장음표시 사용
501쪽
isit aliud sunt, quam aqua igne inspissata,congelata .& fixa Atque haec Mercurii vera est fixatio , Quam prisci celebrauerunt Philo pia . Et sie ignis
inventre terrae congelat aquam in lapides, gemmas minerali amietalla&c. in Plantis transmutat aqua in caules,frondes,semina &c.in animantibus omnibus concoquit aquam conuertendo tu languinem, adipem , carnem , Ossa , dentes , M. De ortu vero harum rerum, quae in triplici it tu oriuntur, videlicet mineralium, vegetantium,& animalium, scire debemus inter haec, Animalia primum obtinere locum , secundum vegetantia , vltimum minerali a , metalla , di lapides ; nobilior etenim est animal, planta, & metallo Propter am-m m sentitiuam, quae reliqua superat. Hoc audite auari, qui in terra lutea s aurum intelligo in selicitatem quaeritis Sed de horum leminere propagatione aliqua proponantur. Itaque,incipiendo ab ignobiliori, metalla ora unis tur in terrae visceribus, ex mutua actione , & pH-sione ignis , &aquae haec etenim conitituunt ipsorum semen J & secundum matrices diuersas, diuersas acquirunt formas: sed hoc p r accidens
succedit, nempe ob matricem Puram, ve I impura, cum tamen eodem modo oriantur . Lapides etiam ex igne , de aqua nascuntur , dum aqua ab igno coquitur, & in lapidem transmutatur . Sed ii hoc nullam habeas lector admirationem si modo in generatione rerum dicimus aquam congelari. in do aquam concoqui, quandoquidem idem elii dem intelligimus , videlicet, quod aqua ab igno concoquatur. inlpissetur, & coaguletur on auteintelligimus de coge latione quae fit a frigidoi qua-
502쪽
uis lapides ipsa mediante in inaris pro tando,dc ali-hi aliquando fiant sed de ea,quae fit a calido.
Notandum tamen est, quod lapides,dum ex simili congelatione oriuntur, an hoc casu possumus dicere non lapides esse , sed materias lapidosas; illi autem lapides, qui ex aquae inspi Tatione.in terr ae .isteribus,mediante isne fiunt, vere lapides sunt. Nam exempli gratia, si fungus , panis , aut aliquaia alia res cadens in mare, ob nimiam frig ditatem,in pro sido ipsius proce Tu temporis induratur,differta lapidriqui igne inediante in visceribus terrae otitur, quoniam IapιS hoc modo creatus vere lapis est, materia vero indurata. quamvis lapidem repraesentet,tamen lapidosa , non lapas, debet appellari , & sic ossa ligna , aliaeque rest lapidescunt ex nimio frigore 7 lapides vero,qui a Natura prod cuntur,ex aqua,naedi ante igne, fiunt, ut daximus superius. Nee sit mirum, quoniam dentes in homine , qui Microcosmi lapides sunt, & durissimi, oriuntur eodem mcido, quo lapides , videIicet ab aqua inspi nata concocta ab ignα:Et sic gemmae duplicitur fieri possunt, aut priori modo , ut dens in homine, dum i ci viscerabus terruoriuntur,& Per longa in annorum seriem perfici uintur; aut secundo modo, videlicet per congelationem, quomodo adamaS, Scal iae gemmae in prosum do maris fiunt i Nec mirandum est, si lapides , dc gemmae dupliciter elucescunt ἱ'quoniam ignis nobis oritur diuersimode, vel ex artritu lapidis cui chalybe, vel rad ijs Sblis in unum coeulatibus mi-diante perspicillo , aut speculo concavo, aut phiala aqua plena , vel ex comunicatione alteritis igni a& tamen ide est ignis. Natura enim ludit in hoe.
503쪽
Itaque mineralia, ut diximus superius, ex sein, ne in terra oriuntur,constituto ex igne, & aquaia,
nempe Sulphure , & Mercudio Philothphorum semul mixtis; sed in hoc animaduertendum, quod semen illorum pari passu ut fit etiam in alijs r
bus, quae in Mundo nascuntur ,&Propagationem habentdspermati copulatur aliquando, aliquando vero non . Si non copuletur, semen illorum ea ne est aqua quaeda Regia Coelestis, tenuissima, incci ruptibilis for mosissima. pulcherrima,Omnia Pen tras , seu, ut Poetice loquar. Diana altera , quae suum dilectum fratrem Apollinem unice diligit. Ex aqua hac omnia oriuntur metalla, quandoqui dem in ipsa, non ut in spermate aliquo includitur , α concatenatur semen, sed ipsa verh, de re Iiter est semen. Latet etiam aliquando semen i terra quadam sulphurea nobili inma,purissima,a tuta , dc tunc copulatur spermati ; quandoquidem
terra illa pulcherrima , vel sulphur illud optim v.
