장음표시 사용
631쪽
6 ΣΣ UES LIL TE CORPORIS quicquid humidum succulentumq; uentriculus c5feci in se admittit, &sub stantiae sua ingenita ut alteratrice id emutans, sibiq; quam si simu reddens, in sanguine generat.Verum ut in omni Concoinone, ita quoq; in hac iecoriss iuguificatione, duplex fit recrementu. Alterum quidem tenuius, alterum uero crassius. At satius fuerit cum Galeno ad similitudine amoris, humido liquori iam quidem praecos O,S prius elaborato,indigenti tamen ab lutiore adhuc cococtione succum assimilare, quem uenae in iecoris cauu deducunt Sititaq; uinum nuper ex uuis pressum,ac in doliainfusum, &quod ab insito in tosi calore adhuc elaboretur,secernatur,c5coquatur &ferueat, eiusq; eXcremem torum quod quide est graue dc terrestre Oscem uocant in fundum uaserum subsida alterum uero quod est leue & aereum superitatet,hoc aut flos nuncupatur tenuiorib. uinis innatas copiosum, sicut crasitorib. stae residet plurima. Ergo iuxta exempli huius similitudin succus a uetriculo Scintestinis in ieco ris uenas assatus,ab alteratrice iecoris ui c5coquitur,ac instar musti feruens ad sanguinis benigni generatione alteratur is hac aut ebulitione, recrementum
quantumcunq; lutosum crassemq; est, subsidet,&inlienem uti uulgo credi, mu0 depellitur.Qu'd leue ac tenue est,spum modo sanguini innataq&abilis uesicuis meatib. supra uenae poris ramos in iecoris substantia stratis ast ibtur.At humidum illud, quod uelut uetriculi elaborationis aqueum existit recrementum in iecur per uenas cum benigno ad sanguinis generatione succo assumptum,a sanguine nonduin iecoris cauo repurga sed sui iam maximum pro ans usum,nutrimenti uehiculu,ut Hippocrates ipsum uocabat,se esse eleganter ostendit.Saguis enim in iecoris cauo cofectus, exilibus e poris uens surculis ad cauς uenae ramulos uersus iecoris gibbum procedit,ad cuius per angustissimos ductus transitum aquosus ille liquor uehiculi ritu plurimum auxiliata tur Caro igitur iecoris, qus proprium ipsius est coreus,primarium sanguifica
b. tionis est organum.Uenae autem per uniuersum eius corpus dispersae sinus loco cesentur, in quib. quod ab illa cofici debebat apposite cotinetur, &hi post modum sanguine praeparatum, alijs partis. tanqua proprij iecoris rivuli perserunt.Est aute uenarum, quae in iecoris substantia digeruntur, tunicalonge tonuior,quam earum quae per uniuersum corpus distribuuntur, ne scilicet uim substantiae iecoris, cuius beneficio contentus in uenis succus elaboratur, sua crassitie retundant: quo fit,ut iecur etiam crassiori sanguine enutriatur, quem tenuis uenarum tunica a iecoris facultate allectum transmittit. Porro ut sanguis diutius in iecore moram traheret, ac perfectam elaborationem experiretur, utq; totus iecoris substantiae appropinquaret, non unum uentrem illi uelut lagenam quandam rerum opifex indit, uerum uenas illas omnes infinita ramorum serie,&in arctissimos ductus digessit. Meatus autem bilis inter mirasq; uenas locum obtinent, ut commodo ipsorum situ prius expurgatusta' guis in uenae cauae ramos assumeretur. Arteriam autem Cauae duntaXatieco-L ris sedi arbitramur exporrigi, ut huius tantummodo calorem euentilaret, temperaretq; , superiore iecoris parte, quae septum contingit, ab eodem motum adipiscente continuum. Ne uero iecur sensus plantae modo expers esset, & a ui rationali concupiscibilis animae pars minus moueri cohiberi*, uisicis dica possit, Natura iecori neruos exprompsit, quibus ceu freno illa pro imperio uteretur. Tunica iecoris inuolucrum quoddam & tegumentum est:uincula uer ne iecur quum graue sit,siquando decidat,pl ra,eademq; ualida illi committuntur. DE
632쪽
E S 1 Ο Α, bilis flaua 'conceptaculum,incaua iecoris pari uiaticite sedem obtinet: iecori enim,qua dextrum uentriculi latus ampleChitur,sinum insculpi,antea diximus,mediae Malis ues1culae portioni exquisite congruentem.Illi namque sinui superior eius uesicula media portio secudum ipuus latituAnem innascitur: inferior autem mira iecoris sub stantiam deorsum promine a nullo cui innititur corpo- regrauiu pressi.Nam uacuo pene interstitio,ad dextrum uentriculi latus colonq; huc' prorepens intestinum cospicuo incumbit: & sedem,qua commode flavum tenueq; iecoris recrementum suscipere, idemq; ad intesana depellere posset, opportunam adipiscitur. Forma huius uesiculse oblogarotundas, est, sens1m ad ipsius fundi usq; apicem longioris cuiusdam pyri modo dilato scens.Quo enim a caua iecoris sede,ubi portae' Caudex educitur,ipsiusq; uesi culte ceruix consistit, haec antrorsum magis fertur, eo sensim magis mas sq; ampliatur. Cum enim,ut reliqua corporis receptacula, capax esse debueri nequeinterim globi modo adamussim rotunda neri potuerit, ipsius cauitas sita longitudine adaucta sui ita nullo a pressuro uentriculo affecta incommodo, ipset iecore non nimis insinuato. Vt aute inanita bilis uesicula,apposite subsi My adere,ac impleta uicissim exies, di queat,membranea nerueaq; costituitur stabo
