Andreae Vesalii,... de Humani corporis fabrica libri septem...

661쪽

ab UES LII, SE CORPORIS sicam minime excedere uideatur: adeo,ut uniuersς interiori fandi parti uesica praeponatur. Hic tamen' humillima omenti sede in illis mulieribus inte ueniente, quibusld sursum uersus lienem non Couolutum, omnibus intesti nis obducitur. Omenti enim moles longitudoque tanta est, ut inter uterum uesicamque aliquando implicari, ac ut Hippocrates de obesis dicebat mulieribus, uteri fundi os, quo etiam minus apte concipiat, leuiter comprimere positi. Caeterum' interiori ceruicis uteri parti, uesicae quoque fundus illic incumbit, aut praeiacet, ubi uteri ceruix fundo suo est conterminae per re

quam uero sedem, quasi ad pudendum usque, collum uesicae ipsi duntarat

exporrigitur. Uerum quia uteri cervix, uesicae collum latitudine plurimum supera tota anterior ceruicis uteri pars, uesica ipsiusque collo non operta,

eam peritonaei sedem contingit, qua interna posterib, ue pubis ossium regio succingitur. Porro latera ceruicis fundique uteri,' uasa quae ipsum adeun &' membranae illum prorimis partibus nectentes, ecta l. Atq; ita uterus fere is non praegnatibus siluatur in utero autem gerentibus,supe gracilia intestina m. i. . sub ometo nisi id sursum uersus lienem sit reuoluto&anteriore peritonetes parte ducitur, ilia quoq;,quusti partui uicinior est,impensiusq; turge insigni ter opplens. Quinetia uterus his no adamussim ut aliassero mediae, quoa ad dextrum i s1nistru attinet,sedE occupat: sed quasi elatiore apicein ' dextrum iri ita. magis,aut sinistru vergit.Quod etsi subinde se tuum sexus ratione fiat,non tamen perpetuum est. Mulieres enim dextra abdominis partem magis prominulam grauemq; haberes,&foetus impetu inibi magis sentientes, foeminas peperiste cognoui: & etia in sinistro latere facta tens1one ac mot masculos ali μι--- quando rogenitos esse c5stat. Muliebrisuteri forma,uesicae pleriqs assu .hhsmilanius,& potissimu uteri praegnantiu, quisus adamussim propemodu uesic resp5det: quippeissis uteri iundus,ut &uesses,amplus egregie, magnusq; est: & ceruix,si hanc ad fundi c5tuleris amplitudine angusta In non praegnan. tibus authceruicis latitudine, landi latitudo uix superat d si ceruice uel uis simo conatu diduxeris, iam ipsius latitudineplurimumfundi latitis dine uim cere spectabis,quum fundi substatia,utcuq; manibus protendet havdsequax , sit.unde etia tunc iniqua quodamodo uteri ad uesica est coparatio.Deinde uesica, quod ad latum profundumq; attinet, exacte orbicularis est: uteri autem

fundus non praegnantibus, interiori posteriorique partibus ut latior quam

profundior euadat) comprimitur. Vesicae etiam saperior pars exquisiti βο- si instar rotunda esset, niu qua' meatus utinam e foetu per umbilicum deducens, gh ipsa Pronascitur, uelut in acutum assurgeret: quum uterus interim x is hic' obtusus ut, quartamque circuli partem,etiam nonnihil er ham, aut no--ἀλ-λ uilunij imaginem referat, non aliter quam si superior fundi pars' utrinque Gipbtusum constitueret angulum: perinde ac seontem uituli iam primum

cornua producentis,angulosam eXtuberantemque esse cernimus. adeo, ut ab

eiusmodi seontis imagine, cornuumque exortibus, arbitrer ambos uteri angulos , ac ueluti papillas, d ueteribus cornuum nomen obtinuisse,& a nobis quoque cornua nuncupari. Ab his angulis, seu cornibus, uteri landus sensim arinor redditus, deorsum ad ipsius ceruicis originem fertur: ita tamen, ut totus fundus non multo fiat lon o quam est latus,ceruice interim ,

temημ- instar meatus cuiusdam longa & tereti. 'Fundus uteri, omni arte, prae- is inisA V in lateribus, ubi exigua amplitudine vasorum membranarum que admittit applantationes, externa superficie lares &aequali, & madente ψω, ὸ φueluti linteo abstersa, subrubicanteque constat. Cervicis quoque exterior superficies

662쪽

HUMANI OB XI LIS EX M so superficies in posterioriipsius parte ab uteri sando nonihil ultra medium suae longitudinis, & anteriori etiam parte fundo propinquiori, laeuis ac humecta magis tamen quam fundi superficies candicans) conjicitur. Per reliquam

uero externam 1edem, propter quarundam partium adnexum aspera existit, earum membranarum modo,quae inuicε adnascuntur. lat alandis A

