Crisimerologion, seu dierum crisimorum ratio ... / [Antonius Petitaeus]

61쪽

labatur, dolores multi, magni continui. Se cundo die eadem nihil dormiuit febris acutior Tertio quidem die, conuulsiones es saueint, cωma ver, cataphora, rursum vigiliae infestaverunt, continere non potuir, multum delirata it, febris acuta Nocte eadem sudauit, sudore multo calido per totum corpus, absque febre dormiuit, omni

ii mente conititit, iudicata est circa ter titi diem Vrina tenues, nigrae, aeneorema Valde rotundum, non subsidebant. Circa rudi cium muliebria multa descenderunt Vc-rtim obiici posset contrarius Caleni locus, ubi allem quartum diem primum csse de obiectis

cretorium, dicen S: Nunc Ver a tertio vici' G. . ipit, qui anticipat quartum, in breuioris temporis morbis:& post hunc quintum scripsit, uno die quarto tardiorem . Sic enim fere in omnibus exemplaribus inuenies, cum quartus dies in Aphorismo non sit scriptus, qua uis hic dies sit primus iudicatorius, non igitur tertius dies inter critimos primus numerandus erit. His respondere facile poliris i Esunsu. ad ea quae paulo ante diximus at cenderi S. Dicebamus enim ex Galeni doctrina dies

quosdam est mediam septimanam diuidentes, in quibus videlicet luna in modio quadrae est,indices appellatos, a quosdam Caia dein septimanam iniciates, citi quibu, i

62쪽

ita in fine quadrae esset, decretorios dictor alios vero intercidentes esse. Illos vi caelesti

nixos, ac a magno validoque initio prode iantes de morbis decernere ostendebamus. Idcirco cum ex Galen in quarto die muta tio ob motum peragrationis lunae, per primam eius quadram fiat, dies quartus merito primus decretorius dice lus est. Hoc modo tertius dies inter decretorios minime numerandus erit, cum in eo luna non absoluerit suae peragrationis quadram. Verum intercidentiu ratione habita, si materiae motum in accessionum Vehementiam Circuia tuumque numerum consideres, tertius, primus inter decretorios,recesedus erit. Qupactia testatur Gal. dicens: Veruntamen ipsum

nunc praetermisit vel ipse Hippocrates, vel qui primus librum scripsit. Si vero omnino Hippocrates illum praeteriit hanc ob causam existimo illud fecisse, quoniam morbi plurimi peracuti, qui cum sudore iudicantur,terti, quinto die niagis,quam quarto iudicium suscipiunt Rariores enim sunt, qui die quarto judicantur: loc a Galeno plurimum experientia deprehensum est, ob

Aarint m rhoc ipsum quaerente, quoniam dies quartus .die iudiea ab Hippocrate in Aphorismo pretermistus, Hoc autem Videtur accidere Quoniam morbi peracuti primam statim accessionem Vehementis-

63쪽

CRI SIMORUM LIB. I. Utemetissimam habent, reliquas illis pro ortionales per die tertium. Didicimus au rin ludd in vehementioribus accessioni. ipse

is iudicia fiunt,4 quod morbi qui in die- α', '

ius imparibus accessionem habet, citius tu portione se

ilicantur qui vero paribus tardat Ideo si uete

irincipio aliquis morbus incitatur,hoc matis accidit in diebus imparibus. Si tardare

lebeat ad dies pares vehementiore acces iudicentur,iones transferuntur.

Quarti diei historia.

Varius dies primus est iudicatorius

circuituum, qui diebus paribus

dicantur,ac de sua natura, siue,Vt loquitur Galenus . i rid est quatum in se est septimi index est per tripla illum: uibus die septimo iudicatur, tuo Maeliis urina rubra die quarto nubeculam ha- 7 't ' lbet, Malia ex ratione De sua autem natura ita venit intelligendum, si nihil rarum, imagnum, siue extrinsecus, siue ipsa morbi hi sum . .

lnatura, aut etiam aegrotantis habitu inter- --

cidat sin quid eorum quae extrinsecus eue. 22

nihil αδρκητον sive praeter omnium opinione, teli genu m. te expectatum euenerit, aut si etiam mor

ius vehementer ad crisim, vel obscure pro

64쪽

. . validae, aut imbecilla tuerint, attendendis cκtu , o mi hic est, distinguendumque periturusve sit,