stantia: quippe s1mplici & unica peculiari costat tumca,tenui quidE, sed dense& forti,ac triplici, ut uulgo credimus, fibraru genere intertexta. &rechas quidem fibras intimas habet, quibus succedunt obliquae,rectis multo pauciores: extimae uero orbiculares sim transuersae ue.Ηuic tunicae sta a iecoris tunica obteditur,non toti uesicuis, sed illius duntinat parti, quae extra iecoris corpus depedet,solaq; propugnaculo &inuolucro indiguit. Vesicula,etim iecori sanguificationis omcinginnascatur, a portae uenae tame caudice duas admodum in Mic. graciles assiimit uenulas,easerie in ipsius tunica diffusas, qua in adhaerente' al---, bambe oculi tunica uenulas digeri c5spicimus. Ab arteria quoq; cauo iecoris α exporrecta, ramus perquam gracilis uesiculae offertur, ad ipsius usque fundi extremum excurres. Deri' neruulis non destituitur,ne sensus sit expers. nam s. iecoris neruus per humiliorsi omenti membranam a dextra sexti neruorum cerebri paris propagine costarum radicibus exporrecta, diductus, etiam huic. uesiculis surculum depromit,in macilentis uix minus quam illius arteria conspicuum. At meatus, quibus uesicula bilem allicit, rursusq; alio depellit,ita se M ME habent. Vesiculae ceruix fundo ipsius multo durior, paulatim in angustum 'st I desinit meatum, ad eam iecoris partem protensum, unde 'vena portae egre- ρ ῶditur.quo quum meatus peruenit,in duos diducitur processus, hunc quidem inst..c sursiam,' illum autem deorsum porrigens. O in sursum fertur, anteriori uenae portae sedilanitens,in iecur conscendit:&in duas primum disiectus propagines, unam deXtrorsum, alteram sinistrorsum in iecur porrigit. Hae propagura, nes,singulae in ipse iecore rursusin' alios surculos,& hi in alios rursus talisper Q, digeruntur,donec innumeram ramorum constituant seriem, periecoris Cori. pus interportae uenae ramos &cauete propagines diffusam. Atque hi surculi, 33ῆν c. ij sunt, quorum ope bilis in uesiculam defertur. At ' proceruis nuper dissi uesiculae meatus, qui deorsum porrigitur,inferiore membrana Omenti
633쪽
sa ND. UES LII, D E DORPORI ssuffiitus, parumper oblique deorsum properat, ac duodeno intestino non procul a ieiuni principio' implantatur. Hic processus depulsam ex uesiculabi. item in intestina defert, interim nihil ab illis neq; cremoris, neq; flatus, neque ipsius denique, quam deduxit,bilis regurgitatis, admittens. Quod non solum tortuosi in intestinum ingressus, sed & duarum membranularum beneficio fi quae utrinq; ad orificij latus laxe propendent, influentis bilis ponderi facile cedentes,& ne quid in meatum regurgitare possi iter praepedientes:quod
scilicet collectae, ac meatus os primum subeuntes, id occludant. Non autem una aliqua est membrana ori huic praefecta, uti unus in follibus asser, aut si silis usi se plex in pilis,quas inflamus, lingula uisitur. Meatus huius in intestina implanta longius ab inferiore uetriculi orificio,quam Anatomicorum uulgus exi, puli essimat, remouetur. An uero is intesino insertus, simplex omnino sit, aut in progressu bipartito scindatur, unam partem intestino,alteram uentricesilando exhibens,hoc loco me dicturum expectas opinor,cum hac de re in scholis indies,& in libris medicoru plenisii me contendatu alijs inirmantibus,hunc bilis uesiculae meatum interdum intestinis, equentius tamen uentriculi fundo inseri: alijs afferentibus, eum quandoq; bipartiri, atque altera portione in uentriculum,altera in intest na tendere: alijs uero semper hunc bifurcatibus,
ac perpetuo alterum ramorum,nunc tamen ampliorem', nunc angustiorem
in uentriculum distribuentibus. Interea omnes quotquot sunt, autoritatum congerie tantum, non rerum ipsaru inspectione,sese tuentur. Equidem ut se mel dicam, quid hic mihi inter secandum contingere leat, uere assirmare possum, in uniuerso corpore neq; molestior neq; difficiliore, mihiq; grauiorem sectionem obuenire, quam dum inferior omenti membrana, & cauai coris regio, organaq; contermina sunt aggredienda, maxime uerb in homi ine,aut animali quopiam praepingui adeo sane, ut quemvis artificem, licet in dustrium, facile hic hallucinari existimem. Nullam igitur ut quod mihi oci currit, in medium adferam) uel minimam bilis uesiculae meatus portionem