ficies, non praegnantibus aequalis quoq; ac laeuis, ut & inanitarum uesicarum apparet. Sed harum sinus maioribus profundioribus rugis oppletur, illius uero pluribus quidem, at uisem quodammodo propter continuitatem de sitatem* f entibus, n5 aliter quam si exactissime laetas foret. Attamen fundi uteri unus, perin/e ac inversum uirile scortu, leuiter &perquam modice extuberantem suturam,seu tenuissimae lineae instar prominens taberculum obtinet, secundum uniueris sinus superficies longitudine interius &post rius exporrectum, quasi quoddam totius superficiei in dextram superficiemi &sinit raminterstitiu, aut obscurissima potius quaepiam censeri possetnotu la. Neq; etiam aliud, praeter hanc uix eminente lineam, occurrit septum, aUt signum,quo internam fundi superficiem,in duas subdiuidere liceat, adeo ut tota superficies unica duntaxat sit cauitas ut sinus, quo genitale semen excipitur,foetustin utero continetur. Sinus iste,formam fundi uteri magna expa i te referens,latior est & albio quam profundior, humilima ' sede iuxta sun il di foramen angustus cernitur: si1periore autem sede latus, qua ueluti in duosi angulos ad elatioris fundi partis' latera cornuaq; c5scendentes. Mediata L, enim' sedes superioris partis sinus non tam alth ac latera ipsius conscendunt, ob uteri substantiam deorsum hic quasi septu aliquod & tuber in cauitatem iuba sinus spectante.Hunc sinum in non pr*gnantibus,ut plurimum uiscido quodam & subalbo muco illitum, & colore inter pallidu & rubrum medio pe fusum,&in sitis angulis superioribusue ipsius apicibus, quam reliqua ampliatudine rugosiorem, ac omnino illi 'Cauitati similem comperi, inquam des rentia semen' uasa uiro ad penis initium inseruntur. Nullus enim inibi in mulieribus inuoluntario seminis fluxu, seu albis,ut vocamus, menstruis non laborantibus, manifestus quemadmodum neq; in uiro ) se offert meatus , nisi ex

' uas essemen deserente stylum acutioremsecundum vasis insertionem ut in- trudamus,ac secus quam secundum naturam habet,meatum dilatemus. Cae- Dies M 'I terum interna ceruicis uteri' superficies, quum conniuet,nec alioquin distenditur, undecunq; rugosa implicitaq; est,ac in se conciditisi uero admodum dita ducitur,exacte laetas lubrica per uniuersam ipsius longitudinem, apparet, praeterquam ad eam partem, qua in pudendum terminatur. Hic namq; pem mi i petuo praeter laxos impi Lus,illas cuticulares' carunculas non aequaliter o T Lnibus mulieribus instar geminae linguae propendulas adipiscitur,quae Graecis νυμφου, ρ RG b Ec ι το ς uocantur. qui earum praecisionem plus quam quis facile arbitraretur cruentam, & cicatricem perinde ac reliqua huius se dis ulaera dissiculter suscipientem, docuerunt: quod illae carunculae nonnes iis mulieribus ad tantam augeantur molem, ut pudorem deformitatem inducant, & multis nationibus insignis quoque impudicitiae argumento sint: 4 imo a uestimentis iugiter attritae, ad libidinem irritant. Vnde etiam Aegyptijs uisiim est, ut anteaquam illae longius exerantur & propendeant, tunC

, ii potissimum amputentur, quum proxime uirgines nupturae sunt. Ad haec, teri ceruix in anteriori s a sede, paulo supra pudendum, ubi uesicae' excipit collum, non adamussim aequalis cernitur. Nam praeter scrobiculos quoD mus Ai dam transversim ductos, quibus uteri ceruix hic contra pubis ossis renixum,

li palati

663쪽

H4 UES LII, CORPORI a palati cinusdam instar,exasperatus, utrinque ad insertionis colli uesicae latera,

tenuis uteri ceruicis portiuncula excrescit, in ipsius cauitatem propendens, acillis membraneis' processibus forma perquam similis, quos regressum urbnae ad urinarios meatus e uesica,& bilis confecti ue in uentriculo cremoris ex a 'ia :duodeno intestino in deferentem bilem meatum, pr edire innuimus.Ηaud secus, quam si uteri ceruix urinam prompte admitteret, penduli uero illi processus hanc aliam ue potius materiam in uesicae collum regurgitare prohiberent. A'tergo etiam huius colli uesicae insertionis, paulo ue interius, ca . nea Occurrit membrana,quae hymen Sc eugion appellata,uirginibus est peculiaris.la caeteris namque mulieribus coitu,aut alioquin petulanti quopiam a tritu diuulsa, lacerata ue aboletur, neque inter secandum alias ueliquidos

se offert: quum interim uel citra dissetionem in puellulis,diductis nimirum

illarum, perinde ac si emicturae essent, cruribus, persiepe uisitur. Perinde Gnim ut' septum transuersum in homine reponitur, aut potius, ut Vasis ali, ret misti cuius fundus transversim ipsi innexus commissus ue est:ita quoque membrana haec transversim in ceruice uteri ea qua diximus sede consistit,& ceruicis substantiae eum in modum continuatur, ac si ex ipsa non aliter enasceretur, quam cuticulares nuper dictae carunculae ex illa prodeuht. Carnea haec membrana, tota sede qua e ceruicis uteri lateribus enascitur, modice crassior est,

