Onomasticon zoicon, plerorumque animalium differentias & nomina propria pluribus linguis exponens. Cui accedunt Mantissa anatomica; et quaedam De variis fossilium generibus. Autore Gualtero Charletono, ..

241쪽

Variis

FOSSI LIM

242쪽

De Variis

244쪽

F0SSILIUM Divisio Generalis.

do h terra eruatur commodissimh dividuntur in Media Mineralia, Lapides, Sc Metalla. I. MEDIA MINERALIA illa vocamus, quae mediam quasi naturam habent inter Lapides 8c Metalla. Haec rursum sunt vel Ierme, vel Sales, vel Sulphura, vel Eitumina. Per TERRAM hoc loco intelligimus Corpus fossile, naturae mineralis particeps, quod injecta aqua solvitur iclutum fit. Lichi verb quaedam hujus generis terrae reperiantur, quae aquis madefactae non confestim solvantur in Lutum 3 progressu tamen temporis, si diu maceremtur, eo rediiuntur. Terrae, ratione usuum quibus inserviunt, dividuntur in eas, quibus varii Artifices utuntur 3 lceas, quae a dicis potissimum sint ex usu.

245쪽

ros SILIA.

Tereurram, quibus marii utuntκν ARTIFICES, Classis.

TErrae, quae a variis Artificiisi in usum trahuntur, sunt I. ARGILLA ab α λγ sive ut apud m-b ehium ea vox scribitur: ' Αργιλω autem dicta viclatur ab ρχὸς, quae assum notat , ut proprie significet Muκάργιλον,

Candidam Argillam J .hite cis, orcis. Quae in par

tem quamcunq; ducta, non abrumpitur , neque exsiccata

dehiscit. Ejus enim haec proprietas est, ut quamlibet Muram recipere possit, & in caminis cocta, in lapideam substantiam concrestat. Hacce potissimum utuntur Firguli & Plastae, & qui fistulas si e tubulos ad sugendum Nicoiianae fumum conficiunt. Nobiliores hujus steries sunt i. Samia 3 cet.) Aretia ερ -tina, in Italia 3 3. Porcellana sive chinensis. Π, CRETA nomen ab Intula sie dicta traxisse videtur, qudd olim ex ea laudabilior adserebatur cba biniae candore insignis est, ia eodem colore alia inficere potest. Ad expoliendum, mundandum, fricandum, illinendum, & colorandum usurpatur. Varii igitur Artifices ejus usum sibi accommodant. Hujus meliores species sunt cri Cimolia, quae ε Cimolo, una h cicladibao. insulis, petitur, cet.' Sarda, aed Sardinia; 3. brica, quae ex Umbria; b Fuldensex; cs 0 Hild Iheime i et, 6.b Anglica , quam Smectin, seu Ierram S ponariam M. Tullionicam, Fullera Earah, vocant 3 6c ex:

246쪽

rua consistur Album His 'nicum, Spol binhite vulgo

ictum 3 70- quia ea umbras in picturis exprimere selent pictores Umber. inar substantiae est levissimae, tenuissimae, subtilissimae , linguae adhaerens uecolore suseo. Ad ignem induratur, ut Bolus Sc Argilla. 8. Terra Nivea e lacu a sexieano, quam Iob. de Laet, in deseripi. Indiae Occident. lib. s. cap. 6. ab incolis barbaris mcartilli, i. e. terram candidam, vocari scribit . creta viridis, quae cocta ad rubedinem transit. Chim optima in Smyrna, quam Graeci Neoistam vocabant quia fiandus iste, in quo primum reperiebatur haec Creta, fuit Theodosii euiusdam.

He, or Ne te, M Red Ochre. Olim celeberrima in Carpadocia, Lemno, Asrica, Sc Balearibus insulis extabat rSed SInopica reliquis praeferebatur. Apud nos multis in locis reperitur. Huc spectant Rubrica ex Insulis Feroen-ID- allata, cujus primus meminis Οι ormius, Mu hisulpa n. . & Rubrica Laminata, seu in Laminas scissill , quae non nisi madefacta lineas ducit rubicundas, & Fabris Lignariis nostris in usu est.

ad viculam quendam in Cumbria, vocatum, observavit, nominatur Mach Gais, quae Angliae peculiaris videtur.