in uentriculu porrigi animaduerti, praeterquam in uno pontificis triremium remige. Hic enim, ut alijs quibusdam organis, Sc praecipue circa thoracis costas Oc musculos,ab aliorum hominum fabrica uariabat: ita & meatum hunc . in duas dissectum propagines obtinuit, quarum minorgracilio ue uentriculi fundo,' qua primum uena dextram inferioris ipsius sedis regione ambiens, ν Em i. uentriculo committitur, inserebatur. Vir iste calidi quidem, siccique temperamenti fuisse uidebatur. Ut autem rescisicerem, num uomitu bilios quem huiusinodi hominibus f equentem Galenus esse testatur, uexari consueuisset, ab eius familiaribus diligentissime quaesiui, ecquid ei usinodi in illo obsera
uassent Asierebant itaq; se nunquam illum uomentem,aut in maximis etiam procellis nauseabundu uidisse: uerum ut erat robustissimus,ab omnibus eum
praedicari affirmabant, quod longissimo jiritu si1binde cornu inflaret, omnesq; commilitones graui uoce, & uno spiritu recensendis numeris longe smperaret Verum non semper meatus huius,de quo in praesenti agimus,portio- tibi Gus no nem in uentriculum deduci, hinc mihi abunde persuadeo, quod inter disi candu hoc d conterminis uasis membranisq; liberato, nullum foramen appareat, quo ad uetriculum propago eius meatus deducatur. quod sese offeniret,siniodb uel minima quaepiam propago aprqcipuo meatu diduct 'perim curiam praescinderetur.Nam si uel acu meatum pertundas,ac bilis uesiculam
O; Iarbis is digitis coprimas,bilis eX meatu deflui quae citius ex propaginis eius si quam pug re -- Natura condidisset) orificio promanaret. Adstipulatur itidem ratio. nam si
634쪽
ITU RICA LIBER Mῖ ligenter expenderis,eum meatum bilem intestinis orirentue non in quam cunq; siue uentriculi, siue intestinorum sedem decenter inseri potuissie: sed inquam Sc meatus ipse tuto implantandus, uentriculoq; &mtestinis minus in commodaturus, biliolam istud recrementu expurgare posset, no debuisse ad uetriculum ne meatutu quidem inseri, uel citra sessione fateberci Tuto enim ducuntur,quae neq; procul, neq; alijs organis incocomitata procedunt: quod huic meatui usi1uetii qui nulla siccinctiori uia,aut in uentricul aut in aliam intestinorum partem inseri potuit, quam ea qua nunc in iplatatur: &interim tuto pori uenae caudice,& inferiori mebrana omenti deorsem modice pr repens sustulcitur. Quod si uentriculo inseredus suisset, non adeo commode atq; nunc omenti membranis sustineretur:& obliquos anfractus facies,etiam longius abduceretur.Eodem modo,si biliosem hanc superfluitatem oblongo meatu ad sedem usq; utin intestina primum illic deflue una cum fecibus e
cemeretuo Natura perduxisset, metuendu erat, ne tenuis meatus Mauis occasione Ocyus rumperetur. Quod autem materia haec nutritioni inepta, duo
deno autem intestino aptistima, haudquaquam uentriculi fundo innoxie im mitti potuerit, primum ex bilis natura, dein ex uentriculi & intestinoru m neribus,postremum pituitae,quae ab utrisq; necessario in illoru obeundis sunctionibus asseruatur,examine, & e Curatione quam huic exuberanti pituitae adhibemus,discere licebit. Nam bilis flauae natura tenuem sutilemq; esse, &dein pituitae incident detergentem*,ac expurgant si quando nimiu abundat,curationem adhiberi, medicoru praecipuis concessiim est.Deinde cibum, quousq; Concoctus sit, retinendum, Ocyssime uero cremorem confectu per
gracilia intestina deducendu, nemo amsigit. Ventriculo itaq; pituit istius imcidendae expurgandaeq; gratia bilem deferes meatus utilis ruisset: verum quia
ui retentrice uentriculo utendum marime fuit, summo malo Natura nonnihil boni nequaquam praetulit. Nam si uentriculo bilis influeret, tum ille uti
Galenus recte amrmat) huius mordacitate perpetuo ad Gcernendum irrititaretur: neq; tantisper, dum cibus probe c5fect us esset,retentrice sua faculi te fungereturi & bilem illa respuens, eiusq; occasione nauseabudus, quod sibi offerretur,minusquam dece ambiret,amplectereturq;. At quo minus in in testina bilis influeret, nihil omnino obstitit. Haec namque pituitam, quae in allis is inum gracilibus illis ductibus ex intestinorum munere coaceruatur plurima, inci di detergit, atq; expurgat. deinde intestina irritans & mordens,ad taces era emendas inuitat & stimulat: ι ipse quoque unicum excrementis nullam
quum lege Naturae omnia in homine dispensentuo noxam, sed, uti liquet,