quam reliqua ipsius amplitudine: quae alioquin insigniter tenuis, & non si

cus quam Carnea quaepiam membrana mollis existit, longa sectione instar imae cuiusdam peruia. adeo, ut huius sectionis occasione, hymen singuinis menstrui purgationem in uirginibus neutiquam impediat, & albi illius crudiq; humoris rimum quoque prompte tranfinitiat: quem etiam admodum puellis nonnunquam accidere, Aristoteles recte prodidi gQuod uero Arabes alicubi quinque uenulas in ceruicis uteri medium pertinere,ac dextrarum uenularum ora , sinistri lateris. uenularum oris committi,ex hisq; Centonem Lysorum interpretibus uocatum,adeoq; hymenem Mormari scripserint,comiectura magis,quam sedula resectione seseu mihi persuadeo: quu scilicet m branae huius nostrae Arabes haudquaquam meminerint, sed commisas inubcem suis Oseulis quasdam in uteri ceruice reperiri uenulas,ex sanguinis fluxu imaginati fuerint, qui sene in prima coition quam Terentius acerrimam du xit, copiosissime profluit, modo tunc puella integru alias, & prius quinis tamdem causa non uitiatum hymenem habeat. Quanquam enim nullae uenularab Arabibus tradita suis finibus conniueant,connatae ue sint: nihilominus tamen rationibus assequi est promptissimu,qui meb aa lisc,impetu rupta uel lacerata,&dein cotinuo Africtu diuulsa excalefactaq; , sanguine promanare sinatmo aliter quarti in coitu ruptum praeputij uinculu, quod plus aequo excedens, glandis apicem deorsum praeter modum intorquet.Cqterum, ut uulgo

quamuis false interim) ferunt, modo apud has, modo apud illas nationes, nuper natis puellis, quo facilius aliquando pariant, pubis ossa, nestio quibus modis seiungi: ita quoque ab obstetricibus matronisque quibusdam inte

dum audiui,n5nullis morem esi ut puellulis membranulam quanda,seu pelliculam, perinde ac seustra mulieribus datam, ita intinga ut Iudios uirilem glandem detegere,praeputiumq; resecare adhuc hodie cernimus: utque etiam sedulas obstetrices puerorum iamiam in lucem editorum ori indicem indere, ac linguae uinculum, si forte plus iusto in anteriora pertingat,contractiusque fit, dilacerare nouimus. quod si fit, hymenem tunc diseumpi, uiliaris,& quibusdam nupturis non leue rarumque commendandae uirginitatis.

664쪽

HUM NI LISER U sargumentum praeber arctitror aded,uthac quoque occasioHepuellas absque hymene non secus nasci contingere quam ladgorum pueros interdum recutitos in lucem prodire certissimum est: utq; raras quasdam capitis figuras, cibtra omnem quq ab obstetricibus matribusq; adhibetur comprinionem,nonnullis nationibus,ueluti proprias iam esse factas, non ambigimus,multaq; poculiaria in equorum pullis tempore euenire constat Utcunq; siqnullus in ut ginibus intemae ceruicis uteri superficiei laterum ad inuicem est connexus, ab eo quem quis forte hymenis alias etiam perforati beneficio, fieri diceret. Praeterea uteri ceruicis cauitas, ipsius uniuerse ductu, nullibi neq; uirginibus, neque iam coitu exercitatis mulieribus angustior,quod ad compositionem attine reddituriimb aeque capax est ' qua fundo continuatur si modo inibi amnc phor distendiq; aptior non ut)ac' qu1 in pudendum cestat. la elatiorem hU- uia uti iis ius cauitatis sedem, ex humillima fundi uteri regione insignis suae substantiae exporrigitur' portio,quae penis glandem quasi referens,obtuso suoq; mucro-

. n. is ne ceruicis Uterilatera nusquam contingens, foramine quodam peruia est:

quod uteri aut landi ipsius os no secus uocari selet, ac muliebre pudendum ceruicis os nuncupamus.Verum,ut hoc alioquin n5 diductum aut dehiscens, sectionis secundum corporis longitudinem ductae modo, aut instar I conni-

uet: ita quoque illud scissura trasuersa & ueluti literae S centro simili, at non perpetuo aequali) donatur. Praegnantibus enim rugosa admodu & perquam angusta esse, ecillumq; uix admittere putatur.Quas nuper pepererunt, scissis

ram hanc ampliorem, minusq; contractam rugosam uepossident: non prae

gnantes, medio se habent modo. Quod tame fundi orificiu, quoties dehiscit, orbiculare ut & ceruicis orificiu) reddatur,manifestu esse arbitror Aperitur autem in partu,quu foetu illiusq; inuolucra emittit, & quu mestruis purgatio- nibus uiam da dein in coitu:n5 semper quide,sed Pu uirile semen appetens,

id naturali motu sugendo allicit: dc quando uterus non concepturus, uirile se men una cum muliebri semine iteru eructat: aut quum in pollutione, uel ast ictu, liebre semen excernit. Nequaqua enim uteri ceruice uiri seme admit

