M. Tullii Ciceronis opera

231쪽

1 .anna autem , ubi ea , quae dico gesta esse memorantur , est loco praecelso , .atque editora quo in summo est aequata agri planities , c aquae perennes : tota ver ab omni aditu circumcisa, atque dirempta est quam circa lacus , lucique .sunt plurimi, Haetissimi flores omni tempore anni locus ut ipse raptum illum vi ginis , quem jam a pueris accepimus, d clarare videatur. Etenim propter est spelunca quaedam , conversa ad aquilonem , infinita altitudine, qua Ditem patrem s arunt repent cum curru exstitisse, abre-Ptamque ex eo loco virginem secum asi

Portasse, subit non long a Syracusis

penetrasse sub terras, lacumque in eo loco repent exstitisseri ubi usque ad hoc tempus Syracusani festos dies anniversarios

agunt, celeberrimo Virorum , mulierumque conventu.

XLIX. Propter hujus opinionis vetusitatem, quod eorum in his locis vestigia,

ac proph incunabula reperiuntur deorum mira quaedam tota Sicilia privatim, ac public religio est Cereris tanensis Ete- nim muli saepe prodigia im ejus , numenque declarant multis saepe in difficillimis rebus praesens auxilium ejus oblatum est ut haec insula ab ea non solum diligi, sed etiam incoli , custodirique vi-

232쪽

ao8. Nec solam Siculi, verim etiam ceterae gentes , natione uel Ennensem Cererem maxim colunt. Etenim si Ath nimsiimi saera summa cupiditate expetu tur, ad ciuos Ceres in illo errore venisse dicitur, gesque ait M quantam esse religionem convenit eorum, apud quos eam natani esse in finges invenis constat Itaque apud patres nostros , atrociae dissicili reipubliciae tempore , quum

Tib. Graccho occiso, magnorum peric lorum metus ex ostentis portenderetur ,

P. Mucio , L. Calpurnio consulibus, ad

tum est ad libros Sibyllinos in quibus

inventum est , Cererem antiquusimam I eari oportere. Tum ex amplissimo collegio decemvirali sacerdotes populi Romani , quum siet in urbe nostra Cereris pulcherrimum , magnificemissimum templum, tamen usque Ennam prosem sunt tanta enim erat auctoritas,in vetustas illius religionis, ut, quum illuc irent, non ad rudem Cereris , sed ad ipsam Cererem proficisti viderentur. Io'. Non obtundaει diutius etenim

dudum vereor, ne oratio mea, ali

na ab iudiciorum ratione,' quotidianadieendi consuetudine esse videatur hoc dico , hanc ipsam Cererem , antiquissi--- , religiosissimam, principem omnium sacrorum, quae apud omne gentes, -

233쪽

Fe fiunt, a C. Verre ex suis tem- ac sedibus esse sublatam. Qui acces, Mnam, vidistis simulacrum Cereris marmore in in altero templo , Libe-e: sunt ea perampla, atque praeclara, sedaon ita antiqua. Ex aere fuit Guoddam modica amplitudine , ac singular opere, cum facibus, perantiquum , omnium illorum, quae sunt in eo fano , muli antiquissimum : id sustulit; ac tamen eo contentus non fuit Ante aedem Cereris, in aperto , ac propatulo loco signa duo sunt, Cereris unum, alterum Triptolemi,

pulcherrima, 4erampla inis pulchritudo periculo amplitudo saluti filii, quod

eorum demolitio , atque asportatio e difficilis videbatur insistebat in manum reris dextra simulacrum pulcherrim is tum Victoriae: hoc iste e signo Cereris avellendum, asportandumque cura re. L. Qui tandem istius animus est nunc in recognitione scelerum suorum, quum ego ipse in commemoratione eorum non solam animo commovear, Vertim etiam corpore perhorrescam venit enim mihi seni, loci, religionis illius in mentem Versantur ante oculos omnia rates ille, auo ego Ennam quum venissem , raseis mih sacerdotes cereris cum insulis, ac verbenis fuerunt et concio, conventusque civium et in quo ego quum cloqueres ,