summum usum praestans,e corpore tandem propellitur. Merito igitur int stinis,non autem uentriculo,meatus ille bilem deferens implatatur, neq; obititer cuiuis intestinorum sedi, sed fere duodeni termino: quod id primum i testinorum sit, quodque in eo bilis suum,quem intestinis praestat,usum citius
conferre potest. Et interim duodeni adieiunum terminus tantum uentri culo remouetur, ut rarius bilem in uentriculum ex intestinis sitium conscendere contingat.Quanquam & id biliosis naturis familiare sit, quoties his ieiunus uenter paulo diutius ut ipse quoque nonnunquam experior) torquetur. At homines qui bilis uesicula carerens, quos Aristoteles enarrat,& post hunc cum alijs permultis Plinius, hos uita firmisiimos esse affirmas, hactenus nondum comperi. Quanquam facile fieri posse arbitrer, ut exiecore ad intestina meatus aliquis bilem Jeferat,ita ut ea in uesiculam quampiam prius non colligatur . Imo haud mediocriter inter dissecandum mirari solitus sum, cur
635쪽
mitius byis rect0 ducta ex lacore in intestina pellatur. nor, ignarus interim subtilis eius Anatomicorum comenti, qui hilem in suam uesieulam asse an Cent,utiecur a putredine uindicet: haud expendentes,quam innumeros hi folliculos cerebro, lieni, pulmoni, i plerisq; alijs corporis partibus, ne ipia quoq; putredinem contraneren Naturam adhibere oportessian DE LIENE. CAP UT 1 X. .
ZI E N poti n-m quatuor tabellis aeci non ginae exprimitin. earum namus rima simis cauum tam omenti ritone issiconmitaexprimit, ecunda lienis cauum omento Eberum, tertia lienis num qua faei Empubstantiam utcuns νομ. opsam etiam sim in corporea huc struum insecunda Pra iactaracterem 4 in jeisaia seminuigesima ad O, F occurrat.
IE N E M adimistram uentriculi sedem, seeundum inferiora tamen magis, ac posteriora, locari,iam antearecensuimus. Non enim is, ut uulgo arbitratur, sano alioquin U Rhomini, ad abdominis quasi medium, interi a* pro' minet, neque etiam tactu admodum deprehendi potest, quamuis interim medicorum plerique illum an mollis, an durus s1t, in omnibus sese aeque cotingere, persuasum D mis habeant: Lien itaq; sinistrae parti' septi transuersi, medius fere intersinistram. νηψα. uertebrarum corporum sedem, & uriarum costarum eius lateris cartilam nes innititur, costis a)amussim ceu tutissimis uallis septus formamq; obti nens sedis sus es ei congruentem,ac perinde ut iec0ri a uicinis partibusi psh presiam. Quaenim septum colitigit, ut id leuiter inibi cauum est ita etiam hen leuiter gibbus cernitur. Qiha uentriculus lieni quodam odo innititur, ut amplus ille,&instar gradioris globi hic extuberat sic quoq; lien humanus mst Achac in superficie duntaxa cauus occurrit. Nam porcis, Canibus ac bobus, quum longior,sed arctior interim lien obtigerit, ac uentricus gibbo in ijs tors ori interuallo obtendatur,magis quoq; cauus, magisq; tertiae circuli partis
rig. δε; se modo uentriculum complectitur, iureq; Galeno init rum potius anima lium sectione, quam hominum uersato, longus nuncupatur. Homo enim crassem & magnum & latum, sed multo breuiorem quam illius generis iniri malia, lienem nabet: non tamen exacte, ut quispiam forte a spleniorum: . . formR monitus arbitraretur, quadratum. Longitudo namque latitudine ips1us utcunque stiperat, deinde saperior pars inferiore paulo latior uisitur, ut linguae ad incisorios dentes tantum protensae imagini proxime accςdat. unde etiam lien, linguosum uiscus nonnullis appellatur Humilior enim ὀψὲ ipsius pars, ad Corporis anteriora magis protensa, in obtusum desinit angm lum: silerior autem in obtusiorem adhuc angulum, ac beluti latus quod dam adeo Comprimitur, ut haec pars utrinque unum obtusum exprimat angulum. Sinistrum latus leuiter gibbum et ' dextrum uero duabus quo dammodo leuibus impressionibus modice simum Lienis magna, omniquem parte propemodum aequalis crassities, ab ipsius latitudine, ac multo ad huc magis a longitudine uincitur. Cauum lienis profundiore linea secun dum eius longitudinem rectUncedente abundat: quae inaequaliter extubo ' rans ,sinuataq; , lienis uasa ut mox audies) admittit. At reliqua lienis super ficies non ita macte ut iecoris,aut renum,laeuis est: sed obscuris quibusdam, leuiterq; prominentibus tuberibus,ad eam fere formam,qua elephantiast morris, j bo insigniter laborantium cutis,uarie extumescere consueuit. Ne illi solum cutis superficiei, hen tuberibus re sedet: uerum etiam colore quoq;
636쪽
