장음표시 사용
21쪽
quae a parte per vulnera sibi illata orta fuisset, non progCnerare. Swietentus illustris, in suis in Aphorismos Bo-erhaaVianoS commentariis, argum Entum in medium profert, quod obstructioni plurimum fa- Vere e stimat, cor, nempe, vinculo Aortae descendenti injecto, vi et celeritate duplicibus semet esse contr*cturum. Hoc vero de obstructione vasorum sanguiferorum minutorum perperam adhibetur ; eam enim nulla ex parte suffulcit, cum porta descendens partem systematis longe majorem, qUam vascula extrema, constituat. Quinetiam ligatura Aortae, tam prope Cor Circumdata, evacuationem hujus impediet, et ita, ut violentius agat, faciet. Qui doctrinam obstructionis propugnant, ii
sanguinem praeter naturam lentum et viscidum evadere posuerunt; hoc vero iis quoque assentiri non possum. Quod autem illis in animum, ut lentorem pro causa inflammationis haberent, induxit, id forsitan fuit crusta coriacea, quae sanguini, inflammatione substante, plerumque innatat, quamque statum sanguinis morbidum indicare, et quantitate praeter naturam subito augeri posse crediderunt. Caeterum, inter Omnes fere auctores hodie convenit, hanc crustam a nulla
22쪽
nulla conditione sanguinis morbida proficisci, nec in ammationi esse propriam, nec repcnte posse progenerari. Namque, si sanguiS aegroto, die quinto sextove postquam pus variolosum ei fuit insitum, detrahatur, nulla forsitan lymphae coagulabilis praeter naturam quantitas a reliquis sanguinis partibus separata reperietur: Duodecim vero horis, postquam febris accessit, semet perquam evidenter ostendet. Unde sanguinem ad lympham coagulabilem a reliquis, quae eum componUnt, partibus disjungendam subito proclivem evadere, se i quantitatem non subito formari posse concludo. Inrano ratio gravis non deest cur credamuri hanc lymphae coagulabilis separationem in sanguine misso et concrescente, quanquam sanguis, dum vasis circumvehebatur, praeter consuetudinem fluidus estet, semet ostensuram. Namque compluria probabile reddunt, languinem, inflammatione urgente, ob motum ejus rapidiorem, ab actione vaso rum adaucta pendentem, solito tenuiorem efiici.
Quod si incidit, tardius cogetur, et ob hoc, quodque rarior est, globuli rubri cum reliquis partihus minus arcte conjunguntur, et imam calicis partem celerius copiosiusque petent, quam cum nec unum nec alterum incidit.
23쪽
Si vero lympham coagulabilem in una parte praeter naturam augeri poneres, crescere pergeret, in totum systema diffunderetur, et circuitum in vasis minutis omnino interpellaret. Igitur inflammationem a sanguine viscido, lentore obstructioilem vasculoruria extremorum faciEnte, ut causa primaria, potis limum cum febres per timorem et sirinilia subito excitari videamus, nunquam oriri posse opinor. Insuper, in hanc sententiam lubentius concedo, quod plane fuit dentonstratum, vasa minuta non conica sed cylindrica esse, et obstructionem in iis igitur non posse formari. Satis clare, uti spero, demonstrato, obstructionem infaminationis causam non esse primariam, proximum est ut quidnam mihi ad phaenomenae hujusce morbi propria exponenda potissimum
accommodari videatur CommemorUm. Corpore sano et integro, sanguis in Omnes systematis partes justa quantitate diffunditur. Si vero, ob frigus collectum, perspiratio supprimatur, vel nimia humorum quantitas, Ob quamlidet aliam rationem, ad certam Corporis partem devehatur, partem distendet et stimulabit, et actionem ejus systematis arteriosi adauctam move it, quae, ut vires naturae medicatrices, per fri- gui
24쪽
gus labrile spasinumque illatum accumulationi tollendae potentius agant faciet. Quo attentiu quae in febribus incidunt considero, eo magis animus mihi inclinat, ut hunc systematis arterios extremi spasmum pro causa inflammationis proxima habeam. Fidem huic opinioni hoc qucque facit, quod partes inflammationi maximopportunae, tales sunt quales mutationibus caloris et frigoris plurimum objiciuntur. Ita dolcres rheumatici, et assectus faucium et pulmonurinflammatorii, genus humanum saepissime infistant. Hic spasmus autem, in contractilitate tenoque praeter naturam finibus systematis arterosi illato consistens, brevi, si inflammatio sit mag na, in universum diffunditur, et quod medici d athesin phlogisticam appellarunt constituit. Qui potissimum, quod hanc doctrinam ulterius cor firmat, in valentioribus corporibus reperiundi et saepissime a viribus frigoris tonicis et astrii gentibus, vel ab usu remediorum tonicorum corticis Peruviani, vel chalybeatorum, proficisctur. Et, licet ab inflammatione loco certo pripria frequenter profluat, in systemate tame nulla inflammatione subsequente, adesse potes sed proclivitatem ad ortum spasmi, et igitur iinflammationem, semper praebet.