in se tanquam in vinculis concatenatu habet se me. Haec est generatio metallorum, nempe ex iFne , de aqua in terra. Accipe igitur ignem purissimum . aquam limpidissimam,in terra omnium Pulcherriama , dc habebis genera ionem metallorum nobilis-rum. Sed hoc Naturae est opus , non ignorantis A chymistae, qui,dum nescit rerum Principia, Oleum,& operam perdit.
Vt diximus de metallis, quae habent semen , dc habent spe ima ita dicendum de vegetabilibus ,
quae etiam habent semen inclusum in terra , quo mediante, illa germinat', & sperma exclusum ex terra , quo mediante vegetabilia propagantur: sed semen semper in terra latitans reperitur, ita, & ta-
504쪽
litet quod, si omnia spermata corrumperentur, vi probabile est fuisse tempore diluuu uniuersalis, in quo omnia ex limo computruerant,tamen. Ter xa ex se sola denuo germinaret, quia in se secundudi tersitatem aeris, aquarum , & regionum diuersa complectitur semin a, ex quibus varia oriuntur ἔ disic temporibus elapsis illi, qui balsamum pedij si assiemabant,parum Philosophi erant, quoniam spe cies PIantarum nunquam moriuntur, etiam si omnea Plantae, & omnia spermata illarum interi
De ortu animalium dissicilior est in uestigatio , quandoquidem absolute animalia perfectiora ut Homo , & deinde reliqua irrationalia,Leo, Ursua uua dcc. quae, ne interirent,in arca Noe si Iutem habuere sine spermate nullo modo oriuntur,quoniam ex semine solo, ut in Plantis, et mineralibus dictum fuit, non nascuntur; quia hoc semen nullibi reperitur, nisi in proprio spetrmare, Dec terra in se tale animalium perfectiorum semen retinet. quod si haec spermata nulli, eeperirentur, interitet ellam species illa animalium, quae spe emam te careret. Ideo prudentissimus Natuae Rector ,& Dominus in diluuio uniuersali saluas animaliu, species esse voluit. qiue alioquin ad interitum tem
Reliqua vero animalia imperfecta, ut Puta mu- ΩΨ,mures, vermes, Malia insecta dupliciter oriuntur, ex syrmate effuso in coitu, &ex semine, qui latet in terra IS: sic videmus inures in Naui nasci, ubi nunquam mures fuerunt, qui postmodum Percoitum effuso spermate Propagantur. Haec animalia,quoniam ea Terra oriri poterant, . Ideci
505쪽
ide onseruationis beneficio non indigebant nec in Arca Noe saluata, ut alia, fuere. 'Loquamur modo de aqua, ex qua tot mirabilia in terra oriuntur,quam sub nomine Protei prisci vates descripsere, quae in Mundo nunquam fie-ma , sed semper lubrico lapsu circuit modo ad suis Perna, modo ad in serna, ex qua tot rerum varie
Sed prius tractabimus de fontibus , qui fin s perficie terrae, & aliquando in excessioribus cacu minibus ipsorum oriuntur , quomodo autem id
id fiat moti est facile, nisi Philosophia duce id assequi liceati quandoquidem aqua grauis est, & descendit;cum autem in vertice montium no habeat unde descendat , non enim adest excelsior locus, igitur videndo effectum,causa remanet porte totas& miranda. Sed ut dixi Philosophia duce facillime omnia explanantur.
Videamus ergo , quomodo aqua siue, ut melius dicam quomodo fontes in altissimis montibus possint oriri: primo igitur ad hoc, ut aqua ascendat sex terrae visceribus nam aliunde non potest cesse est , ut ascendat vi aliqua , alioquin Propria igrauitate descenderet , sed is a vis non potest a sit gnari, quare iste prior modus non Videtur proba bilis Possent dicere aliqui, quod,cum mare turgeat,& crescat,per subterraneas vias impellat aqua ad montium cacumina; sed hoc est falsum, quoniamare est in infimo loco positum; patet hoc experientia dum videmns aqua S perpetuo descendere, donec quiescant in mari. Igitur quoniam necessirium est ad hoc, ut fontes in montibus scateant, ut aqua ascendat, alia via,alius modus cogitandus erit.