tetriaut alioquin disteta,simul quoq; fundi orificiu perpetuo recluditunquippe haud decuisset insatiatae muneris arbitrio,etia post conceptu,uenere procaciter nimiu desideratursorificiu illud subhci.Vs interim prsterea,quata comseruationis species noxa,mulieres subinde genitura priter sententia non reseruarent:quataq; licetia,nullo coceptionis habito metu,maritis paretibusq; imponerent , si modo fundi orificiu ita ac ceruicis oriseiu ex mulieris arbitratu aperiri potuisseLVteri magnitudinem, quum ipsius explicaretur situs, aliquo etiam pacto recensuimus: neq; haec sane promptius, quam uentriculi moles, describi potest.Fundi enim magnitudo pro contentae in illo geniturae aut foetus quantitate uariat, dc ceruix quoque modo complexa rugosaq; conniuet, modo in coitu ad penis, in partu uero ad foetus formam diducitur. Et quem admodum distentionis ratione,non eadem ceruici adest latitudo,ita quoque neque partongitudo. nam nobis uterum inter disiecandum attollentibus, in miram longitudinem ceruix porrigitvriadeo ut non minus ridiculum sit,uteri ceruicis quam penis cui illainstar vaginae censetur)longitudine latitudinem ue describere. Qinnetiam uteri ceruix pro mulieris libidine tumidior,

angustiorq; Sc diremor praeterquam quod alijs natura sit strictior) essicitur.

ac proinde etiam haud miror, omnes quodam digitorum numero eius longitudinem describere aggresib inter se discrepare: dc hunc a pudendo ad fundisinum undecim, illum duodecim, istum plures, alium pauciores digitos enuli a merare:

665쪽

HS UES ZIL TE CORF o a ISmerate: &quod omnium absurdissimum est, parem in non praegnantibus fundi ceruicisque statuere longitudinem. Praeterea uterus in eum modum a peritonaeo ligatus pendet, ut ipsius fundus sursum & deorsum plus inbnus in coitu, quum generationem expetit, sese ducere,ac advenis summum orariti. tanquam animal quoddam ut&Plato dicebat)hiare possimnsuper uetulis& ijs quae tapius pepererunt,aut rudius ab obstetricibus in secundarum euulsione fuerunt tractatae,fundi os inpudendum quasi depende ac proinde breuissima implexaq; in illas ceruix uidetur: quae tamen inter secandum sursum tracta,aut aetas in uiuentibus intro protes longe educitur. Qi d autem puellis uteri fundus minor sit, quam illis quae iam diu colere, aut aliquando ut rum gessere,etiam alijs proditum est Anatomicis: quanquam in his omnibus testium fere rit sic fundus uarie ut nullam ipsius molem quemadmodum neq; uesicae)priuatim circumscribere queam.Vtcunque si no praegnantis uteri 'fundus multo minor est, quam disiectionum rudis facile sibi persuade iret quum latitudine duos digitos parum excedat, & logitudine uix unquam trium digitorum latitudinem aequet. Porro dissectionuprofestaribus, etiam ρ menstruae purgationis occasione, fundi uteri magnitudinis poni differentia, legi quidem, quando uterum sanguine turgentem, dc paulo post eum repurgaturum,illo grandiorem esse docent, qui nuper uniuersum sanguinem profudit. Verum hac ex parte nunquam mihi se obtulit uteri discrimen:&de sanguinis illius collectione, dc purgatione, insea quaedam subhciam, nunc uteri. substantiam pertractaturus.Non praegnantium itaque landi substantia con- ὸ cis H Dicitur neruea,membranesue,sed interim admodum crassa,&n5adamu sim, ut caetera ρος generatim neruosa dicuntur,candicans,sed carneum quid

colore dc substantia prae se ferens, & passim denique continua, & duritie sibi aequalis,nisi forte ad landi' os paulo durior collectiorqueaut densior euadat. sIn exteriore huius substantiae quae utero, ut semel dicam, quodamodo pro-' pria&peculiaris est)superfici obscurae gracilesque uenae integro adhuc utem in uteri ro excurrere uidentur, inter' interiorem' exterioremque ipsius tunicas, ince ij. . t tunicae, quarum exterior principium ducit iii ' membranis,quae ' uasa uterum accedentia continent, uterumque periton o si Ralligant. A peritonaeo namque, qua uasa ipsi adnas Untur, quae a magnauaso-sorum' distributione supra sacrum os fata 'versus crura tendunt, partes quP udam processus ue exoriuntur,' membranis mesenterium etarmantibus1ub- u.

stantia formaq; s1mssimi munt enim hi processus instar duarum tenues me, se branarum in ipsaru medio uenas ct arterias & neruos aliquot deducentium, he.& multo adipe oppletarum,quae a peritonaeo utrinque procedentes,totis ceruicis & fundi uteri lateribus ad eum modum committuntur, quo intestinis p. s. mesenterium' applantari docuimus: & quemadmodu mesenterium illis temtiam obducit tunicam: ita etiam hae peritonaei membranae in secundam en 'aliteriorem ue uteri degenerint,longe ea crassiorem, quae a mesenterio intestanjs ossiertur, quod stilicet quatuorperitonaei portiones,utrinq; nimiru duae, uteri Morment tunicam, tertia interim intemnorum a duabus tantum comstituta membranis. Verum uteri tunicae crassities ob hoc duntaxat n6n tanta est,qubdex tot peritonaei murgit partibus: sed Uia haec in contracto,&nonia. grauido utero,impense collecta compressaq; diuecantibus occurrit.' Interior ifundi uteri tunica, ipsi peculiaris & propria est, ab eaq; compingitur substatia, qua fundum praecipue constare diximus. Haec itaq; tunica in non praegnanti

utero crassitie omnes reliquom corporis organorutunicas, uel tres etia' uentesculi