illius ina exprimit Paris senim in diui Lagari monasterio, &inplerisq; superioris Germaniae agris, & alibi quoque, elephantiasi morbo affectos uidi, nigricantem lienis humani colorem luperficiemq; ita exquisite referemtehac si quis ex liene eos confinxisset. In homine namq; hoc uiscus atro quo dam,S perquam Obscuro colore nigricat, in cane autem splendidius plerun ique ipse iecore rubet.Sues uero & boues albicantem magis lienem os eduns. Deinde eius odi colorum discrimen, non in lienum tantum superficie, ue . rum & in ipserum quoq; corpore utcunque occurrit,sive crudi, siue com henes examiniadhibeantum Hominis namque uiscera non inutiliter in aquaim H λωί-ωμ-terdum leuiter elixantur,aut sistem,quo sanguis impensius increscat, in callidam aliquandiu submergutum quum fluxilis scilicet adhuc sanguis, nonnunta uquam obstare soleat, quo minus iecoris, lienis & pulmonis fabrica adamuL
sim examinari possit. Caeterum lienem praecipue ita nonnunquam Conden μυ- rsandum duxi, quod de ipsius usu uehementer ambigerem,uenasq; & arterias longe aliter in illo,quam in iecore,pulmone & renibus dispersas intuerer Lienis namq; substantia crasso nigroq; admodum, sed selidioris spongiae, aut i uioris pumicis instar, raro tamen cocretoq; sanguine constare mihi uidetur, stequentibus fibris filamentisq; non insigniter ualidis duntaxat implicita.Utcunq; enim multas uenas & arterias lieni inseri certo cognostamus, nullae tamen perinde ac in iecoris tu pulmonis co pore,persubstantiam ipsius dispe sis animaduertuntur, nisi perquam rarae, eaedemq; admodum graciles: non aliter quam si, simulatq; rectam lienis linea uasa ingrediutur, in innumeram ramorum sobolem diffunderetur,adeo tenuium,ut cauit te quodammodo carentes,sibri potius quam uasa nuncupandi essent.Histe ramis seu fibris undecunq; in se conuolutis,crassus admossu sanguis obducitur,quem Erasistr tus hic quos, quod uasis circunfunditur, ρεγχυμα, uti & iniecore, pellauit. Neq; profecto tenuis sanguis,quo lienem uulgo propter arteriarum fi equentiam enutriri damus, sola raritatis substatiae lienas causa esse uidetur,sed innumerus ille fibrarum uix ausim enim arteriarum dicere, Ec uenarum) implexus.Talis igitur mihi lienis in sanis hominibus apparuit substantiata quodam
uero elephantias laborante,quae nondu penitius radices egerat, turgidiorem maioremq; lienem reperimus: in reliquis autem, sano similem. In cive Pat uino, qui annis tribus carcere detentus, Sc tandem nigro arquato in maXimis
moeroribus destinctus, publicae sectioni adhibitus fuit, lienem praeter caetera
minus crasium latumq;,& exiguum omnino reperimus, & gibbar eius parti adipem adnatum,instar candidissimi durissimiq; lapidis concretum.Substa tiauisteris huic erat arida,&impense dura. Qui Montisielis suspensius,ad Pat uinas scholas in corporum penuria aduectus fuit, adeo grandem exhibuit ii nem, ut modice admodum iecoris moli cederet, & anteriori iecoris parti adnatus, anteriori quoque uentriculi sedi oporrigeretur. Lienis eius substantia, sanorum uisceris substantiae penitus respondebat. Adolestens hic erat candidissima& glabra cute, minime* natura melancholicus, aut allinquin ualetudinarius. Galli sacerdotis Bononiae in Xenodochio, aqua sub
ter cutem mortui, lienem albidum, sed eriguum adi ueniterinde ac Au gustae in muliere textrice, in cuius utero serosteaquae supra sexaginta Augustanas mesuras,quae singulae tres pendent libras,post mortem, una cum multis medicis reperi,nullibi interim circum intestina praesente aqua,aut imo in
manibus aut pedibus tumore, aut etiam uiscerum,aut alterius cuius da orgari sese alioquin offerente uitio: praeterquam quod magnus ille uteru' cuius
637쪽
ε 18 UES ZII, T E CORPORIS sendi os miris modis occalluerat, tota interiori Basede peritonaeo erat comnatus. & dextri testis glandulae miris modis non secus excreuerantiquam si nouem decem ue interum, aut struthiocamelorum potius ova uni ininent
membranae, singula humore ovorum albo non absimili, aut paulo crasitore oppleta. Belloarmatus insignis Iurisconsultus, posteaquam annis multis pabluit, & ueluti lienosus a medicis iudicatus suit, ex paruo uenae portae caudicis erupto dc sanguine uniuersam corporis in peritonsi cauitate trasmittente abscessu derepete mortuus, Otractissim & magna ex parte in caua ipsius regione consumptu,& agnini pulmonis modo rubens iecur, nobis eius uiscera P, sis,ut Senas transportaretur,eximetibus ostendit, cum molli magnoq; admodum liene, sanisii mi iecoris instar colorato. Prosper Martellus, quum multis annis regio morbo laborasset, subito ex bilis in uentriculum miro confluxu