Latinis, Sudictas Testom Ochre. Cujus si cies nobili res sunt i. Anglica. ca. Scanderbuetiea. 3.) Isun- diea. . Nigruani Argillosa. o. Factitia plumbarra, ex Plumbo nigro, donec colorem luteum acquisiverit calcinato, consecta. vi. TERRA NIGRARANDRUSIENSIS; quae arenosa est, exiguis glebis intermista, non admi dum ponderosa,

247쪽

FOSSILIA.

derosa, colure nigro digitos inficiens, salsum quid sep re praeserens , prout describitur ab Ol. Mormio, Musaei

vii. GLEBA GRATIANOPOLITANA, quae ex cinereo nigi icat, & sul phureum quid redolet, a combustione cinereum colorem acquirens. Reperitur enim in Delphinatu Galliae, duobus milliaribus a Gratianopoli, in monte ardenti, quem incolae vocant La Foruatne oui brute.

VIII. PNIGITTS ca Pnigeo, vico Libeae Mareotidis, nomen trahens quae pinguis est, spissa, mollis, nigra, astringens Sc acris valde, lapore Vitriolum referens. ix. CRETA ARGENTARIA quia fabris Argentariis, ad expolienda vasa argentea, in usu est9 quae species quaedam Margae esse videtur. X. TRIPELA, Tripob, qua vasa orichalcica poliunt mundant Tonsores. Granula enim habet minima, sed admodum dura Sc robusta, eoq; nomine ad poliendum aptissima. Varia ejus sunt genera. Q taedam substantia terram ia cretam exprimunt: quaedam lapides ia

xl. PULVIS PUTEOLANUs, qui n scitur in Regi

onibus Bajanis sc in agris Municipiorum, quae sunt circa Vesuvium montem 3 sc c0mmixtus cum calce & coeme io, non modo caeteris aedificiis praestat firmitates, sed etiam moles quae construuntur in mari,sub ἐ' qua solidescunt. De quo Vitruvius Architectur. lib. a. cap. 6. Mujus quoque Classi sunt Terrae Pamma, Melina, e-iria, quae olimia Graecis & Romanis Pictoribus magno erant in pretio ue sed diu est, quo in deluetudinem abie

runt.

Huc denique spectat mi: bilis illa GAba, quae ex aqua

248쪽

FOSSILIA. MI

superatiosa calorem igneum acquirit; cujus meminrcobilissimus Folius n lib. de Frigore.

Terrarun , in usum MEDICUM Oeniunt, Classis. TErrae, quae vim aliquam Medicamentosam obtinuis

se censentur, dividuntur, ratione in Albus, E Abras, Luteas, Purpureas. Ex Albarum genere sunt I. SAMIA, a veteribus maximh celebrata. Cuius duo erant genera. Unum dictum s eo qudd medica- metitis oculariis admiscebatur x terra pinguis, rara, mollis,

eandida, dulcis. Alterum, dictum Aper, vel quod signo stellae signabatur 1 vel qu bd micae quaedam stellarum instar in ea emicabant. Vim habebat refrigerandi. aclaringendi, sanguinis eruptiones fluores silendi, ise. II. NOR NEGICA, sive Asarga Saxatilir, Germanis 8c Danis, Steismata dicta, & ab Ol. Mormio, auesseiseui pag.

s. celebrata.