666쪽

' inde in media' sede stiperioris stridi partis crina quoq; est adi nodum, Sc ut

infundisinus enarratione dicebam)in ipsum quasi sinum eXtuberat. Caetei ἡ nim qua uterus in obtuses' angulos sacve cornua desinit, haec tunica tenui- o minus spissa uel densa dissecantibus quam in reliqua parte occurrit. lata tribus autem,& anteriori &posteriori sede pariter crassa existit,adeoq; compacta,ut nihil praeter ipsius substantiam citra fibrarum quibus abundat distinctionem,& notatu dignum uenarum arteriarumq; incessum, utcunque tunicam illam disseces,intueri liceat. Verum in illis quae iam aliquandiu utero ge . runt,interior haec tunica, triplex fibrarum genus, etiam multo manifestius, quam nuper ex animante resecta, Sc quae modo inflatur uesica, proponit ac rectas quidem habet intimas,easq; no admodum numerosas otimas autem orbiculares transuersas ue, res arum copiam nonnihil superantes: medias uero nanciscitur obliquas,easdemque plurimas & ualidissimas. Dein in pret

gnante utero uenarum arteriarumq; hanc tunicam perreptantium magna

conspicitur copia, quae suis osculis tunicam ingredientia, in secundinas uti in foetus in lucrorum dicemus historia)pertinent: & ipsa denique tunica

tanto est ratior tenuiorque & magis neruea membranea Ue, ac minus Camnea, quanto magis uterus ipse in magnitudinem promouit. Caeterum cerri c-- ώ,

uicis uteri ' substantiae aliquid commune cum uim pene accidit . quem ad modum enim duo huius' corpora, &' glans praecipue, crasta inuosucro imter neruum carnemque substantia medio,& fungosa spongiosaque quadam.

ii ii substantia insertos' constant: sic quoque Ceruix uteri carnea nerueaque , sedit, diu non impense crassa, constituitur tunica, substantiae etiam illius fungos non possidente. Huius substantiae beneficio, quum mulier uenerem avide ilia.., petit, uteri ceruix penis modo extuberat, puden/ique ipsius colliculi ac ii' cuticulares illius carunculae extra prominen ceruicisque cauitaS penem am-

plexura arctatur, & quod ad rectam uirilis seminis evibrationem sat est, dirigitur. At istud parum illi expenderunt, qui ceruicem uteri multis & orbi

,. ciularibus musculis,non aliter quam uesicae ceruicem, Sc recti intestini ' te minum intertexi finxerunt. Quo etsi plerisque mulieribus concubitus uoluptatem forsan augeret , & pariter in causa esset, cur illae constringentium arctantiumque medicaminum copiam nostris officinis relinquerent: nimis tamen uoluntariam uim Natura genitalibus indidisset,& nescio quonam pacto penem plus iusto uteri ceruicis arbitrio subiecisset. Porro tomici uerius scripserunt, ceruicem in puellari aetate delicatiorem mollioremque esse: contra in prouectioribus, dc ijs quae frequentius pepererunt, callosiorem temporis successii reddi, ut etiam cartilagini asperaeque arteriae illam in uetulis subinde comparauerint. crebro enim congredientium attri tu , partiumque exeuntium collisione ceruix occallescit: & frequenti a mgentium lotione, assiduoque mensium fluxu, haud secus induratur, quam ob acrem humore continuo defluentem ulcera ad fistulas permutari noui mus. Venae & arteriar ceruici insertae, non praegnantibus manifestiores propemodum mihi semper uisa sunt, quam fundi: diuersum tamen utero g

rentibus accidere certum est. At uenarum arteriarumque uteri seriem, iam. h una cum seminalium uaserum fabrica, & uteri neruis, opportune aggre--diar. Mulierum itaque' testes, uteri accumbunt lateribus, non praeManti in Muta mi

'Vysi bus quidem paulo elatius quam fundi superior consistit pars utero autem 3 gerentibus

667쪽

Q8 UES ZII, 2 E CORPORIS gerentibus eandem fere sedem occupant: at quo mam uterus extenditur, eo inferius quam ipsius summum habetur, adlatera illius siti apparent.lanitum

tur autem peritonaeo ea sede, qua ilium ossa sacro committuntur, omnino lari, neque aliter quam seminalium Ua rum beneficio' laxisq; membranis, peritonaeo conneri Hi uirorum testibus multo minores sun forma uero ob p,Mα 'longiores, Sc secundum latitudinem minus rotundi, Sc perinde ac s1latiores quam profundiores effici deberen anterius posteriusque depressi Exi ab pserum superficies inaequalis,&haud secus quam si plures eaedemq; exiguae una colligarentur glandulae, multis inaequalibus tuberculis oppleta uideturi Substantia quippe non constant,ut uirorum testes,molli,ac innato sibi humi, do laeui, continua & aequati: uerum duriori, mesente 'que ac inferioris menti membranae' glandosis corporibus non absimili,&praeter eriguoSue 'dis. ἡ& arteriarum in ipse confusentes plexus,sinuosa Cauaq;. Habent enim