506쪽
Notandum itaque est tram, ut etiam plurimas res, duplici gaudere ea lore,'ituerno uno, altero externo, quos duos calores antiqui nomine gemellorum intellexere, dum scriptum reliquerunt, non operare cum fratricida; idest non apponas ea-lorem externum validum corrumpentem, & neca tem calorem internum. Proponamus eXemplum.
ouum ponitur in Sole feruentissimo aestate media, aut Prope ignem, et sic eorrumpitur, de comburitur a quia calor eXternus , sup rat internum calorem. Si vero ponatur ovum sub gallina,tunc
dum calor externus moderatus adiuuat internum,
fit opus Naturae amicum , nempe generario Pulli. Dabimus aliud exemplum. Homo dum sanitate fruitur calorem in visceribus moderatum habet, si veto sub Sole feruenti ambulet, oriuntur febres, quia calor externus Solis excandescere facit internum calorem, qui si diutius perseueret, destruit subiectum. Itaque, ut dixi, dantur duo caIores internus, α externus, quorum Unus adiuuatur ab altero: Patet hoc in concoctione; quae fit in ventriculo, & ino fermentatione Panis. Sic pariter in terra calores reperiuntur duo, internus Unus, non centralis , sed in terrae visceribus, siue in excentro , de alius externus Internus
coquit digerit, perficit omnia, quae in terra fiunt, oc Archeum aliqui appellauere. Externus vero adiuuat internum, qui nil aliud est, quam calor Proueniens, ex tepore aethereo, radijs solaribus, i sis nera ignis. His duobus caloribus mediantibus aqua temper fluit, semper circuit, unde neoterici aliqui tuam de Circulatione sanguinis opinionem
507쪽
statuerunt. Sed de hoc alias , quandoquidem hieopinionem nostram sine fundamentis proponero non libet . Circuit aqua ei & hoc cognouit Homerus , qui Oceanum quemdam terram circumdantem describit: & ista circulatio fit sequenti modo. Terra bibit aquae undique quantum potest, ipsa etenim est spongiosa,& rara; in quo casu, nE calor internus aquae Copia obruatur , aquam pellit ad superficie terrae, iplam attenuando , subtiliando, & in vap res resoluendo . At si vapores isti vi ignis interni ascendant ad montium cacumina, ibi Paulatino. parietibus adhaerentes , in aquam conuertuntur,&distillant eo modo, quo videmus fieri in alembi
co ; aqua distillata ex pluribus locis, paulatim colligitur , dc scenditque in locum unum, di sie fiunt
fontes perennes,quia perpetuo ascendit aqua igne mediante. Reliqua aqua in vapores conuersa non enim omnis intra cauernas includitur ascendit sursum , & ex ea oriun rur nubes, nebulae , & similia, aut in ros conuersa cadit resoluitur etiam aqua maris in vapores, qui sursum eleuati in nu-
hes condensantur, donee aer iam repletus sit. Postmodum nubes in pluviam conuertuntur .
Ista est aquae circulatio:a Montibus fluit'ad M, re, a Mare ad viscera terrae, a visceribu S terrae, in -diante igne interno, resoluitur, & ascendit ad m5- te S,mtes procrea do. Ita etia vapores ascedentes,aut a terra , aut a mari s qui nil aliud sunt quam aqua subtiliata, aerea, & rarefacta ) in nubes vortunt ut,&in pluviam redeuΠr.
Sed aliquis obi Rere posset,quomodo Mar aqΗa
Per viscera terrae permeans , salsedinem secum notii ferat
508쪽
erat quoniam videmus aquam, quae ex sentibus fiui t,salsam non esse, respondemus hoc prouenirea Natura Salis, qui potest descendere , sed noria ascendit. Exemplum habemus in aqua, in quam si talis quantitas immittatur, Sc postea distuletur, videbimus aquam ascendere , & di1tillare, sal vero in fundo remanere . Posset etiam dari aliud remon sum, videlicet, quod dum aqua maris falsi riuit per viscera terrae, sal tanquam materia Cras 1a,adhaeret ubique, & residet, dum ipsa aqua fluit.