Florentis expirasse iecur habuit magnum &durum &uiride,cum molli imgentiq; liene. quorum historias plenius recenserem, nisi hic aegrorum riuos a me disiectos, non poenitendo ad morborum cognitionem opere, ditasse ali quando persequari nullam mihi uellem esse ratione: qui uel horum nunc obiter memini, ut lienis substantia, de qua non mediocres controuersias ins O- .lis iam proponimus, a studiosis sedulo expenderetur. Caeterum' uenae, arte- Δ Ω-οὸ Haeq; & nerui lienis in hunc habent modum. Minor seu sinister uente portaetruncus,inferiore membrana omenti sustultus,transversim ad lienem tendiqiuri posteriori primum uentriculi sedi, eiusq; elatiori orificio, & humiliori mem branae omenti adeoq; ipsi colo,qua uentriculo e orrigitur, ramos octrens: πρquos ubi deprompsit, reliqua ipsius portio in duos primum ramos, deinde hi pirursus in alios disieminatur: ut tandem multiplici Ierie per humiliore omen ii membranam duilia,cauae lienis sedis medio secundum ' rectam lineam im 'η plantentur. Priusquam uero in lienis substantiam deperdantur, ab insigniori .h, ramo uisceris humiliora petente, uena pronascitur, s1nistram fundi uetriculi sedem amplectens. Ab alijs uero lienem adeuntibus ramis modo' tres, modo etiam plures rami enascuntur, in sinistrum uentriculi latus, uti si eprius re--
latum est,excurrentes,nequaquam autem ad superius usque Ventriculi' oriS L ix Rcium in quid saltem sessione assequod conscendentes. Q emadmoduuero
lienem petentes uenae inferiore omenti membrana suffulciuntur,sic quoque o i si s rami ab illis uentriculum accedentes,superiore membrana omenti' sustinem tu cuius ut &ua ru quoq; interuentu lim uentriculo connascitur.' Artetisse equenti itidem serie lieni implicitethortum ab illa ducunt arteria,quaea magna arteria, supra renum regionem pronata, inferiori membranae omenti imnascitur,ac sinistrorsum lieni potissimum offertur, pari prorsus cum uenis si rie in ipsam pertinens.' Nerui lienis a sexti neruorum cerebri paris sobole pendent,quae sinistri lateris costarum exporrigitur radicibus, ct surculum humi, hqri membranae 'menti mittit in lienis potius tunicam, quam ipsius substan-
spargendum. Lien enim non minus quam iecur tenui quadam&simplici bducitur tunica, si omenti' membranis, quae lienis rectae lineae inna- 16 3,scuntur, orta. Hae namque membranae, lienis cauo insertae, in ipsius degens rant tunicam. Et quia a peritonaeo originem ducunt,earun/em beneficio imi uisne tu. terventuqi peritonaeu ipsum, lieni tunicam offerre,merito dicimus. Sed prae ter lienis ad dorsum & ad uentriculum, omenti auxilio neXum, a peritonaeo,
qua septum succingit, tenues interdum fibrae impari numero lienis gibbo adnectuntur, ipsi quoque septo lienem colligantes.Uerum ut in hominibus huiusmodi fibrae rarius reperiuntur, ita in canibus nunquam. Aliquando etiam lienis
638쪽
lienis gibbum exteriori renis sinistri inuolucro, quod multa abundat adipe, fibrarum quarundam medio firmatur,potissimum si ren lieni ut non inti quenter fit) magna ex parte succumbat. Atque haec est lienis situs, formae, a se inis&partium historia, quam iuste uero corporis nostri architectus omnia dita*en seuerit, benis edocebit usus, &functio: de qua non medicorum modo proceres,uerum &philosephorum prςcipui distenserunt Erasistratus namq;
uulgi opinione quod cursoribus lienem ponderis & dein punctilis doloris uitandorum gratia, erimi stulte credit) perseasus, lienem frustra factum esse
quodammodo attestatu dum ait,Naturam timentem necubi artis si1ae obli- α uisceretur,quum foetui uix dum Concepto iecur in dextris conformaret,in si- conistro quoq; latere aliquid molitam esse, & consistentem in eo lienem iecori αoppositisse:perinde,ac si ipsa uentriculo paululum in sinis ram producto, rea re
tionem si eruacua uitare no ualuisset. Aristoteles communem usum, quem
omnibus tribuit uisceribus leni quoq; primum incribit, uidelicet quo uenae, utpote pensiles, copia uiscerum sustineri &stabiliri ad corpus possint: Quasi enim inquit) anchorae partibus appensis,uiscera ad corpus iaciuntur. Deinde iecoris Emisq; usum priuatim docens, sebiungit: Iecur Se lienem ad ciborum concoctionem auriliari,&lienem uapores uagantes diuertere,& ex uentriculo attrahere,eosq; posse cocoquere, ut qui sanguineus sit.atq; ut semel diacam, Aristoteles lienem adulteramecoris loco recenset. Eodem modo autor