25쪽
In historia morbi tradenda fines ejus varios esse memoravi. Nunc proximum est, uti singulos ordine exequar. Agami. De resolutione.-Si inflammatio, textura partis nec laesa nec deleta, decedit resolutione, quae tribus modis incidere potest, dicitur finiri. Prima autem ejus species est, Cum ACCUmulatio humorum spasmusque vasorum modica sunt, et impetus sanguinis adauctus spasmum vincere, vasa dilatare, et humoreS accumulatos remoVere Valet, Namque, rebus ita se habentibus, sanguis aeque libere, ac olim, circumvehetur; et pars laborans ad sanitatem solitam brevi reducetur. Morbum tamen omnino hunc in modum raro pergere, et formam resolutionis magis communem esse eam, qUam AUChOTES CX-udationem appellarunt, mihi persuasum est. Igitur species resolutionis altera est, cum, impetu sanguinis adaucto et distensione vasorum iisdem manentibus, quantitas humorum vulgo exhalantis praeter consuetudinem magna in telam cel-
26쪽
lulosam vicinam effunditur, vel plus humoris irlocum non longe distantem, quam solet, EXCernitur. Hoc modo congestio spasmusque pei molem humorum generalem imminutam tolluntur, et sanguis libertati, qua circum Duit, solitat restituitur. Qui humor exhalavit, is postea petvasa lymphatica absorbentia in massam sanguinii
Tertia species est, cum inflammatio, impetet sanguinis et febre universis factis, per sangui nem ex aliqua systematis parte, quamvis ab ea quae potissimum laborat dissita, profusum depellitur. Ita spasmus solvi, morbusque sanari, epissiaxi, haemorrhoide, menorrhagiave, potest.2. De suppuratione.-Cum impetus sanguinis ut supra posui, nihil aliud quam vasa, eousque tantum, ut humorem tenuem halitui communi non dissimilem effundant, exhalantia dilatare valet, hic brevi rursus absorbetur, et affectui re olutio, uti appellatur, medetur. Si vero spasmus vasorum impetusque sanguinis violentiora eva dant, et exhalantia praeter magnitudinem solitam dilatentur, aliquantum seri sanguinis in telam cellulosam vicinam effundetur. Hoc in lymphatica non facile ingredietur ; partes vero eius tenuiores absorbcbuntur, et lympha coagu- labilis.
27쪽
labilis, quae serositate sanguinis soluta est, in ii.