234쪽

ααλ IN VERREM

tanti fletus, gemitusque fiebant, ut aeet-bissimus tota urbe luctus versari videretur. xii. on illi decumarum imperia, non honorum direptiones , non iniqua judicia, non importunissimas istius libidines , non

vim , non contumelias , quibus operti, oppressique erant, conquerebantur xe- Teris numen , sacrorum Vetustatem, fani

religionem , istius sceleratissimi, atque audacissimi supplicio expiari volebant: omnia se cetera pati, ac negligere dicebant. Hic dolor erat tantus , ut Verres , alter Orcus, venisse Ennam, non Proserpia nam Mortasse, sed ipsam abripuisse cererem videretur. Etenim urbs illa non urbs videtur, sed fanuni cereris esse habitare apud He Cererem Ennenses arbitrantur; ut mihi non cives illius civitatis, sed om- .nes sacerdotes, innes accolae , atque m tistites Cereris esse videantur. II et Ennae tu simulacrum Cereris tollere aiidebas Ennae tu de manu Cereris Victoriam deripere, & deam deae detrahere conatus es quorum nihil violare, .nihil attingere ausi sunt , in quibus erant omnia, quae sceleri pr*piora sunt, quam relisionici tenuerunt enim P. Popilio

P. Rupilio consulibus , illum locum servi,fiigitivi , barbari, hostes sed neque tam servici ei domnorum , quam tu libidinum : quo tam fugitivi illi a dominis, quam

235쪽

re a legibus : neque tam basengua natione illi, quis tum . moribus : neque illi tam hostestinibus, quam tu diis immortalibus. . deprecatio est igitur ei reliqua, qui

dignitate sereos, temeritate fugitivos, si ,ere barbaros , crudelitate hostes vicerit tia Audistis Theodorum,o Numinium. Nicasionem, legatos Ennenses , publici,

dicere, sese a suis civibus haec habere ma data, ut ad Verrem adirent,in eum simulacrum Cereris in Victoriae reposcerent: id si impetrassent, tum ut morem Veteremannensium conservarent public in eum, tametsi vexasset Siciliqm, tamen , quoniam haec a majoribus constituta acce pissent, testimonium ne quod dicerent et sin autem ea non reddidisse , tum ut i dicio adessent, tum uti de ejus injuriis 3udices docerent, sed multb maxim de religione quererentur et quas illorum queriamonias nolite, per deos immortales, se pernari; nolite contemnere, ac negligere, Iudices. Aguntur iniuriae sociorum Dagitur vis legum agitur existimatio , Veritatque audiciorum; quae sunt omnia permagna verum illud maximum tant religionerabstricta tota provincia est tanta superstitio ex istius facto mentes omnium Siculorum occupaVit, ut, quaecumque accidant publich, vel privatim incommoda,

236쪽

Propter eam causam scelere istius evenire videantur. et 14. Audistis , Centuripinos , A rianenses , Catinenses merbitenses , Ennenses , complures alios, public dicere, quae solitudo esset in agris, quae vastitas , quae iuga aratorum , quam deserta , quam inculta , quam relicta omnia. Ea tametsi istius multis' variis injuriis acciderunt: tamen haec una causa in puenione Siculorum plurimum valet, qubd Cerere violata , omnes cultus, fructusque Cereris in his locis imeriisse arbitrantiri . Medemini religioni Gesorum , Iudices ;conservate esam neque enim haec extem vobis est relissio, neque aliena qubd si esset, si suscipere eam nolletis tamen in eo , qui violasset, sancire vos velle oporteret. Nunc ver in communi Ommum gentium religione , inque his sacris , quae majores in ab exteris nati

nibus adstat , atque arcessita coluerunt; quae sacra, ut erant re vera , sic appellari Graeca voluerunt; ne gentes, ac disi soluti si cupiamus esse , qui possumus ZLII. Unius etiam urbis, omnium pul- inerrimae , atque ornatissimae , Syracusarum direptionem commemorabo, Win medium proseram Iudiees; ut aliquando totam hujus generis orationem concludam , ac definiam. Nemo fer vestrum

237쪽

est, Quin, quemadmodum captae sint a M. Marcello Syracusae , saepe audierit, nonnummam etiam in annalibus legerit: conserte nanc pacem cum illo bello h Ius Praetoris aventum, cum illius imper toris victoria ausus cohortem impuram .

cum illius exercitu invictora hujus libid

me , cum illius continentia : ab illo , qui Cepit, conditas; ab hoc , qui constitutas accepit, captas dicetis Syracusas.116. Acciam illa omitto, quae dispersha me multis locis dicentur ine dicta sunt: sbram Syracusanorum , quod introitu a eelli purum a caede servatum est, id adventu Verris Siculorum innocentium si guine redundasse: portum Syracusanorum, qui tum, nostris classibus , QCarthaginiensitam clausus fuisset, eum , isto praetore , Citieum myoparoni , praedonibu que patuisse Mitto adhibitam vim ingemis, matresfamilias violatas quae tum , urbe capta , commissa non sunt, nequo odio houili, neque licentia militari, neque m re belli , neque jure victoriae

mitto, Inquam , haec omnia , quae ab isto per triennium perfecta sunt ea, quae coniuncta cum illis rebus sunt, de quibus a te dixi, cognoscite. 117. Urbem Syracusas maximam esse