Sed reuertamur ad nos . Calor internus accipit aquae sibi quantitatem conuenientem , superfluuvero expellit ad terrae superficiem i. Calor externus aquam pellit terram versus, dum nubes conuertu-tur in aquam, ipsamque intra viscera pellit;quod autem expellere nequit,subtiliat, dc resoluit: unde oritur, quod sursum denuo ascendat quod res lutum est ratione leuitatis , quod vero resolutum non est intra Terram pellit. Ex hac aquae circulatione oriuntur omnia Pulcherrima , quae in Macrocosino celebrantur. Quod autem aquae aliae sint sulphureae , aliae cal canininae , aliae falsae , aliae aluminosae, id oritur, aqua, quae descendendo per occultos canales recipit in seipsa mixtionem illam , cum tamen eadem. t. aqua. Diuersitas itaque oritur ex varietate rersi, per quas transit aqua , α sic variat colorem, odorem , & saporem . Balnea vero , siue thermae ex aquis calidis &C. ex calore interno oriuntur, qui in diuersis locis maior, Sc minor ita maiores, & minores perficit operationes.
509쪽
Sed de semine , & aqua in presenti dicta sint satis , de alijs modo loquamur. Obstupescimus nos , dum videmus in Tyberim
quotidie iactas immundicies omnes, & malum augemus, quoniam imminentibus inundationibus flumen facillime crescit, quia lectus repletus est . In inuestiganda Tyberinae inundationis causa multi multa dicunt, quoniam plures possunt esse causae, dc concausae . Exempli gratia, Primo arena cumulata in Tyberis alueo prope mare, aut a flumine , aut ab Aestu ibi aduecta , secundo aquarum copia ex di uersis numinibus in Tyberim influens . Tertio pluuiae perennes. Quarto niuium liquefactio cum pluuijs. QuintoVenti australes Tyberis cursum retinentes. Sexto,& vltimo repletio aluei . Haec omnes causae sunt inundationis saepta copulatae, de quo maior erit copulatio, eo maior
inundatio : de causis vero illis loqui non licebit, quae nullum auxilium habere possunt, ut puta cumulatio arenae velox in ore Tyberis, pluuiae perennes, nivium liquefactio, & Venti australes. Hoc negotium Deo , & Naturae committendum. Itaque de duobus loqui possumus, scilicet de aquarumia copia ex diuersis fluminibus in Tyberim redunda. te , & de aluei repletione .
Clarum est, si aquae aliunde fluant, & si flumiam alio vertantur , ut fecere antiqui, ct aliquando recentiores, nos huic rei auxilium aliquoc inuen- euros , & melius erit.iacturam secere paucorum
terrae milliariorum, quam *pe Vrbem Reginam
inundationibus vexatam cons icere.
510쪽
mittere , quandoquidem,si prius aderant Curat res aluei TIberis, qui aluum a lordibus expurga. bant , modo habemus spurcatores , qui semper alueum Ipsius terra, calce, cineribus , altuque somdibus replent, ita & taliter , ut Tyberis Praesenti. hus temporibus receptaculum sordium appareat; ex quo aeris corruptio non Pauca oritur, Zephyrusque aestate super Tyberim tran siens pollutus
Non dicimus tamen omnino herami hae fiat diligentiae, ab inundationibus immune fore sed asfi rmare possumuS , rariores futuras, immo raris, mas , si aluei antiqui Iectus reperiatur , & expuris
Sed quosdam audio omniκhaae .risiiu ripistremis dum affirmant omnes diligentias inuritea esse,qua doquidem, si alveus repletus concurreret ad Inun dationem, videremus ipsam circa Romam Princi pium habere, sed contrarium probatur, quoniasupra Romam abundatia aqαarum conspici hia r,er go, ut ipsi cunt, nec ab alueo, nec a Ventis Austratinus inundatio Prouenit. I. Respondeu us nos, πt. plurimum4non reperiri inundationes, ubi haec absint. Argumentum vero
propositum nullius est roboris: etenim crescit B viva flante Vento Australi ubique, Ebique enim fiat , & Tyberis cursum suum contra Austrum te dit : atque ita dum Ventus contra Tyberim flat ipsum totum , a pedibus ad caput retinem, & sic pa
Ia tim cres it , donec aduenta uirhus aquis ex mon tibus, inundatis supra Romanas non .infra,Prius a'
paret . Quod ventus possit aquam retinere, nulli dubium iest , talioquin in Oceano uanitatem euin