ger ante diem septimii, an vero post ipsunt

coli inscco, iudicari debeat. Siquidem ubi incommol

- ,- u dum aliquod cxtrinsecus praeter opinio nem, nec expectatum supcrucia erit. mor. . bus non simpliciter acutus sed per cur fuerit, ac praeter haec vires aegri imbecillae. signum malum, quod die quarto apparuit septimum diem non expectat sed talis aegei sextanus morietur, praesertim si paribus diebus exacerbatus si morbus. QuΡd si nihili cxtrinsecus erratia sit. morbi motus haudiit velox, aeger validus,siquidem manifestum inritiario die malum signum fuit, septimo die mors expectanda in obsctarum, hunc tioque excedet, si accessiones paribus diebus fiunt, Octauo die: in imparibus nono, aeger decedet Fac igitur memineris, ubi quartus dies in acuto morbo disiiciliatum symptomata, tum signa, ut tertius habuerit, iudicationem bretii expectandam csse. Qv d si paribus diebus accessiones fvel V i rint in paribus si vero imparibus in illis l

niciosis morbis. Et sane sexto die periit Phira id liscus,quod accessiones paribus fuissent diebus. In Philisco autem lothale signum erat,

ex eo

65쪽

ce, iuba non solutae tertio die a sudore,feri nigrae urinae, stitis accesserint, lingua Maruerit, tota nocte non quieuerit,vigila ritque, delirauerit atque si haec ita fa-a esset, quarto die cucta proritata sunt,uri aeque rursus nigra redditae: Sic itaque quar iis indicat etiam sextum, non sua ratione dia tu haeed quia medicus praeuidet eum in quo a tμ ei Nym

a signa apparent quarto die, septimum non .. .

xpectaturum,sed sexto die moriturum, sit i ρης orbus celeriter moueatur. paribus diebus exacerbetur, Ii enim periculosus est morbus. praeterea vires aegri imbecillae, ho mo prius vita fungi prolertet, quam mor

bus in longius tempus protendatur . Vult etiam Gai quartum diem . Qui septimi in

aediti O,designatioque patet omnibus. Nam si prima die, tertia fiat accessio, Uecsida rie, ii haud qua illam facta fuerit, quintam acces τμη sionem habituram esse par est, di non quar tam . Quapropter si quarta habuerit, mali clii uspiam alterius generationem dem Ostrat. Nam si primi tertia die proportionalem attulerit accessionem febris, atque de nouo quarta paroxysmum fecerit. aeger nigra deiecerit,signum est lethale Caeterum cum medium aeque ab utroque extremo, initio inqua, sine, diit et, io etiam cum trO

66쪽

que conuenienti quadam societate, contuligatur,fit, ut dies quartus septimi, xa decimiquarti, reliqui pariter quaternarii retia quorum suorum septenariorum medii indici, ἡ .ςζ sint, pia nuntient quid quoq; sequen-crasis .f. tu te septenario futurum sit. Cum igitur dies, atata quartus medius sit inter prinuam fit ut

αἰ - societatem cum utroque extrem habeat,' '' ut si primus morbii discutere aggrediatur,m sine quartus imponat. Si primus nihil te tet,sed quartus morbum indicare aggreditur, septimus finem imponat.In secunda se ptimana, eadem fere quae in prima ratio habenda est. In qua si primus dies, qui octauus est coctionis vel mediocria signa prae se tulerit,undecimus de morbo defernere aggredietur. Si non decreuerit perfecte, in I .cri

suartu cr trasseretur Ouartus etiam morbos acu tissimos indicat,nam rebres cum iisdem nutib. s. Pros mero diebus iudicetur, ex quibus4 super sunt homines Me quibus intereunt, simplicissima febres,ac signis firmatae securissimis,quarto die, aut citius, cessant pessi mae vero ac cum signis grauissimis factae, die aut citriis interimunt. Sic Periclem est..di . t m AbderiS febre acutissima prchesium,quar to die circa meridiem sudasse multum calica uti. 1 dum pQ xotum corpus, ac sine sebre iudicari l. . . i. tum csse, refert Hippocrates Item Caluum in

67쪽

CR IisIMORVM ta E. I. in Larussa, quarto circa meridiem periisse cutissime, narrat. Verum enam uero animad uertendum est raro cotingere,Vt quis quarto die iudicetur, sed eius diei crisis, aut aliticipat in . aut postponitur tu . atqueadeo arum est, ut in eo die iudicetur febris, ut rchigenes bis tantum,peruniversam suamitam, crisin in . die viderit. Galenus verbsemel, causa est: quod febris,aut cotinua est,

ribus diebus fit, ac ut cum ii iiudicatio-r

ne concurrant, necesse est. Cum autem ne '' necesse sit,ut cum accessione concurrat iudicatio,ea in tertium aut quintum incidet, non in quartum si vero febris continens auiis fuerit, haec raro accidit, si vero accidat i peracuta sit,ubi nihil erratum fuerit, dies . iudicabitur, tum enim natura propriis cir a cultibus, quos in iudicandis morbis, quan i do proprio utitur motu in ab alio non impellitur,seruat, ad dicationem peruenit. Verum quoniam febris continens siue syno chus rarior est raro etiam accidit,ut in con tinetibus nullum commitatur erratum, Ideo raro sit,ut in A. iudicatio fiat,sed in .aut in S. transfertur In . quidem si moriturus sit aeger, ob errores comissos, in .vero,si pristinae sanitati restitui debeat.