Graecarum ustrum, pulcherrimamque minium, saepe audistis. Est Iudices, ita

238쪽

ut dicitur; nam & situ est quum munito, tum ex omni aditu, Vel terra, Vel mari,

Praeclaro ad adspectum ' portus habet proph in aedificatione , adspectuque urbis incluso ; qui quum diversos inter se adiatus habeant, in exitu coniunguntur, S confluunt. Eorum coniunctione pars prpidi, quae appellatur insula, mari disjuncta angusto, ponte rursum adsungitur,4 co

'tinetur.

LIII. Ea tanta est urbs, ut ex quatuor urbibus maximis constare clicaturri quarum una est ea, quam dixi, insula : quae duobus portubus cincta, in utriusque portus ostium, aditumque projecta est in qua domus est , quae regis Hieronis fuit, qua Iraetores uti solent in ea sunt aedes sacrae complures .sed duae , quae long ceteris antecellunt Dianae una altera quae fuit ante istius adventum ornatus m , Minervae In hac insula extrema est fons aquae dulcis, cui nomen Arethusa est, incredibili magnitudine, plenissimus piscium ; qui fluctu totus operiretur, nisi munitione , ac mole lapidum a mari dis- Iunctus esset. II9. Altera autem est urbs Syracusis , cui nomen Acradina esto in qua forum

maximum , pulcherrimae porticus, orna- tissimum prytaneum, amplissima est

a templumque egregium Ipvis Olyme

239쪽

M. Ceteraeque urbis partes una lata via Perpetua, multisque transversis divisae privatis aedificiis continentur. Tertia est urbs , quae, quod in ea parte Fortunae fanum antiquum fuit Tycha nominata est; an qua, gymnasium amplissimum est & complures aedes sacrae coliturque ea pars, habitatur frequentissimh. Quarta autem est urbs , quae quia postrema aedia ficata est meapolis nominatur quam ad

summam theatrum est maximum praeter

ea duo templa sunt egregia , Cereris unum, alterum Liberaeri signumque Apollinis , qui Temenites vocatur , pulcher mum , maximum quod iste si portare potuisset, non dubitasset auferre. LIV. unc ad Marcellum revertar.

ne haec a me sine causa commemorata esse videantur : qui quum tam praeclaram

urbem vi copiitque cepisset, non puta vit ad laudem populi Romani hoc pertimere , hanc pulchritudinem , ex qua prae

sertim nihil periculi ostenderetur, delere ,& exstinguere itaque aedificiis omnibus, publicisin privatis , sacrisin profanis, sic pepercit, quasi ad ea defendenda cum

exercitu, non expugnanda venisset cinornatu urbis habuit victoriae rationem habuit humanitatis : victoriae putabat esse multa''mam deportare , quae ornamento

turbi esse possent humanitatis . non plani

240쪽

spoliare urbem, praesertim quam e sedi vare voluisset. Ia I. In hac partitione matiis , non

plus victoria Marcelli populo Romano appetivit , quam humanitas Syracusanis

reservavit Romam quae asportata sunt ad aedem Honoris , atque Virtutis , itemque aliis in loci videmus : nihil in aedi-hus , nihil in hortis posuit , nihil in subu

hano putavit, si urbis ornamenta domum sitam non contulisset, domum sitam ornamento urbi futuram Syracusis autem permulta, atque egregia reliquit deum verbnussum violavit, nullum attigit. Conserte Verrem non ut hominem cum homine comparetis, ne qua tali viro mortuo satiniuria sed ut pacem eum bellori leges eum fi priorum, jurisdictionem cumstreo, armis adventumis comit tum eum exercitu victoria conseratis. LV. AEdes Minervae est in insula , de qua ant dixi quam Marcellus non atti-ν quam plenam, atque omatam rei qui et vae ab isti, sic Eata , atque direpta est , non ut ab hoste aliquo , qui tamen in bellis, religismum Cconsuet amis rura retineret , sed ut a barbaris praedonibus vexata esse videatur. Pugna erat equestiis Agathoclis regis in tabulis picta praeclar m autem tetinulis inter ore templi parte es vestiebantur : nihil