enuishk-ri muli um tines intus praeter uasa, sinus quosdam tenui aqueoq; humore plenos,qui prius non laeso test sed ut compresib, ac inflatae uesicae modo crepante, in miram altitudinem inter disiecandum,non secus quam ex scaturigine quapiam exilire selet. Vt uero is humor uelut crassiusculum lactis serum in sanis mulieribus albus est, ita quoque illum mirE luteum croceumque&pa lo crassiorem deprehendi, in duabus non uulgariter nobilibus puellis, quae ante mortem,uteri strangulatu uexabantur, quibusque alterius testis sinuum unus duntaxat, instar maiusculae pisae protuberabat croceo humore illo in sartus,& conterminas sedes non secus tingens, quam in hominibus colon imtestinum,qua sub iec0re fertur,a bilis ues1cula luteum reddi cernimus.Vtque huius humoris liquoris ue rarus occurrit color, ita quoq; grauissime olebasi venenosumque quid & tetrum prae se ferebat: illorum cerebri sympioni tum indubie auto quae in uteri strangulatu indies oboriuntur. Una uirgo amnos nondum nata quatuordecim,ex pulmonum, ut uidebatur, inflammatio ne,& frequenti in eo morbo uteri stangulatu pei*t, qui non ita pridem molestus esse csperat. Altera annos iam attinges duos de uiginti, posteaquam mno aut altero anno ins1gniter palluerat,illis symptomatibus subinde oppreLsa fuerat,quibus puellas modo fere teneri constat, quae perdite amantes, menstruas purgationes diu suppressas habent, aut quibus albus ille & crudus limmor longo interuallo profluit: ex uteri inquam suiuocatione ita interiit, ut quum porrecti ueneni parentibus incideret suspicio, ea mihi medicisque albquot ad expetitam sectionem obtigerit.qua praeter ingentem pulmonum a bedinem,mollitiemque, ac totius corporis manguem habitum, nihil uitiosum,uel circa uterum ipsiim, deprehendi, praeter luteum illud miris modis olens alterius testis tuberculum. Μuliebrium itaque testium ne Arte ad mulierem, cuius in Capite de sene obiter mentio incidi &monstruosa alioquin& qgra prolixius excurrat oratio)sinib.nulla peculiaris est forma:insquales Gnim,ut exterior ip ru testium superficies, sunt:& no unus,sed plures, neq; illi

roga; -,,A semper ijdem cernuntur. Testiu substantia membraneo inuolucro undiquaque circumdatur, quod ipsi ualidissime adnascitur. Atque hoc quidem, etsi

durum sit, longe illi tamen' inuolucro quod uirorum testes proxime ambit, duritia & crassitie cedit: neque adeo prompte a testium substantia intersecandum diuellitur,non secus quam si commune continuumque cum testis substantia esset corpus: quam ea quoq; ratione quis etiam membraneam esse, merito diceret.quanquam interim praesens mulierum inuolucrum,eundem

usim sito testi praebea quem uiroru testis intimum inuolucrum sito testiprestare

668쪽

stare costan Vaserum namq; seminaliu plantatione excipit, galdolosis testis si1bstantiam ueluti in forma quapiam continet. Praeter hoc autem imuolucrum, muliebris testis nullum aliud obtinet, nisi quod peritonari proioso G cessiis uasa seminaria uteri uenas & arterias in testis ambitu C5tinentes,& ue , spertilionum alis forma longe simili , & ab Eudemo retia non ineleganter F, nuncupati, testis mediam duntaXat partem integunt: non uero ut exterior uirilis testis tunica sium testem, illiusq; seminaria uasD prorsus induunt. Caeterum uasa muliebribus testibus materiam ad seminis generationem adis i fus, rentia,s1militer ac in ' uiris, duae sunt arteriae,& totidem ' uenae, utrinque ni mirum una uena,& una arteria, quae exortu quidem Virorum Uasis prorsus correspondent:in distributionis aut serie &progressu,ab illis disserui. Dextra iiii .i, enim muliebris' uena a cauae uenae pronata caudice, simul cum coniuge sua 'arteria,cui magnae arteriae truncus initiu praebet, priusqua sui lateris' testem contingi simul quidem cum arteria ita implicari permiscerit' incipinac ui rorum uasa posteaqua e magna peritonsi Camitat rociderunt,' inuolui uide tibi, i mus.uerum mulieris uasa non uniuersum ipseru corpus perinde ac uiris euenit) in implicatione eam absumunt,sed' media sui partem in superiorem sun4 di uteri sedem sic digerendam porrigunt, ut' caeteras uterum petenteS uenas

etli arterias multis propaginibus discindi distribuiq; audies. Porro ea ' implica

tio,quae a reliqua media vasoru portione c5sta paulatim magis magis*,ut in ' uiris, inuoluitur, uaricosumq; corpus efformat, sua' bas1, elatiori testis parti adnatum,& ramos in testis si stantia, & illum proxime ambies inuolucrum,. diffundens. Hac quoque ratione' sinistra seminalis uena a cauar propagine fia nistro reni oblata,initium sumens, cum' sinistra arteria a magnς arteriae pro nata caudice distribuitur. dein utriusque testis uas semen ab ipso in uterum deferens, testis corpori, perinde ac in uiris connascitur: quanquam interim