68쪽

Luintus dies

antercalaris

est. DE R A T. DIERUM Quinti diei historia. Ap. XL

V intus dies ex intercidentium,ni mer est, ut tertius, qui ut crisii quarto die futuram priniertit: it, dum natura, luarto die assa, Di intutvim nec usqua concitata conquieuit, quinto tali 2 T. o deni die ad iudicationem comouetur. Ams ρης - idcirco vim iudicandi habent, ob accei sitones est enim accessio de numero eorum ramo aquae naturam stimulant, teluti prouo- cant, eam nec consistere, nec conquiescere permittens, verum concitans, irritansque, dc quasi dixeris, pugnans indicens, unde in

h . Dat his etenim accessiones sunt. Quae igitur cata D sa sit, quamobrem in acutis tertio quoque fle μ' / diei pthirimum sant accessiones,in diutur nis autem vel quotidie, vel quarto quoque

die inuenire non facile est quod vero ita

4 ς- et ieniat, perspicitia . Si enim eo quo de de

et I tu et, prehendii tur ordine ipsos collocauerimus,

's secunda ab initio accessio in tertiit recidet. Tertia ad quintum, quarta ad septimum, quinta ad nonu omnes in imparibus. Cum

ergo natura non semper rato, fato tepos re insurgat morbosque iudicet,sed concita' t, plerumque aliis Maliis caussis, a quibus

in acutis morbis accessio maxime continuacissicitur ostensum vero est,ipsam in impa

69쪽

e incidereo merito in imparibus diebus permultae rises acutortim morborum contingunt, non quod hi die primariam vula de cernendi habeant, sed per accides' tioddam ic euenit,Vt .lib. dicturi stimuS. Ob errores etiam , crisis in quintum diem illabetur&recidet ut autem in morbis periculo vacantibus rises tantum tardant, illanitim ever Crisis ratis interim noxae aegri acceperint: ita in te thalibus prameniunt praeoccupant. Nam sit in lethali morbo lethale lignum quartus dies iudi auerit. in septimum diem mala pranu dicatasiit, talis, interea vero erratum non ita exiguum admissum sit, septima cri sis no expectat, sed morbus judicio malo tu a, b, dicabitur. Sed virum quintiansCXto idem rores ante . ex ipsius morbi celeritate, tu ex offensa ma-

gnitudinem ecnon ex accessionu forma, in ta an

teritinguetur. Nam si imparibus dico us p sitis modosae accessiones fiat morbus sit peractius, pr 'U ἄ-

errataque haud ad modii XIgUa in ipso Vi . e. delicet quarto comittantur, nihil miruerit, hominem die quinto interire. Si vero in paribus accessiones fiant, nec morbus sit pera cultus, nec item erratorum magna noxa fuerit sextili expectat. Vel an s. die iudicatio

futurissit ex morbi motu cognosces. Nam i i. O ,-ὸ febris svnochus siue continens fuerit, nil - - ,q

lum erratum comistum it semper enim liti dii ii.

D iii

70쪽

s DE RAT DIERUM

Ii,3 crison ius oportet memini e in turto die sutura esse iudicium sperandum est. Si vero con tinua fuerit, tum magitudine & motum intueri oportet. Fier enim potest ut inter tio aut quinto die,iudicium accidat.Tertio quide si morbus magnus sit. celeriter mo Ueatur.Quinto autem die,si non admodum magnus sit, neque celeriter moueatur.Quippe iudicium curn accessionibus concurrere oportet. Hinc est quod Hipp.ita scriptu reliquerit,febres Vtium intermittentes diem,al mn. ρI. . ter una cum iudicio rigorem obtinere de lib. - quinto in septimii circuitu Plurimis etiam quinto ab initio die itidicatu esse morbum ' refert Hipp. dum sic ait: Iudicationes euariabant,plurimisque quinto ab initio die iudi ν - cabatur morbus, intermittebatque diebus

ab initi di quatuor repetebatque xa recidiva quinto plurimi iudicabatur. Alibi sic scribit

ue , aestati morbi corripiunt, i quinto die eru- id ptiones iudicatoriae, accidunt, quibusdam etiam id tardius sit. sed duplex scriptura est:

cidunt, tu nam legendum est, vel T rix, ut aures intelliga

explicabimus, Si ergo secuda scriptura pro j λδ.ὸ banda est, sententia Hippocratis erit hujus

t, D modi Vidi hominem Quem cum morbi a

in hae seis tui corripui lent,ut tertianae,ardete que febresdi