libri de Respirationis usu,quem Galeno fiub tribuunt,praeter qusdam de usius,quae gibbo lienis inseri arbitratur,nugamenta, lienem ex uentriculo &ii testanis consectum cremorem per uenas uentriculi &intestinorum asium re, ac sanguificationis organum esse contendit. Huic sententiae nonulli etiam medicorum, perinde ac in quarto de Morbis libro Hippocrates propemodu, subscribunt, lienem iecore male affecto, nomine iecoris sanguinem elabor re affirmantes. At qui caeteris disiectionu profestaribus probabilior esse uide tur lienis usus,in hoc illum a Natura sabricatum doce ut lutosi taculentiq; in iecore cofecti sanguinis sit receptaculu, utq; quemadmodu tenuiori leuiori*recremento bilis uincula praeficitur,ita hen crassiore & grauiore suscipiendo
extruaturiquod lien ad se per portae uenae truncum, tanquam familiare alliceret exugeretq;:attractum aut conficeret, elaboraret, ac suae nutritioni aptum
redderet,sanguinem illum,& si crassiis faeculentusq; sit,rarum jongiossimq;essiciens. Ad quod precipue opitulari aiunt se equetes in liene insertas arterias, suo calore ad exacta sanguinis illius elaboratione strenue auxiliates. Sed quod primarius phaecipuus ti huius actionis opifex, lienis habeatur caro, etiam si id
non dicam,manifestum ess haud ambigo.Atq; ita etiam his autoribus c5ceo sum est, senem n5 uniuersum sanguinem quem I iecore admittit, conficere, ac in sui nutrimentum reponere: uerum quicquid nutritioni ineptum contianet,suaeq; substantiae adaptari nequit,in uentriculu magni cuiusdam usus gratia reuomi, sis creditur. Primum enim omnes affirmat,succum melancho- uisci isticum aliene in uentriculu eructari, alij quidem per uena aliene in uentric tum pertinente,alij per propriu quend m meatu, atq; inde a uentriculo in imtestina, Sc hinc una cum faecibus e co1Pore expurgari.Poreb Uenam illam,aut meatum,n5nulli simpliciter in uentriculu a liene duci scribut: alij insertionis locum intrepide exprimetes, Lllum insuperius uentriculi orificiu implintari adhesunt.Paretia in eius excrementi usu assignando, inter disiectionis proce res occurrit disiensio nam alij perquam utile&amicu uentriculi iunctioniabus hoc esse,sicut bilem flavamih icu S hostem perniciosissimu astruunt.
639쪽
sed alij quidem contenti sunt, si doceant, atram hanc bilem sirus ins quai strate,quam acerbam & acidaesse fatentur, nes uentricesilan nes, quae in amplexu quodam consistunt, astringendo es colligendo corroborare, ac proinde,ne inc5fectus a uentriculo cibus elabatur,prohibere.Alij autem hoc tantum usti non c5tenti, iam dictis addunt, uim uentriculi appetitricemita excremento adeo incitari, Ut eius praecipue usus gratia uenam mearumnae 1
liene insuperius uetriculi orificium inseri statuant: imaginatione selum,non sectionibus ita edocti. Ego sane de hac crementilienis in uentriculum e pH atione, k eius usi nihil affirmare audeo : neqi etiam sessio,hq quae tamen citra ullam cotrouersiam Anatomes professores audacissime asserunς mili luculenter commonstrat. Primum enim nullum meatum illi,quo bilis in in testina repurgatur,similem esse haud ambigo: uenae autem,quae sinistro uentriculi lateri implantatur,non alienis prodeunt corpor sed ab illis quae iam avshalieni inseruntur. Neq; alia penitus harum uenarum per uentriculumserie Isitu quam reliquarum omnium, Corpus uetriculi petentium. dein nulla hic prorsus est uena,c5iuge carens arteria. Postremti,si quid in uentriculu llieno defertur,id potius uentriculi fundum peti quamsuperiu&illius orificiu ana namq; sinistra fundi uentriculi sedem perreptans, omnium Uenammum triculo ab illis quae lieni exporriguntur oblatarum sicile maxima occur Quanquam neq; haec uena, uti nec alia quaeuis,sinistrum uentriculi adiens la tus, ullo alio turgeat sanguine, quam reliquq uentriculum implicantes uenae adeo sane, ut mi multorum do metuerem calumnias, quas hactenus non mediocri meo malo expertus fiam nimium graues, hic mini argumenta non deficerent, quibus uulgata, omnibusq; nunc persiaasissima de lienis munere sententiam interturbare. Verum interim neminition cocessum est, liene suo calore innato,ac frequentibus qui illum intertexunt arterijs, uentriculi comcoctione uere. Quod autem uulgo hen risus autor habetur,hinc sumptum esse conῆcio,quod crassum, Aculentum &lutosum sanguinem ad se allicere reliquumq; sanguinem agiliorem, a ut ita dicam, hilariorem reddere credi tun reo lienis beneficio,cor praecipuo quoda usu uti fere de cerebro cesuit
Aristoteles) refrigerari quod Arabum praecipuis affirmatur) non autumo: quum is cor non contingat, & si quod illi innatum esset frigus, lienis arteriae id ad cor haud deducerent.
