0vore non possint maxime circa collum; suspirant profundo, et

labris aliquando acuta, quam rigor praecedit, quae si cum rigore aut rigor sine febre superveniat, eSt pe8Simum Signum, quum sissequatur spasmus est sine dubio mortale; nigredo linguas; pustulas circa montum Vel faucos Vel in alia parte capitis quam in Vulnere, quod est malum signum; aliquando sanguis of sanios ab auribus suis. His signis supervenientibus Vel pluribus aeger sine dubio morietur, maximo si perseverant. Et maximo si pluribus diobus asgor fuerit in bona dispositione et postea superve- norint mala accidentia. Sed aliquando superveniunt mala accidentia primo et postea cum bono regimine, boniquo medici juvamentis separantur accidentia, dispositio venit ad molius 3'. i) An dioso Stollo selilicssi sicli bol Lan ranchi f0lgond0s Gobotan: fio sancte spiritus, qui tuae veritatis illustration0 0mnia c0rdaropius fidelium, omniaqu0 sanctificas; illumina ut guberna hunc sucundum 1110um librum, l0g0ntium ocul0s tua influentia illumina, ut ea qua0 in eo malo dix0rim, ab his animos su0s tua piolatse avortant of ipsa tanquo det0stabilia relinquant. Et specialiter in isto passu, ubi Π0n

47쪽

, Quibus concussum moris corobrum ossis ιυ αυ ὁ 2Iκε- ραλ0ς ΙεζGθη. .) vel ex plaga doluerit, aut aliquo casu, his illico vox descit, nequo videns, nsquo audiunt, ferequo intereunt. μ

, Quibus cerebrum concussum fuerit ab aliqua cauSa, neceSSO est, Statim eos mutos seri.

48쪽

quando ipsarum harm0nias fuerint comm0tae, Spinalis vero modulla, quae in earum cavitate continetur, lab0raverit, ipsa vero valde concussa periculum addu Serit, ne aliquis nervus eorum, qui ab ipsa nascuntur, abrumpatur. Quod non minus of in ipso fh cerebro, et tanto magis, quanto plus vacui loco habent, quae ipsum circumstant, quod etiam Vacuum magis est in senibus. Contrahitur autem vis animalis in so ipsam in talibus dispositionibus a motu vehementi molestata, et propter hoc quiescit. Orta vero nonnulla quidem sufficienter tenduntur, quaedam Vero ex parte distrahuntur, et juxta hoc, donec So rursus Vis animalis collegerit, mutuum atque immobile totum jacet, qu0d ita afficitur animRl.

,Soda quand0quo si ex percussione aut casu, aut exterius incisiono. Quas autom sit interius, fortasse non repletur carne, sed remanet ulcerosa laedens caput et perseverat faciens sodam. Percussio autem et casus quandoque sunt lovis adjutorii ot curantur: quandoquo perveniunt ad hoc ut cerebrum pr0ptorea

commo Ventur et pereat.

49쪽

liter init:

fCura motionis cerebri ex concussione Vel gravi percussionesino fractura cransi vel carnis Vulnere. Quando cerebrum ex concuSSione movetur Vel casu Vel gravi percussione sine carnis Vel ossis Vulnoro, tunc facias sicut feci cuidam rogulari canonico ordinis sancti Augustini in civitato Μ0diolani. Qui cum Vollos unum mRgnum equum aScendere, fuiSSetque tu sella, Volensque sedero: equus illo supor duobus pedibus postorioribus se erexit et ille canonicus inser crupam equi cum capito inserius cocidit adtserram. Et adeo fuit totus concus Sus maximo circa caput, quod in contin0nti sonsum perdidit totius corporis atque motum. Τunc Vocatus quidam laicus amicus illorum canonicorum respondebat, quod casum non viderat similem nec sciebat aliquid do scripturis. Ego autem Vocatus Veniens inveni ipsum non audientem neque

loquentem et se penitus non moventem; ipsum pro mortuo judicavi. Meo famon addens judicio, quod pro centum marchis auri non dimitterem quin adhuc probarem in eo si meus esset frater; uvamenta medicinae inducens, quod natura multoties cum bonis . auxiliis oporatur occulto quod modico impossibilo Vidotur. Tunc cum instantia rogatus capillos abradi feci et . . . . nun k0mmidio Thorapio, dis in Umschingen und Einroibungon Von Osi bustand)Socunda dis aliquantulum aperuit oculos et c0epit aspicere qui circa eum erant sicut surdus aut insciens aut admirans. Τunc aliquid volebas fontaro si comederet, et Ogo non permisi; imo dixi, quod etiam si Velist, non concederem si cibum. Tortia dio interrogatus balbutiendo respondere voluit, sed Verbum non potuit formaro. In quarta dio balbutiendo locutus est; tunc ptisannam

in potum propinavi calidam quam bibit os rotinuit. In quinta die sumpsit ptisannam spissam. In sexta dio dedi sibi fl) bro

dium pullas of tunc coopit fortis cari, paulatimque moveri, non tamen per multos dies p0tuit ambulare. Cum autem cibum potuit sufficientur suscipere: praecepi et pillulas cochias propinari pro resolVendo per evacuationem materiae per casum in capite congregatae; praecepi quoque ut cerebellis uterotur avium et gallinarum et parvarum avium, et caprilorum. Sic faciendo curatus ost. Nunc tamen fuit subtilis ingonii os bono memorias sicut anto.

50쪽

ΨSin cerebrum mombranave rius Vulnus accepit, Sanguis per Dares, quibusdam etiam per aures exit; feroque bilis Vomitus insequitur; qu0rumdam sensus obtunduntur; appetatique ignorant, quorumdam trux vultus est; quorumdam Oculi quasi resoluti huc atques illuc moventur; foroquo fortio Vol quinto die dolirium accedit; multorum otiam nervi distenduntur; ante mortem autem plerique fascias, quibus caput deligatum est, lacerant ac nudum vulnus frigori objiciunt.

, Si cerebrum percussum est, aegri concidunt, vox nihil sonat, facies pervertitur, bilis vomitus sequitur, sanguiS per nareSerumpit, per aurem humor albus pulticulae similis emanat, Sanies per vulnus exit. μ