III. UERO sis, ex Insulis Feroensilaus delata, &Stenomarga, i. e. Saxi medulla qu M in fibris commissurisq; saxorum includitura ab Agricola vocasta a Ferrando Imperato verb Agaricin Mineralis quia candore, levitate, M raritate Agarico prorsus similis: quibusdam, Lae Gnae propter candorem teneritudinem quam habet . cui eaedem omnino vires tribuuntur, quas Veteres terrae Samiae. Huic assinis videtur Gallio ues eo i

249쪽

quod ad lac mulierum generandum commendetur rarib Maris; cujus historiam diligentissimh persecutus est Gesnerus : Et Asarga Gosariea, quam describit Agricola, de

IV. MARGA SAXATILIs INCARNATA, ex mo tibiis Fohemicis etassa. Quae gleba est pinguis Sc lubrica ad contactumue colore incarnato * inaequalis, pondo rosa, ling me adhaerens, chartam Sc digitos subluteo ii gens colore. Cum Bois Armena facultatibus convenire perhibetur 3 eoq; nomine ruptis. ex alio devolutis, Haemorrhoicis, Dysentericis, pesteque insectis feliciter e b

betur.

V. TERRA MELITENSIS, in Insula reperta.

Quae ad Serpentium morsus venenatos potissimum commendatur 1 eamq; vim a D. Paulo accepisse credunt incolae, cum is naufragus ad hanc Insulam appulisset. in circa quidam Lapidem S. Pauli vocant. Est ad tactum aspera, colore albo ad cinereum Vergenter ex eam fiunt imagines, tabelli, vasa, Sc alia ejus generis. Exstat Charta quaedam a Petro Casello lingya Italica exarata, MRomae Typis divulgata, quae de viribus & Terrae hujus,& aliorum lapidum, qui ibidem reperiuntur, diserthagit. VI. TERRA CHIA, ex Insula Clio allata ue qua Vet rcs utes antur ad rugas abstergendas, ad ambusta, aliaque, quibus Samia prodesse tradituri Hodie exolevit, Huique loco in usum venit Bolus Alba ossicinarum. UlI. BORINGHOLMICA, ex Induti Daniae Boringia, vulg6 Boringholmo, transportata. Cujus duo sunt gen

ra. Alteruω candicat, ad cinereum vergens et alterum

nigrius est. Utrumq; ejusdem sermh subitantiae, glebinii, inaequalis, pinguis ; linguae adhaerens. Viribus discrepare non videtur ab aliis Bolis. In officinis . serrariis

250쪽

FOSSILIA.

az3 serrariis eruesbula ex ea conficiunt, quae ignis servorem optimh serunt. v III. NOR EGICA ; suae priori candidior aliquanto, pinguior, 8c tactu lubrica. ix. LEMNIA SIGILLATA ALBA, olim Dianae

sigillo, quod capra erat, signata, teste Galeno. Aliquantulum tenax l lubrica est, ob pinguedinem , adeo ut linguae adhaereat, sine mordacitate. Si in aqua resolvatur, similis erit molli ctae. salapuinis ex utero pr0- fluvia, & fluxus muliebres compescit, Venenis morbisque malignis resistit 3 rabidi canis morsui medetur, X. SlGILLATA GOLT BERGENSIS, sive Bolus candida Lignicensis, Chymicis Axungia Lunae. Quae enfoditur ad Golibergam in Ligies, & Strigonium. Diarrhoeae 8c Dysenteriae medetur, album3 Uteri fluorem peculiari

vi curat.

XI. TERRA' HELENAE quia in Selandia 1 D provincia, ad sontem olim D. Helenae samm, esB-ditur quae cinetea est, ad luteum inclinans, ex laminis quibusdans coagmentata 3 6c cum terra sigillata vulgari magnam affinitatem viribus habet. Fusiis deseribitur ab ol. Mormio, a iusta pag. io. Iu RUBRARUM numero sunt

I. TERRA LEMNIA RuBRA, quam tantopere

contra venena celebrarunt Veteres. Descriptionem Sevires, una cum praeparandi ratione ab incolis usitata, oin

time prodidit Dioscorides, qui proinde consulendus. II. BOLUS ORIENTALis, communiter Armena quia ex ea parte, quae cappadocia vicina est,acvehisbleU quae adeo nota est, ut descriptione hic non

indigeat.