R G AN A bili flaute,&isculento lutoseq; sanguini ex purgandis sacrata,sermo prscedens iam pertractauit. Hic uero illis dedicabitur,qui sanguinem in cauam uenam exiecore missum,serosse aqueoq; humore colant,quem cromori ex intestinis in uenae portae surculos sumedi,& et borati sanguinis exiecoris cauo in gibbum eiusde ducem d1,uehiculum esse dicebamus. Hunc enim,postquam proprium opus expleuit, neq; sanguis perplures ita angustos meatus ducedus est,
ainuis huis, decet amplius in COTOTCOmne asseruari, Venis alienis onus futum. Huius o Atin. igitur muneris occasione renes,quod recrementu istudaque &bile ipsam,
ct fisculeritum sanguine copia supera bini sint facti,situ formam, tota
640쪽
VD, NI ORTI ZIZAER U. . construmonem illi mune idoneam obtinentes. Quo O us enim renes hi morem se os 'quem urinam &lotium vocamus,sanguini adimat, quam
Mespotuit proxime ambo iecori allocatur.Dexter enim' saperiore sim parte humillimam iecoris portionem' contingi in Canibus ac capris sinum etiam in iecore sibi,ut altius collocarem insculptu, apposite subiens. Sinister uero adeo altam sedem occupat, ' ut & lieni aliqua ex parte substematur. Uterque uero iuxta uertebrarum corporulatera, humiliori septi sedi incumbit, qua id tribus humilioribus costis obducitur, ea potissimul arte, qua illae inpO- steriora impensius obliquant δε enim costarum in posteriora flexus,ita opportunam renibus sedem offert,ut & tuto ualletur, antrorsum prominentes, caeterorum nutritionis organorum sedem haud occupent. Quae nisi re-ψexisset Natura,unum forsan semper,eundemq; maximum ut interduminhabentibus uentrem impense prominulum, &uitiatum costarum du6hum, , illam moliri uidimus ) super uenae cauete & arteriae magnae corpora renem collocasse breuiori succinctioriq; compendio serosum sanguineF attracturum.Non enim renes,ut alijs scribitur Anatomicis,lumborum musculis,qui dorsi & famoris hic famulantur motibus, prorsus insternuntur. imo' nonia δε multo humilius quam cosis sunt,uel 'infima sui parte uersus ilia descendunt, ' etiamsi alter altero semper sit elatio neq; ad amussim e directo mutuo opponantur.Quum enim hen demis ius quam iecur descendat, uterq; autem renuenae caus,qua sub iecoris corpore ducitur,uicinus esse cotendat, merito dextrum sinistro elatiorem esse plerunq; cernimus quippe n5 raro etiam sinister dextro elatior obseruatur,in ijs praecipue qui b minor lien Sc maius iecur obtigit: perinde ac si iddextru renem deorsum deprimeret, ille autem sinistrum altius ascender sibiq; subijci sineret. Porro contrarium hunc situm renibus' non tam loci,quo apte locari postent, occasione, quam ne e dire6ho utriq; sexosum sanguine attrahant,m unus in contrariu reuelleus,alterius munus prohibea accidisse constat. Neq; etiam in renu situ Galeni ratio probada est, qua ad. nis is dextrum sinistro editiore esse docet, ut secundu rectitudinem magis trahat,
quum ea qui dextxo uens lateri asicribi n5 magis illi quam sinistro laneri sint
propria.Nemo enim satiae mentis exiecore in dextrum uenae cauae latus pl.
res uenas,quam in sinistru pertinere fatebitur, si ad amussim eius uenae secundum iecoris posteriora 'ductum contemplatus fuerit. Caeterum utcunq; re Fi. nes situ inter se discrepeti neuter tamen alterius altitudine, quanta media est illorum longitudo,superat unquam.Sut enim humani renes oblongi,& mi ναὸ nus 'lati,omniq; ex parte aequaliter propemodum crassi.' Anterius nanq; &' ' posterius comprimuntur,& in' latere quidem exteriore ad amussim orbicu . lares &gibbi,pauloq; crassiores apparent in ' interiore autem quod exterio-it,his. re breuius est) partim gibbi,partim cavi. In media enim interioris lateris sede ui. ' sinum profundius sibi impressum ostendunt,superiusinferiusq; uelut in acu '' tum angulum desinentem n medio autem extuberantem.' Superiore etiam parte renes paulo quam' inferiore latiores sunt, ea donati magnitudine, qua a ritia probe quantus Quini ex usu est,serosi, humore illum emundat.Superficiem iecoris gibbo similiter impensetque&Iubricam ritutur, ut&colore intense rubrum & resplendente.Substantia nanq; costant carnea,densa, admoduwsolida & dura,parumque a cordis substantia uariante, praeterquam quod nullis omnino fibris intertexitur. Renum enim substantia fibrarum, ut &i pulmonumque substantia, expers est uaserum per ipsam dissu rum Que . bris ad attraction retentionem 3c opulsione pulchre famulantibus. Quum ii a enim