testimagis orbiculatim,quam in posteriori solum sede,aduoluatur. Ab inter na enim sede basis' uaricosi corporis' incipiens, externo testis lateri, & dein de inferiori illius parti, ac nonnihil intemo quoque lateri' adnascitur, haud

se in quaquam tot reuolutionibus instar vermis squaliter procedentibus,qua tecti adnascitur, ac uirile fuas donatum. Porro a teste nonnihil sursum astendens, in& testi non amplius adnatum, reuolutiones eas amittit, ac' teres planumque instar nerui in uterum errabundo ductu quem ueterum quidam laxe contorto uitis pampino capreolo ue assimilarunt) fertur, in mediam sui lateris cornu sedem insertum. His organis, quae peritonaei processibus membranis ue admodu pinguibus intertexuntur, tutoq; suffulciuntur, per me quidem ibcebit quaevis nomina imponere: ego autem, quoniam uiroru organis forma substantiaq; correspondent, eadem nomina illis, quae his, inter docendum in

dere leo. Caeterum praeter nuper commemoratas uteri Uenas &arterias, κὶ quae a media uaserum testi materiam adferentium portione constituuntur, aliae multo crassiores uterum a caua &arteria magna postillarum si rasa

cri ossis initium factam' diuisionem, accedunt. Postquam enim ea uasapribe mum in duos insignes truncos diuisa sun &hi rursus s1ngultis' duos gramdes,sed amplitudine impares ramos dissem: unum quidem crassiorem,ac petinguina crus adeuntem, alterum uero humiliorem gracilioremque,cuius'' nis per pubis ossis' foramen elabitur,uteri inquam uenae ac arteriae oriuntur, si graciliori humiliorique secundae illius diuisionis ramo utrinque pronatae. Ramus enim in dextro consistens latere quod Sc de sinistri lateris ramo subaudies)insignem educit prop nem: uena quidem uenam, arteria a li 4 tem Zrte

669쪽

εso UES ZIl- DE COR RORIS tern arteriam:'' ilus simul accumbentes, dextrum uteri latus propteriundi O- , riscium accedunt inibique in multas scissae boles, quasdam surssem inhu- his Luasis uti quis forte arbitraretur) uenae de arteriae neutiqua origine ducunqquae secundum rectos abdominis musculos sursum feruntur,&' uasis per posteriorem pectoris ossis sedem descendentibus contermin fiunt.Ηs enim ortum sumunt i praecipuis uasis per inguina in crus deductfis: st quibus etiam M. .L' surculi pronascuntur, muliebre pudendu Colliculosque ipsius petentes, una cum praesentibus uteri uenis acarterijs ab ossis sacri neruoru paribus utrimque etiam nerui propagatur,tenuibus surculis in uteri potistimum ceruicem, 'Ec circa humiliorem fundi sedem excurrentes. Ad elatiorem porro fundi regionem, subinde neruuli perquam graciles diffunduntur, a sexti neruorum cerebri paris ramis disiecti, qui costarum exporriguntur radicibus. V rum, ut hi neruuli praetenues albicantesque sunt, do pinguibus membranis, uti Sc prius commemorati,sussulciuntur ita quoque inter secandum dissicubuis nissa ter occurrunt.Nunc itaque propemodum euadit manifestum, quas partes mutem terus tangat solum,ac quibus insuper alligetur Sc adnascatur. Anterior enim,

z- posteriorque Sc superior fundi uteri regiones,nullis quas contingunt partibbus adnascuntur,latera uero Connascuntur membranis uasa utero deducen-

miliorem fi1ndi sedem exporrigunt,quasdam per uteri ceruicem deorsim diverunt,' nonnullas etiam uesicae impartientes. Ab his uterum accedentibustibus, ac demum' carneis illis fibris intertextis: quae duos efformant musculos, quorum beneficio uterus uoluntario motu nonnihil obscureque su

sum, dum mulieres ilia contrahunt Ec quasi colligunt, allicitur, quique adeo oblique prorepunt: & qua uterum accedunt, adeo interdum crassescunt, ut perperam illos musculos uteri cornua esse aliquando arbitratus fuerim,qubdscilicet obtusos muliebris uteri angulos papillas ue cornuu imagini non ad modum accedere uidebam Ceruixporro uteri ex lateribus inebranis quoq; ιEc uasis ipsi porrectis adnascitur,&illorum interuentu periton o se quemadmodum Sc uterus,laxe ) connectitur.Posteriore aut parte, sus longitudinis medio, quod fundo propinquius est recto intestino ita innititur, ut accumbentes inuicem intestinoru- gyros mutuo allocari cernimus.Verum ad ceruicis inpudenda finem, illa podici proinde connascitur, ac si recto intestino dc ipsi communis qusdam esset tunica, uti stomacho dc asperge arteriae communem esse tunicam non ambigimus. Rursus ceruix anteriori sede, elatius quidem ac iuxta fundiorificium,innitentem duntaxat habet uesicam:sed pau lo inferius fibris quibusdam humillimam uesicae partem & ipsius ceruicem adnatam possidet. Ubi autem haec illi inseritur, uelut commune quoddam' utriusq; corpus,& tunica essicitur Sic quoq;,qua uteri ceruix in pudendu defini commune utriusq;,ceruicis scilicet Sc cutis,quemadmodu in labris & palpebris, corpus constituitur. Haec cutis, praeterquam quod pilosa euadit, bpsi duriuscula, similiter ac in mento, substernitur pinguedo: in uetulis citiamsi illis uteri ceruix occalluerit) una cum mamillis flaccescens,neque ita belle pudendi colliculos alas ue, ut in iunioribus, ac magis consistente duraque adipe obesis, sustinens. At quum haec citra mortuorum sectionem sint obuia, quis omnium hoc Capite hactenus enarratorum sit usus, explicare modo conabimur. Vferus itaque concipiendo semini idoneus, &se tum tu, FH, tantisper complexums,dum perficeretur,acaths quam sanguine nutriri que in sumillima trunci corporis sede locatus est, qua ad concubitum semi- - Miri n1Sque susceptionem, Sc adhuc ad concepti foetus augmentum, perfectique