quorent albidum, opacum, modice viscidum etl mitem, qui pus appellatur, mutabitur. Deinde rubor, calor, et dolor, quae ante inflammationem subesse testabantur, decedunt, et morbus suppuratione finiri dicitur. Mutatio humoris es usi in pus non parUm attentioniS au torum in se convertit, et diversae hypotheses super ea fuerunt excogitatae. Illui stris vero Pringelius, et GaberuS TaUrinus, Vestigiis ejus insistens, in suis in sanguinem CXperimentiS, Cana accurate primum explicarunt. Ille ostendit, serum in calore corporis humani proprium adaequante servatum, sedimentum puris omnino simile deponere, et hic compertus est sedimentum ex illa sanguinis parte, quae lympha etsi l coagulabilis vocatur, formari. Nihil igitur obstat, quo minus serum in telam cellulosam, inflammatione pergente, effusum, similem mutationem possit subire, praesertim Cum experimenta supra comprehensa et ea, quae, tumore ad suppurationem perveniente, incidunt, sena et invicem tantopere referant. Compertum enim habetur, calorem, qui gradum thermometri Farerihelte-ani octogesimum non attingit, effectum multo tardius, quam corporis humani proprio aequa
28쪽
lem, edere, et nihil suppurationem aeque promovere, ac perspirationem cohibere et calorem partis laborantis sustentare et augere. Pro Certo vero affirmare possumus, morbum suppuratione finitum iri, si inflammatio diu ma neat, ct nulla resolutionis signa habeat, si dolor I: a distensione oriundus aliquantum remittat, si ictus arteriarum pleniores et molliores CVadant, si pulsatio ictibus arteriarum respondens incidat, si nonnihil horroris subsit. Quamvis vero suppurationem orituram esse novisiste possumus; longitudo tamen temporis, quod ad eam absolven- .dam necessarium est, noS EX toto latet. Tumorem quemlibet ad suppurationem per-Π ( fectam pervenisse testantur dolor ruborque ceusans, pondus et fluctuatio in parte saepissime percepta , tumor acuminatus, et, si proXime cutem sedeat, macula in parte ejus maxime dependente subflava.
Cum tumor vel abscessus inciditur, pus reperitur, quod Pringelius et Gaberus, ut supra re- tuli, e lympha coagulabili confici probarunt. Hoc autem stagnando partem telae cellulosae et integumentorum quoque consumit. Vasa sanguifera minima quoque nonnunquam erodUntur, quod facit ut pus sanguine aliqua ex parte interstinguatur,
29쪽
s interstinguatur. Materia quoque subfusca in abscessibus aliquando reperitur, quod a CrUOre sanguinis in pure dissoluto oriri probavit illustris Pringelius. Quanquam enim serum pUr Um e funditur, quod solum pus laudabile suppeditat;
nullum tamen, propterea quod ea inflammatio, quae ad mutationem ejus necessaria est, abest, progeneratur, et, abscessu aperto, nihil praeterichorem tenuem apparet. Ouod cum incidit; incommodo per usum quorundam stimulantium, ut balsamorum, mercurii, cUpri, et similium, occurrere studemuS. S. De gangraenes.-Tertius in animationis fianis, cujus mentionem fecerUnt ZUctores, est ganigraena, quae a causis diversis oriri vulgo fuit dicta, et primum a putrido fermento estulo, quod in superficie partis stagnans eam corrumpit. Hujus exemplum luculentum febribus in putridis habemus, ubi viscera, cadaVeribus incisis, gani graena laborare inveniuntur. Ita magna Cloabulorum rubrorum qUantitaS, Una cum sero es
ut humores effusi ad putredinem potius, quam ad formationem puris, vergerent, fecit reperi , Nuie gangraenae causae ob
et aliquando post sanguinis detractionem, quantitas
30쪽
es g es squantitas globulorum rubrorum non parva C sunditur, et longum per spatium non absorpta manet, nulla gangraena subsequente. Hic vero notandum est, partem alioquin esse illaesaria, ex- .halationem et absorptionem more solito pergere, et ita globulos rubros stagnare non permitti, et hoc in casu inflammationem, et ejus sequelam, calorem adauchum, deesse. Tertia gangraenae causa est tonus partis imminutus. Quae violenta excitatio incidit, ea ortum hujus facile explicat. Namque EX principiis physiologicis discitur, fibram muscularem l et eli inimis distensam tonum et contractilitatem amittere. Jactura autem toni vasis sanguiferis illata, let istut in sanguinem non amplius rite agant, faciet,
qui, eam ob causam, stagnabit et putre cet. Dum lima haec putrido humoribus es usis circumscribitur, morbus gangraena ; cum vero, ob eosdem in aliqua parte nimis diu detentos, vel ob proclivitatem ad putredinem majorem, vasa partesque illis circumdatae quoque corripiuntur, sphacelus appellatUT. Proclivitatem ad gangraenam subesse demonstrant summa morbi violentia, in complures dies ne minima ex parte quidem imminuta, et febris concitata manens. In aliqua parte interna jam