partum.

670쪽

LI Ea raptatum,nulla aptior excogitari posset. Haec s1quidem longe a facie &nobiliosima rationis arce siluatur: deinde ossa nulla, quominus ins1gniter uterus

distendi queat, inibi praepediunt: atque etiam ipsi parituro hinc ad inferio .ra,&uersus crura eritus facilis est Forma autem uteri fundo conuenitro

tundae proxima, quo is reddatur capacior, iniurijsque minus obnorius. D iniundus unicus simplexque est, quod unicum tum amplecta debeat:at tamen latior uisitur, quam profundior, quod interdum & gemellos concipiat. Paruus autem, ac magis quam facile crederetur contra us in non prae Muiam M.

Mantibus uidetur, ut quam minimum alia tunc comprimeret organa, si numq; suum adeo angustum redderet, ut quam uicinisiime uniuersam geni turam amplem quea nulla ex parte eam a se intactam relinquens. AC proim sulari,ia.

de commoda quoque ipsius functioni constat substantia,quae affatim scilicet contrahi colligi*, quum nihil complectitu Possit: & rurius secundum con

tenti augmentum, sensim in egregiam amplitudinem explicari. Atque haec non imbecillis, distendi ue citra diuulsionem inepta uisituri at ualida,& iniu--s ferendis pertinax, fibrisque non infirmis, neque ijs, ut sors fert, intertexta. Verum rectas habetintimas,quod ante omnia semen allicere debeat: easge possidet paucas,qubd senae ipsi ex teperamento ad iustiti adeoq; tota essen

tia placens,ac fluidu,aptoq; inebro porrectu,in illum Ocyus labatur Obliquas autem plurimas,eas deq; rectis ordine succedentes sibi uendicat, quod ab ipse

conceptu,diutissime retinendusit. Trasuersis uero extimas nacistitur, quod illas uterus tum primu maxime requirit,quado foetum diu satis amplexum,in lucem est editurus.Quod unica, eademq; crassa colentus fuerit peculiari tunica,neq; duas cum uentriculo,carnosiore uidelicet unam,& neruosiorem alteram obtinuerit,hinc factum credimus, quod uterus tantum c5tinere ample E iq; debeat,non aut uentriculi modo aliud quippia a proprio nutrimeto concoquere & elaborare.Peritonquilli ualidam exporrigit tunic*propriae ipsius rupe sis tunios inuolucru,& tutissimum propugnacululaturam.Ηqc externa superficie lsuis aqueoq; humore 6blita est,aliaru partium ritu,quae se inuicε tangere quidem,non aut mutuo connasci satius fuit. Si enim uteri fundus no praenantibus incumbeti ipsi ues1c ,& quod ipsi subiacet recto intestino c5nalceretur,& non laxis ipsius, sed duris uinculis,ijs quibus accumbit partibus alligaretur:

quis inficias ibit, uterum commode tunc una cum fortunon posse distendi, aut etiam in congressu, uel parta, deorsum uelut animal quoddam repere Rursus, si uterus foetu turgidus, omnibus quas tunc contingit partibus con natus haereret, quo nam pacto obsecro, semen denuo amplexurus in se concidere debitamque angustiam efformaret & quum minime sua distentione amplitudineq; opus est,intestinoru functioni non semper obesset Orificium halandi tale est, quod semper conniuet, nisi quum naturali instinctu semen ad mittere,aut fortui mensibus ue iter praebere debet. merito enim ex mulieris arbitrio, uti Sc antea dicebam, ipsius apertio occlusioq; haudquaqua pendet. Crassiore uero & densior ac idcirco penis gladis modoin uteri ceruicis amplitudinem protuberante stibstantia,quam reliquum fundi corpus,constitui- tur,ut in partu satis distendatur: utque in mira illa apertione, lacerari diuelliaue non periclitetur.Insuper insigni prouidentia in uteri ceruicis substantia α- νι, ἱ--ὸ truenda Naturam uti, quis ignorat qui eam ut dirigi distendique ad semianis susceptionem facile possit, Ec rursus ne uterus refrigeraretur, locUSque seu amphtudo frustra inanis seruaretur, colligi Sc conuolutim occludi que at, efformatam conspicit. praeterquam quod ceruicem substantia ad uens